1886. N°. 30.
Donderdag 11 Maart.
73ste jaargang.
buiten werking getreden
Bakkers-oven
Aan den vooravond?
GOESGHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vbijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich- voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiên is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen werden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regeL
Het op den 2 Maart 1886 aangekondigde verbod
van het met beladen voertuigen berijden der kunst
wegen in deze provincie is ingevolge de door Gedepu
teerde Staten gemaakte bepaling,
met middernacht tusschen den 9en en den lOen
Maart 1886.
Goes, den 10 Maart 1886.
De Burgemeester van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
Er is vergunning verleend tot oprichting van eenen
in liet perceel Wijk A no 31, aan de Vlasmarkt, aan
JACOB SLAGER te Kloetinge
Goes, den 10 Maart 1886.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
H A R T M A S.
«In staat van wijzen" is de Grondwetsherziening,
dat wil zeggen, het hangt nu enkel van de Kamer
zelf af om haar te gaan behandelen.
Zal het zoover komen? Er is niemand, die tot op
den huidigen oogenblik daarop een bepaald antwoord
durft te geven. Zeker, de partijen hebben gebruik
gemaakt van de haar zoo hoffelijk door den voorzitter
aangetoden gelegenheid om eens in «onder onsjes" te
overwegen wat haar te doen staat, als het voorstel
komt om de grondwetsontwerpen aan de orde te stellen,
maar evenmin als in de afdeelingen komen in zulke
clubvergaderingen de leden trouw op en, men weet
het, elke beslissing van politieken aard hangt nog altijd
in ons Lagerhuis af van éen stemmetje. Daarbij weet
elk clubje wel wat het voor zich zelf beslist, maar
kent het de tactiek van de andere partijclubs niet en
op 't gewichtig oogenblik valt vaak elk weloverlegd
plan hoe »de partij" zal stemmen totaal in 't water
als men voor een voorstel komt te staan, van een
andere zijde gedaan en waarop men volstrekt niet was
voorbereid.
Zóo kan 't ook heden (Woensdag) gaan, den dag
waarop waarschijnlijk de voorzitter zijn nader voorstel
tot regeling der werkzaamheden zal doen. Is men
wèl ingelicht dan zou zijn voornemen wezen wel dege
lijk eerst nog te laten afdoen de urgente zakende
invoeringswet van het Strafwetboek, het Zalmtraetaat
en misschien zelfs de Conversiewet, die, hoewel pas
ingekomen, dadelijk in de atdeelingen wordt onder
zocht en met den meesten spoed zal worden afge
daan wat met 't oog op den aard van zulk een
voordracht een bepaalde behoefte schijnt te zijn. Zelfs
werd een dag genoemd waarop men rekende dat deze
arbeid gevoegelijk zou kunnen zijn afgeloopen, nl., in
de laatste week van deze maand, 22 Maart of een
paar d3gen later. Dan zouden er nog volle vier weken
voor Paschen overschieten om in 't heerlijk gerecht
der Grondwetsherziening te happen. Kon het vóór
Paschen niet volledig worden verteerdwelnu na
Paschen eet men ook nog wel Paascheieren en niets
belet het restje van deze delicate Grond wetsspijs tus
schen Paschen en Pinksteren te verorberen. Men heeft
dan tevens het voordeel dat men juist bij den gewonen
verkiezingstijd van Juni is aangekomen en verkiezen
doen we dit jaar in elk gevalóf de gewone periodieke,
óf een algemeene na aanneming der Grondwetsher
ziening, óf een algemeene bij verwerping van dien
arbeid, óf eindelijk een algemeene bij niet-behandeling
der Grondwet, die dan een Kamer-ontbinding zou
moeten terigevolge hebben.
De vraag is nu maarzal de Kamer den ordelijken
weg volgen dien de Voorzitter haar denkt aantegeven
Vermoedelijk wel, want de animo, de lust om den
zwaren arbeid aantevatten is zoo ze bij sommigen
al ooit mocht bestaan hebben tamelijk bekoeld.
Indien men zich inspant en anderen opwekt om er mee
te beginnen, dan is het veeleer omdat men het als
een strafwerk beschouwt dat men zich zelf op den
hals heeft gehaald, maar dat men met het meeste
pleizier zou uitstellen als men maar mocht.
Waar toch kan de geestdrift gezocht worden tot
het ondernemen van een herziening onzer hoogste
staatswet? Bij de liberalen Waarschijnlijk niet, want
voor hen dreigt die arbeid droefenis op te leveren.
Art. 194 is en blijft tusschen hen een steen des aan
stoots. Zij, die uit theoretische vrijheidszucht met vnur
spelen, tweespalt gebracht hebben in hun eigen gele
deren, de toekomst zelfs prijsgeven, kunnen ten slotte
het bij het rechte eind hebben, wij willen dit
voor een oogenblik eens toegeven maar zij hebben
onvergeeflijk gehandeld de grondwetsherziening aan te
bevelen zoolang er geen eensgezindheid onder de partij
bestond omtrent art. 194.
De voorstanders van onveranderd behoud van art.
194 zien natuurlijk met leede oogen den Grondwets-
arbeid aanvangen. Het is nooit aangenaam te moeten
strijden tegen mannen van zijn eigen richting, vooral
waar deze, gelijk nu, door de tegenpartij zullen kun
nen gesteund worden.
En de rechterzijde, hoe is het daarmede gesteld
Dat zij van art. 194 haar medewerking afhankelijk
maakte is bekend, maar zou men waarlijk meenen,
dat zij, ook al behaalde zij daaromtrent een victorie,
gaarne een Grondwetsherziening zou zien tot stand
komen Dit ware een miskenning van haar oorsprong
en verleden. Men bedenke toch wel, dat de radicalen
onder de leden der kerkelijke partijen zeldzame vogels
zijn, dat de overgroote meerderheid door geboorte en
belang doortrokken is van den oud-conservatieven
zuurdeesem. Katholiek of anti-revolutionair vormen
zij, al ware 't alleen reeds omdat zij anti-liberaal zijn,
het conservatief element. En te allen tijde zijn Grond
wetsherzieningen en conservatieven antipoden geweest.
Toch zou er misschien nog eenige meerdere opge
wektheid bestaan voor de Grondwetsherziening, indien
men de overtuiging had dat de Regeering haar met
lnst ter hand had genomen en met voorliefde haar
verwezenlijking tegemoet zag.
Doch ook daaromtrent ware het dwaasheid zich
illusies te maken. Heemskerk moest met Grondwets
herziening komen en hij heeft het gedaan. Hij heeft
het middel gebruikt tot levensverlenging en als hij
kan zal hij 't nog langer voor dat doel aanwenden,
maar de ware ingenomenheid ontbreekt ook bij hem.
Wat heeft hij met de indiening en den voorbereidenden
arbeid niet getalmd I
Summa summarum mag men dus gerust verzekeren,
dat er weinig ambitie bij de regeeringspersonen bestaat
tot herziening der constitutie En bij het volk dan
Indien men de voorstanders van algemeen stemrecht
uitzondert, zal men onder het volk ook al heel weinig
enthousiasme gewaar worden. De groote beginselen
die het volk konden opwekken zijn in 1848 uitge
maakt. Wat het, bewust of onbewust, meer verlangt
het algemeen stemrecht, zal het ditmaal toch niet
krijgen. Waarom zou het dan naar Grondwetsherzie
ning haken
Er zijn er dan ook, die blijven volhouden dat er
niets van de herziening zal komen. Wellicht geven
onze laatste berichten in dit nommer nog eenig licht.
Wie weet wat ons wacht? In elk geval kan de dag
van heden belangrijk zijn voor ons geheel toekomstig
politiek leven.
GOES, 10 Maart 1886.
Volgens ter visie gelegde begrooting van het
calamiteuse waterschap EllewoudsdijkBorsele zijn de
ontvangsten en uitgaven voor het dienstjaar 1886/87
geraamd op een gelijk bedrag van 65842.25%.
Onder de inkomsten komt voor wegens dijkgeschot
van het waterschap Ellewoudsdijk ƒ26546.37 en van
den polder Borsele 32012.27% wegens bijdragen
van aangrenzende polders en waterschappen ƒ6457.61.
Voor kosten van beheer is uitgetrokken ƒ5623, voor
kosten der zeewering en oeververdediging ƒ14846.12
en voor verschillende andere uitgaven 5693 27%.
Bij Z. M. besluit van 7 dezer is de heer dr. Z.
T. D i e h I, thans leeraar in de scheikunde en natuur
lijke geschiedenis aan de hoogere burgerschool te Zie-
riksee, met ingang van 16 Mei a. s. benoemd tot
leeraar in de schei- en natuurkunde aan het Konink
lijk Instituut voor de marine te Willemsoord.
Naar aanleiding van eene door het gemeente
bestuur van Middelburg ontvangen concessie-aanvraag
voor het aanleggen en exploiteeren van eene duin-
drinkwater-leiding in die gemeente is aan
de ingezetenen een biljet toegezonden, door de in
vulling waarvan men zich verbindt, om gedurende
de eerste twee jaren, na het tot stand komen van de
leiding, een minimum-aanatl M3. per jaar tegen den
vastgestelden prijs van 0,40 per M3. te nemen. Door
den aanvrager is als hoofdvoorwaarde gesteld dat hij,
behalve eene niet onaanzienlijke vaste jaarlijksche bij
drage van de gemeente, van de verbruikers ƒ0,40
per M3. verbruikt water zal ontvangen.
Door den Minister van Waterstaat is het ver
zoek der Middelburgsche telefoonmaat
schap p ij tot overschrijving der concessie aan de
firma Ribbink, Van Bork Co. te Amsterdam, in
gewilligd.
In de lichting der nationale militie voor dit
jaar (11 000 man, waarvan 600 man voor den dienst
ter zee) zal Zeeland een aandeel hebben van 544
man (op 1882 ingeschrevenen). Het aantal ingeschre
venen bediaagt voor het geheele Rijk 38 057 man.
Bij Z. M. besluit van 8 dezer is, met ingang
van 1 April: aan den commissaris der loodsen, tevens
ontvanger der loodsgelden te Zieriksee, G. Geerling,
op zijn verzoek, wegens ziels- en lichaamsgebreken,
eervol ontslag verleend, behoudens aanspraak op pen
sioen en benoemd tot commissaris der loodsen, tevens
ontvanger der loodsgelden te Zieriksee, de heer J. Van
Schelven, gewezen gezagvoerder ter koopvaardij.
Ylissingen. De heer W. C. Van Duuren Dntilh
heeft, wegens aanhoudende ongesteldheid en met het
oog op zijn aanstaand vertrek naar elders, Dinsdag
jl. zijn ontslag ingediend, resp. als voorzitter der
kamer van koophandel en fabrieken, als gemeente
raadslid en als lid der plaatselijke schoolcommissie.
Bij de Direetie der Marine te Hellevoetsluis zal
in Mei a. s. een vergelijkend examen plaats hebben
van jongelingen, die als machinist-leerling 2e
kl. wenschen te worden aangenomen. Het getal der
als zoodanig te plaatsen jongelingen zal zich tot twintig
bepalen. Het op zegel geschreven verzoekschrift tot
toelating moet uiterlijk 30 April a. s. aan het Depar
tement van Marine worden ingezonden, met de daarbij
behoorende bescheiden, vermeld in de Staats.-Ct. No. 56.
Tegelijk met de gewone voorjaarsvergadering
van de Vereeniging voor weesvaders, te Utrecht, zal
aldaar eene tentoonstelling worden gehouden
van voorwerpen, vervaardigd door de weezen in de
gestichten. Den besturen der weeshuizen is verzocht,
op die tentoonstelling de kleeding hunner weezen te
doen vertegenwoordigen.
De Regeering heeft hare goedkeuring gehecht
aan het haar door de Ned. Rijn-Spoorweg-
Maatschappij voorgedragen stelsel voor een ge
meenschapsmiddel tusschen de reizigers en het trein
en locomotiefpersoneel, waarbij aan den zich in den
trein bevindenden reiziger de gelegenheid wordt ver
schaft, de lucht uit de Westinghouse-remleiding te
duen ontsnappen en zoodoende den trein tot stilstand
te brengen.
Naar de Haagsche correspondent van de N. Gr.
Cour. meldt, moet het heelwat voeten in de aarde
hebben gehad, alvorens de heer Bloem machtiging
verkregen had om de conversie-voordracht
aan te bieden, en wanneer men weet, dat bijvoorbeeld
's Konings persoonlijk vermogen voor een groot deel in
4 pets. nationale schuld is belegd, dan getuigt het
wetsontwerp zeer zeker van een onbaatzuchtigheid
van Z. M., die lofwaardig afsteekt bij de bevordering
van het eigenbelang, waarvoor sommige Vorsten, naar
luid van de geschiedenis, vroeger bij de regeling van
de flnanciëele aangelegenheden hunner Staten, niet zijn
teruggedeinsd. Reeds uit dit oogpunt is de conversie
voordracht een verblijdend teeken des tijds.
Door den districts-schoolopziener te Maastricht
is de tusschenkomst van Gedep Staten ingeroepen,
tegen het gemeentebestuur te Gulpen, dat weigert
een vergelijkend examen te doen houden voor de
vacante betrekking van hoofd der school te gehucht
Rijmerstoek.
Uit Amsterdam schrijft men ons, 9 dezer:
Hedenmorgen begaf ik mij tijdig per as wen-
schelijk wegens ongesteldheid naar het Volkspark
buiten de Raam-barrière, teneinde u een en ander te
kunnen mededeelen betreffende de uitgeschreven »mon-
ster-meeling" van werkeloozen. Wie gedacht hebben,
dat zich hier, zij het ook op kleiner schaal, dezelfde
verschijnselen zooden voordoen als dezer dagen te Lon
den en elders in Engeland, hebben zich misrekend.
Alles is kalm afgeloopen. Wel waren er duizenden
personen in de verschillende beschikbaie lokalen aan
wezig, maar zij hielden zich zeer rustig en bepaalden
zich alleen tot meer of minder luidruchtige en lang
durige toejuiching, wanneer een der woordvoerders naar
hunne meening spijkers met koppen sloeg. Die woord
voerders waren, zooals men weet, de «burgers" Domela
Nieuwenhuis, v. d. Stadt en Fortnijn, die ieder in een
afzonderlijk lokaal het woord voerden. Behalve dezen
gevoelden zich nog een paar bburgers-werklieden" ook
gedrongen tot spreken voorde schare, die in de open
lucht verwijlde.
Daar allen te hooren natuurlijk niet mogelijk was,
heb ik getracht, en niet zonder succes, een staanplaatsje
te veroveren in 't lokaal waar «burger" Nieuwenhuis
het woord tot de aanwezigen richtte, 't Zou mij te
ver leiden als ik u een overzicht zijner met bedaard
heid, doch tevens met klem, uitgesproken rede wilde
geven, 'k Zou daartoe meer plaatsruimte noodig heb
ben dan mij kan worden toegestaan. Daarom vermeld
ik slechts in 't kort een paar punten.
De spreker trachtte in de eerste plaats de oorzaken
der tegenwoordige werkeloosheid en daardoor veroor
zaakte ellende te verklaren en plaatste daarbij boven
aan dat sommigen alles zich toeëigenen ten koste van
de niets bezittenden, een verschijnsel dat zich alleen
in de menschenwereld openbaart, niet in de dieren
wereld de menschen-maatschappij staat beneden die
der dieren Als het waar is, dat er te veel is gepro
duceerd, dan moet men eerst het te vele opmaken en
dit moet geschieden door hen, die niets hebben en wel
omdat het hun feitelijk «ontstolen" is. Ook wordt
beweerd, en zelfs een kamerlid heeft het durven zeggen,
dat er te veel sterkedrank gedronken wordt [een stem
uit 'tpubliek: «dat liegt bij!"] en dit de oorzaak is
van de volksellende. Spreker betwistte dit, maar gesteld
dat het waarheid ware, dan rust ook op de volks
vertegenwoordiging de plicht om alle branderijen en
stokerijen te doen sluiten. [Langdurig applaus Maar
dat doet zij niet en zal zij wel nooit doenin stilte
denkt zijLeve de jenever 1 want vooreerst kan de
Nederl. schatkist de door hem opgebrachte belasting
niet missen en ten anderen, als de drank de menschen
benevelt zijn zij gemakkelijker te leiden naar anderer
willekeur, laat hen zich daarom maar bedrinkenDienst
neming wordt aangeprezen en door den nood gedwongen
gaan velen tegen hun zin daartoe ook over. Zoo ook
zeggen sommigenlaat de beboeftigen emigreeren.
Maar waarom doen die raadgevers het zelf niet Men
zegter wordt toch zooveel voor de werkeloozen gedaan.
Maar hoe? Uit de opbrengst van bals, festijnen, con
certen, en dergelijke, alles genot van en voor den
rijke. Is dat de manier om waarachtig leniging te
brengen in den bitteren nood die er heerscht Regeering
en besturen nemen niets weg van wat de welvaart
beperkt, maar laten Gods water over Gods akker loopen,
denkende na ons de zondvloed I
Dit alles moet anders en beter worden. Het bestaan
van klassen in de maatschappij moet afgeschaft wor
den. Maar ook de werkeloozen en zij, die heden werk
hebben maar morgen misschien ook zonder werk zijn,
die allen moeten zich organiseererr. Er is tweeërlei
soort van proletariaateen bedel-proletariaat, vooral
in groote steden, dat er op uit is zooveel mogelijk in
troebel water te visschen, en daarnaast een arbeiders
proletariaat en op rekening van dit laatste wordt
meestal ten onrechte gesteld wat het eerste doet.
Bovenal moeten de georganiseerden, met warm hart
en helder hoofd, zich onthouden van opstootjesde
zoogenaamde heethoofden moeten toonen geen war
hoofden te zijn. De grootste revolutionairen zijn dr.
Kuyper en zijn partij, die zich anti-revolutionairen
noemenwaar zij het recht van revolutie erkennen,
hebben ook de werkeloozen gelijk recht. Maar in de
eerste en voornaamste plaats is aaneensluiting noodig.
Men moet de regeering doen gevoelen, dat zij de
schuldige is, ook als er uitspattingen plaats hebben.
De leuze moet zijnleve het socialisme, weg met het
kapitalisme als bron van ellende
't Publiek juichte den spreker bij het einde zijner
rede uitbundig toe, maar debat werd niet gevoerd.
Daarentegen werd met oorverdoovende bravo's begroet
een voorstel van het bestuur, om namens de meeting
der werkeloozen, heden gehouden, aan den gemeente
raad een adres te zenden, ten betooge der wensche-
lijkheid van direct gevolg geven aan de volgende wen
schen het aanleggen en exploiteeren van een tram van
de Raambarrière naar de PlantageKerklaanhet
verlagen van hooge bruggenverbetering van de be
strating in den Jordaanhet bouwen van doelmatige
arbeiderswoningenhet invoeren eener «progressieve"
inkomstenbelastinghet dempen van stinkslooten en
beteren afvoer van faecaliënhet teruggeven van alle
panden beneden zeker bedrag in de stadsbank van
leening aan de beleeners (I); het invoeren van een
normalen arbeidsdag; het oprichten eener arbeiders-
beurs, en eindelijk het verstrekken van levensbehoeften
aan alle werkeloozen.
Een werkman, «burger Bos" geloof ik, bood zich
aan dadelijk het adres den burgemeester te gaan ter
hand stellen, welk aanbod dankbaar werd aanvaard.
De vergadering werd toen gesloten, waarna burger
Bos, vergezeld door de burgers Geel en Buter en
door duizenden gevolgd, het adres ten stadhuize aan
een bode overhandigde, want de burgemeester kon of
wilde de deputatie niet ontvangen. Vervolgens b<gaf
men zich naar het welbekende Waterlooplein. Ook
de burgers Domela Nieuwenhuis en Fortuijn eu V. d.
Stadt maakten deel uit van den stoet. Toen werd
besloten een optocht te houden, die een paar duizend
personen sterk was, langs Heeren- en Keizersgracht,
verschillende straten en door de Jordaan naar het
Volkspark. De politie ook de woning van den bur
gemeester bleek door politie afgezet te zijn wilde
de menigte verdrijven, doch dit ging niet gemakkelijk.
Bij het Volkspark werden weder toespraken gehouden
door V. d. Stadt en Fortuijn. Eerstgenoemde keurde
het af dat door het zingen van liederen te kort was
gedaan aan doel en beteekenis van den optocht
Laatstgenoemde noodigde de werkeloozen uit alle da
gen te 11 uren 's voormiddags, te beginnen met mor
gen, bijeen te komen, teneinde opnieuw te demon-
streeren. Aan het adres van den burgemeester tapte
hij de hatelijkheid«als de burgemeester slechts een
gaatje ziet, ontvangt hij het volk niet".
Bij het naburige politiebureau begon vervolgens voor
sommigen eerst goed de pret. Men geraakte slaags
met de politie, waarbij twee agenten gewond en twee
personen in arrest genomen werden.
Daarna was de Marnixstraat het brandpunt van
