1886. N". 41. Dinsdag 6 April. 73ste jaargang. Parlementaire beschouwingen. De VERKIEZING -CSK»3GS*ïsCÏ^- GOESCHE De uitgave dezer Courant geschiedt Maandao, Woensdag en Vrijdagavond uitgezonderd op feestdagen. Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75. Afzonderlijke nonuners 5 ct., met bijblad 10 ct. In ons land vervoege men zich- voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren. COURANT. De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct, elke regel meer 10 ets. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend; Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen werden van 18 regels a f 1,berekend. Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets. Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regeL voor een lid van den gemeenteraad zal plaats hebben op a. 8 Dinsdag den 13 Aoril tusschen des voormid dags 9 en des namiddags vier uren. De kiezer, die geen stembiljet ontvangen of het zijne verloren heeft, kan er een ter Secretarie bekomen. Goes, den 3 April 1886. Burgemeester en Wethouders van Goes, J. G. DE WITT HAMER. De Secretaris, HARTMAN. Ter vervanging van Jhr. Mr. J. W. C. de Jonge Van Ellemeet zijn in de Raadsvergadering van den 2 April jl. BENOEMD: a. tot lid en voorzitter van de financiëele commissie de heer JHR. A. N. F. FLUGI VAN ASPERMONT; b. tot lid der commissie voor het ontwerpen der verordeningen tegen wier overtreding straf is bedreigd, de heer C. L M. LAMBRECRTSEN c. tot lid der commissie voor het nazien der Rekening Van de Blaaubeenbeurs de heer L. G. KAK.EBEEK.E. Goes, den 3 April 1886. Burgemeesters en Wethouders van Goes, J. G. DE WITT HAMER. De Secretaris HARTMAN. «Zou het waar zijn, dat de openbare school reeds in de publieke opinie is veroordeeld en dat hare te genstanders slechts op de herziening van art. 194 wachten om haar den doodelijken slag toe te brengen" 1 Aldus de heer Goeman Borgesius in een van de vele kamerzittingen, reeds gewijd aan het zoeken naar eene oplossing van den schoolstrijd in de nieuwe Grondwet. Maar met dat al heeft het Eurekabinnen de wanden van 's lands vergaderzaal nog niet wêerklon- ken, evenmin als daarbuiten. Leest men de redevoering van den afgevaardigde uit Winschoten na, dan vraagt men zich onwillekeu rig af, of ook de voorstanders van de openbare school niet goed op weg zijn die gezegende instelling den genadeslag toe te brengen. Wij nemen aan, dat hunne liefde voor de gemengde school als het symbool van eenheid en verdraagzaam heid onverzwakt is gebleven en wie zou van een man als Borgesius anders durven denken maar we moeten dan toch vragen of het drijven van hen, die art. 194 nu eenmaal niet onveranderd willen behou den, hunne betuigingen van gehechtheid niet waar deloos maakt. 't Moet den heer Rutgers Van Rozenburg, die als 't er op aankomt toch altijd pal staat voor de liberale beginselen, hard zijn gevallen de bittere woorden tot zijn eigen politieke vrienden te moeten richten, die schering en inslag waren van zijn warm pleidooi tot bescherming van het openbaar onderwijs tegen eiken aanval in de toekomst. Verwijten als die van te zijn renegaat en deserteur tot hen, die het onderwijs in het vervolg tot speelbal van de inzichten der partijen wenschen te maken, zal men zelden in eigen boezem hooren. Toch meende de heer Rutgers ze onbeschroomd te moeten richten tot de leden der linkerzijde, die den twistappel uit de Grondwet naar de gewone wet wen schen te verplaatsen. Heeft de heer Borgesius zich gerechtvaardigd tegen over de bewering dat hij in de rijen der deserteurs is overgegaan? Een volledig antwoord op die vraag zal eerst dan te geven zijn, indien het amendement der linkerzijde meer helder bij het licht der discussiën zal te zien zijn dan tot dusver. Want let wel, ook zij, die veel op de schouders van den gewonen wetgever willen schuiven, zijn ver deeld op de punten der verplichte schoolgeldheffing en het subsidiestelsel. Zij, die daaromtrent de vrijheid van latere regeling wenschen voor te behouden, verliezen, dunkt ons, te veel uit het oog, dat de grootste waarborg, die art. 194 in het leven riep, verloren zal gaan. De vrees voor den invloed van den clerus moge nog even groot zijn als vroeger, zeker is 't dat de openbare school geheel onder den voet zal geraken als de bijzondere, beter gezegd de confessioneele, met haar op éene lijn zou worden gesteld. De wapens zijn niet gericht tegen de bijzondere school, die alleszins aanspraak heeft op den eerbied, dien men haar ook van liberale zijde toedraagt. Maar waarom willen de liberalen, en wij hopen alsnog de meerderheid in de Kamer, art. 194 niet loslaten Omdat, werd een tegenovergesteld beginsel gedecreteerd, de Staat gedwongen zou worden iets te doeD wat des Staats niet is. «Onderwijs is eene zaak van de ouders", roepen de tegenstanders van de openbare school als in koor. Klemt dit beweren niet te sterker bij het godsdienst onderwijs, waarbij de Staat, na de scheiding van Kerk en Staat, veel te minder belang heeft 1 Daarbij komt, dat het openbaar neutraal onderwijs zich beweegt in ééne richting zonder aanzien des ge- loofs. Kan men dit zeggen van het confessioneel on derwijs Met hoeveel richtingen op dit gebied zou de Staat geen rekening moeten houden Dit verliezen de ijveraars voor de vrije scholen te veel uit het oog. De vrees dat de openbare school nog meer terrein zou verliezen, indien 't den kerkelijken gelukte hun dogmatisch onderwijs op den voorgrond te dringen, is geheel gewettigd. En dit gevaar inziende, moesten liberalen aan art. 194 niet gaan torneD. Intnsschen wat baten recriminatiën, te meer daar jl. Vrijdag het debat een phase is ingetreden, die misschien de gewensehte overeenstemming kan brengen. Zal het talent van Heemskerk evenwel een nieuw artikel 194 kunnen geven, dat heide partijen zonder opoffering van de grondbeginselen op het gebied van onderwijs kunnen accepteeren? Dit zal a. s. Woensdag of eerder moeten blijken. Zeker is 't dat de rechterzijde reeds een bewijs heeft geleverd van de inschikkelijkheid, waarvan zij dezer dagen gewaagde. Het kwam velen voor dat de toelichting, welke de heer JE. Mackay aan het voorstel tot tegemoetkoming van de vrije scholen uit de openbare kassen heeft ge geven, wel iets had van het schenken van water in den wijn. Immers, terwijl in de vorige dagen het denkbeeld van subsidiëering der bijzondere school steeds was uit gelegd in den zin van volkomen gelijkstelling met de openbare, voor zoover den stoifelijken steun betreft, kwam de heer Mackay Vrijdag vertellen, dat men niet alleen geen verplichting daartoe op het oog had, maar dat men zich tevreden zou stellen met eene onder steuning voor de opleiding van het onderwijzersper soneel der vrije scholen en eene restitutie van de kosten, die de bevorderaars der vrije school zich ten behoeve der onvermogenden getroosten. En daar nu de heer De Beaufort te kennen heeft gegeven, dat, alhoewel geen voorstander van het sub sidiestelsel, het liberale amendement deze vraag ter beslissing van den gewonen wetgever liet, m. a. w. dat 't in hun artikel niet werd verboden, is 't geens zins onmogelijk dat Heemskerk die beide ideeën zal weten tot elkaar te brengen. Met spanning ziet men den nieuwen tekst van art. 194 tegemoet. Op ieders lippen ligt de vraagzou Heemskerk dan nu werkelijk het probleem opgelost hebben GOES, 5 April 1886. Gelijk nog in ons bijblad van jl. Zaterdag kon worden medegedeeld, heeft dr. J K o o m a n Az. ge meend voor de candidatnnr als lid van den gemeente raad te moeten bedanken, niet zooals de fweesterrige correspondent van de JV. Roti. Ct. doet onderstellen, omdat dr. K.'s verkiezing voor hem zeiven onaangename gevolgen na zich zou kunnen sleepen, maar wel degelijk omdat dr. K. de vacature niet noodeloos wil laten voortduren, wat het gevolg van zijne verkiezing zou kunnen zijn en omdat hij niet eene herhaling van de geschiedenis met de verkiezing van den heer C. Ris- seeuw in 't leven wil roepen. In plaats van eene minder aangename onderstelling, had het, dunkt ons, dien correspondent beter gepast, een woord van appréciatie aan dat besluit van dr. K. te wijden. Wij althans kunnen het niet anders dan op prijs stellen en eerbiedigen, ook al zijn wij het met de wetsuitlegging, door sommige ministers in dezen ge geven, niet eens. Art. 23 der gemeentewet laat duidelijk de uitzondering toe en al moet erkend worden dat de opdracht vaD de gratis-vaccinatie, welke den al- gemeenen gezondheidstoestand raakt, den geneesheer eenigszins onder de bevelen van het gemeentebestuur brengt, zoo behoeft het geen betoog, dat die opdracht in den regel aan de gemeente-geneesheeren geschiedt, omdat zij met de armen-praktijk belast zijn. Het is op dit oogenblik ons doel niet hierover verder uitteweiden. Alleen vragen wijwelke met de armen praktijk belaste geneesheer dan wel door de wet kan bedoeld zijn? Men zal ons antwoorden: de geneesheer, die uit sluitend met de armen-praktijk is belast en wien geene andere diensten in het belang der algemeene gezond heid zijn opgedragenmaar, behalve dat het woord uitsluitend niet in de wet staat, is het zeker, dat dan althans alle geneesheeren ten plattelande van het lidmaatschap worden uitgesloten, en dit zou lijnrecht in strijd zijn met de bedoeling van dr. Westerhof, toentertijd lid van de Tweede Kamer, op wiens initi atief in 4 851 de uitzondering in de wet is opgenomen Zaterdagmiddag te 3 uren had in het gebouw der «Ambachtsschool" de jaarlijksche uitrei king van getuigschriften plaats aan leerlingen, die de school verlaten. De voorzitter der vereeniging, dr. A. W. Van Campen, sprak de vertrekkende leerlingen C. Romijn, J. Ossewaarde en J. Glas, met een krachtig woord toe, wees hen op het voordeel, dat zij hadden boven vele anderen door de wijze, waarop zij zich voor hun vak hadden kunnen bekwamen en den dank, dien zij daarvoor verschuldigd waren aan de Goesche burgerij en aan hunne onderwijzers. Hij hoopt, dat zij als nuttige leden der maatschappij de Goesche school eer zullen aandoen. Ten slotte sprak dr. Van Campen de onderwijzers toe en drukte den wensch uit, dat ook weldra aan een of meer leerlingen voor de bewerking van het ijzer het getuigschrift mocht kunnen worden overhandigd. Wij vestigen de aandacht op de tooneelvoor- stelling Donderdag 8 April a. s. te geven door het gezelschap van de firma Stoete en Co., welke, door het niet tijdig arriveeren der tent, zal gegeven worden in de «Prins Van Oranje" alhier. Daar het gezelschap reeds eenige dagen hier verbleef, wachtende op zijne tent, is het te hopen, dat een talrijk publiek de eerste voorstelling zal bijwonen ook als eene tege moetkoming in de reeds gemaakte kosten. De examens der posterijen hebben te 's-Hage heden een aanvang genomen. De commissie bestaat o. a. uit de heeren L. C. baron Van der Feltz, in specteur der posterijen en W. J. Van Gorkom, school opziener te Goes. Zooals uit de berichten van ons vorig no. bleek kwamen Vrijdag in den gemeenteraad van Middelburg ter tafel de voorstellen van B. en W. in zake de middelbare meisjesschool, welke voorstel len in handen zijn gesteld van eene commissie van 3 leden. Aangezien het college van B. en W. het over éen en een het zelfde voorstel niet eens konden worden, (zooals ook werd gemeld) hebben de meerderheid (de heeren Ermerins en Sprenger) en de minderheid (de heer mr. Pické), beiden hunne voorstellen ingediend. Wat echter in ons bericht niet werd gemeld, is dat het voorstel der meerderheid strekt tot opheffing der hoogere burgerschool en oprichting eener nieuwe school voor uitgebreid lager onderwijs, in aansluiting met de lagere school. De heer Pické stelt eveneens ophef fing der middelbare school voor, doch wil de bestaande school niet splitsen in twee scholen, waarvan eene den naam van school voor meer uitgebreid of verder voortgezet lager onderwijs zou dragen, maar die quali- ficatie ook aan de andere (de middelbare noet 3jarigen cursus) geven. Door dezen maatregel is de rijksver goeding zooveel grooter, zoodat dan in plaats van 1915, 5703 bespaard wordt. Uit het in druk verschenen verslag betref fende de gemeentegasfabriek te Middelburg over 1885 wordt het. volgende ontleendVolgens aanwijzing van den fabrieksmeter werden er 588 875 M». gas geproduceerd. De Engelsche kolen werden gele verd door de firma Gofton Young Co. te New castle on Tynevrij in het magazijn kostten de kolen 67 cent per hectoliter. Het aantal gasverbrnikers be droeg 617 met 651 meters; de meterhuur bracht op f2669,35. Behalve de straatverlichting en de verlicht ting der fabriek enz. werden 405,781 MJ. gas ver bruikt, tegen 365,281 M3. in 1884; de prijs van het gas bedroeg 9 cent per M3. Het saldo der exploitatie rekening bedraagt f 21,613,97 of ongeveer hetzelfde bedrag als in 1884, niettegenstaande de gasprijs nu met 10 pet. verminderd was. De exploitatiekosten be droegen in 1885 64 pet. der baten, tegen 60 pet. in 1884. Gedurende 1885 kon de schuld van de iabriek met 15200,94% verminderd worden, zoodat deze op 31 Dec. jl. nog 135083,97% beliep. De commissie stelt voor dit jaar ƒ15900,90 in de gemeentekas te storten als teruggave van opgenomen kapitaal, waarvoor in 1886 eene rentevergoeding van 5741,07 verschuldigd is. Ten vorigen jare bedroeg de rentevergoeding 6217,11. Gedurende de maand Maart werden aan het Rijkstelegraafkantoor te Hansweerd behandeld 718 telegrammen, als ontvangen 257 en verzonden 461. Wolfertsdijk. Bij beschikking van zijne Exellentie den Minister van Justitie is op verzoek van den brie venbesteller J. S a n d e e alhier diens aanstelling van onbezoldigd Rijksveldwachter ingetrokken. Gedep. Staten hebben benoemd tot directeur van den provincialen stoombootdienst op de Wester- Schelde, in plaats van den heer I. Luteijn, den heer F. M. A. M a t h o n luitenant ter zee. Het bestuur van de Nederlandsche v o r e e n i - ging van gemeente-ambtenaren heeft in zijne Zaterdag gehouden vergadering besloten, ook weder dit jaar examen te houden voor candidaat- secretarissen en gemeente-ambtenaren. De examen-commissies zijn van drie tol twee gere duceerd, en wel eene te Utrecht en eene te Leeuwarden (of te Groningen, waaromtrent nadere beslissing volgt). Het bestuur heeft de twee commissies samengesteld, en de namen der leden zullen zoodra doenlijk worden bekend gemaakt. De datum van het examen is voor beide commis sies bepaald op 21 Juni, en, zoo noodig, volgende dagen. De Minister van Staat, Min. van Binnenl. Zaken brengt ter algemeene kennis, dat in Mei e. k. gelegen heid zal worden gegeven tot het leveren van voldoende bewijzen van genoegzame voorbereiding tot de beoefe ning der natuurkundige wetenschappen, om te kunnen worden toegelaten tot het eerste na tuurkundig examen, vermeld in art. 4 der wet van 25 Dec. 1878 (St.bl. no. 222). Zij, die tot het leveren dier bewijzen wenschen te worden toegelaten, moeten daarvan vóór 10 Mei e. k. schriftelijk kennis geven aan den voorzitter der com missie, krachtens art. 5 van het Koninklijk besluit van 12 Febr. 1879 (Stbl. no. 35) met het afnemen van het daartoe gevorderde examen belast dr. D. De Loos, directeur van de H. B. school te Leiden. Dag en plaats van dit examen zullen nader worden bekend gemaakt. De Minister van Staat, Min. van Binu. Zaken, brengt ter kennis van belanghebbenden, dat bij zijn Departement welhaast een vergelijkend onderzoek zal gehouden worden van hen, die tot tweeden klerk wenschen te worden benoemd, op een jaarwedde aan- vankelijk van f 400. Nadere bijzonderheden meldt de St. Ct. Het Staatsblad no. 46 bevat een kon. besluit van den 25sten Maart 1886, tot schorsing van het besluit van den raad der gemeente Hoofdplaat van 10 Maait 1886, waarbij aan mejuffrouw P. Steenmetser ontslag is verleend als onderwijzeres in de nuttige hand werken aan de openbare lagere school no. 2 in die gemeente. Het besluit is genomen op grond, dat ter beoordeeling of dit besluit met de wet strijdig is, een nader onder zoek wordt vereischt; dat de termijn, in de laatste zinsnede van evengenoemd wetsartikel bepaald, daartoe geene voldoende tijdruimte aanbiedt, en het dus noodig is dat besluit te schorsen. Vrijdag is te Amsterdam tot arts bevorderd de heer C. F1 o h i 1, cand.-arts. Volgens den Haagschen berichtgever der Frankf. Ztg. bestaat bet syndicaat voor de conversie onzer Staatsschuld uit de heeren Lippmann Rosenthal Co. en A. Gansl, de laatste als vertegen woordiger van de firma's N. M. Rothschild Sons te Londen, de Rothschild Frères te Parijs en M. A. Von Rothschild Söhne te Frankfort a/M. Het Hoofdbestuur der Hol I. Maatschappij van Landbouw heeit twee adressen verzonden een aan de Tweede Kamer, houdende verzoek dat het wetsontwerp betreffende de wijziging van het tarief van invoerrechten niet worde aangenomen, en een aan den Minister van Justitie, met verzoek, maatregelen te nemen om het bedrog, dat gepleegd wordt in den handel van landbouw-producten, door voldoende straf bepalingen tegen te gaan. Blijkens bericht van de Amerikaansche postad ministratie, dd. 23 Maart jl., zijn de op 4 en 5 Maart jl. uit Nederland verzonden brievenmalen voor Amerika en Curacao, welke te Queensborough zijn ingescheept op het den 7den Maart naar New-York vertrokken stoomschip «Oregon", bij het vergaan van dit stoomschip op de Amerikaansche kust, verongelukt. Het hoofdbestuur van den Bond voor algemeen stemrecht heeft besloten, dat een adres, waarbij algemeen stemrecht wordt verzocht, met «pas send vertoon" aan den Koning zal worden aangeboden. Door de Synodale Commissie der C h r. Geref. Kerk is een adres aan de Tweede Kamer verzonden, het verzoek inhoudende, het voorstel der regeering omtrent ait. 168 der Grondwet te verwerpen, dat artikel zelf te verwijderen, en de fiuanciëele be trekking tusschen den Staat en sommige in het rijk bestaande kerkgenootschappen zoodanig te regelen, dat bevoorrechting van het eene kerkgenootschap boven het andere ophoude, door aan geen enkel kerkgenootschap subsidie of restitutie toetekennen. De in de vergadering der kiesvereeniging «Bur- gerpligt" te Amsterdam op 23 Maart aangenomen motie in zake den A t j e h - o o r 1 o g, is bij adres ter kennis van den Minister van Koloniën gebracht. Van de verzending is tevens aan de Tweede Katner bericht gegeven. Het Weekblad voor Nederland, waarvan de heer Tj. Holkema te Amsterdam uitgever is geworden, is in nieuw formaat weer verschenen onder redactie van de heeren J. De Koo en Justus Van Maurik Jr.

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1886 | | pagina 1