1886. N°. 32.
Dinsdag 16 Maart.
73ste jaargang.
Kleinhandel in Sterkedrank
De lijsten der Kiezers
Aan den vooravond.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maand a.8, Woensdag, en Vriidaoavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als bniten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct, met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich* voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen werden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
Door Mejuffrouw FRANCINA JOHANNA DINGENS
alhier, is tengevolge van het overlijden van hsre moe
der JOHANNA FRANCINA DOOTJES wed. DINOENS
vergunning gevraagd tot voortzetting der nitoefening
van den
in de kamer en op de stoep van het perceel Wijk E
no. 162a aan den Westhsvendijk.
Bezwaren kunnen worden ingediend voor den 20
Maart a s des namiddags te 1 uur.
Goes, den 13 Maart 1836.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
voor leden van de Tweede Kamer, der Provinciale
Staten en van den Gemeenteraad zijn herzien en heden
vastgesteld. Bij die herziening zijn geschrapt:
Van al de lijsten.
Wegens overlijden.
Gerard De Jonge Az., Daniël Marine Molijn, Jan
Koens Hz., Dirk Nonnekes.
Wegens vertrek uit de gemeente.
Jhr mr. Jan Willem Claude De Jonge Van Ellemeet,
Jan Kakebeeke, Joseph Pieter Larsen, Hemi Ferdinand
Van Renterghem, Willem Frederik Hendrik Valentijn
Arie Adriaan Willemse.
Ingevolge art 5 der kieswet.
Adriaan Cornelis Adriaanse
Van de lijst der kiezers voor leden der Tweede Kamer
en van de Provinciale Staten.
Wegens onvoldoenden aanslag.
Adriaan Van der Bliek, Cornelis Hootsmans, Isaac
Abraham Emanuel, Murk Leverland, Gerrit Natban,
Jacob Van der Weele.
Van de lijst der kiezers voor leden van den
Gemeenteraad.
Wegens overlijden.
Adriaan Blonkert, Jan Harinus Geense, Francois Van
Hoeve, Cornelis Daniël Polderman.
Wegens vertrek uit de gemeente.
Marinas Van Damme, Jan Filins, Jacobus Van Reijn.
Wegens onvoldoenden aanslag.
Jan Baptist Adrianns Gijsbrt Dalleu, Sieger Sieger
Hazewindns, Pieter De Jonge, Joseph Peeters, Reioier
Scheele Jansz. en Anthonie Van Schelven.
Ingevolge art. 5 der kieswet.
Gerardns Van Calmthout.
De herziene en vastgestelde kiezerslijsten zijn aan
geplakt en znllen gedurende veertien dsgen ter Secre
tarie voor een ieder ter inzage liggen, gedurende welken
tijd de eventneeie bezwaren tegen die lijsten, door de
noodige bewijsstukken gestaald, aan den gemeenteraad
kunnen worden ingediend.
Goes, den 13 Maart 1886.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris.
HARTMAN.
ii.
«Wie weet wat ons nog wacht? In elk geval kan
de dag van heden belangrijk zijn voor ons geheel po
litiek leven". Met deze woorden eindigde het artikel
in ons nommer van Woensdagavond jl., terwijl het
telegram uit de residentie, in datzelfde nommer voor
komende, den uitslag der Tweede Kamer-zitting van
Woensdag 10 Maart bevatte met de beslissing, dien
dag ten aanzien der behandeling van de Grondwets
herziening genomen.
Dat dit nog geene definitieve beslissing maar eene
geheel voorloopige was, bleek genoegzaam uit de dis
cussie. Het was om zoo te zeggen een aanstaande
herzieningswedren met hindemissen, waarvan in de
zitting van Vrijdag reeds éene uit den weg geruimd is.
Gelijk men weet is wel de herziening tegen Woensdag
a. s. aan de orde gesteld om telkens de laatste drie
gewone parlementaire werkdagen der week (Woens
dagVrijdag) te worden voortgezet, maar de
quaestie of Hoofdstuk X nopens het onderwijs vóór de
andere Hoofdstukken in behandeling en tot eene stem
ming zal worden gebracht, deze netelige hindernis is
nog volstrekt niet van de baan. Zij komt reeds dade
lijk terug bij den aanvang der algemeene beraadslaging.
De poging van den heer Haffmans om haar reeds dade
lijk in de vorige week bij de aan de ordestelling der
herzieningsontwerpen (tot het in overweging nemen
van voorstellen tot Grondwetsherziening) wegteruimen,
mislukte, en het is daarbij gebleken, dat een klein deel
der anti-revol. partij en een Katholiek (de heer Schaep-
man) toen tot het verleenen der prioriteit aan art.
194 boven en vóór alle andere herzieningsontwerpen
niet wilden medewerkenechter slechts op dat oogen
blik niet, terwijl de heer Van Wassenaer Van Catwijk
zich juist reserveerde een voorstel te doen om die
prioriteit bij den aanvang van het debat te doen
uitmaken.
Geen twijfel of al de leden der anti-revol. partij,
daarbij gesteund door de geheele rechterzijde, mis
schien zelfs door den heer Schaepman (al heeft hij
geen eed gedaan en al wringt hij zich in allerlei
bochten om zijne pertinente verklaring van 1 Maart
nopens de prioriteit van het onderwijsartikel te ver
zachten), zullen voor dat voorstel stemmen. Voegt men
daarbij nog de mogelijkheid, dat enkele leden der
liberale partij, behoorende tot hen die óf wijziging
van art. 194 in het geheel niet óf tot dezoodanigen
die met eenige wijziging in den geest van sommige
clericale voorslagen kunnen medegaan, wellicht ook
niet afkeerig zullen bevonden worden om liever nu
dan misschien na 4 of 5 weken en na eindelooze
debatten de quaestie van art. 194 uit den weg te
ruimen, dan was er, dunkt ons, wel reden voor de
zeker niet van opwekking of optimisme getuigende
verzuchting: rwie weet wat ons nog wacht!"
Bovendien zal nog eene andere hindernis, schoon
van minder beteekenis, door den heer Van Houten
worden aangedragen in eene motie om de Grondwets
herziening met dit Kabinet niet eens in behandeling
te nemenEn men mag dus wel zeggen, dat alles
wat tot nutoe op officiëele wijze is gebleken nopens
de voorbereiding tot de behandeling der Grondwets
voorstellen, nog slechts als «spiegelgevecht" beschouwd
kan worden. Men wilde reeds sedert lang elkander
wat men noemt aan den tand voelen en vooral niet
prematuur zijn. Nu, dat is men toch werkelijk niet,
want het wordt haast drie jaar dat de herziening in
een bepaalden vorm door de benoeming der Staats
commissie aan de orde is
Maar ten langen leste baten nu geen excepties, op
tijdwinst berekend, meer. De heer Keuchenius heeft
er nog een beproefd «En bovendien ben ik van oor
deel dat Carthago moet verwoest worden", dacht deze
afgevaardigde uit Middelburg en hij gaf aan zijne
gedachten een bepaalden vorm door eene motie voor
te stellen van den volgenden inhoudDe Kamer,
lettende op het door de Regeering erkende feit, dat
de Tweede Kamer der Staten-Generaal negen leden
minder telt dan waaruit zij ter voldoening van art.
77 der Grondwet behoort te bestaan
en van oordeel dat onder zulke omstandigheden
het in overweging nemen van de Regeeringsvoorstellen
tot herziening der Grondwet op het tegenwoordig
oogenbiik eene miskenning zijn zoude van 's volks
recht en belang, in strijd bovendien met de Grond
wet, gaat over tot de orde van den dag."
Deze exceptie van onbevoegdheid door dhr. Keuche
nius opgeworpen (was hij zelf daartoe in eene ongrond
wettig samengestelde Kamer wel bevoegd en zijn hij
en de andere 4 stemmen voor zijne motie naar hun
eigen oordeel wel bevoegd om aan het verdere werk
deeltenemen is echter met verpletterende meerder
heid, waaronder al zijne politieke vrienden, den weg
van meerdere Middelhui gsche motiën opgegaan, zonder
dat de voorsteller zal kunnen zeggen dat in zijn
«isolement" zijne kracht ligt, aangezien 4 katholieken
hem steunden. De exceptie Van Houten, aangenomen
dat zij ernstig gemeend en dat het haar meer om de
zaak dan om het inkleedingsdebat te doen is, had,
wilde zij raisón d'être hebben, naar 't ons voorkomt
moeten voorgesteld zijn vóór of bij het sectie-onderzoek
der voorstellen, van datzelfde Kabinet immers af
komstig, en niet nu de zaak na langdurig, zorgvuldig
en tijdroovend onderzoek, geheel in staat van wijzen is.
Rest dus, gelijk men ziet, de prioriteitsvraag
Hoofdstuk X of Hoofdstuk I en overigens in gelei
delijke volgorde?
Dat ook hier en wel oneindig meer dan bij de twee
vorengenoemde het groote struikelblok gelegen is,
waarbij de rechtsvraag (gelijk Heemskerk de quaestie
der Kamerbevoegdheid op haar tegenwoordig leden
aantal noemde) ten eenenmale verandert in de politieke
vraag bij uitnemendheid, daarvan zal de zitting
van Woensdag aanstaande wel al dadelijk het bewijs
leveren en daarom mag ook nu wel de vraag herhaald
wordenwie weet wat ons wacht
Wij weten wel dat prioriteit van behandeling van
art. 194 nog niet insluit regeling van het lager on
derwijs in clericalen zin, maar wèl mag aangenomen
worden, dat de rechterzijde zonder concessiën van
beginsel haar obstructionnisme ten aanzien der geheele
Grondwetsherziening niet zal laten varen en wellicht
daarin nog eenige hulp van elders zal ontvangen.
Welnu, ieder drage zijn eigen verantwoordelijkheid.
Het komt er nu op aan. Er moet kleur bekend worden.
Maar ééne zaak mag toch wel bij den strijd en de
strooming van meenirgen en adviezen in bedenking
gegeven worden, namelijk deze, door Thorbecke zoo
dikwerf èn in '44 èn in '48 aan ieder ernstig man
op het harte gedrukt: dat een «offerfeest van begin
selen alle zedelijke kracht ondermijnt"; terwijl ook
voor elk Ministerie alsnog van toepassing is wat die
zelfde staatsman eenmaal den heer Van Hall waar
schuwend voorhield dat eene vparasitische politiek
die zich slingert om en vastklampt aan elk belang,
aan elk incident waaruit voordeel te behalen is, de
afzichtelijkste politiek is die man deuken kan.
GOES, 15 Maart 1886.
Door de bekende commissie in zake de gasquaestie
alhier is het volgende schrijven ontvangen
«Weledele Heeren.
Het U bij ons vorig schrijven van 13 Febr. aange
kondigd onderzoek der Goesche Gasfabriek heeft plaats
gehad, en wij zijn in het bezit van de dienaangaande
uitgebrachte rapporten.
Daaruit blijkt dat men de fabriek belangrijk zal
moeten uitbreiden, wanneer besloten wordt tot verla
ging van den gasprijs overtegaan, waarvan vermeerde
ring van debiet te wachten is.
Daar onze Maatsij. om de U reeds opgegeven redenen
de fabriek niet kan gaan uitbreiden, zonder eene com
pensatie te ontvangen in den vorm van eene verlenging
der concessie, hebben wij ons in de eerste plaats ge
wend tot het Gemeentebestuur van Goes met de vraag,
of de gemeente in principe tot eene verlenging bereid
zoude zijn, om bij bevestigend antwoord eene nadere
mondelinge bespreking over deze aangelegenheid vast-
testellen.
Wij hebben het Gemeentebestuur medegedeeld dat
ons Bestuur op nader te bepalen dag en uur bereid is
te Goes te komen, teneinde te trachten tot overeen
stemming te geraken, en wij zijn thans wachtende op
het antwoord, dat naar wij hopen, spoedig in ons bezit
zal zijn.
Bij onze komst te Goes stellen wij ons ook gaarne
voor U beschikbaar, en hopen wij dienaangaande nader
eene regeling met U te kunnen treffen.
Vóór het einde dezer maand zal eene oplossing der
kwevtie wel niet mogelijk zijn. Wij handhaven even
wel onze gedane toezegging, dat ingeval tot prijsver
laging mocht worden besloten, die verlaging zal geacht
worden te zijn ingegaan met 1 Maart 11. De afreke
ning daarvan kan echter eerst later plaatshebben.
Hoogachtend,
Uw Dw. Dm.,
Namens het Bestuur,
VAN PREHN,
Administrateur-President."
Wij kunnen daaraan toevoegen dat, naar ons ver
strekte mededeeling, werkelijk een schrijven in gelij
ken geest bij het gemeentebestuur alhier is ontvangen
en dat dit reeds geantwoord heeft bereid te zijn
eventueele voorstellen in ernstige overweging te zullen
nemen.
We zijn thans half Maart, de zoogenaamde
lentemaand. Wanneer we letten op de lange dagen,
die we reeds hebben, en op de warmte, die we ge
voelen, wanneer we gezeten zijn in eene verwarmde
kamer, waar de zon hare koesterende stralen werpen
kan, dan heeft ook deze Maart wel iets van lentemaand.
Maar wanneer we buiten het water met eene ;js-
korst zien bedektwanneer we den grond zoo hard
voelen als steen, zoodat tuinier noch landman in staat
is de spade of den ploeg er in te drijven wanneer
de scherpe N.oosten- of Oostenwind ons zijn ijzige
adem doet gevoelen, die zelfs het sterkste gestel min
stens eene hevige verkoudheid op den hals doet halen,
dan schijnt Maart dit jaar wel wintermaand.
In verband met dezen langdurigen strengen winter
zonder wintervermaken, welken ieder onzer zoo gaarne
een welgemeend vaarwel zou toeroepen, mag het met
genoegen geconstateerd worden, dat in onze gemeente
nergens bepaald gebrek wordt opgemerkt en dat men
weinig of geen last van bedelaars heeft. Men mag
dit veilig toeschrijven aan de doelmatige armenzorg,
welke hier uitgeoefend wordt. Wel wordt deze dit
jaar op een zware proef gesteld, maar tot nogtoe
vond zij ook voldoenden steun, waardoor b. v. de comm.
voor de CEcon. Spijsuitdeeling nog altijd bare volle
rol kan bedeelen en daarenboven door menigvuldige
extra-bedeelingen van warme spijs in den exception-
neelen nood der armen en der werkeloozen kan
voorzien.
Als men ziet wat in onze kleine en zeker niet rijke
gemeente samenwerking en doelmatige armenzorg ver
mogen, dan rijst wel eens de vraag of men in eene
zooveel grootere en in vergelijking zoo puissant rijke
gemeente als Amsterdam niet hetzelfde kan gedaan
krijgen en daardoor voorkomen, dat het geroep om
werk en brood zich uit op de wijze als daar geschiedt?
Of moet men aannemen, dat zij, die onder dat geroep
opstootjes maken, niet de waarlijk gebreklijdenden
zijn 't Wordt van meer dan eene zijde beweerd, maar
dan is ook het bewijs geleverd, dat men eenvoudig
met socialistische woelingen te doen heeft, waartegen
de politie niet te streng kan optreden.
De voorloopig vastgestelde kiezerslijsten voor
deze gemeente bevatten 446 kiezers voor den Gemeen
teraad, 271 voor de Prov. Staten en 272 voor de
Tweede Kamer.
Naar wij vernemen is de verkiezing voor pen
lid van den gemeenteraad alhier (vacature mr. De
longe Van Ellemeet) bepaald op Dinsdag 13 April
en de herstemming, zoo noodig, op den 27an daar
aanvolgende.
Den 23 dezer zal de sociëteit «Van Onge-
n u c h t e n V r ij" alhier 80 jaren hebben bestaan.
Het plan bestaat op 25 dezer de herdenking daarvan
op eenigszins feestelijke wijze te doen plaats hebben.
Mag men de Amsterdammer gelooven, dan zou
de N. R Ct. dezer dagen eene aanschrijving van den
Minister van Binnenl. Zaken aan de Commiss. des
Konings hebben bevat wij hebben haar in dat blad
niet opgemerkt over het groote verschil in de
verschillende provinciën wat de regeling der examens
Middelb. onderwijs en de kosten daarvan over het
jaar 1884 betreft. Wanneer het staatje in de Amster
dammer juist is weergegeven, dan verwondert het
ons, dat geen dezer bladen de niet onaardige fout heeft
opgemerkt, welke daarin door den Minister is begaan.
In de laatste kolom worden de kosten van het
examen per aspirant over het geheele Rijk op niet
minder dan f 1093,14% berekend, niettegenstaande
die kosten provinciesgewijze variëeren van f 56,97
tot f156 14% en dus de onjuistheid van eerstgenoemd
cijfer al dadelijk in het oog moet springen In plaats
van de achterste kolom op te tellen, dat nergens toe
leidt, hadder, de totaalkosten ad f 27358,31 moeten
gedeeld worden door het totaal aantal aspiranten
(328) en men verkrijgt dan f 83,40 per aspirant door
het geheele Rijk en niet f1093,14%.
Ierseke. In de vergadering van den Gemeenteraad
van Vrijdagavond waren tegenwoordig de voorzitter
en zes leden.
De voorzitter deelde mede dat de le wethouder ge
weigerd heeft bij ontstentenis van den 2en wethouder
voortaan alleen met den burgemeester te vergaderen.
Hij acht zulke vergaderingen doelloos, daar de burge
meester toch eene beslissende stem heeft.
Om te voorzien in het bezwaar dat de 2e wethouder
door ziekte zoo dikwijls de vergaderingen van het
Dag. Best. moet verziumen, stelde de voorzitter nu
voor een plaatsvervangend wethouder te benoemen.
Hiertoe werd besloten en met 4 van 6 stemmen be
noemd de heer G. Schipper, die de benoeming aannam.
De voorzitter deelde mede, dat het verzoek van
burg. en weth. tot heeren kerkvoogden gericht om
voortaan de kerkklok tweemaal per dag in het alge
meen belang te mogen luiden, is toegestaan. De klok
wordt dan ook sinds Maandag der vorige week geluid.
Een verzoek van de Zondagsschoolvereenigiog om
een lokaal van school no. 1 tot het houden der Zon
dagsschool te gebruiken werd toegestaan.
Op voorstel van den heer P. Sandee Jr. werd met
algemeene stemmen aangenomen sollicitanten op te
roepen voor de betrekking van gemeente-architect op
een tractement van ƒ300 en 2 pet. der nieuw uit
te voeren werken, behalve van bestratingen, waarvan
slechts 1 pet. zal worden gegeven.
Het uitschrijven van een geldleening van ƒ9000
voor den torenbouw werd voorloopig uitgesteld.
Z. M. heeft aan jhr. mr. J. Van Doorn op
verzoek eervol ontslag verleend als subst.-offic. van
just, bij de arr.-rechtbank te Middelburg, en benoemd
tot subst.-offic. van just, bij die rechtbank jhr. mr.
J. F. Schuurbeque Boe ij e, thans ambt. van het
openb. minist. bij de kantongerechten in het arr.
Middelburg, voor de kantons Middelburg en Goes,
ter standplaats Middelburg.
De opbrengst der middelen (hoofd
som en Rijks-opc»nten) over de maand Febr. 1886
bedraagt f 7.206.073.80, tegen f 6.801.314.83% in
hetzelfde tijdvak van 1885.
De raming voor één maand is f 8.846.017.83.
Opbrengst over de eerste twee maanden van 1886
f 13.763.869.35, tegen f 13.289.931.64% over 1885.
De opbrengst is dus schijnbaar niet ongunstig. Als
men toch op het eindcijfer let, dan is dit ruim 4
ton meer dan het vorige jaar. Intusschen is deze be
trekkelijk goede uitkomst, juist als voor Januari werd
aangetoond, te danken aan het personeel en den sui
keraccijns, die om bekende redenen meer moesten
opbrengen dan ten vorigen jare en dan ook ditmaal
te zamen juist zooveel meer in de schatkist deden
vloeien als de vooruitgang voor de geheele maand
bedraagt. Nu kwam daar nog bij, dat de successie
rechten 2% ton meer opleverden dan verleden jaar.
De gevolgtrekking ligt voor de handde andere mid
delen zijn weer achterlijk. Evenals in Januari is het
met registratierechten en gedistilleerd zeer ongunstig
gesteld, ja de accijnzen op wijn en zeep en de poste
rijen, die over de eerste maand des jaars een gunstig
figuur maakten, behooren thans mede tot de achter
blijvers. Het eenige middel van beteekenis, waarvan
nog de opbrengst heter was dan in 1885, is het
patentrecht, dat f229.000 gaf tegen f198 000 ver
leden jaar.
Do leden van de rechterzijde der
Tweede Kamer hsbben aan den vooravond van
