1886. N°. 10.
Zaterdag 23 Januari.
73ste jaargang.
GRONDBELASTING
GOESCH
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich- voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prije slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regeL
Het kohier der
op de GEBOUWDE en ONGEBOUWDE EIGENDOM
MEN voor deze gemeente over het jaar 1886, is op
den 18 Januari jl ter invordering gesteld in handen
van den ontvanger dier belasting binnen deze gemeente.
Goes, den 21 Januari 1886.
De Burgemeester van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
GOES, 22 Januari 188G.
«De heer mr. H. J. Brouwers, lid van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal voor het kiesdis
trict Roermond, is, naar de N. R. Ct. verneemt, aan
gezocht zieb candidaat te stellen voor de a. s. ver
kiezing in het kiesdistrict Maastricht, ter vervanging
van den heer W. G. Straetmans".
Dit leest men in verschillende bladen.
Te vergeefs vragen wij ons zei ven af wat de be
doeling van deze districtsverwisseling kan zijn. Art.
74 der Grondwet zegt«de Staten-Generaal verte
genwoordigen het gansche Nederlandsche volk".
Geen lid wordt dus geroepen speciaal voor een dis
trict optetreden en meermalen is over dat denkbeeld
met recht de staf gebroken. Maar evenzeer geldt
dan ook, dat, al is mr. Brouwers door Roermond
afgevaardigd, hij, als vertegenwoordiger van het gan
sche Nederlandsche volk, ook voor de Maasti ichtsche
belangen kan opkomen, ondersteld dat hij daarvan
bijzonder op de hoogte is en dat men hem daarom
door Maastricht wenscht aftevaardigen.
Hoe dit zij wanneer mr. Brouwers de candida-
tnur aanneemt, zal hij in verband met de 2e alinea
van art. 61 der kieswet, eerst zijn ontslag als lid der
Kamer moeten nemen om voor diezelfde Kamer ge
kozen te kunnen worden.
Inderdaad een zeer eenvoudige weg, maar waardoor
o. i. aan de bedoeling van art. 74 der Grondwet een
gevoelige knak zou worden toegebracht, nog gezwegen
van de kosten, moeite enz. aan eene volkomen nutte-
looze verkiezing verbonden!
In de zitting der Eerste Kamer van gisteren is
door den heer Elout Van Soeterwoude, een
man, dien men den naam van Christelijk staatsman
ten volle mag toekennen, eene boeiende rede gehouden,
waarin hij o. a. een merkwaardige getuigenis omtrent
den Atjeh-oorlog heeft afgelegd, die zeker met
belangstelling zal vernomen worden en waaromtrent
wij bet volgende aan de N. R. Ct. ontleenen:
sin beginsel heeft de heer Elout den Atjeh-oorlog
niet afgekeurd, wèl in zijne gevolgen. Waarom niet
in beginsel? Omdat hij het voorrecht heeft genoten,
vóór de oorlog uitbrak, met den toenmaligen Minister
van koloniën, thans zijn hooggeacht medelid (den heer
Fransen Van de Putte) eene lange conferentie te hebben
gehad, die tot laat in den nacht duurde, en waarbij
die Minister hem in kennis heeft gesteld van al de
schrifturen, diplomatieke bescheiden, welke aan dien
oorlog zijn voorafgegaan, en waaruit zonneklaar bleek,
dat, zoo wij niet het «te wapen" hadden geroepen,
Amerika of Italië ons zouden zijn vóór geweest. Dit
onderzoek had hem geleid, de «nauwgezetheid" en het
«diep verantwoordelijkheidsbesef" van den toenmaligen
Minister van koloniën, in deze zaak ten toon gespreid,
te waardeeren."
Na al den smaad, waaraan de toenmalige Minister
in verband met den Atjeh-oorlog heeft blootgestaan,
ook van anti-revolutionaire zijde, is dit getuigenis van
groote beteekenis.
Bij de behandeling van Hoofdstuk Justitie in de
Eerste Kamer heeft de betrokken Minister omtrent de
vogelenwet gezegd, dat hij nog wil afwachten
wat de ondervinding van haar werking zal leeren.
Wijziging van de wet, die pas van 1880 dagteekent,
acht de Min. daarom nog niet wenschelijk; daaren
tegen is hij bereid in ernstige overweging te nemen
herziening van het Koninklijk besluit tot uitvoering
van de vogelenwet. Opmerkelijk acht hij het echter
dat, terwijl de klachten steeds komen uit Zeeland, de
Maatschappijen van Landbouw aldaar zich volstrekt
niet tegen de wet hebben verklaard.
Tevens acht de Minister het, evenzeer als de heeren
Verheijen en Moolenburgh, die daarover het woord
voerden, bedenkelijk goedkooper jachtakten ver
krijgbaar te stellen.
Wolfertsdijk. Alle leden waren in de Woensdag
gehouden raadsvergadering tegenwoordig, en men
besloot naar aanleiding van een request van den heer
J. Smallegange c. s. op voorstel van Burg. en Weth.,
met meerderheid van stemmen, tot de wijziging der
verordening op de heffing van eenen hoofdelijken omslag
in deze gemeente en wel in zooverre, dat de 1 e klasse
naar een inkomen van 200 tot ƒ300 is vervallen
en dat de aanslag van belastingschuldigen, welke be
zwaard zijn met het onderhoud van meer dan 4 kin
deren beneden den leeftijd van 14 jaren, met '/u ged.
wordt verminderd voor ieder kind boven het getal
vier, mits hun inkomen 2000 niet te hoven ga,
zoodat de hooger aangeslagenen in deze reductii,
zooals thans het geval is, niet meer deelen.
Over een ingekomen adres van A. Kaan en A. Mar-
kusse, timmerlieden alhier, om de op 17 December jl.
gehouden aanbesteding van het onderhoud der gemeen
te-eigendommen voor het jaar 1886, te vernietigen,
op grond eener vermeende onnauwkeurigheid in de
desbetreffende publicatie, werden lange discussies ge
voerd, waarbij enkele heeren raadsleden blijk gaven
van hunne groote kennis en bedrevenheid in de Neder
landsche taal, doch ten slotte voor notificatie aange
nomen. Vervolgens werd besloten tot aankoop van
twee ijzeren lantaarnpalen met rijks-lampen, welke
geplaatst zullen worden te Oud-Sahbinge, om daardoor
de thans aanwezige lantaarns, welke niet meer aan
hun doel beantwoorden, te vervangen en waarvoor
aan het dagelijksch bestuur, ter bestrijding der kosten,
een crediet werd geopend van 75,
Een aanzienlijk getal ingezetenen woonde deze raads
vergadering bij, en leverde daarbij zonder twijfel het
bewijs, dat zij belang stellen in de wijze waarop de
gemeentezaken behartigd worden.
Ellewondsdijk. Naar men verneemt heeft de be
trokken autoriteit goedkeuring verleend aan de voor
stellen tot het maken van eene inlaagkade in dit
waterschap, en wel van af het Fort tot aan dijkpaal
60. Zooals vroeger is gemeld was er destijds sprake
van eene inlaagdijk tot dijkpaal 69. Vermoedelijk komt
het tweede gedeelte later aan de orde, wanneer de
toestand van den oever er niet op verbetert.
Kolijnsplaat. Woensdag 20 Januari hielden de leden
van het Nutsdepartement «Noord-Beveland" alhier
hunne tweede gewone wintervergadering. Wegens af
wezigheid van den Voorzitter nam de secretaris de
heer M. Hooze het presidium waar. Circulaires van de
departementen Nieuw-Vennip en Zwartsluis om bij
dragen voor hunne bewaarscholen werden voor kennis
geving aangenomen.
Zoo ook de mededeeling van de benoemde leden
van het hoofdbestuur der Maatschappij.
Daarna trad de heer J. F. Van Grasstek op met
eene geestige novelle van Frits Reuter getiteld«Hoe
ik aan mijne vrouw kwam 1" Onverdeelde aandacht
toonde hoe voordacht en inhoud in ieders smaak vielen.
Vervolgens droeg de heer J. Vermeulen «Huibert en
Klaartje" van B. Ter Haar voor en sloot de heer M.
Hooze dezen avond met «De philosophische eieren"
van H. Van Asschenbergh.
Eiland Tolen. De bevolking van dit eiland bedroeg
op 1 Januari 1885 14265 inwoners, nl. 7185 m. en
7080 vr. In 1885 is deze vermeerderd door geboorten
met 522, nl. 262 m. en 260 vr., en door vestiging
met 501, nl. 236 m. en 265 vr., en verminderd door
overlijden met 271, t. w. 139 m. en 132 vr., en door
vertrek met 608, als 294 m. en 314 vr. De bevolking
onderging alzoo eene vermeerdering van 144 personen
en bedroeg op 1 Januari 1886 7250 m. en 7159 vr.,
samen 14409 inw. Slechts één gemeente, nl. Oud-
Vosmeer, verminderde in bevolking en wel met 47.
De vermeerdering was het grootst te St. Maartensdijk
met 73, waarop St. Annaland volgt met 46 personen,
en het minst te Stavenisse met 10. In evenredigheid
tot de bevolking was het cijfer der geboorten te St.
Annaland en te St. Maartensdijk het hoogst en te
Poortvliet het laagst. De sterfteverhouding was het
gunstigst te Poortvliet en het ongunstigst te Oud-
Vosmeer, in welke laatste gemeente het sterftecijfer
slechts 7 beneden dat der geboorten was.
Wolfertsdijk. Naar men verneemt, hebben de be
langhebbenden bij de alhier gehouden aanbesteding
van het onderhoud der gemeente-eigendommen voor
1886 geen genoegen genomen met de wijze, waarop
het verzoekschrift tot vernietiging dier aanbesteding
op 20 Januari jl. in de raadsvergadering is behandeld
en zich in hooger beroep, tot hh. Gedeputeerde Staten
van Zeeland, gewend.
De bij Koninklijk besluit van 3 Januari 11. no.
9 benoemde surnumerairs bij de administratie der
directe belastingen enz. zijn thans geplaatst als volgt
J. N. Boom aan de Inspectie GroningenJ. Van
II e e idem Middelburg en T. A. Lambrechtsen
idem Middelburg.
Bij kon. besluit van 18 Jan. is benoemd met
ingang van 28 Jan. tot burgemeester van Ellemeet
dhr. J. M. De G1 o p p e r.
Staatsblad no. 4 bevat een kon. besluit van den
14en Januari, houdende vestiging van een kantoor
van in- en uitvoer te Cling e.
Van 115 Januari zijn van Bergen-op Zoom
per Staatsspoor verzonden 2240 vaten oesters, waar
van het grootste gedeelte met bestemming naar En
geland.
De Landb. Ct. schrijft dat zij het (ook door
ons verkort overgenomen) stuk van den heer Jules
Van Hasselt te Kampen, onder den titel «Ensilage-
of Groen voederstelsel, niet heeft opgenomen omdat zij
niet meê doet aan de schromelijke overdrijving, waar
mee dhr. v. H. in zake het inmaken van groenvoeder
sinds geruimen tijd de pen roert op eene manier, die
af keuring verdient. Onjuist is zegt het blad, reeds
zijn opschrift, want het ensilage systeem is nog iets
geheel anders dan het «groenvoeder-stelsel". Onjuist
is, behalve meer ook wat hij zegt«En als er bij
het winnen van goed en gezond hooi reeds zoovele
krachtige bestanddeelen door verdamping enz. verloren
gaan". Indertijd zijn in de Landb. Ct. 1884, van 20
April, woorden aangehaald van den heer v. H., waarin
hij wat trouwens volkomen met de werkelijkheid
strookt zegt in landbouw een leek te zijn. Hij toonde
ook reeds meermalen, en nu ook weer door wat hij
over hooi gelieft te zeggen, van landbonw-scheikunde
volstrekt geen kennis te hebben.
De vereeniging tot bestrijding van knoeie
rijen in den boterhandel hield Woensdag
te Amsterdam bij Krasnapolsky eene algemeens, voor
alle leden toegankelijke vergadering, onder leiding
van den heer J. Zijp Kzn.
Aangaande den toestand der vereeniging en de
werkzaamheden van het bestuur sedert de oprichting
werd o. a. het volgeDde medegedeeld
dat het bestuur zich twee idealen voorstelde: lo.
een prijsvraag uit te schrijven ten einde een middel
te vinden, waardoor de niet deskundige zich kan ver
gewissen of er bij de boter vervalsching had plaats
gevonden 2o. de oprichting van een bureau van con
sultatie, waar ieder de door hem verkochte boter kan
doen onderzoeken.
Het bestuur heeft zich verder tot taak gesteld om
de bewijzen te vinden dat er geknoeid werdzoo
heeft het reeds zich overtuigd, dat niet minder dan
37 zoogenaamde boeren te Amsterdam langs de hui
zen als natuurboter een product verkochten, dat gro®-
tendeels uit kunstboter bestond.
Een adres werd aan den Minister van Waterstaat,
Handel en Nijverheid en dien van Justitie gezonden,
waarin krachtig werd aangedrongen om wettelijke
voorschriften te geven, onder bedreiging van straf,
zoodat kunstboter niet anders mag vervoerd of ver
kocht worden, dan op zoodanige wijze verpakt dat
duidelijk blijkt dat de verpakking kunstboter bevat.
Nu de leden der Eerste Kamer eenige
dagen te 's-Hage samen zijn, ligt 't voor de hand, dat
diegenen hunner, die daar ter stede wonen en er op
ingericht zijn, een deel hunner collega's eens te dinee-
ren vragen.
Daar dit echter in 't bijzonder van den heer Tak
Van Poortvliet wordt vermeld, schijnt dat diner een
hoogere beteekenis te hebben. Wellicht maar we
weten 't niet heeft men er een Minister opgegeten,
zegt het Dagblad.
In eene circulaire deelen de heeren Ellerman,
Harms en Co. mede, dat zij de uitgave van de
Amst. zullen moeten staken, wanneer er niet 200,000
nieuw kapitaal komt. Met dat geld is het bestaan
van het blad verzekerd. Het blad heeft dus, met de
150,000 van verleden jaar, gedurende zijn driejarig
bestaan nu reeds 650,000 gekost.
Bij den Raad van State kwam Woensdag in
het Kon. besluit in zake het bekende administratief
geschil over de weigering door Gedeputeerde Staten
van Noordbrabant tot goedkeuring eener regeling
tusschen de gemeenten Reusel en Hooge Mierde over
de toelating van kinderen uit Reusel op de openbare
school te Hooge Mierde. Het Kon. besluit verklaart,
dat het gemeenschappelijk besluit der beide gemeen
teraden niet voor goedkeuring vatbaar is.
Staten-Generaal.
EERSTE KAMER.
In de zitting van gisteren bij het algemeen
debat over de staatsbegrooting wees de heer Elout
op de noodzakelijkheid om opium en jenever niet als
middelen van inkomst te gebruiken en bestreed hij
de staatsloterij en onze ongodsdienstige volksopvoeding.
De scheiding van buitengewone en gewone uitgaven
werd door de heeren Bruijn, Pijnappel en Van Maanen
verschillend besproken.
De heer Muller verdedigde het vrijhandelsstelsel
tegenover den heer Regout. De heer Sitter drong aan
op voorbereiding eener inkomstenbelasting.
Minister Heemskerk hield tegenover den heer Elout
vol, dat de algemeene toestand des volks vooruitging.
Bij het heerschend verschil van gevoelen over eene
inkomstenbelasting moet men naar andere middelen
tot versterking der inkomsten zoeken.
De minister van Koloniën verzekerde, dat de regeering
het opiummisbruik krachtig tegengaat.
De minister van Financiën bleef zich voor het vrij
handelsstelsel verklaren.
De heer Fransen van de Putte drong aan, om ten
aanzien van het stemrecht bij de grondwetsherziening
niet te transigeeren maar eene flinke uitbreiding van
het kiesrecht in het leven te roepen.
De Hoofdstukken 2 en 3 zijn daarop aangenomen.
Boekaankondiging.
Tijdschrift ter beoefening van het Administratief
recht. Hoofdredacteur H. G. Hartman Jz., secretaris
der gemeente Goes. 3e jaargang, le aflevering, Goes
F. Kleeuwens Sc Zoon, 1886 bevat het volgende. Aan
de medewerkers in en de inteekenaren op het Tijd
schrift. Constitutioneele bevoegdheid. Ingezonden
stukken. Beantwoording der door de Redactie ge
stelde vragen. Vragen, waarvan de beantwoording
wordt ingewacht.
De rubriek «ingezonden stukken" in bovengenoemd
tijdschrift bevat eene beschouwing van den heer Damsté
uit Biandwijk over het landbouwverslag, waarin o. a.
eeDige zeer juiste opmerkingen worden ingelascht van
een oud-burgemeester over de landbouwstatistiek.
Zooals men weet heeft de heer G. J. Van den Bosch
te Wilhelminadorp over hetzelfde onderwerp in de
vorige aflevering van het Tijdschrift eenige opmerkingen
geschreven»
Voor den geringen prijs van 30 Cts. is door de
«Arnhemsche Drukkers- en Uitgevers-Maatschappij"
het «Proces-Bulkley c. s." uitgegeven. Men vindt hierin
een getrouw en uitvoerig verslag van den loop van
dit geruchtmakende proces. Bijna woordelijk zijn de
beide interessante pleidooien van Mr. Van Cappelle,
den advocaat van de hoofdbeschuldigde, Mevr. Bulkley,
in dit werkje van 60 compres gedrukte bladzijden
opgenomen.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Beroepen als predikant der Herv. Gemeente te
Riiland-Bath dhr. Van den Berg, pred. te Kortgene.
Ter vervulling der predikants-vacature E. W.
Heinecken is door het kiescollege der Ned. Herv.
gemeente te Middelburg het navolgende viertal opge
maakt: J. Hulsebos te Oostwold, P. J. W. Klaarhamer
te Hilversum, H. Van Griethuijsen te Burgwerd en
C. B. Oorthuijs te Harderwijk.
Uit Ellewondsdijk schrijft men aan de M. Ct.
Den kerkeraad alhier is vanwege het classicaal bestuur
bevolen om het beroepingswerk van een predikant
aan te vangen en dit te blijven voortzetten.
Van af 1879 is deze gemeente herderloos en in al
dien tijd werd door den kerkeraad slechts één beroep
uitgebracht. Telkens als ze werden aangespoord om
te beroepen, vond men uitvluchten, doch nu schijnt
het geduld va» het classicaal bestuur ten einde te zijn.
Neemt men echter aan dat het tractement slechts 910
bedraagt, de pastorie lang niet te prefereeren is en
de kerkeraad en kerkvoogdij de overtuiging zijn toe
gedaan, dat deze gemeente niet zoo'n groote behoefte
aan een predikant heeft, dan bestaat er alle kans dat
dit beroepingswerk vooreerst nog niet ten einde zal zijn.
nr-iia—j
Landbouw en Veeteelt.
V Bij de verbranding van steenkolen, hout, turf
enz. blijven een paar stoffen achter, nl. roet en asch,
die, wanneer zij niet al te duur betaald moeten worden,
als meststoffen goede diensten kunnen bewijzen.
De stikstofverbindingen, die in de brandstoffen aan
wezig zijn, worden door de verbranding gedeeltelijk
daaruit gedreven en zetten zich met deko.l, als roet,
tegen de wanden van den schoorsteen. De stikstof,
die in den vorm van ammoniak in het roet aanwezig
is, wordt soms gebonden door het zwaveligzuur, dat
eveneens bij de verbranding uit steenkolen afkomstig
is. In nienwe schoorsteenen verbindt dit zwavelzuur
zich ook gedeeltelijk met de aanwezige kalk en vormt
dan gips.
Steenkolenroet kan 1 tot 5 pet. ammoniak be
vatten. Roet van hout en turf bevat deze stof in min
dere hoeveelheid, doch bezit meer potssch.
Eene roetbemesting is dienstig voor alle gewassen,
waar men chilisalpeter, zwavelzure ammoniak en andere
stikstofhoudende meststoffen bezigt. Het geeft veel
aanleiding tot het verbranden der gewassen en daarom
moet men niet verzuimen om deze meststof, voor
dat men haar uitstrooit, goed met aarde te vermengen.
Volgens sommigen is roet een zeer geschikt middel
tot verdelging van de aardvloo. Het doodt evenwel
de aardvloo ten koste van de planten, wanneer het
onvermengd wordt uitgestrooid.
Men gebruikt het roet van 600 tot 1000 KG. op
de Hectare.
De meeste waarde als meststof bezit houtssch, ten
minste wanneer zij niet uitgeloogd is. Zij bevat som
tijds 40 pet. potasch (kali) en bovendien eenige per
centen phosphorzuur. Haar gebinik op klaverlandea
schijnt bijzonder goed te werken.