1885. N°. 131.
72sle jaargang.
Donderdag 5 November.
Rechtszaken.
Landbouw en Veeteelt.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich' voor Botterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NI J GH VAN D1TMAB, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a ƒ1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan A regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel
GOES, 4 November 1885.
In de gisteren gehouden vergadering tot organi
seering van een soirée ter dekking van de kosten van
het te houden St. Nicolaasfeest voor kinderen van
minvermogenden waren vele dames, doch zeer weinig
heeren tegenwoordig. Onder de eersten merkte men op
mevrouw Lina Schneider, die dadelijk haar hoogge-
waardeerden steun toezegde en beloofde een drietal
nummers te zullen voordragen met begeleiding van
piano. Nog verschillende andere dames beloofden een
werkzaam aandeel te willen nemen in deze goede zaak,
terwijl ten slotte de feestavond op Maandag 30 Nov.
a. s. werd bepaald.
Gisteren is officieel bericht ontvangen, dat de
heer M. W. Hildernisse alhier no. 2 behaalde bij het
onlangs afgenomen examen voor landmeter bij het
kadaster.
De gisteren (Dinsdag)avond geopende najaarszitting
der Prov. Staten van Zeeland werd bijgewoond door
40 leden en den griffierde Commissaris des Konings
was voorzitter.
De heer Hoogenboom had bericht gezonden, dat hij
verhinderd was de zitting bij te wonen.
Als ingekomen stukken werden ter tafel gebracht:
koninklijke besluiten tot goedkeuring van de enkel
provinciale rekening over 1883tot verdaging der
beslissing op de wijziging der provinciale begrooting
voor 1884tot goedkeuring van de provinciale be
grooting voor 1885 en van het Statenbesluit tot wij
ziging van het reglement op het beheer der uitwatering
van de vereenigde polders der sluis tegen den Mag-
dalenapolder
een brief van den Minister van Binnenl. Zaken,
houdende mededeeling der sommen, die op de Staats-
begrooting zijn uitgetrokken voor de kosten van het
provinciaal rijksbestuur.
Voorts werd medegedeelddat de heer Mazure de
benoeming tot buitengewoon lid van Gedep. Staten
heeft aangenomen dat het proces der provincie tegen
de wed. A. Dieleman en C. Dieleman te Zaamslag,
betreffende de openbaarheid van een voetpad, in hoogste
ressort ten voordeele der provincie is beslistdat éene
onderhandsche aanbesteding heeft plaats gehad, zijnde
een duikeronderzoek van den oever voor Ossenisse;
dat uit den post voor onvoorziene uitgaven op de
provinciale begrootingen voor 1884 en 1885 is betaald
resp. 178,84% en 481,94 voor salaris en ver
schotten aan mr. W. A. Van Hoek in zake boven
genoemde procedure dat met ingang van 1 Nov. 1885
tot provinciaal veearts der 3e klasse is benoemd A. H
Geluk, wien een deel van Schouwen als dienstkring
is aangewezen.
Het voorstel van Gedep. Staten om aan den genees
kundigen raad voor Zeeland ten behoeve van een pare
vaccinogène te Middelburg een jaarlijksch subsidie van
200 toe te staan, wordt verzonden naar de afdee-
lingen.
Het in de zomervergadering aangehouden voorstel
tot wijziging van het reglement op de polders en water
schappen zal in de eerstvolgende bijeenkomst worden
behandeld, tegelijk met een amendement van Mr. Van
Berlekom en vier andere leden.
Eveneens zal in de volgende bijeenkomst worden
behandeld een voorstel van Gedep Staten tot wijziging
der provinciale begrooting voor 1884, noodig doordien
in een in de zomervergadering genomen besluit de
dagteekening van een Kon. Besluit onjuist was aan
gehaald.
Een voorstel van Gedep. Staten tot wijziging der
begrooting voor 1885, hoofdzakelijk ten doel hebbende
de uitgetrokken leening voor het verleenen van rente-
looze voorschotten te vervangen door eene beschikking
op het goedslot van 1884, wordt naar de afdeelingën
verzonden.
Nadat de vergadering in afdeelingen gesplitst, en
de volgende bijeenkomst op a. s. Donderdagmorgen
10 uur is bepaald, wordt de bijeenkomst gesloten.
Vóór het calamiteuze waterschap Ellewoudsdijk
worden sedert eenige dagen peilingen verricht ten
einde bekend te worden met den toestand van den
oever, die vóór eenige maanden van dien aard was
dat uitgebreide verdedingswerken noodzakelijk geoor
deeld werden ingeval niet tot het maken van een uit-
gestrekten inlaagdijk werd overgegaan.
Intusschen zijn vóór het Fort en dijkpaal 60 zink
en stortwerken aangebracht, welke eene gewenschte
verbetering kunnen bevorderen. De uitkomst van be
doeld onderzoek zal vermoedelijk beslissen over meer
oeverwerken, of zoo deze te hoog loopen over het leggen
van een tweede zeewering waar zij niet kan werden
gemist. -
Iersekc. Maandag had de installatie van onzen
nieuwbenoemden burgemeester (op zijn uitdrukkelijk
verlangen in allen eenvoud) plaats. Tegen den middag
werd hij door het dagelijksch bestuur aan het station
Kruininge afgehaald en te half twee was er Bonds
vergadering. Deze werd door den waarnemenden burge
meester den heer J. De Kou ij er geopend en nadat hij
de offieiëele mededeeling van de benoeming en beëedi-
ging des heeren Koeleman had voorgelezen, overhan
digde hij dezen da insignes onder het houden eener
rede, waarin hij zijne vreugde over de benoeming van
den heer Koeleman te kennen gaf en zijn wensch dat
deze vele jaren ten* zegen van Ierseke mocht werkzaam
zijn. De heer Koeleman verzekerde in welsprekende
bewoordingen, dat hij zich met zijne gansche ziel aan
Ierseke wijden zou en er naar streven in alle opzichten
een goed burgemeester te zijn.
Daarna werd de vergadering gesloten.
Tegen het openingsuur der raadszitting hadden
zich de voornaamste inwoners van Ierseke vereenigd,
niet alteen om de installatie bij te wonen maar vooral
om den nieuwen burgemeester te complimenteeren
en te feliciteeren. Dit laatste geschiedde bij monde
van den heer H. Vermaas, die o. a. met nadruk
hoopte, dat als deze burgemeester eenmaal Ierseke
weer verlaten mocht, hij dan vele vrienden en geen
vijanden mocht achterlaten, en dat hij er naar streven
zou wel te regeeren maar niet te heerschen. Na eenige
oogenblikken van genoegelijk samenzijn sprak de heer
Midler nog eenige woorden tot afscheid en de plech
tigheid was afgeloopen.
De burgemeester had nog zijn voornemen te kennen
gegeven op een nader te bepalen dag de schooljeugd
een aangenamen dag te bezorgen.
Dit schoolfeest is inmiddels bepaald op Vrijdag.
Men schrijft uit Ierseke aan het Vaderland
De oestervisscherijen beginnen thans in vollen gang
te komen, dit jaar wat later dan gewoonlijk, omdat
men hoopte, door het uitstellen der visscherijen nog
de gelegenheid te laten voor wat groei der oesters.
Over het algemeen worden er wel veel oesters gevischt,
maar zij zijn dit jaar bijzonder slecht gegroeid en klein
de afgeloopen zomer blijkt voor den groei, zoowel van
de schelp als van de oester zeer nadeelig te zijn ge
weest. De culteurs zijn dan ook niet tevreden, vooral
niet omdat Engeland, het land dat voortdurend het
meeste Zeeuwsche oesters afneemt, totnutoe nog zeer
weinig vraagt. Hierbij komt nog, dat de oesterculteurs
dit jaar met November voor het eerst dëhooge pacht
sommen moeten betalen voor de ingehuurde perceelen
menigeen had gehoopt uit vroegtijdigen oesterverkoop
den pachtschat te kunnen voldoen, maar daarvan zal
weinig of niets komen, want zoolang de oesters nog
zoo klein blijven, valt aan geregelden afzet in 't groot
niet te denken.
Vele culteurs schijnen wel verplicht te zijn tot ver-
koopen tegen lagere prijzen, want de zeer hooge pacht
sommen moeten er maar zijn, en zij ondervinden nu
reeds het le jaar dat zij zich deerlijk misrekenden
toen zij vermeenden, met de bespottelijk hoog opge
dreven pachten altijd toch nog wel goede zaken te
zullen maken. Door gedwongen verkoopen en opge
drongen aanbiedingen zijn de prijzen nog laag en worden
le soort oesters zelf tot 52 ad. 55 afgegeven, voor
groote zware oesters wordt gaarne tot ƒ60 betaald,
deze soort is zeldzaam en zal in het laat seizoen waar
schijnlijk zeer duur verkocht worden.
Een andere groote teleurstelling ondervinden de
pachters bij het opbergen der aangeslagen broedpannen
van de perceelen; volgens de nieuwe pachtconditiën,
moeten vóór 1 Dec. van elk jaar, alle broedpannen
van de perceelen opgenomen worden en mogen daarop
niet meer zooals voorheen overwinteren. Bij het vast
stellen van dit voorschrift heeft men niet gerekend,
dat de maanden September en October zoo ruw en
stormachtig kunnen zijn, als dit jaar werkelijk het
geval is. De werkzaamheden in zee tot opbergen dei-
pannen zijn bijna onuitvoerbaar en deze werkzaamheden
worden bij dit weder bovendien zeer kostbaar. De ver
traging door aanhoudend stormachtig weer ontstaan, zal
het onmogelijk maken om aan de voorschriften te voldoen,
met den besten wil zijn de pachtconditiën niet na te
komen. Men kan hieruit leeren hoe gevaarlijk het is,
van achter den lessenaar voorschriften te maken voor
werkzaamheden tot welker uitvoering men geheel af
hankelijk is van de weersgesteldheid en dan nog wel
voorschriften waarvan de noodzakelijkheid, ja zelfs het
nut nog zeer twijfelachtig is.
Men wacht met zekere spanning af, wat de overheid
nu doen zal: zal zij vasthouden aan de onmogelijk
uit te voeren bepalingen en al de oesterculteurs, die
in overtreding zijn, de zware boeten laten betalen, of
wel de voorschriften eenvoudig ter zijde stellen. Dit
laatste is echter niet zonder gevaar, want nu zal men
dit en morgen weder een ander pachtartikel buiten
werking moeten stellen en waar blijven dan de rechten
en de zekerheid aan de pachters bij notariëele pacht
conditiën gewaarborgd. De toestand waarin de overheid
zich bevindt is niet benijdenswaardig, maar het is te
hopen, dat men hier uit de leering trekke, dat het
niet raadzaam, ja meestal schadelijk is, dat de over
heid zich door het maken van voorschriften, menge
in de détails van particuliere industriën, waarvan zij
meestal niet genoeg op de hoogte is en welker regeling
zij gerust aan de industriëelen zelf kan overlaten, als
zijnde de personen die het best over hun eigen belangen
kunnen oordeelen en ook daar voor zullen waken.
Door den Minister van waterstaat is aan den
heer G. Bolier te Scherpenisse vergunning verleend tot
het aanleggen van een oester- en pannenput op den
vooroever van het waterschap Scherpenisse in de nabij
heid van Gorishoek. Met kracht is zoo schrijft men
ons reeds aan het werk begonnen, zoodat men in
2 a 3 weken zoover gevorderd kan zijn, dat de put
aan zijn bestemming kan beantwoorden. (M. Ct.)
Z. M. heeft, op zijn verzoek, eervol ontslag ver
leend: aan jhr. mr. D. G. van Teylingen, te Middel
burg, als schoolopz. in het arr. Middelburg.
Bij kon. besl. is jhr. mr. P. J. A. M. van der
Does de Willebois, eervol ontslagen Minister van buiten-
landsche zaken, benoemd tot Minister van staat.
Op grond dat er in 's lands kas somtijds een
aantal millioenen ongebruikt en renteloos liggen, heeft
de Minister van financiën aan de Tweede Kamer voor
gesteld die sommen productief te maken, door het
ter leen verstrekken van gelden, tegen zakelijke zeker
heid, uitgezonderd koopmanswaren en roerende goederen
alsook verhandelbare fondsen. Tot 1 April 1889 verwacht
de regeering van dat middel eene versterking van
inkomsten met enkele tonnen gouds.
Door de regeering is thans een afzonderlijk wets
ontwerp ingediend tot wijziging van Hoofdstuk X der
Grondwet, om de tweede en derde zinsnede van art.
194 der Grondwet te vervangen door deze bepalingen:
«De inrichting van het openbaar onderwijs wordt
door de wet geregeld.
»De openbare scholen zijn toegankelijk voor leerlingen
zonder onderscheid van godsdienstige gezindheid.
»In of voor elke gemeente wordt lager onderwijs
gegeven, voldoende aan de behoefte der bevolking. Het
wordt, voor zooveel daarin niet op andere wijze is
voorzien, van overheidswege verstrekt in openbare
scholen; aldaar wordt het aan onvermogenden koste
loos gegeven".
De Regeering zegt bij dit voorstel uit te gaan van
twee stellingen: lo. dat de Grondwet nooit eene partij-
wet mag zijn, maar alleen zooveel mogelijk waarborgen
moet stellen, dat geene minderheid door de meerder
heid opzettelijk of ondoordacht worde verdrukt2o. dat
de Grondwet niet in vele bijzonderheden moet afdalerf,
die den gewonen wetgever zouden belemmeren.
De toelichting eindigt aldus: Het noodige lager
onderwijs moet altoos van overheidswege worden ge
geven, «voor zoover daarin niet op andere wijze is
voorzien". Of en in hoever dit het geval is, zal dan
volgens de bepalingen der wet, de Regeering, door het
schooltoezicht voorgelicht, beslissen. Voor onvermogen
den moet dit noodige lager onderwijs kosteloos te ver
krijgen zijn. Meer- en minvermogenden behooren een
schoolgeld te betalen tot tegemoetkoming in kosten,
die de overheid maakt. Op deze wijze meent de Re
geering een stap te doen tot bevredigende oplossing
der schoolquaestie, in dezen zin, dat de wetgever de
handen in groote mate vrij hebbe, en dat aan de
mededinging van openbaar en bijzonder onderwijs de
meest mogelijke ruimte worde gelaten.
In zijne vergadering van 1 November 11. hield
het bestuur der »Liberale Unie" eene samenkomst
met de heeren B. II. Heldt, J. C. Van Marken, dr.
J. Th. Mouton, O. Rommerts, Th. De Rot en D. W.
Stork. Het bestuur, voornemens om onderwerpen van
wetgeving, waarbij meer bijzonder de belangen der
arbeidende klassen rechtstreeks betrokken zijn, in be
handeling te nemen en de optnbare meening in de
liberale partij dienaangaande op te wekken en vooi te
lichten, wilde met de genoemde mannen van ervaring
de vraag behandelen, hoe men in dezen den meest
practischen weg zou bewandelen, welke onderwerpen
het eerst aan de orde zouden moeten komen, en op
welke wijze de behandeling daarvan het best zou
worden voorbereid.
Door den kerkeraad der Hervormde gemeente
te Beesd is besloten aan den Minister van Binnen-
landsche Zaken eene aanklacht te zenden tegen den
heer M., hoofd der openbare school aldaar, en wel
wegens overtreding van art. 33, alinea 2 der wet op
'tlager onderwijs, hetwelk zegt: de onderwijzer ont
houdt zich van iets te leeren, te doen of toe te laten
wat strijdig is met den eerbied, verschuldigd aan de
godsdienstige begrippen van andersdenkenden.
Men schrijft uit Zutfen aan de N. R. Ct:
De Raadkamer van het gerechtshof te Arnhem heeft
dezer dagen krachtens artikel 89 al. 3 van het Wet
boek van Strafvordering de beschikking onzer recht
bank te niet gedaan, waarbij in zake de poging tot
kinderroof te Apeldoorn verklaard was, dat er, wegens
gemis aan wetsovertreding, geen grond was om voort
te procedeeren. Zijn onze inlichtingen juist, dan was
die beschikking zonder eenig requisitoir van den officier
van justitie genomen, en is de zaak daarom naar de
rechtbank teruggezonden, om verder volgens de wet
te worden behandeld.
Tevens is door het hof gelast, dat mevrouw Bulkley
en Kloppers voorloopig in hechtenis zullen blijven, en
voorts ook tegen mejuffrouw S. dagvaarding in persoon
verleend. Als eindafloop dezer instructie is nu te voor
zien, dat deze zaak, die vermoedelijk op geen verwij
zing naar de openbare terechtzitting van het hof zal
uitloopen, volgens artikel 134 van bovengemeld Wet
boek ten slotte naar eene andere rechtbank binnen
's hofs ressort ter berechting zal verwezen worden.
Naar wij vernemen zal den 23n dezer een
belangrijke verkoop van fokvee plaatshebben te Caen
(Frankrijk), De verkoop betreft fokvee van zuiver Nor
mandisch ras, ingeschreven in het Rundvee-Stamboek
(Herd-hook.)
Den 22n zal het te verkoopen vee ter plaatse te
bezichtigen zijn. De Nederlandsche veehouders, welke
van deze gelegenheid gebruik willen maken om zich
het bezit van uitnemend Normandisch vee te verzekeren,
kunnen nadere inlichtingen bekomen bij den heer
Delahoguette, penningmeester van de commissie voor
het Normandisch rundveestamboek, aan de prefectuur
van Calvados of bij de kanselarij van de Fransche legatie
te 's-Hage. (Dagbl.)
Oost-Indië. Ingedeeld: de kapt. der inf. C. K. J.
"Van den Bussche bij het 17e bataljon, en ingetrokken
bij den milit. geneesk. dienst, de overplaatsing bij het
hospitaal te Weltevreden van den off. van gez. 2e kl.
H. K. J. Van den Bussche, zijnde hij in verband daar
mede overgeplaatst bij het garniz. te Kedong Kebo.
Arrondissements-rechtbank te Middelburg.
Gisteren zijn o. a. veroordeeld: J. M., 22 j., enG.
v. d. K., 18 j., beiden te Goes, wegens mishandeling,
de le tot 1 boete, de 2e tot 15 dagen cel en 8
boete; A. M., 17 j., te Kapelle, wegens mishandeling,
tot acht dagen cel; J. M., 27 j., te Kattendijke,
wegens mishandeling, tot 8 boete; J. G., 37 j., te
Schore, wegens beleediging van een beambte in functie,
tot 6 dagen cel en 2 boeten van 8.
Allen in de kosten.
Op het verzoek van Jeanne Lorette, om haar
straftijd in de gevangenis te 's-Hage te mogen onder
gaan, is thans mede afwijzend beschikt. Zij zal naai
de gevangenis voor jeugdige vrouwelijke veroordeelden,
tevens huis van verbetering en opvoeding voor meisjes,
te Montfoort, worden overgebracht, en dus niet naar
den Bosch gaan.
Kapelle. De publieke verkoopingen van wisschen
zijn voor het grootste gedeelte afgeloopen en zooals
te verwachten was is een groot gedeelte als zijnde
totaal zonder waarde onverkocht gebleven, een ander
gedeelte mocht een zeer geringe opbrengst behalen,
terwijl de beste nog niet tot een gemiddelde opbrengst
kunnen gerekend worden.
Indien men nu nog bedenkt dat zij, aan wien een
misgewas is ten deel gevallen, zich bovendien nog vrij
groote kosten moeten getroosten om dit te laten
snijden en verwijderen, eerst dan kan men nagaan
welke een schade dezen door het mislukken van hun
product lijden.
In de gisteren gehouden vergadering der afdee-
ling »Heinkenszandvan de maatschappij tot bevor
dering van landbouw en veeteelt werd, na voorlezing
en goedkeuring der notulen, door den voorzitter, den
heer E. Van den Bosch, rapport uitgebracht over de
voorjaars- en zomervergaderingen van het hoofdbestuur.
Ook deed de voorzitter mededeeling van het opzenden
van het adres aan de regeering om het heffen van
een matig invoerrecht op granen te verzoeken, waartoe
in de vorige vergadering was besloten. Aangezien de
afdeeling echter niet direct met de regeering kon
correspondeeren, was het verzoek aan het hoofdbestuur
toegezonden.
Omtrent de veemarkten op 8 en 22 September jl.
werd medegedeeld, dat die uitstekend waren geslaagd,
waarom de voorzitter voorstelde, op dezelfde wijze
als in dit jaar ook voor 1886 te trachten in April
en September veemarkten te Goes te doen houden.
Een voorstel om ook in October een veemarkt te
houden werd na eenige discussie zonder hoofdelijke
stemming verworpen.
Omtrent de weerberichten wilde het bestuur voor
stellen deze te doen vervallen. De kosten van seinen
bedroegen het afgeloopen jaar 60,De Goesche
Courant heeft echter voorgesteld, nu de weerseinen
zijn afgeschaft en dus alleen met de mededeeling in
haar blad wordt volstaan, de berichten slechts drie-
