1886. N°. 12.
Donderdag 28 Jannari.
73ste jaargang.
-«S^CSsCS^easGS1»-
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct, met bijblad 10 ct.
In ons 1 and vervoege men zich voor R o 11 e r d a m aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen werden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
Over de nog over 1885 onbetaalde
abonnements- en advertentiegelden zal
na Dinsdag 2 Februari a. s. per post-
quitantie worden beschikt.
De Admie. der Goesche Courant.
Heeren correspondenten van dit blad,
die tot heden verzuimden hunne nota's
over 1885 intedienen, wordt nogmaals
dringend verzocht dit ten spoedigste te
doen.
De Admie. der Goesche Courant.
OPENBARE VERGADERING
van den
Raad der gemeente Goes,
op VRIJDAG den 29 JANUARI 1886,
des namiddags te 2 uren.
Goes, den 27 Januari 1886.
De Secretaris,
HARTMAN.
Punten van behandeling:
I. Notulen.
II. Mededeelingen.
III. Ingekomen stukken.
IV. Tweede suppletoir kohier van den Hoofdelijken
Omslag over 1885.
V. Rekening van de Leenbank over 1885.
VI. Begrooting van het Burgerlijk Armbestuur
voor 1886.
GOES, 27 Januari 1886.
Gisteravond had in het slot Oostende eene ver
gadering plaats van gasverbruikers. De heer
J. M. Kakebeeke, die op verzoek der aanwezigen de
vergadering leidde, begon met optemerken, hoe de
directie der gasfabriek alhier, door bet plaatsen eener
advertentie in de Goesche Couranthad bekend ge
maakt, dat de prijs van het gas op 14 ets. bleef
vastgesteld, en dat alleen aan hen, die in eene maand
meer dan 100 M* verbruikten, eene reductie van 15
pet. werd toegestaan. Deze mededeeling der directie
had hen, die deze vergadering hadden belegd, op het
denkbeeld gebracht de gasverbruikers bijeenteroepeu
om middelen te beramen om het gas tot verlaagden
prijs te verkrijgen. Inlichtingen door hen ingewonnen
omtrent den prijs van het gas in verschillende plaatsen
in Nederland van ongeveer gelijke grootte als Goes
hadden hun de overtuiging geschonken, dat in tal van
gemeenten de gasprijs veel lager was en zij meenden,
dat ook hier ter stede een billijker prijs moest worden
verkregen. Tevens deelde de voorzitter mede, dat,
alhoewel in de bedoelde advertentie was gezegd, dat
alle vroegere kortingen waren ingetrokkentoch door
de directie der gasfabriek aan het bestuur der socië
teit V. O. V. een brief was gezonden, waarin voor
die sociëteit eene reductie van 28 pet. bleef gehand
haafd. Hij wenschte nu van de opgekomeneu te ver
nemen, welke middelen men meende te moeten aan
wenden om tot verlaagden gasprijs te geraken.
Verschillende voorstellen werden daaromtrent ge
daan, die tot groote discussiën aanleiding gaven. Ia
de eerste plaats werd door de heeren J. Fransen Van
de Putte en E. Van den Bosch betoogd, dat men moest
beproeven door een adres te richten aan de directie
der gasmaatschappij, waarin op verlaging van prijs
werd aangedrongen, het beoogde doel te bereiken.
De heer G. Van der Hoek meende, dat zulk een
adres niet veel zou baten. Alleen door gezamenlijk te
hesluiten tegen den nu vastgestelden prijs geen gas te
branden en door de meters te iaten wegnemen, zou
men de maatschappij kunnen dwingen.
De heer B. Quist ondersteunde dit denkbeeld. Wel
is waar is eene dergelijke poging in vroegere jaren
mislukt, doch toen ook waren de omstandigheden an
ders. De petroleum was toen ter tijde veel duurder
dan thans en leverde meer brandgevaar op, terwijl ook
de inrichting der lampen niet zoo goed was als thans.
De heer M. Salberg geloofde, dat men het best deed
een fonds van een bepaald bedrag te stichten en dit
aantewenden om, buiten voorkennis der gasfabriek
directie, op verschillende plaatsen tegelijk zooveel mo
gelijk gas te verbranden. Het is bekend, dat de gas
fabriek nu ternauwernood het vereischte gas kan leveren
en op die wijze zou de fabriek dus hare verplichting
om ten allen tijde voldoend gas te leveren niet kunnen
nakomen en zou zij dus niet aan de bepalingen van
het door haar gesloten contract kunnen voldoen.
De heer J. E. Mulock Houwer vond het laatste denk
beeld in theorie zeer geschikt, doch hij meende, dat
het in de practijk minder goed uitvoerbaar zou zijn,
terwijl hij tevens betwijfelde of in rechten de zaak als
dan ten nadeele der gasmaatschappij zou worden beslist.
De heer Van der Mandere meende, dat de zaak
niet alleen van het huidige standpunt maar ook voor
de toekomst moest worden beschouwd. Wanneer het
waar is, dat de fabriek niet meer gas kan leveren
dan zij nu doet, zal de maatschappij niet licht tot
prijsverlaging overgaan, omdat dan het gasverbruik
zal toenemen. Wel zou zij echter zich tot het gemeente
bestuur kunnen richten met verzoek om verlenging
der concessie onder belofte harerzijds, dat zij in dat
geval tot verbouw en uitbreiding der fabriek zal over
gaan en tevens den prijs van het gas verminderen.
Oppervlakkig beschouwd komt het hem echter voor
in het belang der gemeente te zijn, vooral ook uit
een financiëel oogpunt, om bij expiratie van het con
tract in 1892 geen verlenging daarvan aantegaan en
hij gelooft daarom, dat het wenschelijk is, dat door
deze vergadering eene commissie worde benoemd, die
nauwkeurig in verschillende plaatsen de resultaten
van gemeentelijke exploitatie zal onderzoeken, om,
wanneer die gunstig blijken, in eene volgende verga
dering een adres optestellen aan den gemeenteraad,
waarbij ep overneming der fabriek in 1892 worde
aangedrongen.
De Voorzitter meende, dat dit denkbeeld geheel
afgescheiden moet worden beschouwd van het thans
aanhangige punt, maar zeide tevens, dat het hem wel
wat voorbarig voorkomt.
De heer Van der Mandere repliceerde, dat de gas
maatschappij volstrekt niet behoeft te wachten tot
1892 om verlenging van het contract te verzoeken.
Hij herinnerde eraan, hoe reeds in 1863, toen het
contract nog 22 jaar van kracht was, alreeds op eene
verlenging met 7 jaar is aangedrongen, welke ver
lenging toen werd toegestaan. Iets dergelijks kan thans
ook voorkomen.
Na eenige discussie werd het voorstel van de heeren
Putte en Van den Bosch, om een adres te richten
tot de directie der gasmaatschappij om aan te dringen
op prijsverlaging, aan de orde gesteld en, nadat de
heer t. Kakebeeke had voorgesteld als hoogsten prijs
10 ets. per M'. te bedingen, aangenomen. Hierdoor
vervielen de voorstellen van de heeren Van der Hoek
en Salberg.
Omtrent het voorstel van den heer Van der Mandere
merkte de heer Massee op, dat, zoo hij nog lid van
den Raad was, hij van een dergelijk advies van de
ingezetenen niet gediend zou zijn. Volgens zijne meening
behoeven de leden van den Raad eene dergelijke voor
lichting niet en zullen zij te bekwamer tijd toonen
eigenmachtig de belangen der gemeente en der inge
zetenen te kunnen behartigen.
De heer Van der Mandere antwoordde, dat het
allerminst in zijne bedoeling lag twijfel te willen
opperen aan de bekwaamheid en zelfstandigheid der
raadsleden, maar hij meende, dat een verzoek als door
hem bedoeld wordt, volstrekt niet in strijd is met
den eerbied aan den Raad verschuldigd, en dat deze
zelfs, waar zulke groote financiëele belangen in het
spel zijn, den wensch der ingezetenen misschien gaarne
zou kennen.
Na nog. eenige discussie tusschen den voorsteller
eo den heer Putte, werd het voorstel met groote
meerderheid verworpen, waarna de vergadering door
den voorzitter werd gesloten.
Bij Z. M. besluit van 24 Jan. is aan den heer
J. C. D. Van den Bussche, op zijn verzoek,
eervol ontslag verleend als comm. van politie te Goes.
Bij Kon besluit is benoemd tot. plaatsvervangend
dijkgraaf van den Suzannapolder G. Born.
Z. M. heeft benoemd tot ontvanger der dir. hel.
en acc. te Breskens c. a. S. N o thans in dezelfde
betrekking te Amstenrade c. a.
Tolen. Door het Nutsdepartement alhier is met
algemeene stemmen besloten hare teekenschool op te
heffen, uithoofde van een onlangs genomen raadsbesluit
om het teekenonderwijs bij de vakken van het lager
onderwijs op te nemen en de steeds verleende subsidie
in te houden, zoodra de aan die inrichting benoemde
leeraar mocht ophouden onderwijs te geven. Door het
overlijden van den heer Van Wijngardner treedt het
raadsbesluit in werking en besloot het departement
tot opheffing.
Door het departement werd voor dit jaar eene
subsidie van 50 toegekend.
De heer mr. H. J. B r o u w e r slid van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal, aangezocht zijnde
voor het lidmaatschap in het kiesdistrict Roermond
te bedanken en zich in het kiesdistrict Maastricht
candidaat te stellen, heeft dat aanzoek afgeslagen.
Het plan der 321e Nederlandsche staats
loterij de eerste overeenkomstig de nieuwe wet
telijke bepalingen is thans vastgesteld. Deze loterij
bestaat uit 21,000 loten en 10,500 prijzen en 2 promiën.
De eerste helft van 't geheel aantal loten wordt voor
alle klassen, de tweede helft van klasse tot klasse
uitgegeven. In de eerste vier klassen worden 1600
nummers en even zooveel prijzen getrokken, en inde
vijfde klasse 4100 prijzen, de twee premier, en 10.500
nieten. De collecte wordt geopend den 3 Maart 1886.
De trekking der le klasse heeft plaats op 29, 30, 31
Maart en 1 April, en de trekking der vier volgende
klassen telkens veertien dagen de eene na de andere,
terwijl de laatste 100 nummers op Zaterdag 19 Juni
1886 zullen getrokken worden.
De Utrechtsche academiefeesten zullen
21 Juni a. s. aanvangen.
Te Gent is een proclamatie aangeplakt,
inhoudende dat de clericale Regeering 877 lagere,
228 bewaarscholen, 1079 scholen voor volwassenen
heeft opgeheven, die te zamen 44.996 leerlingen telden
dat zij 1047 onderwijzers en onderwijzeressen heeft
afgezet en het tractement van 3316 anderen vermin
derd dat zij dat deed om 2 millioen frs. te kunnen
geven aan clericale scholen, waarvan 638 in handen
z'jn van 1409 geestelijken (van die 1409 zijn 1071
zelfs niet gediplomeerd)dat zij dit quasi deed om
de belastingen te kunnen verminderen, terwijl daar
entegen de gemeenten 3 millioen meer moeten opbrengen
dan onder de liberale Regeering (Gent alleen 200.000
frs. meer)
Toen Axel Paulsen, eenige dagen geleden, als
zijne meening had te kennen gegeven, dat glazen
onderstellen oneindig meer dan de gewone ijze
ren voor schaatsen voldeden, en hij daarmede,
met het oog op het vlugger rijden, eene proef had
genomen, toen konden de liefhebbers het practische
van die proefneming maar niet begrijpen. Toch kon
de heer Frans Jonkers te Breda zijne nieuwsgierigheid
niet bedwingen, en alras werden, naar de N. Bred, en
Oosterh. Crt. mededeelt, door bem, zij het dan ook
met gebrekkige hulpmiddelen, een paar zulke glazen
schaatsen samengesteld, die in tegenwoordigheid van
getuigen proefondervindelijk hebben bewezen, dat het
denkbeeld van Paulsen alleszins uitvoerbaar is, en dat
de glas-industrie weldra eene belangrijke afneming door
het ijsvermaak zal vinden. Zijn wij goed ingelicht,
zegt het biad, dan heeft de heer Jonkers enkele types
van onderstellen naar eene glasfabriek gezonden, waar
zij, op aanwijzing van den ontwerper, zullen worden
gegoten. Opmerkelijk is het, dat het zeer tijdroo-
vende slijpen en modelleeren van het glas, zoowel als
de overige deelen der proefschaatsen, door den heer
Jonkers zeiven zijn verricht, waartoe hij natuurlijk nooit
eenige opleiding heeft genoten. In de schaatsenrijders
wereld en den daarbij betrokken handel kan dit daarom
zeer wel mogelijk spoedig eenige evolutie brengen.
De bekende reciteerder Herman Linde
wordt einde Februari of begin Maart te Amsterdam
verwachthij zal voordrachten in het Duitsch en in
het Engelsch houden.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Aangenomen het beroep naar Nunen door ds.
C. E. Crull, te Tolen.
Beroepen naar Jutrijp en Hommers dr. C. C.
Schot Cz. te Tolen.
Op het drietal bij de Vrije Evang. gemeente te
Franeker staat o. a. ds. P. Van Paassen, te Kapelle.
Naar men verneemt, is ook door den kerkeraad
der Herv. Gem. te Bath besloten geen adhesie te ver-
Leenen in zake de bekende lidmaten-quaestie van dhr.
Hoedemaker.
De Amst. meldt
Vrijdagnamiddag, omstreeks halftwee, vervoegde de
secretaris van het prov. kerkbestuur van Noord-Hol
land zich aan de kosterij van de Nieuwe Kerk te
Amsterdam, verlangende toegelaten te worden tot het
archief van genoemd bestuur, dat in de ministerie
kamer is geplaatst.
Deze belegeraar was gewapend met het proces-ver-
baal van 13 Januari, opgemaakt door den deurwaarder
Stadig, waarin op verlangen der heeren dr. F. L. Rut
gers en jhr. mr A. F. De Savornin Lobman de vol
gende clausule is opgenomen:
»dat het archief van het prov. kerkbestuur geheel
ter beschikking van dat bestuur blijft".
Dit vrijgeleide vermocht niet te helpen. Den secre
taris werd de toegang geweigerd. Hij vroeg den per
soon te spreken, namens wien dit antwoord werd
gegeven, en toen daarop de kerkvoogd Altink was
verschenen, las de secretaris dezen de aangehaalde
uitdrukking van het procesverbaal voor en drong
ernstig er op aan te worden toegelaten.
De heer Altink antwoordde, dat niemand kan toe
gelaten worden en dat bovendien alles was verzegeld.
Mocht de secretaris willen wachten, dan zou de heer
Altink het oordeel van den heer Rutgers inwinnen.
Zonder dezen kon hij echter niets doen.
De secretaris wachtte niet en ging onverrichter
zake heen.
Naar wij later vernemen, heeft de heer Rutgers
aan den secretaris van het provinciaal kerkbestuur
schriftelijk kennis gegeven, dat de weigering van toe
gang op een misverstand (zegge stommigheid van den
kerkvoogd Altink) berustte.
Men meldt uit Amsterdam aan de N. B. Ct.
De firma in effecten, die met kerkvoogden der Ned.
Herv. Gem. alhier eene financiëele operatie sloot, waarbij
f 6500 op effecten als onderpand werd verstrekt, en
welke prolongatiepost den 6 dezer was afgeloopen, op
welken dag de gelden, die den kerkeraad werden aan
geboden, en de stukken moesten worden teruggege
ven, die firma wacht nog steeds op afdoening, terwijl
het geld renteloos ligt. Niettegenstaande reeds voor
acht dagen bij deurwaarders-exploot tot teruggave
geïnsinueerd, wordt de man der wet evenals de kantoor-
looper van 6 tot 16 Januari, dagelijks met de boodschap
heengezonden, dat de stukken beiusten in de brand
kast in de consistorie der Nieuwe Kerk, die door het
ingetreden conflict ontoegankelijk is.
Hierbij moet zich daarenboven het zonderlinge geval
voordoen, dat de brandkast twee deuren met verschil
lende sluitingen heeft, waarvan de éane sleutel berust
bij den thesaurier Van L., die niet geschorst is, doch
de andere bij een der geschorste kerkeraadsleden, die
maar geen vrijmoedigheid kan vinden den sleutel af te
geven, om daardoor eene doodeenvoudige zaak op te
lossen, die nu ingewikkeld en zeer waarschijnlijk door
den rechter zal moeten worden beëindigd, altijd ten
koste der kerkekas.
De zaak zou voor de bedoelde firma echter van
weinig of geen belang zijn, indien het alleen Staats-
of andere effecten gold, die dagelijks aan de Beurs ver
handeld worden, maar daaronder zijn een aantal loten,
op het bezit waarvan, om dezelfde nommers te behouden,
de patroon bijzonder gesteld is. Volgens den deur
waarder, wiens geduld tan einde was, moest de som
gisteravond teruggegeven worden, op straffe waarvan,
hij niet nakoming, heden de zaak in handen des
rechters overgaat.
Bij de Christ. Geref Kerk in Nederland zijn,
volgens het thaDs verschenen verslag over 1885, van
de 379 gemeenten 80 vacanter zijn 203 gevestigde
predikanten en 14 emeritus-predikanten. Het grootste
aantal leden he>ft Amsterdam met 4720, Rotterdam
4495, Hoogeveen 2300, Leiden 1900, Urk 1739, Kam
pen 1700 en Den Haag 1600 leden. Het aantal Chr.
Geref. scholen bedraagt 78. Aan de theologische school
te Kampen zijn 74 studenten geplaatst, waarvan 13
in het laatste studiejaar.
Benoemd tot onderwijzers in het teekenen te
Tolen de heeren L. K. Van Dijk en A. Avé.
Tot tijdelijke onderwijzers in de gymnastiek de heeren
W. J. Frijling en M. Lindbout.
Koloniën.
Het onderzoek door den tot directeur van bin-
nenlandsch bestuur benoemden resident van Samarang
Van Vleuten te Poeloong gehouden naar de oorzaken
van het opstootje, waarbij in het huis van den af
wezigen controleur en in dat van den slapenden we-
dono alles kort en klein geslagen is, is afgeloopen,
en de Locomotiefdia ongunstige berichten omtrent
de beteekenis der zaak had gehad, heeft zelve omtrent
de uitkomst van het onderzoek bericht, dat dit de
door haar ontvangen inlichtingen niet bevestigd heeft,
alsook dat het inlaodsch bestuur niet bij de geschie
denis betrokken wasdat ontevredenheid der bevol
king niet de oorzaak was, maar ontevredenheid van
een veertiental leden eener vroegere regenten-familie
dat het komplot haast geen vertakkingen had onder
de bevolkingdat de assistent-resident na het ge
beurde zich bij het onderzoek zeer goed gehouden
had, en dat alleen zorgeloosheid te verwijten was aan
het iniandsch bestuur, 't welk van de voorbereidende
samenkomsten niets bemerkt had, en aan den resi
dent na het gebeurde bij het onderzoeken der zaak.
Het heeft de aandacht getrokken dat in den
laatsten tijd zoowel te Batavia als te Buitenzorg verschei
dene in den christelijken godsdienst opgevoede Euro
peanen tot den Islam zijn overgegaan. Nu moge men
beweren, zegt het Bat. Hand., dat deze overgang bij
de meesten zeer alledaagsche bij-oogmerken heeft en
een leege buik veelal de drijfveer daarvan is, het be
stuur handelt niettemin wijs, wanneer zij die renegaten
laat bespioneeren.
Rechtszaken.
Arrondissements-rechtbank te Middelburg.
Gisteren zijn o. a. veroordeeld: A. V., 39 j., te
's-Heer Arendskerke, wegens mishandeling tot 21 dagen
cel en ƒ8 boete; P. V., 22 j., te Borsele, wegens
beleediging van een beambte in functie tot 15 dagen
cel en 25 boete.
