1886. N°. 25.
Zaterdag 27 Februari.
73ste jaargang.
Bij dit Hommer behoort een bijvoegsel.
GOESCHB
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandao, Woensdao en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich- voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct, elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen werden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel
GOES, 26 Februari 1886.
Woensdag is alhier op initiatief van de heeren
J. A. A. Fransen Van de Putte, lid van Ged.
St. te Goes, en D. K o e 1 e m a n, burgemeester van
Ierseke, eene vergadering bijeengekomen, waarbij ook
de concessionarissen van den stoomtramweg van Ierse-
kendam naar 't station Kruininge tegenwoordig waren.
In de eerste plaats werd daar de vraag behandeld
»Heeft de genoemde stoomtramweg, waaraan Ierseke
vooral om den oesterhandel zoo groote behoefte heeft,
voldoende levensvatbaarheid V'
Op grond van een zeer nauwkeurig onderzoek en
van eene vergelijking der geraamde kosten van exploi
tatie met de vermoedelijke opbrengst naar het tegen
woordig vervoer (afgezien dus van eene mogelijke en
waarschijnlijke uitbreiding van dat vervoer) is men
tot de slotsom gekomen, dat boven gestelde vraag
met volkomen gerustheid bevestigend mag beantwoord
worden.
Ten andere is de wenschelijkheid overwogen en
uitgesproken om eene commissie van drie leden uit
het midden der vergadering te benoemen, welke con
cessionarissen zal ter zijde staan door mogelijk zich
nog voordoende bezwaren en hinderpalen uit den weg
te helpen ruimen en de exploitatie zooveel mogelijk
te bespoedigen.
Tot leden dier commissie zijn benoemd de heeren
J. A A. Fransen Van de Putte te Goes, D. Koele-
man te Ierseke en Baron Clifford te Bergen-op-Zoom,
en als plaatsvervangend lid de heer G. Schipper, oester
handelaar te Ierseke.
In zijn no. van 18 dezer bracht Das Echo
een te Berlijn verschijnend weekblad, warme hulde
aan de nagedachtenis van onzen vroegeren stadgenoot
dr. Sicherer.
's-Heer Abtskerke. Van betrouwbare zijde is ons
medegedeeld, dat de dorpsstraat, die heel wat
hooger ligt dan het daardoor begrensde kerkhof en
dan de grondslag van de rond de kerk gebouwde wo
ningen, uitgebroken en aanmerkelijk verlaagd zal wor
den. Dit mag eene uitnemende verbetering genoemd
worden.
Baarland. Alhier is tot wethouder benoemd de heer
J. Priem, ter vervanging van den heer J. G o e n s e,
die deze functie sedert primo Januari tijdelijk heeft
waargenomen. De heer J. Goense heeft door vertrek
uit de gemeente tegen 1 Maart a. s. ontslag genomen
als lid van den gemeenteraad.
Vlissingen. Donderdag jl. herdacht de heer N. D e
G r a a f fcommissaris van politie alhier, den dag
waarop hij, een kwart-eeuw geleden, zijn loopbaan
als politie-ambtenaar aanving, destijds als inspecteur
bij de Rotterdamsche politie.
De om zijne rechtschapenheid en humaniteit alge
meen geachte jubilaris ondervond dien dag, zoowel
van hier als elders, tal van blijken van belangstelling,
waaronder ook van stoffelijken aard.
De heer De Graaff is reeds sedert bijna twintig
jaren werkzaam in zijne functie afs commissaris van
politie dezer gemeente.
Vlissingen. Eenige ondernemende, op het gebied
van nijverheid gunstig bekende ingezetenen dezer ge
meente zullen alhier eerlang eene machinale
wasch-inrichting tot stand brengen.
Reeds is te dien einde door hen eene vennootschap
aangegaan, waarvan dezer dagen de stataten werden
vastgesteld.
Uit deze laatsten blijkt dat de vennootschap is
aangegaan voor een tijdvak van twintig jaren, met
een maatschappelijk kapitaal van ƒ31 mille, verdeeld
in aandeelen van 1000 en 250 gulden.
De inrichting zal den naam «Zeeland" dragen en
gebouwd worden buiten de stad, aan den singel weg
nabij de drooggemaakte buitenvest.
Ylissingen. Na ons bericht in het vorig num
mer dezer courant opgenomen betreffende het door
den heer L. J. Lefèbre van 's-Hage ingestelde
onderzoek naar de oorzaak van het mislukken der
onlangs genomen proeven met den door hem uitge
dachten knstmisthoorn, werd Donderdagochtend, in
tegenwoordigheid van verschillende autoriteiten en
deskundigen, eene tweede officiëele proefneming met
dat instrument gedaan, waarvan het succes echter
aiet veel beter was dan van de eerste en die tot
niets anders leidde dan de overtuigingdat deze
misthoorn, hoe vernuftig ook Hitgedacht, lang niet
die eigenschappen bezit, welke door den uitvinder
daaraan werden toegeschreven en dan ook vooralsnog
van geen praktisch nut kan zijn.
Voor den genialen en energieken heer Lefèbre, die
zich op geluidkundig gebied reeds een gunstigen naam
varwierf, is dit voorzeker eene groote teleurstelling.
Wij twijfelen echter niet, en we willen het met
hem hopen, dat het zijn vindingrijk vernuft spoedig
zal gelukken een middel uit te denken om het instru
ment tot zijn recht te doen komen.
In de Woensdag gehouden zitting van den
gemeenteraad van Middelburg werd het
Dagel. Bestuur, op voorstel van mr. J. A. Van Hoek,
uitgenoodigd zijn plannen publiek te maken met de
Hoogere Burgerschool voor meisjes. De heer Van Hoek
achtte het gewenscht, dat de burgerij in tijds werd
ingelicht omtrent die plannen, en de raad was het
in deze eens met den heer Van Hoek. Er werd be
sloten de vacature aan de meisjes Hoogere Burger
school, ontstaan door het overlijden van mejuffrouw
Kruseman, voorloopig niet te vervullen.
Met algemeene stemmen is door den gemeen
teraad van IJzendijke en Biervliet besloten, tusschen
beide gemeenten een telephoon aan te leggen.
Een nieuwe v ij a n d van de oester, ge
lukkig nog ver van onze kusten, is door den zoöloog
Haswell op de oesterbanken aan de Hunter Rivier
in Nieuw Zuid-Wallis waargenomenhet dier is een
borende Amielide Leucodore ciliata), die de schaal
zoo zeer naar alle richtingen doorboort, dat de oester
sterven moet.
Om oesters maanden lang versch
te houden behoeft men hen, volgens de onderzoekingen
van een Franschman, Verill geheeten, slechts te leggen
op eene plaats waar de versche lucht vrij kan toe-
stroomen. De schelpen moeten echter volkomen gaaf
zijn. Hij heeft eenige oesters gevonden, die sedert
maanden aan een flesch hingen, tentoongesteld in een
winkel, en toch nog levend waren.
Op den Rijnspoorweg worden sedert eenige dagen
proeven genomen ter verwarming der derde
klasse-rij tuigen door middel van kachels. Deze
proeven schijnen tot dusver aan de verwachting te
beantwoorden. De kachel neemt weinig ruimte in van
de coupé, waarin zij geplaatst is, en verwarmt vol
doende ook de andere coupés, in welker wanden ope
ningen zijn gemaakt voor het doorstroomen der ver
warmde lucht.
Naar het U. D. van goederhand verneemt, is
gebleken, dat de giften geschonken of toegezegd
door Utrechts ingezetenen voor het op te richten
academiegebouw, tot heden bereikt hebben de
som van ongeveer ƒ48000.
Wij vestigen de aandacht onzer lezers en in het
bijzonder van onze lezeressen op de in dit nommer
voorkomende advertentie en de bij ons blad gevoegde
prijscourant van de chemische wasscherij der heeren
Winkel Co. te Apeldoorn, waarvan de heer P. A.
De Ligny als agent te Goes is opgetreden.
De Minister van Binnenlandsche Zaken heeft
geantwoord op het voorloopig verslag betreffende het
wetsontwerp tot wijziging der gemeente
wet. De Minister handhaaft zijn standpunt ten op
zichte van de maatregelen, te nemen tegen gemeente
raden die hun plicht verzaken. In het gewijzigd
wetsontwerp zijn een paar nieuwe veranderingen in
de gemeentewet aangebracht, waarvan eene strekt om
de bepaling betreffende benoeming van ambtenaren
van den burg. stand in overeenstemming te brengen
met de bepaling van het B. W. (zooals die in 1879
is vastgesteld), die vergunt deze ambtenaren ook buiten
den Raad te kiezen.
Men schrijft uit Andel aan de JV. R. Ct.
Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant hebben be
zwaar gemaakt om, met toepassing van art. 225 der
Gemeentewet, bevelschriften van betalin
gen aftegeven voor uitgaven, door de wet aan de
gemeente opgelegd. Het bezwaar van Gedep. Staten
komt hierop neder, dat, volgens evengemeld wetsarti
kel, door Gedep. Staten dergelijke bevelschriften eerst
dan kunnen worden afgegeven nwanneer de Raad
weigert." Daar echter te Andel, naar de meening van
den Staat, geen Raad is, kan van weigering geen
sprake zijn. Intusschen blijven verschillende betalingen
achterwege, o. a. de jaarwedden van het onderwijzend
personeel. De onderwijzeres in nuttige handwerken
heeft dientengevolge eervol ontslag aangevraagd. De
hoofdonderwijzer heeft reeds eene vordering van ruim
600 aan de gemeente.
Het aantal leerlingen, dat op 31 Dec. 1885 het
onderwijs aan de Kweekschool voor Machi
nisten te Amsterdam volgde, bedroeg 87, daarvan
in de le klasse a 25 en b 21, en in de 2e klasse a
20 en b 21. Voor het toelatingsexamen meldden zich
39 adspiranten aan, die allen voldeden en geplaatst
werden42 deden met goed gevolg het overgangsexamen
van de le naar de 2e klasse, terwijl 37 leerlingen
der 2e klasse na voldoend examen de school verlieten.
Het eindexamen werd afgenomen van 29 oud-kweeke-
lingen, waarvan aan 22 het getuigschrift werd uit
gereikt.
Men schrijft uit Schiedam aan de Maasb., dat
daar sedert ruim een jaar bestaat een consortium van
branders, dat zich ten doel stelt om b r a n d e r ij e n,
die in openbare veiling worden aangeslagen, aan te
koopen en te sloopen, ten einde daardoor het over
tollige getal branderijen tot een behoorlijk cijfer te
verminderen en de productie van het gedistilleerd in
evenredigheid met de vraag naar dit artikel te brengen.
Sedert dit consortium de handen aan het werk heeft
geslagen, zijn reeds 10% branderij ter slooping aan
gekocht.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Ovezand. De heer F. Hopster, predikant te Welsum,
heeft voor het op hem uitgebrachte beroep naar Ovezand
en Driewegen bedankt.
Het lijk van ds. Tinholt is gisteren in tegen
woordigheid van vele vrienden op de Westerbegraaf
plaats te Amsterdam begraven. Ds. César Segers uit
Leiden en ds. Adriani herdachten in korte trekken de
verdiensten van den overledene, en diens oudste zoon
bedankte voor de belangstelling.
In een naburige gemeente aldus schrijft de
Zw Ct. heerscht tusschen den onderwijzer (tevens
voorzanger in de kerk) en den predikant geen beste
verhouding wegens het drijven des laatsten tegen de
openbare school. De onderwijzer verbeeldde zich, dat
dominee dikwijls psalmverzen liet zingen, welke hate
lijkheden tegen hem inhielden. Onlangs gaf de pre
dikant van psalm 52 het 2e vers optoen hij het had
voorgelezen verhief de voorzanger zijne stem, de ge
meente verzoekende het 3e vers te zingen, hetwelk hij
op zijn beurt voorlas.
Wellicht zal men belang stellen in de woorden. Vers
2 aan het adres van den meester luidt aldus:
Uw tong, die toelegt om te schaden,
En als een scheermes snijdt,
Durft zich met snood bedrog beraden,
Uit bitt'ren wrok en nijd.
Gij mint het onrecht; haat de deugd:
De logen baart u vreugd.
Het 3e vers 't welk den dominee gold is van
dezen inhoud:
Gij grieft mij door uw schamp're woorden,
Door taal die mij verbaast:
Gij tracht mij door uw tong te moorden;
Maar beef! gij wordt welhaast
Door God, die uw gedrag verfoeit,
Voor eeuwig uitgeroeid.
Het reglement der Kerkvoogdij te Amsterdam,
gelijk dit op voorstel van dr. Van Ronkel op 12 April
1875 gewijzigd werd, is, zoo meldt de Standaard,
door het Provinciaal kerkbestuur van Noord-Holland,
doende wat des Classicaal Bestuurs is, vernietigd. Dins
dag is, naar hetzelfde blad meldt bij de kerkvoogdij
een officieel schrijven van het Classicaal Bestuur, doende
wat des kerkeraads is, ontvangen, waarin de vernieti
ging der Reglementswijzigingen van 1875 en 1885
wordt medegedeeld.
Ierseke. In de Dinsdagavond gehouden vergadering
van de Zondagsschoolvereeniging »Eben-haëzer" alhier,
waarbij ook niet-leden der vereeniging mochten ver
schijnen, is besloten aan het Kerkbestuur der Ned.
Herv. Gem. te verzoeken een stuk grond voor of achter
de kerk in erfpacht aftestaan voor den bouw eener
Christelijke bewaarschool. Tot heden is op de lijst
ter inzameling van gelden voor die school voor 564
ingeschreven.
De heer P. Adriaanse Cz., thans hulponderwijzer
aan de Chr. Ger. school te Middelburg, is benoemd
als hoofdonderwijzer aan de school met den Bijbel te
Helder. (St.)
De weleerwaarde heer Fijnvandraat houdt naar
aanleiding van de schoolquaestie te Beesd in het W. W.
eene bespiegeling over de vraag, of een man die niet
aan God gelooft, onderwijzer mag zijn eener openbare
school. Als de Regeering in toestemmenden zin ant
woordt, dan is zij in strijd met onze wetten, want de
Staat eischt van zijne burgers den eed of het geloof
aan God.
Als deze redeneering opgaat, dan mag ook niemand
eenig openbaar ambt bekleeden, zonder eerst belijdenis
van zijn geloof te doen, en wij zijn nu al een eind op
weg om niet slechts het geloof aan God, maar ook het
aannemen van andere geloofsbegrippen te vorderen.
Bewegen we ons eenmaal op dat hellende vlak, dan
zou er een tijd kunnen komen, dat ook de heer Fijn
vandraat zelf en zijne medestanders uitgesloten werden
van alle openbare ambten en waardigheden.
Wezenlijk, 'tis beter, dat de Staat zich met zulke
dingen niet inlaat. Laat ieder voor zich zeiven weten
wat hij gelooft en door zijne daden toonen hoe krachtig
het geloof in hem werkt om het goede te doen.
('mft. Cl.)
STATISTIEK
Comité tot wering van Schoolverzuim te Goes,
over Januari 1886.
Op de School A waren gedurende deze maand
140 kinderen. Onder dezen waren:
110 kinderen, die geen enkelen schooltijd verzuimden,
28 van 110 verzuimen, en
2 meer dan 10 verzuimen hadden.
Het gemiddeld verzuim was 1.4 percent op het
geheele aantal scholieren en schooltijden, tegen 3
percent over dezelfde maand in 1885.
Op de School B waren 287 kinderen, waaronder
273 zonder eenig verzuim,
12 die van 110 verzuimen hadden, en
2 met meer dan 10 verzuimen.
Het gemiddeld verzuim was 0.5 percent, tegen
1.4 percent over dezelfde maand in 1885.
Op de School C waren 211 kinderen, waaronder
153 zonder verzuim,
46 met 110 verzuimen,
12 met meer dan 10 verzuimen.
Het gemiddeld verzuim was 5.2 percent, tegen 4,6
percent over dezelfde maand in 1885.
Op de School D waren 54 kinderen, waaronder
47 zonder eenig verzuim,
6 met 110 verzuimen,
1 boven de 10 verzuimen.
Het gemiddeld verzuim was 1.3 percent, tegen
3.9 percent over dezelfde maand in 1885.
Het verzuim op de openbare scholen te zamen van
1 Januari af tot uit. Jan. 1886 bedroeg 2.7 percent,
tegen 3 percent over 't zelfde tijdvak in 1885.
Landbouw en Veeteelt.
Uit Zeeland schrijft men aan de Amsterdam
mer slemand, die dezer dagen in Holland had gereisd,
gaf zijne verwondering te kennen dat men daar zoo
veel meer zorg besteedde aan de weilanden dan op
Walcheren. Ziet men tusschen Rotterdam en Den Haag
de boeren allerwegen druk bezig om de reeds vroe
ger bijeengebrachte mest nu zorgvuldig over het land
te spreiden, in deze streken is het een groote uitzon
dering, wanneer de weiden wat mest ontvangen.
Intusschen is de stelling niet gewaagd, dat dit
verzuim geenszins is toe te schrijven aan onkunde,
maar wel grootendeels hieraan dat vele boeren zich
genoodzaakt hebben gezien hun veestapel dermate te
verkleinen, dat de daarvan verkregen mest nauwelijks
voor het in cultuur zijnde bouwland voldoende is en
er dus voor de weilanden niets overschiet.
Onnoodig te zeggen dat de huurders, die op deze
wijze aan hunne verplichtingen tegenover den land
heer trachten te voldoen, zich op een zeer gevaarlijk
hellend vlak bevinden, dat onweerstaanbaar ten ver
derf voert. Want niet alleen dat het getal mest pro
duced ten kleiner wordt, maar de qualiteit en de han
delswaarde daarvan vermindert in dezelfde verhouding
als de min gunstige financieels toestand van den boer.
En zoo gaat het niet alleen met het rundvee, maar
ook met de paarden. Jonge krachtige dieren worden,
dikwijls tegen zeer hooge prijzen, door de vreemde
kooplui opgekocht en in de plaats daarvan moet het
werk worden gedaan door oude paarden, die veel meer
kosten aan onderhoudsvoeder dan jonge dieren en toch
niet zulk goed werk kunnen verrichten.
De veilingen van boereninspannen brengen hooge
prijzen op, omdat niet zelden daar de ledige plaatsen
op den stal worden aangevuld, en het verleende cre-
diet den aankoop zeer vergemakkelijkt. Niettegen
staande de gunstige weersgesteldheid gedurende den
winter, is de stemming van onze boeren nog niet be-
bepaald opgeruimd te noemen en hiervoor bestaat dan
ook alle reden. Aangelokt door de hooge prijzen der
ajuin, hebben velen zich op die teelt toegelegd en on
dervinden nu enorme verliezen door de ongekend lage
marktwaarde daarvan. Op Zuid-Beveland liggen nog
duizenden hectoliter op het land ingekuild te wachten,
totdat de markt wat williger wordt, waarop echter
niet veel kans bestaat, daar Engeland, de grootste
ajuin-afnemer, een grooten voorraad bezit.
Blijft de prijs even laag, dan zullen velen zich genood
zaakt zien, de vrucht als mest te gebruiken of ze aan
het jonge vee te voederen. Het is al dezelfde geschie
denis met de ajuin als met de sjalotten, waarmede
ook veel geld is verloren. De suikerbietenteelt heeft
eene groote inkrimping ondergaan door de lagere prij
zen die bedongen kunnen worden. Intusschen is dit
m. i. geen ramp te noemen, daar die cultuur dikwijls
op niet gewettigde wijze is uitgevoerd, ten nadeele
van de gronden, die letterlijk uitgepeend zijn.
Trouwens, als een boer zijn hoop moet bouwen op
de suikerpeen, dan is hij toch al bijna verloren en het
is daarom een goede maatregel van sommige verhuur
ders, die slechts bij hooge uitzondering aan hunne
pachters verlof geven peen voor de fabriek te zaaien,
en dan nog wel onder bepaalde voorwaarden. Gelukkig
blijft de veestapel zeer gezond. Op enkele stallen, waar
van de beesten te lang in de natte weiden hebben
