1885. N°. 113.
Donderdag 24 September.
72ste jaargang.
-C*»CSsGï:«£<5»-
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich' voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regeL
GOES, 28 September 1885.
Gisteren heeft de laatste der beide buitengewone
najaarsveemarkten alhier plaats gehad en blijkens de
door ons daaromtrent ontvangen berichten hebben zij,
evenals die in April, volkomen aan de verwachting
beantwoord. De aanvoer was niet onbelangrijk, zoowel
wat quantiteit als qualiteit betreft en daarmede is,
gelooven wij, het bewijs geleverd, dat deze veemarkten
recht van bestaan hebben.
Het is dan ook te hopen, dat zij in het vervolg
elk jaar zullen gehouden worden, vooral nu, met het
oog op den minder gunstigen toestand van den land
bouw, steeds meer stemmen opgaan om te betoogen,
dat ook de Zeeuwsche boeren zich op de veeteelt
moeten gaan toeleggen.
De welgelukte proeven, dit jaar door ons gemeente
bestuur in overleg met enkele landbouwvereenigingen
genomen door het houden der bedoelde veemarkten,
bewijzen, dat reeds door enkelen aan dien raad is
gevolg gegeven.
Tot de Troonrede, waarmee Maandag de zitting
der Staten-Generaal geopend werd zegt de Stan
daard zullen we het zwijgen doen.
Over wat niets zegt, zegt men dan ook niets.
Leuker, magerder, ijler, onbeduidender hoopske vol
zinnen is nog nimmer (zelfs door dit Kabinet) den
Koning op de lippen gelegd.
Het is een stapel stadhuiswoorden, die men met
Pompei-cement aan elkaar heeft moeten lijmen, om
ze te laten kleven.
Een redelooze rede, zoowel den Koning, die haar
af moest lezen; den Staten-Generaal, die haar aan
moest hoorenals het volk, over welks belangen ze
heenleutert, om 't zeerst onwaardig.
Metterdaad de diapason in de Regeeringskringen
te 's-Gravenhage moet al zeer laag gezonken zijn,
dat de heeren Ministers, in een politiek oogenblik van
zoo uitnemend gewicht, geen deger woord voor den
Koninklijken redenaar wisten te vinden, dan dit mis
wassen en misdoopte Staatsstuk.
Algemeen is de pers dan ook eenstemmig, waar het
betreft de onbeduidendheid der Troonrede te doen
uitkomen. De N. R. Gf. besluit haar ODgunstig oordeel
aldus
sHeeft de regeering geen plannen? weet zij zelve
nog niet, met welke «belangrijke voorstellen" zij komen
zal? of moet dat een geheim blijven?
Ook over de Grondwetsherziening, die dan toch den
politieken toestand beheerscht, en waarover in deze
zitting beslist zal moeten worden, geen woord. Vreemd 1
In afwachting van het licht, dat er bij het adres
van antwoord over deze houding van 's Konings raads
lieden zal ontstoken worden, veroorloven wij ons de
vraag, of zulk eene Troonrede den luister van het
Koningschap verhoogt?
Uit het ontwerp-adres van antwoord op de troon
rede, dat heden in de Eerste Kamer zal worden behan
deld (zie rubriek Staten-Generaal in dit nommer) blijkt,
dat dit staatslichaam ten minste de aanstaande Grond
wetsherziening niet geheel negeert, zooals de regeering
in de troonrede deed.
Zonder al te veel af te wijken van hare gewoonte
om haar antwoord een weerslag te doen zijn op de
troonrede, heeft de Eerste Kamer getoond het belang
rijk punt der grondwetsherziening niet geheel uit het
oog te verliezen.
De heer La Porte, onlangs benoemd tot genees
heer te Wolfertsdijk, heeft die benoeming aangenomen.
Prov. blad van Zeeland, no. 121, behelst den
staat, aanwijzende de vermoedelijke zuivere opbrengst
van het 4/5 gedeelte der hoofdsom en Rijks-opcenten
van het personeel, dat voortaan als fiium aan de ge
meenten zal worden uitgekeerd. Het bedraagt voor
Goes ƒ17905.05, Baarland ƒ1101.73, Borsele
2007.79, Driewegen 890.51, Ellewoudsdijk
1272.52%, 's-GravenpoIder 1634.49%, 's Heer-
Abtskerke ƒ572.20,'sHeer Arendskerke 4223.15%,
's-Heerenhoek 1642.29%, Heinkenszand 3220.41,
Hoedekenskerke ƒ1371.27%, Ierseke ƒ3049.17,
Kapelle ƒ3239.84, Kattendijke 1663.07, Kloetinge
2494.67%, Krabbendijke ƒ1936.72, Kruininge
ƒ4248.16, Kats 865.44, Kolijnsplaat ƒ2817.61,
Kortgene 2025.00%, N.- en St. Joosland 1840.89%
Nisse 1037.10%, Oudelande 917.27%, Ovezand
1621.71%, Poortvliet 2061.74, Rilland-Bath
2107.60 Scherpenisse 2035.93, Schore 102115,
St. Annaland ƒ2819.97, St. Maartensdijk ƒ3861.57,
St. Filipsland 1650.53%, Stavenisse 195^.05%,
Tolen 5472.89%, Waarde ƒ916.36, Wemeldinge
2059.51%, Wissekerke 5046.58%, Wolfertsdijk
3387.00%.
Men schrijft uit Den Haag aan de Zwolsche Ct.
De regeering heeft eene nadere wijziging van de kies
tabel ingediend. Volgens deze zal er nog één lid meer
ter Tweede Kamer worden afgevaardigd, dan oorspron
kelijk was voorgesteld, hetgeen door vermeerdering van
bevolking gewettigd is. Dat eene lid meer zal door de
hoofdstad worden gezonden, zoodat Amsterdam bij slot
van rekening twee afgevaardigden meer hebben zal dan
op dit oogenblik. Verder worden nadere wijzigingen
voorgesteld ten aanzien der districten Haarlemmermeer
en Steenwijk. Die van Haarlemmermeer moeten strek
ken om aan bezwaren der rechterzijde tegemoet te
komen, waar de meerderheid, die nu den heer Reekers
in de Kamer heeft gebracht, volgens het eerste ont
werp allicht naar de linkerzijde zou zijn overgebracht.
Ingrijpende verandering geldt het district Steenwijk.
Dit zal geen dubbel district worden, maar gesplitst in
Steenwijk en Meppel, zoodat de bedreigde zetel van den
heer v. d. Hoop gered wordt, terwijl dan Meppel ver
moedelijk een liberaal vertegenwoordiger krijgt. Zoo
wordt het balanceer-stelsel nader uitgewerkt. Toch is
er vermoedelijk ten slotte eenige winst voor de libe
ralen door het nu bijgevoegde lid uit Amsterdam af
te vaardigen. Overigens zijn er geen noemenswaardige
veranderingen gemaakt.
Te Bergen-op-Zoom circuleert een adres om te
verzoeken dat de heer Swaan tot burgemeester worde
benoemd. Vele invloedrijke personen, waaronder de
beide wethouders, hebben reeds dit adres ondertee
kend, zoo meldt men aan de N. li. Ct.
Het Vaderland verneemt, dat er tusschen den
Burgemeester, als wettelijk hoofd van de gemeente
politie te 's-Gravenhage, en het gezag over de rijks
politie verschil van gevoelen is ontstaan, naar aanleiding
van het posteeren van marechaussées te paard voor het
Ministerie van binnenlandsche zaken, tijdens de aan
bieding der motie voor algemeen stemrecht en hun
plaats nemen in den optocht naar de Staten-Generaal,
zonder dat die bijstand door den Burgemeester was
ingeroepen.
Tegen die ongevraagde inmenging van het rijkspolitie-
gezag zou het hoofd der stedelijke politie geprotesteerd,
hebben.
Van de expeditie naar Zuid-West-Afrika is na
den dood van den heer Veth de heer Van der Keilen
te Humpata achtergebleven. Het derde lid der expeditie,
de heer L. J. Goddefroy, is behouden in het moeder
land teruggekeerd.
De tentoonstelling van het Nederlandsche Roode
Kruis te Antwerpen heeft het gunstig gevolg gehad,
dat aan het Hoofdcomité het «diplome d'honneur" is
toegekend voor de collectieve tentoonstelling; aan den
officier van gezondheid C. De Mooij de gouden medaille
voor zijn verdienstelijke uitvindingenen aan den heer
Pohl te 's Hage de zilveren medaille voor zijn bran
card automatique.
Staten-Generaal.
EERSTE KAMER.
In de zitting van gisteren werd mededeeling gedaan,
dat door de afdeelingen gekozen zijntot voorzitters
de heeren Hengst, Fransen Van de Putte, Viruly en
Vening Meinesztot onder-voorzitters de heeren De
Sitter, Stork, Verheijen en Tak Van Poortvliet; en
tot leden der commissie voor het ontwerpen van een
concept-adres van antwoord op de Troonrede de
heeren De Bruyn, Van Tienhoven, Insinger en Tak
Van Poortvliet.
Die commissie was met haar ontwerp gereed, dat
verzonden werd naar de afdeelingen.
De vergadering werd geschorst, om daarna het
ontwerp definitief ter tafel te brengen.
Na hervatting der vergadering deelde de Voorzitter
mede, dat het ontwerp-adres van antwoord op de
Troonrede gereed is. Het zal worden gedrukt en
rondgedeeld, en hij stelt voor het morgen in discussie
te brengen. Op voorstel van den heer Hengst wordt
echter besloten, die behandeling op heden te 11 uren
te bepalen.
Het ontwerp-adres van antwoord luidt aldus
Sire
1. De Eerste Kamer der Staten-Generaal beschouwt
het als een hoog te waardeeren voorrecht Uwe Majes
teit wederom te hebben mogen zien te midden der
Volksvertegenwoordiging, die gereed staat hare werk
zaamheden te hervatten,
2. Aangenaam was het ons van Uwe Majesteit te
vernemen, dat de betrekkingen van Nederland met de
vreemde Mogendheden van den meest vriendschappe-
lijken aard zijn. Moge de deelneming der Regeering
aan de conferentiën gehouden te Berlijn, betreffende
den Congostaat, en te Parijs, betreffende het kanaal
van Suez, bevorderlijk blijken aan de belangen van
onzen handel en scheepvaart.
3. Van de mededeelingen, door Uwe Majesteit ge
daan omtrent de zee- en landmacht, en omtrent maat
regelen te nemen tot versterking der schutterijen en
tot verbetering harer oefeningenomtrent den oogst
en den toestand van den veestapel en omtrent de
naderende voltooiing van den aanleg der Staatsspoor
wegen namen wij met belangstelling kennis.
4. Wij betreuren den ongunstigen invloed, door
groote daling der prijzen van producten uitgeoefend
op-de nijverheid in Oost- en West-Indië.
5. Mochten wij vernemen, dat de maatregelen, be
raamd om den grond te leggen voor een beteren toe
stand in Atjeh zonder groote bezwaren ten uitvoer
gelegd zijn, waakzaamheid en volharding achten wij
niet Uwe Majesteit aldaar voortdurend noodig.
6. Een spaarzaam beheer en versterking der mid
delen worden, mede naar onze overtuiging, door de
zorg voor 's rijks financiën geëischt.
7. Behalve de wetsontwerpen tot herziening der
Grondwet en andere, die reeds aanhangig zijn, worden
nog belangrijke voorstellen door Uwe Majesteit aan
gekondigd. Daarom kan de taak, die ons in dit zit
tingjaar wacht, gewichtig zijn. Gods zegen ruste op
den arbeid van Koning en Staten-Generaal ter bevor
dering van den bloei des vaderlands.
TWEEDE KAMER.
In de zitting van gisteren was aan de orde de
opmaking van de nominatie voor het voorzitterschap
der Kamer.
Er waren 85 leden aanwezig (de heer Van Baar is
wegens ongesteldheid afwezig.)
De uitslag was als volgt:
Eerste candidaat. Eerste stemming: Cremers 40,
-E. Mackay 39, Mackay 3, Cremers 1, blanco 2, te
zamen 85.
Tweede stemmingCremers 42, -E. Mackay 41
Wybenga 1, blanco 2, te zamen 86.
Vermits maar 85 leden aanwezig waren, verzocht de
voorzitter aan het stembureau de briefjes nog eens
over te tellen, waarna bleek dat er werkelijk 86
biljetten wareD.
Vermits er ook toen geene volstrekte meerderheid
was verkregen, werd overgegaan tot eene derde stem
ming, waarvan de uitslag deze wasCremers 42, M.
Mackay 41, blanco 2, zoodat tot eersten candidaat
is verkozen mr. E. E. J. B. Cremers, (liberaal).
Tweede candidaat. Bij eerste stemming verkregen
de heerenWybenga 39, Ai. Mackay 36, Reuther 8,
Van der Loeff 1 stem, blanco 1.
Bij tweede stemming verkregen de heeren: «E.
Mackay 42, Wybenga 38, Reuther 1 stem, blanco 6
stemmen, doch daar er 2 stemmen te veel zijn uitge
bracht, wordt eene nieuwe tweede stemming noodzake
lijk. Alstoen verkregen de heeren Mackay 42, Wybenga
36, Reuther en Cremer ieder 1 stem, blanco 1, zoo
dat tot tweeden candidaat is gekozen de heer mr.
Ai. baron Mackay (anti-revolutionair).
Derde candidaat. Bij eerste stemming verkregen
de heeren Reuther en Wybenga ieder 40 stemmen,
Van der Loeff, Rutgers en Röell ieder 1 stem.
Bij tweede stemming verkregen de heeren Wybenga
40, Reuther 37 stemmen, Rutgers 1, blanco 3, zoo
dat tot derden candidaat is gekozen mr. S. Wybenga
(liberaal).
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Willielminadorp. Heden werd alhier beroepen dhr.
A. P. De Groot, predikant te Ophemert.
Beroepen te 's-Heer-Hendrikskinderen ds. P. J.
W. Klaarhamer, te Hilversum.
Te 's-Heerenhoek is tot predikant der Ned. Herv.
gemeente beroepen dhr. J. Willemse, cand. bij het
provinciaal kerkbestuur van Groningen, te Oost-Souburg.
Kunst, Wetenschap en Letteren.
Wie Maandagavond de opvoering van Peijpers
drama Marie Antoinette, Koningin en Martelares",
doqr het gezelschap van den heer A. Van Lier ging bij
wonen, in de hoop seen stukje werkelijkheid" te zien,
zal in zijne verwachting zijn teleurgesteld, want de
schrijver heeft hier en daar wonderlijk de geschiedenis
verknoeid. Dit is te meer jammer, omdat het hen,
die de historie kennen, onbevredigd laat, terwijl het
den oningewijden zoo licht een verkeerden indruk geeft.
Trouwens, de geheele bouw van het stuk geeft aan
leiding om meer een reeks van tableaux daarin opte-
merken dan eene doorloopende geschiedenis, aangezien
het verband meermalen moeielijk te begrijpen is, wan
neer alweder de geschiedenis van Frankrijk op het
laatst der vorige eeuw niet versch in het geheugen
ligt. Zoo wordt, om maar een enkel voorbeeld te noe
men, nagenoeg geene melding gemaakt van de wijze,
waarop de vlucht van het Koninklijk gezin verijdeld
werd, wat toch zeer gemakkelijk in de gesprekken zou
zijn ingelascht kunnen worden. Wel wordt later een
enkele maal van Varennes gewaagd, maar niet klaar
genoeg om het verband gemakkelijk te doen begrijpen.
Ten opzichte van die vlucht is bovendien met personen
en feiten op zoo vreemde wijze omgesprongen, dat er
de waarheid nauwelijks meer in te herkennen valt.
Voegen wij daarbij nog, dat een tooneelstuk als
Marie Antoinette zich op een tooneel van zoo bescheiden
omvang als dat in de sociëteit V. O. V. bijna niet
spelen laat, omdat het geen ruimte biedt om gardes
en volksmassa's in voldoenden getale te doen optreden,
dan moet men werkelijk nog verbaasd staan, dat de
acteurs en actrices er nog van kunnen maken wat
men Maandagavond te zien kreeg.
Mevrouw Ellenberger was eene uitstekende Marie
Antoinette, want al was haar stemgeluid in de eerste
bedrijven minder goed en al had men, vooral in het
tafereel van klein Trianon, wat meer dartele onbe
zorgdheid aan majesteit gepaard willen zien, in de
latere tafereelen, vooral die in de gevangenis, vertolkte
zij de rol der zwaarbeproefde vorstin, echtgenoote en
moeder, wier rechtmatige trots evenwel niet geknakt
wordt vóór men haar heur kind heeft ontnomen, op
gevoelvolle wijze.
De heer Van Hilten scheen ons minder geschikt
voor de rol van Lodewijk XVI. Deze koning toch
moge een weifelmoedig karakter hebben bezeten, toch
sprak er, gelooven wij, meer waardigheid uit zijne
trekken en zijne houding, dan de heer Van Hilten
ons te zien gaf. Wij zullen hem er natuurlijk aller-
minst een verwijt van maken, dat hij de gelaats
trekken der Bourbons niet bezit, maar een gegalo-
neerde rok en eene grijze pruik maken nog geen
koning van Frankrijk uit het laatst der achttiende
eeuw. Beter was daarom de heer Van Hilten in zijne
rol, toen hij het paleis met de gevangenis had ver
wisseld, en zijn afscheid van zijne familie, wanneer men
hem komt halen om het schavot te betreden, was
voortreffelijk. Hetzelfde geldt voorzeker ook van me
vrouw Ellenberger als zij voor de terechtstelling wordt
weggevoerd dit is wel het schoonste tafereel van het
gansche stuk en daarom is het zoo te betreuren dat
niet onmiddellijk daarna het scherm valt.
Blijkbaar om het publiek te voldoen en te toonen
dat de straf op de misdaad volgt, Iaat de schrijver
door een der Jacobijnen aan Philippe Egalité nog even
beteekenen dat het thans zijne beurt is om te worden
gevonnisd. Dit is om meer dan ééne reden te betreu
ren. Ten eerste toch wordt daardoor de indruk van
het afscheid der moeder voor een goed deel wegge
nomen, doch bovendien is uit niets gebleken, dat
Egalité nog iets gedaan heeft, dat de Jacobijnen tegen
hem kon in het harnas jagen integendeel men ziet
hem niet anders dan voortdurend bezig om de Jaco
bijnen in hun boos opzet te steunen. De aanzegging
van zijn vonnis wordt daardoor volkomen ongemoti
veerd.
De heer Veltman was bovendien geen gelukkige
Egalité. Noch zijn gelaat, noch zijne stem leenen zich
voor eene dergelijke rol en dit moge alweder onaf
hankelijk van zijn goeden wil en van zijne uitstekende
gaven als tooneelspeler zijn, het neemt niet weg, dat
een dergelijke hertog van Orlêans niet in het kader
van het stuk past. De hoofdpersonen uit dat tijdvak
der Fransche geschiedenis zijn in beeld en woord te
nauwkeurig geschetst, dan dat men niet iets onvoldaans
zou gevoelen, wanneer de afwijking in dezen al te
groot is.
De overige personen, hoewel minder op den voor
grond tredende, voldeden vrijwelvan hen was zeker
de heer Potharst als graaf van Fersen het best. Jam
mer daarom, dat zijne rol zoo weinig aan de geschie
denis beantwoordt. Eene stervensscène moge een uit
stekend middel aanbieden voor eene apotheose, zij
blijft altijd, hoe goed ook weergegeven, eene onna
tuurlijke voorstellingwanneer zij dus gemist kan
worden en uit een historisch oogpunt bovendien niet
te juister tijd en plaats voorvalt, schijnt ons dit
reden genoeg toe om haar liever wegtelaten.
Moge ons oordeel over de voorstelling van Maandag
alzoo niet onverdeeld gunstig zijn, men leide daaruit
niet af, dat zij niet voldaan heeft. Integendeel, menig
treffend oogenblik schonk een kunstgenot van hooge
waarde en was alleen reeds genoeg om zeer voldaan
huiswaarts te keeren Wij hopen zelfs ook dit deel
van het gezelschap van den heer Van Lier nog menig
maal hier te zien optreden maar wanneer dan weder
het «algemeen vereerend verlangen" mocht geuit wor
den naar een stuk, dat zoo groote eischen stelt, èn
aan hen, die er in optreden, èn aan het tooneel,
waarop het wordt gespeeld, èn aan het publiek, dat
het moet aanschouwen, dan hopen wij, dal da heer
Van Lier termen zal kunnen vinden om aan dat al
gemeen verlangen niet te voldoen, doch zijne keuze
te doen vallen op een tooneelwerk, dat in zijne eischen
wat meer bescheidenheid openbaart.
Rechtszaken.
Arrondissements-rechtbank te Middelburg.
Gisteren zijn o. a. veroordeeld
Wegens mishandeling: A. V., 18 j., te Goes en J. H.,
18 j., te Wolfertsdijk, beiden tot 8 boete; A. M,,
17 j., te Kapelle, tot een maand cel en 8 boete.
Bij arrest, Maandag door den Hoogen Raad ge
wezen, werd verworpen het cassatieberoep van O B.,
te Wolfertsdijk, door het gerechtshof te 's-Gravenhage
veroordeeld tot 15 dagen eenzame opsluiting, wegens
diefstal in dienstbaarheid van twee kippeneieren.
