1886. N°. 20.
Dinsdag 16 Februari.
73ste jaargang.
Bij dit nonimer behoort een bijvoegsel.
's Konings Verjaardag
RUPSENNESTEN
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct, met bijblad 10 et.
In ons land vervoege men zichvoor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen werden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents f.er regel.
Bij gelegenheid van
is het geoorloofd iu den avond van Vr ij dag 19 dezer
VOETZOEKERS en ander klein VDURWERK (geen
vuurpijlen) aftesteken, doch uitsluitend op de Groote
Markt, de Vlasmarkt, de Beestenmarkt en
de Groote Kade.
Goes, den 13 Februari 1886.
De Burgemeester van Goes,
j. g. de witt hamer.
De boomen en gewassen in de gemeente zullen voor
den 28 Februari a. s. van
gezuiverd moeten zijn, op straffe van een tot tien gulden,
en de rupsen en rupsennesten onmiddellijk moeten
worden verbrand op verbeurte van gelijke boete.
Goes, den 13 Februari 1886.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
Op Dinsdag 2 Maart 1886 zal de Minister vau Marine
in het gebouw van zijn Departement te 's-Gravenhage
bij inschrijving trachten
aan te besteden
het maken van een woonhuis voor den dienst der
verlichting te Westkapelle.
Het bestek en de voorwaarden, waarnaar de aanbe
steding zal plaats hebben, liggen ter Secretarie ter
inzage.
Goes, den 15 Februari 1886.
De Burgemeester van Goes,
j. G. DE witt HAMER.
GOES, 15 Februari 1886.
Bij de commissie iu zake de gasquaestie
alhier is Zaterdag van het bestuur der gasmaatschappij
te 's-Hage het volgende antwoord ingekomen:
»'s-Gravenhage, 13 Februari 1886.
Aan de Commissie ad hoe,
benoemd door de vergadering van gasverbruikers
v. 26 Janr. te Goes.
WelEdele Heeren.
Bij de optreding van het tegenwoordig bestuur werd
uwe missive van 30 Januari 11. ter behandeling in onze
handen gesteld.
Het door U gedaan verzoek tot verlaging van den
gasprijs tot op 10 cents per stère heeft, zoo eenvoudig
als het voorstel oogenschijnlijk ook luidt, eene ernstige
strekking, en is van diep ingrijpenden aard in de ge
volgen.
Dat zulk eene zaak niet overhaast en zonder nauw
gezet onderzoek kan en mag worden beslist, ligt voor
de hand. Wat toch is het geval? Bij verlaging van
den gasprijs met circa 30 zal (dit althans leert de
ondervinding bij andere fabrieken) het debiet met
minstens 40 a 50 pet. moeten stijgen, en nu moet
in de eerste plaats worden onderzocht, of onze gas
fabriek te Goes, zonder eene aanmerkelijke uitbrei
ding te ondergaan, iu staat is een zooveel grooter
quantum gas te leveren.
Die eventueele uitbreiding nu zal, althans wanneer
zij zal blijken noodzakelijk te zijn, gepaard morten
gaan met eene concessie-verlenging door het stedelijk
bestuur Uwer gemeente, daar toch niet met billijkheid
kan worden gevergd dat onze maatschappij besluit
tot eene uitbreiding der gasfabriek welke minstens
f 45000 zal kosten, met de wetenschap dat onze ge-
heele inrichting over zes jaren voor eene reeds thans
vastgestelde som het eigendom wordt der gemeente Goes.
Een en ander heeft hedeu een ernstig punt van
overweging bij bet bestuur uitgemaakt, en nu is door
ons besloten
lo. In het begin der volgende week door een er
varen gaskundige een nauwgezet onderzoek te doen
instellen naar de capaciteit der Goesche gasfabriek.
2o. Op grond van het dienaangaande uittebrengen
rapport eene beslissing te nemen ot reeds thans tot
«ene verlaging van yen gasprijs als door U bedoeld
kan worden overgegaan, zonder dat ernstige stoornis
in den geregelden gang van zaken te vreezen is.
So. Casu quo met het gemeentebestuur van Goes te
onderhandelen over eventueele verlenging der conces
sie, waarbij wij ons in principe bereid verklaren ook
voor gasverbruik bij dag tegen zeer verlaagden prijs
gas te leveren.
Het bewuste onderzoek kan binnen acht dagen af-
geloopen zijn, en zullen wij U van den uitslag ter
zijner tijd kennis geven. In ieder geval znllen wij op
uw verzoek vóór 20 Maart a. s. eene beslissing nemen,
met dien verstande, dat wanneer tot prijsverlaging
wordt besloten, die lagere prijs zal gerekend worden
in te gaan met lo. Maart a. s.
Vertrouwende dat U onze handelwijze in dezen zult
billijken, noemen wij ons met hoogachting
Namens het Bestuur,
Van Prehn, Adm. President.
De heer dr. D,,De Loos heeft eene lijst opge
maakt van alle oud-leerlingen der hoogere burgerscho
len met vijfjarigen cursus in ons land en op Java,
welke gedurende de eerste twintig jaren, waarin de
wet op het middelbaar onderwijs van kracht is geweest,
met goed gevolg eind-examen hebben afgelegd Die
lijst wijst tevens de betrekkingen aan, waarin zij na
hunnen leertijd geplaatst zijn.
De uit deze namenlijst opgemaakte statistiek is een
zakelijk en afdoend antwoord op de klachten over de
geringe vruchten van ons middelbaar onderwijs, die
hare uitdrukking gevonden hebben in de Tweede Kamer,
bij de door clericalen gedane poging om het aantal
der rijks hoogere burgerscholen te doen inkrimpen.
Gelukkig is er nog juist eene meerderheid te vinden
geweest (43 tegen 41 stemmen) om dat voorstel te
doen afwijzen. Alleen het middelbaar onderwijs voor
meisjes is aan de partijwoede ten offer gebracht, maar
het lijdt geen twijfel of de clericalen zullen, wanneer
zij ooit de meerderheid uitmaken, hunne verwoestende
plannen ook over het jongensonderwijs uitstrekken.
De statistiek van dr. De Loos g«eft nog slechts een
onvolledig overzicht van de vruchten onzer hoogere
burgerscholen. Niet weinige barer leerlingen leggen
het eind-examen niet af en zijn niettemin volkomen
geslaagd in de voorbereiding tot hunnen maatschap-
pelijken werkkring. Daaronder behooren een aantal
dergenen, die examen aflegden voor de Kon. Militaire
Academie, voor O.-I. ambtenaar (tot 1872 examen A),
voor landmeter, telegrafist, ambtenaar bij de posterijen
en de registratie, vele aanstaande artsen en apothekers,
en velen, die hunne opleiding aan eene hoogeschool
hebben voortgezet. In deze laatste categorie en in die
van het math.-litt.-examen voor arts en apotheker,
beeft de heer De Loos niet minder dan 526 oud-leerlingen
der H. B. S. geteld.
Met inbegrip van die te Batavia, te Semarang en te
Soerabaya, zijn er thans 41 hoogere burgerscholen
met 5jarigen cursus. Met haar allen hebben zij in 20
jaren 3055 leei lingen met geslaagd eind-examen afge
leverd. Daarvan zijn 88 overleden en 54, wier levens
loop onbekend is. De overige 2913 laten zich over
verschillende betrekkingen verdeelen.
Door Z. M. zijn voor de lichting van 1886 tot
militaire leden van de militierad.en en
tot hun plaatsvervangers benoemd in Zee
land te Middelburg, lid Folkerts, majoor, prov. adj.
in Zeeland en plaatsv. Bouman, kapitein 3e reg. inf.,
beiden te Middelburg.
De opbrengst van 'sRijks middelen
over de maand Januari 11. bedroeg 6,557,795.55,
tegen /6,488,616.81, in Januari 1885.
De raming voor éen maand is ƒ8,846,017.83.
De eerste maand van het ingetreden jaar is dus voor
de Rijksmiddelen weder weinig gunstig geweest. Wel
is het eindcijfer iets booger dan in 1885, maar dit
is aan twee omstandigheden toe te schrijven, die met
vermeerdering van welvaart of grootere draagkracht
der bevolking niet in verband staan. Het personeel
namelijk dat nog veel had goed te maken, bracht onder
den invloed der buitengewoone opcenten 766.000
op tegen ƒ698.000 in 1885, en de suikeraccijns,
waarvan de opbrengst ten vorigen jare nog aan het
ebben was, gaf, nu de nieuwe regeling definitief in
werking is, 437.000 tegen 192.000 inl 885. Nage
noeg alle andere middelen, bepaaldelijk invoerrechten,
patenten, registratie, zegel zoutaccijns, bieraccijns,
geslacht, zelfs gedistelleerd zijn achteruitgaande. En
dat niettegenstaande Januari 1885 reeds voor het
meerendeel hoogst ongunstige cijfers opleverde. De
opbrengst der posterijen is baast het eenige lichtpunt.
Het voorstel der regeering tot w ij z i g i n g der
gemeentewet met het oog op de weigering
van sommige gemeenteraden om met den burgemeester
samen te werken vindt in de afdeelingen der Tweede
Kamer veel bestrijding. Slechts sommige leden achten
die wijziging voldoende gemotiveerd. De meesten zien
er een inbreuk in op de zelfstandigheid der gemeenten,
terwijl meerderen den betreurenswaardige-! toestand in
sommige gemeenten toeschrijven aan de onoordeelkun
dige keuze der Regeering bij de benoeming van een
burgemeester.
Het bericht in verschillende bladen, dat een
adres van liberale zijde is opgesteld, waarbij
op wijziging van art. 194 wordt aangedrongen, terwijl
het adres zelf reeds in zijn geheel wordt medegedeeld,
is, naar men nader verneemt, minstens voorbarig, en
een zoodanig adres is niet gearresteerd.
Het Rott. Nbl. deelt nog mede, dat dit adres niet
circuleert, iu geen enkele gemeentewat door de bladen
wordt gepubliceerd is eeu concept, méér niets, dat
door eene onbescheidenheid van bet Handelsblad pu
bliek geworden is.
Er kunnen dit jaar bij het Koninklijk Instituut
voor de Marine te Willemsoord, na afgelegd vergelijkend
examen, geplaatst worden 40 jongelieden als adel
borst voor den zeedienst en 6 jongelieden als adsp-
administrateur bij de Kon. Ned. zeemacht.
Nadere bijzonderheden bevat de Sts.-Ct. van 13 Febr.
Tegen den 6den April e. k. kunnen pupillen
op de pupillenschool te Nieuwersluis worden geplaatst.
Van de op dien datum openstaande plaatsen zullen
er wellicht eenige kunnen worden vervuld door zonen
van niet-militairen (ouder vniet-militairen" worden ook
begrepen gepasperteerde militairen en schepelingen),
tegen betaling een< r jaarlijksche bijdrage van/ 50, in
het begin van ieder kwartaal, bij vooruitbetaling telkens
van 54 gedeelte, te voldoen de overige plaatsen worden
kosteloos vervuld door zonen van hen, die in dienst
zijn bij de zee- of bij de landmacht hier te lande of in
Oost- en West-Indië, alsmede van hen, die in dien
dienst, hetzij als militair, hetzij als schepeling gepan-
sionneerd, gegageerd of overleden zijn.
Aangesteld tot rijksveldwachter 3e kl. A. L i n d -
hout, gepasp. maréehaussée, thans gem. en onbez.-
rijksveldw. te Oosterland (standplaats te Kapellea/d.
IJsel).
Voor invoering van de 31 December afgekon
digde wet aangaande het zegelrecht op effec
ten wordt door de Ned. Fin. als waarschijnlijke
termijn 1 April, hoogstens 1 Mei genoemd.
Naar de N. R. Ct. verneemt kan bij de aan
staande samenkomst van de Tweede Kamer de indie
ning verwacht worden van een wetsontwerp betrek
kelijk den invoer van vreemde basterd-
s u i k e r.
Een voorstel tot verbetering van den a c -
c ij n s op het zout is bij den Raad van State aan
hangig.
De geschorste ambtenaar aan het ministerie van
Binnenlandsche Zaken, de heer C r o 11die zich door
de schorsing ernstig gekrenkt acht in zijn rechten als
Nederlander eu als ingezetene, beroept zich in een
adres aan de Tweede Kamer, waarin hij zijn grieven
ontvouwt, op artt. 6 en 10 der Grondwet. Hij ziet
in de wet van 22 April 1855 geen regeling,
noch beperking van het recht van vereeniging
en vergadering ten aanzien van ambtenaren,
terwijl de sociaal-democratische vereeniging evenmin
krachtens de bepalingen dier wet is verboden, zoodat
hem het recht om een landsbediening te bekleeden
en het recht om bestuurder van genoemde vereeniging
te zijn onverkort toekomt.
Hij verzoekt aan de Tweede Kamer het daarheen
te willen leiden »dat waar hij steeds zijn plichten
vervulde, ook zijn rechten mogen worden gehandhaafd."
Men meldt uit AmsterdamDe vereeniging
voor de gezondheidsvacantie-koloniën
heeft een gunstig verslag uitgebracht. Een aanzienlijke
gift schonk de Koningin en tal van andere blijken van
sympathie zijn geleverd. Dr. Mezger zei voor 1886
een som toe genoeg om 50 kinderen vier weken naar
buiten te zenden. Het verblijf te Wijk aan Zee en
Austerlitz heeft voldaan.
De resultaten zijn uitstekend blijkens de gewichts-
staten en waarvan de invloed nn nog geconstateerd
kan worden.
Uit den Gymnasten-Almanak blijkt dat er in
Nederland thans 230 Gymnastiek-vereeni-
gingen zijn, over 104 gemeenten verdeeld. Zeeland
heeft 6 vereenigingen, terwijl er 13 Dames-Gymnas-
tiek-vereenigingen bestaan.
De vergadering van Hoornsche vereerders van
Jan Pietersz. Koen heeft onder voorzitting
van mr. W. K. baron Van Dedem over de twee mid
delen gedebatteerd, welke onze tijd bezit om aan een
overleden groot man hulde te brengen een standbeeld
en, utile dulci, een philantropische stichting.
Daar voor het eerste denkbeeld slechts f 5000 a
f 6000 wordt vereischt, zal 't daar wel op uitloopen,
indien er ten minste iets van de plannen komt
want voorloopig heeft men zich er toe bepaald, de
voorloopige commissie te bestendigen. (D.)
Het bestuur der Liberale Unie heeft
haar praeadvies over het sociale vraagstuk in het licht
gezonden. Het is een lijvige brochure, behandelende
de volgende vraagstukkenKinderarbeid, opleiding van
den werkman, politietoezicht op fabrieken en werk
plaatsen, privaatrechtelijke verhouding tusschen patroon
en werkman, aansprakelijkheid des werkgevers voor
ongelukken, beperking der arbeidsvrijheid, coöperatie
of participatie, banken van leening, arbeidersverzeke
ring, warenvervalsching, arbeiderswoningen, kamers
van arbeid. Sommige dier vraagstukken, meent het
bestuur, zijn voor oplossing rijp, voor andere ware
een enquête van Staatswege noodzakelijk. Het verzoekt
de kiesvereenigingen de denkbeelden van dit praeadvies
te bespreken, en stelt zich voor op de eerstvolgende
algemeene vergadering, vóór 1 Mei te houden, vraag
punten te stellen.
Met 1 April treden in werking zoodanige
nieuwe bepalingen omtrent de verzen
ding van postpakketten naar het buiten
land, dat: lo. in het verkeer met de landen, die we-
derkeerig zullen blijken daartoe bereid te zijn, kunnen
verzonden worden pakkettena. tot een gewicht van
vijf kilogramb. met een aangegeven waarde, het
bedrag van f 500 niet te boven gaandec. met een
te verrekenen bedrag van niet meer dan f150; 2o.
de afzender van een pakket, tegen een vooruit te
betalen port van 10 cent, daarvan eeu bericht van
ontvang kan bekomen3o. de schadeloosstelling we
gens verloren geraakte of beschadigde pakkettena.
wordt verhoogd tot een maximum van f12 50, in het
verkeer met die landen, die pakketten tot een gewicht
van vijf kilogram toelaten b. hij aangifte van waarde
het bedrag der aangegeven waarde niet kan te boven gaan.
Uit Amsterdam schrijft men ons:
Een kwart eeuw geleden verliet de gevierde dichter
en redenaar ds. J. J. L. Ten Kate de hoofdplaats uwer
provincie waar hij een tiental jaren geleefd en ge
arbeid had om zich te vestigen in de hoofdstad des
rijks, werwaarts hij als prediker bij de Ned. Herv.
gemeente beroepen was, een beroep dat ook een jaar
later werd uitgebracht op en gevolgd werd door den
dichter en predikant J. P. Hasebroek, die slechts twee
jaren (18491851) te Middelburg gewerkt heeft. Is
laatstgenoemde sedert 1 Mei 1883 reeds emeritus pre
dikant (hoewel hij van tijd tot tijd nog den kansel
beklimt), de heer Ten Kate bekleedt nog steeds zijue
betrekking, en wees de zilvertint van haar en baard
niet een bijna 67-jarigen leeftijd aan, men zou wanen
Ten Kate nog te zien en te hooren zooals hij zich eertijds
in Zeeland te zien en te hooren gaf. Geen woDder
dat hij nog steeds wordt gevierd en geëerd, zoowel
iu als buiten de kerk, dat hij zeer vele aanhangers en
volgelingen telt zoowel daar waar hij optreedt in toga
met bef, als waar hij zooals jl Vrijdagavond in het
spreeklokaal van »de Vrede" eene spreekbeurt ver
vult, gekleed met zwarten jas en dito halsbedekking.
Op genoemden avond trad hij op in de Jongelings-
vereeniging Excelsior", waar zich naar gissing ruim
eeu derdehalf honderd heeren en dames vereenigd
hadden, om zich door den redenaar te laten voeren
naar Dresden en zich aan zijne hand te laten leiden
door de kunstzalen van het daar gevestigde museum
van schilderstukken. Hij zelf noemde haar een heer
lijke Augustus-maand", die hij eenige jaren geleden
met twee reisgenooten (waarvan een zijn onvergete
lijke vriend prof. v. Oosterzee") in Bohemen en Oosten
rijk heeft doorgebracht. Vooral Dresden had hem aan
getrokken, om de daar aanwezige meesterstukken te
reproduceeren in verzen, waarvan rythmus en rijm
penseel, palet en verven vervangen. Met die reproductie
der vorstelijke galerij stelde hij zijn aandachtig audi
torium voor een gedeelte in kennis door de voordracht
van een aantal zoetvloeiende gedichten.
In de eerste plaats reciteerde hij shet Noorden" en
»het Zuiden", gedicht naar aanleiding van een paar
schilderijen van Hollandsche meestersv. Paddenburg
en Wouwerman. Daarna Rij het broertje" volgens de
doeken vKindervermaak" van Lach en uSpelende Kin
deren" van Vogel, een schoon en liefelijk dichtstuk.
sOmhoog" en zBeneden" ingegeven door een landschap
van v. Berchem en een hertenjacht van Ruijsdael. Een
groot prachtig schilderij van Rubens inspireerde den dich
ter tot twee gedichten onder het opschrift vde Winter".
Een doek van den Spaanschen schilder Ribera gaf
aanleiding tot een gedicht, getiteld «Wetenschap", en
een schilderij van RovanazMagdalena" leverde de
stof voor een zang onder het opschrift zGeloof".
Eindelijk werden drie schilderstukken bezongen be
treffende den aartsvader Jacob, naar ik meen vervaar
digd door den schilder Casteglioni.
Na een half uur rusten leidde de heer Ten Kate
ons weder rond in een andere zaal van het kunst
museum en reproduceerde hij de bekende schilderij
van Carl Dulze »de heilige Cecilia", volgens de legende
de uitvindster van het orgelhij deed dit, op treffend
schoone wijze, onder het opschrift: de Legende van
het orgel", waarin hij getracht heeft alles weer te
geven wat het orgel te hooren geeft met zijn cimbaal,
zijn bazuin, zijn vox humana enz. enz.
Hubner leverde in twee doeken den dichter de stof
voor twee gedichten, voorstellende «Luther, de zaak
van het Godsrijk verdedigende" en Luther op reis
naai den Warburg."
»De stadsboom" droeve mijmering van een
boom, weggenomen van een stadsgracht en die nu
zijn takken treurig hangen laat, omdat hij tot niets
meer nut kan zijn was een liefelijk gedicht, waartoe
