1885. N°. 114.
Zaterdag 26 September.
72ste jaargang.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich- voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
GOES, 25 September 1885.
De Stct. bevat het Kon. besluit van den 12en
Sept. jl., houdende vaststelling van het bedrag en van
den uiterlijken vorm der muntbiljetten. Volgens dat
besluit zullen er zijn muntbiljetten van tien en van
vijftig gulden.
De uiterlijke vorm der biljetten van tien gulden blijft
voorloopig onveranderd.
Uit de hoofdpunten der Indische Begrooting blijkt
dat, hoofdzakelijk wegens den zeer ongunstigen toe
stand van koffieoogst en koffieprijzen, het tekort is
geraamd op 4% millioen.
Daarbij dient echter in 't oog te worden gehouden,
dat onder de uitgaven ruim 6 millioen voor spoorweg
aanleg begrepen is.
Na de ruim 45 millioen opgeteerd te hebben, die
Nederland vóór twee jaren voor Indië geleend heeft,
zal Insulinde nu nog bijna 9 millioen achterstand heb
ben intehalen.
Van zijn ontworpen herziening van de Tariefwet
verwacht de Minister van Koloniën 1 millioen 'sjaars.
Voor de haven van Tandjong-Priok werd over 1885
ƒ1.308.000 toegestaan. Dit jaar wil de Minister met
ƒ383.000 de zaak gaande houden. Dank zij die be
zuiniging van 920.000 en een andere van 228.000
op bruggen, wegen enz., is de afd. j> Burgerlijke Open
bare Werken" nu 805.821 lager geraamd kunnen
worden.
Wii ontvingen het advies in zake kiesrecht,
uitgebracht op verzoek van het bestuur der Liberale
Unie door een comité, bestaande uit de heeren.- H. H.
Van Cappelle, H. J. Dijckmeester, E. Fokker, G. A.
Van Hamel, J. De Louter, A. Pijnacker Hordijk, C.
B. Spruyt, D. Wicherlink.
Het Comité heeft zijn taak beperkt opgevat en zijn
advies bepaald tot de regeling van het kiesrecht in
engeren zin, m. a. w. tot de rechtstreeksche verkie
zingen voor de Tweede Kamer.
De slotsom zijner overwegingen meent het Comité
aldus te kunnen uitdrukken in den vorm van een
grondwetsartikel
»De leden van de Tweede Kamer worden rechtstreeks
gekozen door de meerderjarige mannelijke ingezetenen,
Nederlanders, die krachtens eenig hun toekomend
(persoonlijk of zakelijk) recht eene woning of een
gedeelte daarvan in gebruik hebben, waarvan de jaar-
lijksche huurwaarde een voor elke gemeente vast te
stellen minimum bereikt, dat nergens lager dan ƒ50
of hooger dan ƒ200 door de Wet, Gedeputeerde
Staten gehoord, wordt bepaald".
Drukt het bovenstaande de gemeenschappelijke over
tuiging van het geheele Comité uit, niet eenstemmig
denkt het over de vraag, of nevens de huurwaarde
nog een tweede maatstaf voor kiesbevoegdheid moet
worden erkend.
Daar voor- en tegenstanders in het Comité elkan
der niet van de juistheid hunner argumenten hebben
hunnen overtuigen, bepaalt het zich tot de mededeeling
van de redactie welke door de voorstanders wenschelijk
wordt geacht, nl. deze
Kiesbevoegdheid wordt bovendien verleend aan allen,
die aan de algemeene vereischten voldoen en die be
zitten een zekere mate van bekwaamheid, blijkende
uit het bezit van eenigen graad, titel of diploma, het
bekleeden van eenig ambt of eenige betrekking, of de
uitoefening van eenig beroep, een en ander te regelen
bij de wet".
Het geluk dient de liberalen zegt het Vaderland.
Het lot heeft de 43 anti-liberalen en 42 liberalen, die
de afdeelingen vormen, zoo verdeeld, dat laatstgenoem
den in drie secties de meerderheid hebben en dien
tengevolge de centrale sectie dus kon worden samen
gesteld, dat zij behalve den liberalen Voorzitter uit
3 liberalen en 2 anti-liberalen bestaat. Geen Katholiek,
noch conservatief heeft daarin zitting. In de commissie
voor de redactie van 't adres van antwoord zitten
drie liberalen, een anti-revolutionair en een Katholiek.
Eenige eigenaars en gebruikers van in den
Caterspolder onder Woensdrecht gelegen gronden heb
ben aan de Staten van Noordbrabant verzocht, die
gronden tot een waterschap te vereenigen.
De hoofdingenieur van den provincialen waterstaat
heeft op dat verzoek gunstig geadviseerd.
(N. en A. v. B.-O.-Z.)
Benoemd tot gemeente-vroedvrouw te Sint-Fi-
lipsland mej. K. Koster van Sint Maartensdijk.
Tolen. In de vergadering van ingelanden van het
waterschap ode Vrije polders onder Tolen" alhier
gehouden werden voorloopig gewijzigd en vastgesteld
de kaart en de verschillende staten der waterleidingen
met daarbij behoorende kunstwerken, voorgeschreven
bij art. 23 van het algemeen reglement. Vervolgens
werd op voorstel des bestuurs door ingelanden van den
1500-gemeten-polder met algemeene stemmen mach
tiging verleend om in het vervolg zooveel mogelijk
het rijsbeslag door steenglooiing te vervangen en ein
delijk eene voordracht opgemaakt ter voorziening in
de vaceerende betrekking van gezworen, ontstaan door
het eervol ontslag van den heer W. Var. Nieuwennuijzen.
Op die voordracht werden geplaatst als le candidaat
dhr. Iz. Van Gorsel, als 2e candidaat dhr. M. J.
Stoutjesdijk en als 3e candidaat dhr. G. C. M. Geluk.
Het gerucht, volgens hetwelk de Burgemeester
der residentie zou geprotesteerd hebben tegen het
posteeren van maréchaussées bij het Departement van
Binnenlandsche Zaken en in den optocht naar de Staten-
Generaal, is, naar het Dagblad met zekerheid kan
mededeelen, uit de lucht gegrepen.
Niettemin melden de Nieuwe Rott. Cour. en ook De
Avondpost en het Vaderlanddat ook door de ge
neraals, adjudanten van Z. M. den Koning, bij de
autoriteiten protest is ingediend tegen de aanwezig
heid van maréchaussées te paard, bij den tocht van
Z. M. naar het Binnenhof. Genoemde hooge mili
taire waardigheidsbekleeders moeten daarbij te kennen
hebben gegeven, dat, indien het ooit noodig mocht
zijn, wanordelijkheden te voorkomen in de nabijheid
van Z. M. den Koning, eer en plicht hen in de eerste
plaats daartoe aanwezen.
Terwijl nu het Dagblad deze berichten blijft weer
spreken en het Vaderland de waarheid ervan volhoudt,
zegt De Avondpost in haar nommer van heden
»Naar men ons mededeelt, heeft mr. J. G. Patijn
ontslag gevraagd als burgemeester der residentie. Men
brengt dit in verband met eene minder aangename
bejegening, die de heer Patijn van hoogerhand zou
hebben ondervonden, bij gelegenheid van de betooging
van den bond voor Alg. Stemrecht op jl. Zondag."
Op eene vraag van den heer Fransen Van de
Putte in de zitting der le Kamer van Woensdag heeft
de Minister van waterstaat verklaard, dat er gegrond
vooruitzicht bestaat, dat nog dit jaar een groot deel
van het werk voor den spoorweg van Rotterdam naar
den Hoek van Holland zal kunnen worden aanbesteed,
en dat het werk met allen spoed zal worden voltooid.
In de provincie Utrecht hebben vele grondbe
zitters, om hunne pachters een gszins te steunen, nu
de producten zoo laag in prijs zijn, en velen niet dan
met moeite aan hunne verplichtingen kunnen voldoen,
in plaats van de pacht te verlagen, aan deze pachters
voor eene aanzienlijke waarde aan mest geschonken.
In 1886 wordt gerekend op een uitzending van
2000 man naar het Indisch leger.
De groote aflevering naar het buitenland wat
Zeeuwsche mosselen betreft is begonnen. Met duizenden
tonnen worden zij te Mechelen en te Antwerpen ge
bracht om van daar naar Frankrijk gezonden te worden.
Die, welke voor Engeland bestemd zijn, gaan over
Rotterdam en Vlissingen. De prijzen variëeren tus-
schen ƒ1,90 en ƒ2,50 per ton.
Door de groote hoeveelheid mosselzaad, welke dit
jaar op de Zeeuwsche banken gevallen is, zal de aan
koop van Tesselsch-, Harlingsch- en buitenlandsch zaad
niet zoo groot zijn als het vorige jaardesniettegen
staande zullen toch nog eenige Zeeuwsche visschers
zaad van elders laten aanvoeren om steeds aan de
groote aanvragen van het buitenland te kunnen blijven
voldoen. De mossel-industrie in Zeeland gaat dan ook
telken jare met reuzenschreden vooruit.
De schilder Willem Delsaux, wiens werk ook op
de tentoonstelling te Antwerpen te zien is, en die ver
leden jaar te Londen bekroond werd, woont sedert een
jaar op het eiland Duiveland, teneinde er de schoone
land- en stroomgezichten te bestudeeren.
Een zestiental dezer doeken zijn dezer dagen door
hem ter bezichtiging gesteld in de zaal der sociëteit
»Bellevue" te Zieriksee, en verschaffen aan menig kunst
lievend bewoner dier streken (waar kunstbeschouwingen
zoo zeldzaam zijn) een waar genot.
De vijf oud-Gouverneurs-Generaal van Ned.-Indië
genieten te zamen 26.600 pensioen.
O.-Indië. Overgeplaatst van de Curapao op de Banda
de offic. van adm. 2e kl. D. G. Krol Van der Hoek.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
In de zitting van gisteren heeft dhr. Cremers het
presidium aanvaard. Hij wees op de partijverhouding
in de Kamer, die voor eene spoedige afdoening der
zaken niet gunstig is en op de storing der economische
toestanden in en buiten Europa. Meer dan ooit ziet
het Nederlandsche volk uit naar vruchten van den
parlementairen arbeid. De wenschen van allen zijn
niet te bevredigen, de Staten-Generaal kunnen de
zieke economische toestanden niet genezen. Maar laten
wij alles doen wat mogelijk is door werken en gemeen
overleg, zeide spreker.
Ook dhr. Wybenga had vooraf aangespoord om te
toonen dat de Kamer de toestanden aandurft.
Besloten is de troonrede te beantwoorden. Heden
om 2% uur aanbieding der staatsbegroot'mg.
be afdeelingen benoemden tot hare voorzitters de
heerenLohman, Van der Loeff, Van Delden, Van
Wassenaer en Gleichman en tot leden der commissie
van redactie voor het adres van antwoord, de heeren
Lohman, Van der Loeff', De Beaufort, Kolkman en Mees.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Bath. Bij de Herv. gemeente alhier is als predi
kant beroepen dhr. J. W. Gunning Jr., candidaat bij
de H. dienst te Amsterdam.
Sint-Maartensdijk. Voor de betrekking van onder
wijzer (met hoofdakte) aan de openbare school alhier
heeft zich tot heden geen enkele sollicitant aangemeld.
Naar wij vernemen, zal het gemeentebestuur thans
eene oproeping doen voor onderwijzer zonder hoofdakte.
Het gemeentebestuur van Uithuizen heeft tot den
Minister van Binnenl. Zaken de vraag gericht of de
Raad bevoegd is, de jaarwedden der in functie zijnde
onderwijzers te verlagen
De Kamper Courant verneemt, dat dr. J. Becke-
ring Vinckers te Kampen door Z. M. benoemd is tot
gewoon hoogleeraar aan de universiteit te Groningen.
Opbrengst collecte voor de scholen met den
bijbel: te Wilhelminadorp (Herv. kerk) 8,06%
te Middelburg 345,70%.
De Middelburgsche Ambachtsschool, die in de
eerste jaren een kwijnend bestaaD voortsleepte, is in
de laatste jaren krachtig versterkt en begint nu den
nieuwen cursus met 24 leerlingen, waarvan de meesten
het timmeren, enkelen het smeden en schilderen als
leervak verkozen.
Meer en meer begint de tegenzin, die vroeger bij de
werkbazen tegen deze inrichting bestond, plaats te
maken voor sympathie en gaan ook de ouders inzien
dat, zoo ergens, hier de jongens worden gevormd tot
nuttige leden der maatschappij. Een vijftal leerlingen
verlieten de school dit jaar met diploma.
Ondanks den steun, dien de inrichting van provincie,
gemeente, instellingen en particulieren geniet, is de
flnanciëele toestand niet rooskleurigwanneer nog meer
leerlingen zich mochten aanmelden, zou aan de aan
vraag tot toelating niet kunnen worden voldaan.
w
Buitenlandsch Overzicht.
De Bulgarijsche quaestie beheerscht geheel het
buitenlandsch nieuws en toch is er weinig zekers om
trent te vermelden.
Het blijft nog altijd de vraag, wat Turkije in deze
zaak zal doen. Meldden wij de vorige maal, dat de
Sultan troepen naar de grenzen heeft afgezonden, wij
kunnen er thans bijvoegen, dat die niet naar Roemelië
maar naar andere grensgewesten zijn getrokken om
zoo mogelijk de uitbreiding van den opstand tegen-
Het eind zal echter vermoedelijk wel zijn. dat
Turkije zich bij de vereeniging van Bulgarije en Roe
melië nederlegt, te meer nu tot nogtoe ook van de
overige Europeesche Staten geene inmenging in de
zaak wordt betoond.
Wel wordt beweerd, dat Engeland, natuurlijk om
de positie van sir Drummond Wolff te verbeteren,
zich tot de regeeringen van Italië, Duitschland en
Frankrijk heeft gewend om samen te werken om het
status quo te handhaven, doch op dit vertoog is nog
van geene enkele zijde antwoord ontvangen.
Al wordt door sommigen nog steeds beweerd dat
Rusland de hand heeft in den opstand van Roemelië
zoo schijnt het toch in ieder geval zeker, dat het
toch niet in jhet plan der Russische regeering heeft
gelegen om de losscheuring nu reeds te bewerkstel
ligen. De Czaar heeft dan ook openlijk het gedrag
van vorst Alexander afgekeurd en machtigt de Rus
sische officieren in Bulgaarschen dienst om naar hun
vaderland terugtekeeren, terwijl de Bulgaarsche minis
ter van oorlog, de Russische generaal Cantacuzene,
zijne portefeuille heeft nedergelegd.
Dit nu heeft te Sofia een zeer ongunstigen indruk
gemaakt, waar overigens de meest opgewonden toe
stand zich aan bedachtzaam overleg paart. De volks
vertegenwoordiging heeft alle voorstellen van de minis
ters aangenomen en de genomen maatregelen goedge
keurd. Voorts werd de staat van beleg goedgekeurd
en een crediet van 5 millioen toegestaan, ter bestrij
ding van eventuëele oorlogskosten.
Daar al de mogendheden Spanje den raad hebben
gegeven om het scheidsgericht aan te nemen, gelooft
men dat Koning Alphons er niet van buiten zal kun
nen om het aan te nemen en daarmee zal de quaestie
zoogoed als opgelost zijn. De bedrijvers van den aan
slag op het Duitsch gezantschapshotel te Madrid zullen
weldra terechtstaan. Hun aantal is 17 en op het misdrijf
staat dwangarbeid. Ook te Vigo en Valencia zullen
vervolgingen worden ingesteld, wegens beleediging der
Duitsche consuls.
Ingezonden Stukken.
Mijnheer de Redacteur
Van tijd tot tijd lees ik, dat A, of B. veroordeeld
is wegens het verstoren der rust in den nacht. Na
tuurlijk zal iedereen het toejuichen, dat de politie zoo
goed voor de nachtrust der burgers zorgt. Maar daarom
bevreemdt het mij, dat bijna wekelijks de rust, niet
van éen gezin, maar van zeer vele gezinnen gestoord
wordt zonder dat de politie er zich mede schijnt te
bemoeien, nl. door het herhaald en schel gefluit der
Goesche boot. Vooral nu we het vooruitzicht hebben,
dat het rustverstoren voortaan van twee zijden zal
komen, acht ik het noodig de aandacht der bevoegde
macht hierop te vestigen, opdat we ten minste des
nachts van die muziek bevrijd mogen worden.
U dankende voor de opname
Uw dw.
Goes, 24 Sept. 1885. Kadebewoner.
Krachtens het vroegere reglement, vastgesteld bij
Kon. besluit van 24 Nov. 1829, moesten voor vervoer
middelen als hier in quaestie concessiën worden ver
leend en werden daaraan voorwaarden verbonden.
Onder die voorwaarden, ook voor den hierbedoelden
stoombootdienst, was bepaald, dat bij vertrek der boot
een signaal moest worden gegeven. Of de wijze, waarop
de boot in quaestie dat signaal gaf en geeft, nl.
door driemaaleen half uur, een kwartier voor en
op het oogenblik van vertrek, de stoomfluit zoodanig
te doen hooren, dat op betrekkelijk grooten afstand
de inwoners dezer gemeente uit den slaap worden
gewekt op eenig wettelijk voorschrift berust, be
twijfelen wij zeer.
Maar zeker is het, dat bedoeld Kon. besluit ver
vallen is door de tegenwoordige wet van 23 April
1880, waarin van concessiën geen sprake meer is,
maar waarbij eenvoudig bevolen wordt dat ieder open
baar middel van vervoer in eenig blad moet worden
bekend gemaakt. Waar dus de concessiën zijn ver
vallen, is ilit ook het geval met de voorwaarden,
terwijl in het besluit van 31 Juli 1880 tot beveiligen
der reizigers evenmin van signalen sprake is. Het
nachtelijk rumoer met de stoomfluit der Goesche boot
berust dus nu in elk geval niet meer op een wettelijk
voorschrift en het kan nog alleen de vraag zijn, of
het geven van een dergelijk signaal te verdedigen is
in het belang van in de haven liggende schepen,
waartoe dan echter o. i. vergunning van de bevoegde
autoriteit noodig is.
Binnenkort zal de quaestie worden uitgemaakt.
Naar wij vernemen is er namelijk door verscheidene
bewoners der Kade een adres aan het dagelijksch
bestuur gericht, waarin op het onaangename van deze
nachtelijke stoornis wordt gewezen en verzocht wordt
dat daartegen zoo mogelijk maatregelen worden ge
nomen.
Dé burgemeester heeft daarop eene minnelijke
waarschuwing tot de directie der boot gericht, doch
deze schijnt aan die waarschuwing geen gevolg te
hebben gegeven, zoodat de burgemeester, als hoofd
der politie, zich genoodzaakt heeft gezien tegen den
heer Van R., als directeur der boot, proces-verbaal
te doen opmaken wegens het veroorzaken van nach
telijk burengerucht.
Vermoedelijk zal dus weldra de Kantonrechter in
deze zaak uitspraak moeten doen. Red.
Rechtszaken.
Het gerechtshof te 's-Gravenhage veroordeelde
Donderdag Jeanne Lorette tot 3 jaar gevangenisstraf.
Het Hof heeft den moedwilligen doodslag als be
wezen aangenomen, doch niet als voldoende bewezen
geacht de ten laste gelegde voorbedachte rade en ge
leiderlage, omdat wel gebleken is dat het plan tot het
plegen van de daad te voren is opgevat, doch niet
lang genoeg om daaruit afteleiden, dat er bij besch.
een tijd voor kalm beraad heeft bestaan.
Wat betreft de door den verdediger aangevoerde
ontoerekenbaarheid, omdat de besch., evenals haar
moeder lijdende aan nervose hysterie, niet in het volle
besef en volkomen vrijen wil zou hebben gehandeld,
overweegt het Hof, dat, ondanks de pertinente ver
klaring van dr. Piepers en den twijfel van dr. Don
kersloot, omtrent de toerekenbaarheid geopperd, uit
de geheele geschiedenis der zaak blijkt, dat niet mag
worden aangenomen, dat besch. niet met onbelemmer-
den wil zou hebben gehandeld, of dat bij haar een
manie zou hebben bestaan.
Uit deze en andere overwegingen komt het Hof tot
de beslissing, dat Jeanne Marie Lorette moet worden
schuldig verklaard aan moedwilligen doodslag.
Het verklaart haar daaraan schuldig, doch spreekt
haar vrij van het meerder ten laste gelegde en ver
oordeelt haar, lettende op haar jeugdigen leeftijd en
de omstandigheid dat zij reeds op löjarigen leeftijd
haar moeder verloor en in den nacht van 14/15 Maart
jl. in een uiterst opgewonden toestand verkeerde, tot
bovengenoemde straf.