1885. N°. 127.
Dinsdag 27 October.
72ste jaargang.
3- DE NOVEMBER-VEEMARKTEN
GOESGHG
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag an Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich' voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regeL
XE GOES
zullen dit jaar gehouden worden op
XMusdagen dew (O, 17 en 24 van
die maand.
Goes, den 24 October 1885.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
GOES, 26 October 1885.
Door de afdeeling Goes van het Nederlandsch
Werkliedenverbond Patrimonium", werd in de ver
gadering van Donderdag 15 October j.l. met algemeene
stemmen besloten, zich te verklaren voor het wets
voorstel, door Jhr. Mr. de Savornin Lohman ingediend
tot verlaging van den census voor kiesbevoegdheid,
en het als overgangsmaatregel toe te juichen daar het
leidt tot het door r Patrimonium" voorgestelde doel.
(St.)
Ierseke. Naar wij vernemen heeft de Gemeente
raad Woensdag nog besloten van het Kerkbestuur
behalve de groote klok, die oorspronkelijk bij het
torenuurwerk behoorde en ook voor brand en kerk
klok diende, ook de kleine klok op te eischen, die in
1856 is aangebracht en diende voor het luiden van
8, 12 en 7 uren.
Zaterdag en Zondag heeft onze nieuwbenoemde burge
meester, de heer Koeleman, een bezoek aan onze
gemeente gebracht.
Wij lezen in de Etoile Beige van Donderdag j.l.
Men zegt, dat de Koning gedurende zijn verblijf te
Ostende ijverig naar middelen gezocht heeft om het
vervoer met onze maildiensten op Engeland te ver
meerderen, en dat zijne reizen naar Dover en op de
Fransche kust hiermede in verband staan. Met het oog
op de werkzame belangstelling van den Koning in alle
landsbelangen heeft dit urnen zegt" niets onwaarschijn
lijks. Ongelukkig schijnt onze souverein in de adminis
tratieve wereld niet de ijverige medewerking gevonden
te hebben, die, wilde de onderneming slagen, gewenscht
was.
Wij vernemen met zekerheid, dat aan de firma John
Elder en Co. te Glasgow drie stoomers besteld zijn voor
den dienst tusschen Queenborough en Vlissingen, welke
laatste stad door het Duitsche postverbond aangewezen
is als uitganspunt voor de verzendingen naar Engeland,
die tot nu toe over België gingen. Reeds lang heeft
men op het nemen van dezen maatregel aangedrongen.
De geringe snelheid der Belg. expressetreinen, de on
regelmatige aankomst hadden talrijke klachten teweeg
gebracht, die in de Duitsche bladen eenen weerklank
vonden. Een oogenblik wilde men het gevaar bezweren
door den gang der treinen tusschen Ostende en Keulen
te versnellen. De eerste proeve was ongelukkig, men
herinnere zich het spoorwegonheil nabij het station
van Verviers. Het zou evenwel niet onmogelijk geweest
zijn de vermeerderde snelheid te verkrijgen, maar men
vond het gemakkelijker de zaak op zijn beloop te laten.
Nu ziet men wat hiervan het gevolg is; de maat
regelen, die nog genomen konden worden om het ge
vaar het hoofd te bieden, zijn nu te laat. Ongelukkig
wanneer men zich niet weet te haasten als het moet
wij kunnen den heer Vandenpeereboom met zijne voort
varendheid niet feliciteeren.
Vlissingen. Het voor rekening der Belg. Loodsen-
sociëteit »de Unie" nieuwgebouwde sociëteitslokaal met
bijbehoorende wachten enz. aan den Noordzeeboulevard
is nu geheel gereed. Wij vernemen echter, dat door
de Belg. Loodsensociëteit bezwaar gemaakt wordt het
gebouw te aanvaarden op grond van eenige gebreken,
die vóór de aanvaarding verholpen zouden moeten
worden.
De stoomtramwegmaatschappij alhier is, naar men
ons mededeelt, belast met den aanvoer der materialen,
enz. benoodigd voor den bouw van het nieuwe badhuis.
Daartoe zullen aan den weg eenige veranderingen ge
schieden met den aanleg van een nieuwen wissel in
de nabijheid der »de Ruiterstraat" heeft men Zaterdag
reeds een begin gemaakt.
Dinsdag 3 November zal eene verkiezing voor een
lid van den Gemeenteraad plaats hebben ter vervulling
van de vacature, ontstaan door het bedanken van den
heer van Uije Pieterse.
Te Sint Maartensdijk heeft het bestuur der Ned.
Herv. kerk besloten, met het oog op den gedrukten
toestand voor den landbouwer, de pachters van ker
kelijke landerijen in hunne op te brengen pachtsom
te gemoet te komen, door eene percentsgewijze ver
mindering hunner pacht voor den tijd van 6 jaren,
d. i. tot de loopende pachttijd verstreken is.
De vermindering is geregeld als volgtVoor pach
ters wier pacht van f 2530 per gemet bedraagt
10 pet., van f4050 per gemet 15 pet., van f 5060
per gemet 20 pet. en van f 6072 per gemet 25 pet.
Gemiddeld bedraagt deze vermindering 20 pet. van
de totale opbrengst.
Door Ged. Staten van Zeeland is aan de Tweede
Kamer een adres verzonden, ter aanbeveling van de
aanneming van het ontwerp van wet, strekkende tot
het verleenen eener bijdrage uit 's Rijks schatkist, ten
behoeve van een stoomtramweg in het voormalig 4e
district van genoemd gewest.
Zoo ergens, zegt het adres, dan bestaat in het voor
malig 4e district dringend behoefte aan het tot stand
komen van een stoomtramweg.
Tusschen den Staat en de gem. Vlissingen is
een overeenkomst gesloten tot ruiling van gronden bij
de voormalige Marinehaven aldaarhet Rijk staat 3034,
de gemeente 1160 vierk. M. af, waarbij de gemeente
volgens de taxatie 709 voordeel zou genieten.
Daarentegen echter ontvangt het Rijk den eigendom
van de afkomende keien, geschat op 720 waarde,
terwijl bovendien de gemeente den onderhoudsplicht
overneemt, beloopende een kapitaalswaarde van 930.
Ook financieel is dus deze ruiling, in het belang van
den Staat getroffen, voor het Rijk voordeelig; het heeft
zich echter tevens verbonden om de bouwvallige sluis-
meesterswoning door een nieuwe te vervangen, iets dat
buitendien toch noodig zou zijn.
De gemeente zal op het terrein een 18 M. breede
straat aanleggen.
Het eigendomsrecht van Vlissingen op den oesterput
bij de Buitenhaven sedert 1827 door haar ver
pacht wordt bij deze overeenkomst erkend.
Aangezien mr. Ph. van Blom zijn ontslag heeft
genomen als lid van de Tweede Kamer, zal eene ver
kiezing van een lid dier Kamer plaatshebben in het
hoofdkiesdistrict Sneek, Dinsdag 17 November a. s., en
herstemming, zoo die noodig is, Dinsdag 1 December.
Door den Minister van Koloniën is op de Indische
begrooting 25,000 uitgetrokken ten behoeve van de
expeditie naar Nieuw-Guinea, welke door het Aard
rijkskundig Genootschap wordt voorbereid. Wanneer
deze som wordt toegestaan, heeft de heer G. Von Ro
senthal, bankier te Amsterdam, eene som van 10,000
ter beschikking van het comité gesteld, terwijl ook uit
de kas van het Aardrijkskundig Genootschap een sub
sidie zal verleend worden.
De commissie zal dan ƒ48,000 te harer beschikking
hebben. Voor deze som zal een stoomjacht worden
aangekocht, vermoedelijk dat, waarmede Jules Verne
zijne tochten deed, en dat waarschijnlijk in Juli 1886
zal vertrekken. Reeds zijn de noodige zee-officieren
en natuuronderzoekers voor die expeditie gekozen.
Het lOOjarig bestaan van de Kweekschool voor
de Zeevaart te Amsterdam werd Zaterdag met een
geheel huishoudelijk feestje herdacht. Van de genoo-
digde oud-kweekelingen woonden ongeveer 40 het feest
gedeeltelijk bij. Deze hadden zich daartoe tegen half-
vier uur verzameld in het Zeemanshuis", vanwaar
men naar de nabijgelegen Kweekschool trok. Aldaar
hadden zich enkele aanzienlijke genoodigden verzameld,
tot wie behoorden de Ministers van Binnenlandsche
Zaken, van Marine, van Koloniën en van Handel en
Nijverheid. Voorts de Commissaris des Konings in
Noord-Holland, jhr. mr. W. M. Schorer, en eenige
audere autoriteiten.
Jhr. mr. C. Hartsen, president van het bestuur der
Kweekschool, hield de feestrede, waarin kortelijk werd
herinnerd het nut dat deze Kweekschool voor de zee
vaart had gesticht, die na honderd jaren nog een
sprekende getuige was van den moed onzer vaderen
getoond in den roemrijken zeeslag bij Doggersbank,
waaraan zooals bekend de school te danken is.
Te 5 uur vereenigden zich de kweekelingen aan een
feestdisch, terwijl de genoodigden te 6 uur aanzaten
bij Couturier, onder wie waren 5 oud-kweekelingen.
In den stadsschouwburg werd des avonds opgevoerd
mr. Van Lenneps bekende «een Amsterdamsche Jongen",
waartoe allen kweekelingen en 50 oud-kweekelingen
toegangskaarten zijn verstrekt namens het bestuur.
In Gelderland en Overijssel hadden de boterhan-
delaren de prijzen der boter zeer opgedreven. Zij koch
ten enkele fusten voor ƒ31,50 per i/„ ton (20 kilo),
om dien prijs bij hun afnemers in Holland te kunnen
noteerende aankoop van slechts twee of drie fusten
voor dien prijs was daartoe noodig. Intusschen waren
den klanten in Holland de oogen opengegaanzij
maakten allerlei aanmerkingen op de boter en weldra
bleven de kooporders uiten zij ontbreken nog steeds.
Op deze wijze zullen dergelijke kwade practijken wel
worden afgeleerd. Het heeft intusschen al jaren ge
duurd dat men zich op die wijze trachtte te verrijken.
Kunst, Wetenschap en Letteren.
Met een zeer volle zaal vierde de Duitsche Opera
te Rotterdam Donderdag haar 25jarig bestaan. "Webers
Jubelouverture, een feestproloog van Frau Lina Schnei
der en een opvoering van Don Juan" onder Gerns-
heim's leiding vormden het programma, waarbij vele
lauweren werden uitgedeeld. Vijf mede-jubilaressen,
twee beambten en drie koristen ontvingen een huldeblijk
in geld.
Mevrouw Lina Schneider heeft in de beide jongste
nummers van het Magazin für die Litteratur des
ln- und Auslandes een overzicht geleverd van de
geschiedenis der Nederlandsche letteren tot in den
huidigen tijd. Het opstel getuigt van zaakkennis en
ingenomenheid.
Rechtszaken.
In de op Woensdag a. s. te houden vergadering
van den Raad van State, afd. geschillen van bestuur,
zal verslag worden uitgebracht in zake het beroep van
htt bestuur vau den calamiteuzen polder Borssele, van
een beschikking van Gedep. Staten van Zeeland, tot
vaststelling van den legger der wegen en voetpaden
in de gemeente Borssele.
De Rechtbank te Zutfen heeft geweigerd tegen
mevrouw Bulkley rechtsingang te verleenen met bevel
van gevangenhouding en verklaard dat er geen termen
zijn om voort te procedeeren. De officier van justitie
komt hiervan in verzet bij het Hof te Arnhem. Han
gende dit verzet, waarop de proc.-gen. binnen 3 dagen
requisitoir moet nemen, en het Hof daarna binnen 3
dagen uitspraak moet doen, blijft mevr. B. in hech
tenis. Was het nieuwe Wetboek van Strafvordering
reeds in werking getreden, dan had men haar onmid
dellijk op vrije voeten moeten stellen, zegt het Vad.
Het cassatieberoep van B. van Ommeren te Am
sterdam, ingesteld tegen zijne veroordeeling door het
gerechtshof aldaar, zal den 16den November door den
Hoogen Raad worden behandeld.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Bedankt voor het beroep naar Sir-Jansland (cl.
Zieriksee) door dhr. W. Van Esveld, cand. te Nijkerk
a/d. Veluweaangenomen het beroep naar Oude
en Nieuwe Wetering door dhr. C. L. F. Van Schelven,
cand. te Beverwijk.
Bath. Op het adres van ruim 70 lidmaten te Rilland
aan het kerkbestuur van Bath ingezonden, om de
Herv. kerk en pastorie van hier naar Rilland te doen
verplaatsen, is Zaterdagavond door dat bestuur met
9 tegen 2 stemmen afwijzend beschikt.
Tot onderwijzer aan de openb. lagere school te
Koudekerke is benoemd de heer F. De Dreu te Sta-
venisse. (M. Ct.)
Voor de akte-examens voor handteekenen 1. o.
hebben zich 102 candidaten aangegeven.
De Minister van Binnenl. Zaken heeft aan den
Raad van Ooststellingwerf verzocht, art. 5 der nieuwe
schoolverordening, waarbij het aan hoofden van scholen
verboden is om zonder toestemming van B. en W.
kostleerlingen te hebben en privaatonderwijs in de
school te geven, in te trekken.
In de te Utrecht gehouden jaarvergadering van
de Unie: »De school met den Bijbel" werden behan
deld twee voorstellen van de comités te Maassluis en
te Tiel, respectievelijk luidende: «De Unie wende
pogingen aan om opheffing van den vaccinedwang te
verkrijgen" en «de Unie geve aan de fungeerende
commissiën voor het na-examen van de vereenigingen
voor Christelijk-Nationaal Schoolonderwijs en Gerefor
meerd Schoolonderwijs in overweging, langzamerhand
ook voor het hulppersoneel een na-examen verplichtend
te stellen." Het debat over deze punten was zeer
levendig. Do voorzitter merkte omtrent het eerste
voorstel op, dat ernstige pogingen zijn voorbereid om
art. 17 van de epidemiewet te doen wijzigen. Het
oogenblik is echter thans niet gunstig, maar de Unie
houdt de zaak in 't oog. Te zijner tijd zal men echter
een desbetreffend voorstel bij de Regeering aanhangig
maken. Met deze verklaring nam de vergadering ge
noegen. Naar aanleiding van het voorstel-Tiel werd
de volgende motie aangenomen«De vergadering,
lettende op de gevaren van alle gebrekkige opleiding,
spreekt den wensch uit, dat bij de benoeming van
hulponderwijzers aan Christelijke scholen door de school
besturen worde toegezien op hun bekwaamheid en ge
schiktheid voor het Christelijk onderwijs."
Door den secretaris en den penningmeester werden
verslagen uitgebiacht. De opbrengst der Augustus-
collecte in 1885 zal zoowat gelijk staan aan die van
1884. In het afgeloopen Unie-jaar zijn 10 nieuwe
scholen opgericht; het aantal comité's is met 15 ver
minderd, door samenvoeging van verschillende comité's,
doch met 22 vermeerderd, en is het totaal nu plm. 670.
De uitslag der stemming voor 4 bestuursleden was,
dat ds. A. Brummelkamp Jr. van Groningen, dr. A.
Kuyper van Amsterdam en ds. J. J. A. Ploos van
Amstel van Reitsum werden gekozen, en de heer R.
Derksen (secretaris) werd herkozen.
OPENBARE VERGADERING
VAN DEN
Raad der gemeente Goes,
op VRIJDAG den 23 OCTOBER 1885,
des namiddags te 1 uur.
(Vervolg.)
VI. De Voorzitter stelt alsnu aan de ordede be
grooting van ontvangsten en uitgaven der gemeente
voor 1886.
Het advies der financiëele commissie luidt»De
financiëele commissie adviseert tot goedkeuring der
ontwerp-begrooting voor het dienstjaar 1886, welke
begrooting in de bijgaande memorie door het college
van Burg. en Weth. uitvoerig is toegelicht."
De algemeene beraadslagingen worden geopend.
De heer Ben Boer verklaart, dat hij bij het inzien
der begrooting tot de overtuiging is gekomen, dat deze
met de meest mogelijke zorg is opgemaakt, zoo zelfs
dat de financiëele commissie geen enkele opmerking te
maken had. Hij was Burg. en Weth. dankbaar voor
die zorgdoch hij wenschte een enkel woord te spre
ken over een algemeen onderdeel en wel over de uit
gaven voor het onderwijs. Wanneer hij het aantal
leerlingen bij elkander telt, zonder die van school E,
dan verkrijgt hij een cijfer van 762 en als hij daarbij
het cijfer der uitgaven, mede zonder die voor school
E, in aanmerking neemt, dan kost elke leerling van
de scholen A, B. C en D aan de gemeente 26 96
'sjaars. Voor school E wordt uitgetrokken ƒ6500 of
ƒ242,60, 'sjaars per leerling. Van bestuurders der
christelijke school heeft hij eenige opgaven ontvangen
en daaruit blijkt hem, dat voor deze inrichting slechts
wordt uitgegeven ƒ2710, dat is over 160 leerlingen
niet meer dan ƒ17. Ware deze inrichting eene open
bare school, dan zou er nog éen onderwijzer moeten
worden aangesteld, maar dan zou het onderwijs per
leerling toch niet meer dan ƒ20 kosten. Waar an
deren voorgaan, daar vraagt hij, of het niet op den
weg van het gemeentebestuur ligt, de meest mogelijke
zuinigheid te betrachten en beveelt hij B. en W. aan,
dit bij eene volgende begrooting te beproeven, opdat
de hoofdelijke omslag kan verminderd worden.
De heer Ramondt merkt op, dat de heer Den Boer
al de uitgaven door het aantal leerlingen deelt, maar
over het hoofd ziet, dat de scholen C en D kosteloos
bezocht worden, hetgeen natuurlijk een groote post op
de uitgaven eisclit en waardoor de vergelijking niet
zuiver wordt.
De heer Den Boer herneemt, dat hij niet over de in
komsten spreekt, maar alleen over de uitgaven. Als hij
de kostelooze scholen wilde berekenen, dan zou school
D. de kostbaarste zijn, want daar kost het onderwijs
ƒ29.50 per leerling 'sjaars, maar hij wil bezuiniging.
Vroeger moest men de onderwijzers als het ware koopen;
thans is er overvloed, en waar de hoofdstad voorgaat,
om de jaarwedden der onderwijzers te verminderen,
daar meent hij dat onze gemeente kan en moet volgen.
De Voorzitter verklaart ook zeer voor bezuiniging
te zijn, mits door die bezuiniging het onderwijs niet lijde,
maar dat alle uitgaven op de wet of verordening ge
baseerd zijn.
De heer Den Boer repliceert nog, dat hij, even
zoowel als anderen, voor goed onderwijs is, maar dat,
waar het onderwijs aan de bijzondere school voor
minder geld den naam van goed ten volle verdient,
dat ook voor de openbare scholen betracht kan worden.
De heer M. De Jonge Jz. deelt mede, naar aan
leiding der begrooting eenige berekeningen te hebben
gemaakt en tot de slotsom gekomen te zijn, dat de
drie scholen voor de gegoeden (Hoogere Burgerschool,
A en E) een te kort opleveren van ƒ14531. Nu heeft
de Voorzitter onlangs gezegd, dat de gegoeden op
andere wijzen bijdragen in de kosten, en wel dat
zij het leeuwendeel hebben in den Hoofdelijken Omslag,
maar dat is niet waar. Het kohier voor 1885 levert
met inbegrip van de 10e klasse en hooger een bedrag
op van ƒ17000. Dat bedrag wordt dus geheel «op
geslurpt" door de diie genoemde scholen. De stelling
dat de gegoeden het leeuwendeel hebben van de H. O.
is geheel verkeerd. Spreker heeft een staatje opgemaakt
van al de kosten voor het onderwijs en komt dan tot
eene som van 27459 dus ƒ1000 meer dan de H.
O. opbrengt. Alles dus voor het onderwijs, en dat,
terwijl er zooveel gegoeden zijn die niet profiteeren
en niet profiteeren willen van het openbaar onderwijs.
De H. B. S. levert een tekort van ƒ8550. Hij heeft
niet kunnen berekenen, hoeveel iedere leerling kost,
daar het aantal leerlingen hem niet bekend is, maar
het totaal is voldoende, om te doen zien, hoe anderen
dan zij die er genot van hebben, met de werklieden
incluis, al het andere moeten bekostigen. Spr. zal
geen voorstel doen tot verhooging van het schoolgeld,
omdat hem onlangs is gebleken dat de meerderheid
van den Raad daartoe niet genegen is.
