1886. N°. 36.
Donderdag 25 Maart.
73ste jaargang.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cl, met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich- voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend;
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen werden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regeL
Den belanghebbenden wordt herinnerd, dat de eerste
V'oorjaars- Veemarkt
TE GOES,
zal gehouden worden op Dinsdag den 6 April 1886.
Goes, den 6 Maart 1886.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
GOES, 24 Maart 1886.
Bij Zr. Ms. besluit is aan jhr. mr. J. W. C.
De Jonge van Ellemeet, op zijn daartoe gedaan ver
zoek, eervol ontslag verleend als lid van het college
van regenten over de cell. gev. te Goes, onder dank
betuiging voor de in die betrekking bewezen diensten,
en is benoemd tot lid van gemeld college van regenten
de heer J. M. Pilaar, notaris en plaatsv. kantonr.
Bij Zr. Ms. besluit is, met ingang van 1 April 1886,
benoemd tot ambt. van het openb. minist. bij de
kantong. in het arrond. Middelburg, voor de kantons
Middelburg en Goes, ter standplaats Middelburg, mr.
F. C. Barbas, thans ambt. van het openb. minist. bij
de kantong. in het arrond. Middelburg, voor de kan
tons Oostburg, Ter Neuzen en Hulst, ter standplaats
Middelburg.
Bij kon. besluit zijn benoemd tot gezworen van den
Oosterenban van Schouwenpolder, C. Steur Jz., tot
dijkg. van den Adriana-Johannapolder, J. Der Weduwen.
In ons no. van jl. Zaterdag zeiden we reeds, dat
de aanneming van het onderwijs-amendement der rech
terzijde, tengevolge harer veertiendaagsche meerderheid,
den weg zou banen tot de behandeling ook der overige
punten van Grondwetsherziening.
De Standaard zegt nu, «dat aanneming van het
amendement, met éen of twee stemmen meerderheid,
het droefst zou zijn wat haar kon overkomen.
»Dan toch zou men formeel wel moeten doorgaan,
en niettemin de stellige zekerheid in het verschiet
hebben, dat men schipbreuk leed bij de tweede lezing.
»Een metterdaad zeer ernstig gevaar.
«Dan toch zou men een Kamerontbinding, met al
de nasleep van dien, voor net niemendal hebben, en
bij tweede lezing zou toch heel de voorslag tot Grond
wetsherziening worden verworpen.
«Komen de Liberalisten dus niet over de brug (en
flinkweg over de brug) dan zou het eer raadzaam zijn,
dat een paar leden der rechterzij voor dien éenen
keer spijbelden.
«Een amendement als dat op art. 194 moet er met
vlag en wimpel door komen, of het is verre verkieslijk,
dat het blijve buitengaats."
Voor wie het niet weten mochten zij herinnerd, dat
spijbelen in den door ons gecursiveerden zin beteekent
wegblijven of in schooljongenstaal achter de haag
looptn.
Alzoo, nu men de prioriteit heeft verkregen, die
men wenschtenu men bij eerste lezing wellicht zijn
zin zal kunnen krijgen, wordt reeds de raad gegeven aan
eenige leden der Kamer om te verzuimen, dan valt
het amendement door eigen schuld en wordt de ver
dere behandeling der Grondwetsherziening onnoodig.
Inderdaad eene fraaie tactiek 1
De Standaard moet wel innerlijk overtuigd zijn,
dat al haar marktgeschreeuw over de natie, die tegen
de openbare school gestemd zou zijn, op onwaarheid
berust, als zij zoo weinig eene nieuwe verkiezing door
Kamerontbinding aandurft
Aan het slot van een beschouwing over art.
194 der Grondwet zegt de N. Bott. Ct. aan
gaande het bekende voorstel der rechterzijde
Schoon is het doelmaar had er voor het schoone
doel ongelukkiger middel gekozen kunnen worden?
Niet alleen dat wij geen stap nader tot den vrede
komen; wij raken er verder dan ooit mee van den
vrede af. De strijd die ons verdeelt zal niet eindigen,
maar bestendigd en verscherpt worden. Al aanstonds
bij de nieuwe wet, die zal te bepalen hebben of wat
volgens de nieuwe Grondwet kan, ook z a 1 geschie
den; of de bijzondere scholen geld, en hoeveel, en
onder welke voorwaarden zullen verkrijgen. Hoe zullen
daarbij de hartstochten ontvlammen. Hoe zullen, wordt
het doel niet bereikt, de Schaepmans en Lohmans, om
«rechtsgelijkheid" roepen. Wat zullen wij niet hooren
moeten van rechtskrenking, van gemoedsbezwaren, van
alles, waarvan men nu eindelijk af zou zijnmaar nog
bitterder dan en verbitterender 1
En gelukt het, in de wet het beginsel opgenomen
te krijgen, dat uit de gemeentekas bijdragen aan bij
zondere scholen kunnen toegekend worden, dan hebt
ge in alle gemeenten, en voortdurend, den oorlog.
Met de verloochening van beginsel zou dus niet eens
verkregen worden, dat de rampzalige schoolstrijd een
einde nam, of zelfs maar getemperd werd.
Van de liberale partij dit is de slotsom is
alzoo voor dit plan geen hulp te verwachten. Is dit
het uiterste waartoe de rechterzijde gaat zooals de
verschillende woordvoerders hebben verklaard dan
is het lot der Grondwetsherziening beslist. Voor de
liberale partij is er geen keus; zij kan niet anders.
Als amendement van liberale zijde
is op het onderwijs-hoofdstuk door de heeren De Beau
fort, Van Houten, Kist, Mees en De Ranitz voorgesteld
artikel 194 der Grondwet te lezen als volgt:
Het geven van onderwijs is vrij, behoudens het toe
zicht der overheid, en bovendien, voor zoover het mid
delbaar en lager onderwijs betreft, behoudens het on
derzoek naar de bekwaamheid en de zedelijkheid des
onderwijzershet een en ander door de wet te regelen.
De inrichting van het openbaar onderwijs wordt
door de wet geregeld.
Het lager onderwijs wordt zoodanig ingericht, dat
voor ouders, voogden en verzorgers de gelegenheid niet
ontbreke, om de kinderen, die onder hunne macht zijn
of aan hunne zorg zijn toevertrouwd, in het genot te
stellen van voldoend lager onderwijs, waarbij hunne
godsdienstige overtuigingen niet worden gekrenkt.
De Koning doet van den staat der hooge, middel
bare en lagere scholen jaarlijks een uitvoerig verslag
aan de Staten-Generaal geven.
IVolfertsdijk. Bij de Sociëteit tot «Nut en Genoe
gen", in December 11. alhier opgericht, en thans reeds
22 leden tellende, zijn de 14daagsehe wintervergade
ringen nu gestaakt, en zal op den 7 April e. k. de
eerste maandelijksehe bijeenkomst voor de zes zomer
maanden gehouden worden. Van do werkende leden
heeft bereids het meerendeel zich welwillend beschik
baar gesteld om door gepaste voordrachten aan het
doel der Vereeniging te beantwoorden.
Borsele. Maandag hield de dijkraad voor de water-
keering van het calamiteuze waterschap Ellewoudsdijk-
Borsele eene vergadering, die door 24 leden werd bij
gewoond. Na mededeeling van eenige ingekomen stuk
ken, die betrekking hadden op goedgekeurde wijzigingen
in de loopende begrooting en op goedkeuring der
omschrijving van werken voor den nieuwen dienst,
werd overgegaan tot behandeling der begrooting van
inkomsten en uitgaven in 1886/7. De voorgedragen
heffing van dijkgeschot werd verminderd met de som
men der verhooging, bedoeld in art. 7 der wet op
de calamiteuze polders, terwijl de uitgetrokken bij
dragen van aangrenzende polders werden afgestemd,
tengevolge waarvan de post voor onvoorziene uitgaven
verminderde met f 8946,12. Na deze wijzigingen
stelde de vergadering de begrooting vast in ontvang
en uitgaaf op een gelijk bedrag van f 56896,13%,
Het dijkgeschot voor Ellewoudsdijk werd daarop
vastgesteld op 25282,25% en dat voor Borsele op
30487,88.
Onder nadere goedkeuring verleende de Dijkraad
machtiging aan het bostuur om eventuëele kosten van
herstel van schade te bestrijden uit den post voor
onvoorziene uitgaven.
Bij beschikking van Z. E. den Minister van
Justitie in aangesteld tot onbezoldigd Rijksveldwachter
A. R o 11 i e r te Nieuwdorp (gem. 's-Heer Arends-
kerke) ter standplaats Ovezand.
De rijkscommissie voor de examens ter verkrij
ging van een diploma als stuurman aan
boord van koopvaard ij schepen zal, aan
vangende den 13den April, zitting houden te Amster
dam. Zij, die tot een dier examens wenschen toegelaten
te worden, moeten hiervan vóór den 6 April schrifte
lijk en vrachtvrij kennis geven aan den voorzitter der
commissie. Zie verder Staalsct. van 23 dezer.
Naar men verneemt, is thans met de conces
sionarissen van de stoomtram Bergen-op-
Zoom Antwerpen en de Belgische Nationale
Maatschappij van buurt-spoorwegen te Brussel, eene
definitieve overeenkomst gesloten, en zal nu spoedig
een begin met den aanleg worden gemaakt.
(N. B. Ct.)
Men verwacht, dat het 10-jarig bestaan der
Rijkslandbouwschool te Wageningen in Sept. a. s. niet
onopgemerkt zal voorbijgaan. De feestelijke opening
der school dagteekent van 11 Sept. 1877, doch in
Sept. 1876 was die plechtigheid uitgesteld, omdat het
hoofdgebouw toen nog niet gereed was.
Zaterdag jl. hielden de leerlingen der Rijksland
bouwschool voorloopig reeds eene vergadering en be
noemden uit hun midden eene commissie van 12 leden,
om in overleg met de leeraren eene feestviering voor
te bereiden. ArnhCt.)
Naar de Ass. Ct. meldt, wordt te Assen van
de zijde der anti-revolutionnairen een lijst gepresen
teerd, om bij de aanstaande herstemming op den heer
Smeenge te stemmen. Men verzekert, dat er reeds
24 handteekeningen op voorkomen. Uit een entrefilet
in het laatste nommer van de Stand, blijkt, dat ook
dr. Kuyper er niet afkeerig van is, om, ten einde
mr. Van Diggelen te weren, bij de herstemming mr.
Smeenge te stemmen.
Een inzender in De Gemeentestem vestigt de
aandacht op de karige bezoldiging der secretarissen
van kleine gemeenten.
Vooral zijn deze traktementen te laag, omdat deze
ambtenaren dikwijls met werkzaamheden worden be
last, die niet direct tot hun ambt behooren, maar
welke zij toch bijna genoodzaakt zijn te verrichten,
zonder daarvoor eenige belooning te ontvangen, zooals
het bijhouden der registers van den burgerlijken stand
en bevolking, het geheele werk van het college van
zetters, het opmaken van akten van verkoopen en ver
huringen (in vele gemeenten geschiedt dit door nota
rissen), het ontwerpen van verordeningen enz. enz.
Daarenboven staat hij bijna altijd alleen wat uitvoering
van wet en voorschriften betreft, aangezien de burge
meester slechts een weinig, en wethouders en leden
van den Raad daarvan in het geheel geen studie kun
nen maken en derhalve maar alles op den secretaris
laten aankomen.
Naar men verneemt is reeds onmiddellijk na
de aanneming door de Tweede Kamer van het wets
ontwerp tot invoering van het Wetboek van Straf
recht een nieuw ontwerp van wet, noodig
vóór de invoering van dat Wetboek, aan het Depar
tement van justitie samengesteld en thans reeds bij
den Raad van State aanhangig.
Het strekt tot wijziging van art. 49 der genoemde
invoeringswet, in dien zin, dat deze in haar geheel
eerst te gelijk met het strafwetboek zal in werking
treden. De uitzondering bij dat artikel gemaakt voor
art. 26, volgens welke dit laatste reeds met de af
kondiging in het Staatsblad zou in werking treden,
is overbodig geworden door de aanneming van het
amendement-Goekoop op art. 26, doch men verzuimde
tijdens de behandeling in de Kamer daarop te letten
en art. 49 dienovereenkomstig te wijzigen.
Uit Duitschland wordt aan den Précurseur ge
schreven
Wat ik u sedert zoo lang heb voorspeld, is geschied.
De Nederlanders vestigen zich aan den Boven-
Congo. Ik lees in een brief, gedagteekend Lukunja,
14 Nov.
«De chef van het Hollandsche handelshuis bereidt
eene groote expeditie voor naar Stanley Pool. Hij heeft
een twaalftal agenten het land ingezonden om honderden
dragers aan te werven, met welke hij over de water
vallen wil trekken om factorijen aan den Boven-Congo
te vestigen. De andere huizen zullen volgen. Zoo zal
eene groote schrede worden gedaan tot de openstelling
van Midden-Afrika. De Franschen zullen een station
vestigen nabij Manyanga.
Staten-Generaal.
TWEEDEKAMER.
In de zitting van gisteren is bij de verdere behande
ling der Indische tariefwetgeving verworpen met 53
tegen 22 stemmen het amendement van de heeren
Bahlmann c. s., strekkende tot herstel der difterentiëele
invoerrechten.
Daarentegen is aangenomen met 53 tegen 22 stem
men een voorstel van den heer De Bruijn Kops, om
het invoerrecht op aardewerk terug te brengen van
10 op 6 pCt.
Art. 1, bevattende de tariefsverhooging, is met 45
tegen 32 stemmen goedgekeurd.
De discussie over de verlaging en afschaffing of
over de invoering van differentieels invoerrechten is
daarop begonnen.
Wegens ongesteldheid van den heer Heemskerk
zal de Kamer heden het grondwetsdebat niet voort
zetten, doch met de Indische tarieven voortgaan en
daarna de conversiewet in behandeling nemen.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Behalve de heer A. R, Breetvelt alhier zullen
als deskundigen in de examen-commissie voor 1. o.
in Zeeland optreden de heeren
J. Th. Oosterman, directeur der Rijksnormaallessen
te Zieriksee, voor Paedagogiek.
P. G. De Jager, onderwijzer aan de Rijksnormaal
lessen te Middelburg, voor Lezen en Ned. taal.
G. A. Vorsterman van Oijen, onderwijzer aan de
Rijksnormaallessen te Oostburg, voor het Rekenen.
A. Cense, onderwijzer aan de Rijksnormaallessen te
Middelburg, voor de Vormleer.
W. M. Morren, leeraar aan de Rijkskweekschool voor
onderwijzers te Middelburg, voor Geschiedenis.
W. J. Frijling, directeur der Rijksnormaallessen te
Tolen, voor Aardrijkskunde.
Dr. H. Japikse, leeraar aan de Rijkskweekschool en
onderwijzer aan de Rijksnormaallessen te Middelburg,
voor Kennis der natuur.
A. Lijsen, leeraar aan de Rijkskweekschool voor ond.
te Middelburg, voor Zingen.
De dames S. H. W. Klaus en A. J. Chivat, hoofden
van openbare scholen te Middelburg, voor de Nuttige
handwerken voor meisjes.
De één-en-veertigste algemeene vergadering van
het Nederlandsch Onderwijzers-genootschap zal ge
houden worden op 3, 4 en 5 Augustus 1886, te Leiden.
Kunst, Wetenschap en Letteren.
De eigen beweging van de zon is onlangs door
spectrale waarnemingen geconstateerd. Deze onderzoe
kingen behooren tot de fijnste in hare soortuit dien
hoofde zijn verscheidene groepen van sterren in ver
schillende jaren waargenomen, berekend, en heeft men
als het gemiddelde de volgende uitkomsten verkregen
het eindpunt van de zonsbeweging, de zoogenaamde
apex, ligt in het sterrebeeld van den Zwaan in de rechte
opklimming 302 graden, afwijking 36 graden. De snel
heid van de zgn bleek daarbij gemiddeld 30.5 kM.
in de seconde. De tot dusver langs anderen weg ver
kregen uitkomst, die het eindpunt van de zonsbeweging
in het sterrebeeld van Herkules plaatst, vertoont dus
een opmerkelijk verschil.
Blijkens de mededeelingen van den admiraal Mon-
chez van de Académie des Sciences te Parijs hebben
de voortgezette onderzoekingen van den sterrenhemel,
door middel van de Henry'sche photografische opnamen,
weder merkwaardige en verrassende uitkomsten opge
leverd. Men heeft niet alleen sterren van de 16de
grootte, maar nog veel zwakker lichtende waargenomen,
die tot dusver nog geen menschelijk oog had gezien,
en wel in den bekorten tijd van één uur. Verder heeft
men in 2 uur photographieën verkregen, die niet alleen
de kern van nevelvlekken van den Orionnevel, maar
ook de anders niet waargenomen bijzonderheden van
die vlekken doen zien. Zelfs het bestaan van talrijke
nevelvlekken is langs bedoelden weg aangetoond, die
door den sterksten telescoop tot dusver niet waren
waargenomen. Deze vlekken komen op het negatief
zoo dicht op elkander voor als de melkweg, zoodat
men mag zeggen, dat de hemel ééne nevelvlek is. Als
eens een Henry'sche toestel, in plaats van in de dompige
atmosfeer van Parijs, tusschen de keerkringen of op
een hoogen berg, b. v. op den Pic du Midi in de Pyre-
neën, geplaatst wordt, wie weet, wat er dan nog ontdekt
zal worden!
Rechtszaken.
Bij de in appèl behandelde zaak van mevrouw
Bulkley c. s. luidt de eisch van den procureur-gene
raal te Arnhem tegen mevr. Balkley 2 jaar, tegen
Kloppers 4 jaar en tegen juffrouw Schlingemann 6
weken celstraf.
Door de rechtbank was de eerste tot 18 maanden,
de tweede tot een jaar en de derde tot 45 dagen
celstraf veroordeeld.
Beursoverzicht.
De berichten, die wij kunnen afzenden omtrent den
toestand en de richting waarin de Europeesche beurzen
zich in de afgeloopen week bevonden en bewogen,
verschillen weinig van de vorige. Wel deed zich bij
sommige Staatsfondsen eene kleine reactie voor, doch
deze was van zeer voorbijgaanden aard, en het zou
moeielijk te constateeren zijn of deze reactie het ge
volg is van kleine stipjes aan den politieken horizon,
waarvan deze week niet gespaard bleef, dan wel van
dagelijks voorkomende grootere of kleinere transacties
in dit of dat fonds, waardoor de koers naar boven
gaat of gedepreciëerd wordt.
De koers van het geld daarentegen stelde zich vaster.
Wel blijft nog de overvloed kolossaal groot, doch onder
den invloed der voorgestelde Fransche leening kon
toch de geldgever deze week eenig avans behalen.
Voornamelijk was dit merkbaar aan de Londensche
beurs, waar op den 17den buitendien de halfmaande-
lijksche rescontre plaats vondtoch kwam het rente-
cijfer ook daar niet hooger dan 3 pet.
Volgens den weekstaat der Nederlandsche bank was
op den 13den de disconto-portefeuille verminderd met
ruim 1 millioen, de beleening-rekening met mil-
lioendaarentegen was de goudvoorraad met 154
millioen gestegen.
Omtrent de conversie-ontwerpen in Nederland hoorde
men verder weinig nieuws; de ongunstige indruk,
dien het ingediende ontwerp te beurt viel, doet ver
moeden dat er kansen bestaan dat de Minister niet
ongenegen is om aan de uiteenloopende gevoelens te
gemoet te komen. Onze nationale fondsen bleven alzoo
op éene hoogte, de drie- en vierpercentsleeningen waren
het vastst gestemd.
De Metallieken bleven op prijs, gesteund door aan-
koopen voor Oostenrijksche rekeningdit is te meer
opmerkelijk wanneer men in aanmerking neemt dat
de gedurende deze week gepubliceerde cijfers omtrent
de staatsbegrooting voor 1886 negen millioen florijnen
te kort aanwijst.