1885. N°. 111.
Zaterdag 19 September.
72ste jaargang.
VEEMARKT
Gymnastiek voor Meisjes.
GÖESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich- voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel
Den belanghebbenden wordt herinnerd, dat weder eene
TE O O ES
zal gehouden worden op Dinsdag den 22 September
1885, zulks in overleg met de besturen van de afdee-
lingen Heinkenszand en Kruininge der Maatschappij
van Landbouw en Veeteelt in Zeeland, alsmede het
bestuur der Landbouwvereeniging «Vooruitgang is ons
Streven" te Kapelle.
Goes, den 15 September 1885,
Burgemeester en Wethouders van Goea,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
Met het oog op den gymnastiek-cursus voor meisjes,
die hier weldra van particuliere zijde zal geopend wor
den, achten wij het niet van belang ontbloot om in
hoofdzaak overtenemen eene verhandeling, indertijd
door dr. S. Sr. Coronel uit Leeuwarden in De Huis
vrouw geplaatst over de »de beteekenis der gymnas
tiek voor het vrouwelijk geslacht".
Deze alleszins bevoegde beoordeelaar begint met te
wijzen op het zonderlinge feit, dat vele moeders de
gemeenschap der seksen op het gebied der gymnastiek
schuwen niet alleen, maar de gymnastiek ook schadelijk
achten vnor hare meisjes, hoewel diezelfde moeders
er volstrekt niet tegen op zien om hunne dochters van
veex tien tot twintig jaar in de armen van jonge mannen
van gelijken leeftijd gansche nachten in benauwde bal
zalen te laten rondzwieren op de maat eener muziek,
die even zinnelijk is als de figuren, die zij volbrengen.
Het laatste is echter chique, het eerste ordinair.
Vervolgens komende tot de beteekenis der gymnas
tiek zelve, geeft dr. Coronel eene korte beschouwing
over de spieren van het menschelijk lichaam en hij
wijst erop hoe beweging het leven der spieren is. De
meeste spieren zijn bovendien gepaard, werken dus
harmonisch en die harmonie wordt wel door de gym
nastiek, echter geenszins door een zittend leven be
vorderd. Reeds de begunstiging van de rechter- boven
de linker-lichaamshelft schaadt, omdat de eerste over
matig wordt gevoed ten koste van de laatste.
Tusschen de spieren der ledematen en die der
borstkas bestaat een nauw verband, daar ledematen
en borstkas tot steunpunt dienen der wederzijdsche
groepen. Een ongelijkmatig werken der borstspieren
staat dan ook viij wel gelijk met een onvolkomen
ademhalen. Door het nauwe verband, dat er weder
bestaat tusschen de wervelkolom en de spieren, die
zich aan rug en borst hechten, wordt door de bewe
ging der laatste de richting van de wervelkolom voor
een goed deel bepaaldwaar derhalve de spieren van
éen lichaamshelft voortdurend eenzijdig werken, ver
vormt de borstkas, met haar de ruggegraat en ontstaat
de hooge, de scheeve of de ingezakte rug. De vorm
van de wervelkolom bij meisjes geeft tot zulk eene
misvorming gereeder aanleiding dan bij jongens.
«Behalve de verkrommingen van den ruggegraat en
de wervelkolom, die het gevolg van ongeschikte hou
dingen bij haar kunnen zijn", aldus vervolgt dr. Coronel,
«veroorzaakt het veelvuldig zitten in eene besloten
ruimte, onder groote inspanning der hersenen, die
allertreurigste vrouwenziekte, welke onder den naam
van hysterie gewoonlijk bekend is en zich onder de
bekende proteusvormen voordoet. Hare gezellin is de
bleekzucht, eene ziekte die het gevolg is van eene
slechte bloedmaking. Komt daar nu bij als faux
troisième de knobbel tering, dan is het met de
toekomst van zulke schepseltjes al zeer treurig gesteld.
Voor een goed deel kan de gymnastiek, tijdig en
gepast aangewend, al die onheilen voorkomen. Hoe?
Laat ons zien!
Vóór het zesde levensjaar kan er van stelselmatige
lichaamsoefeningen geen sprake zijn. Dan is elk be
wegingsspel lichaamsoefening. De zoogen. gymnastische
spelen, voor de bewaarschool uitgedacht, zijn niet anders
dan de vrije spelen van het kind, aan orde en tucht
onderworpen. Slechts gebrekkig of onevenredig zich
ontwikkelende meisjes kunnen vóór dien tijd aan een
stelselmatige gymnastiek dan gewoonlijk passieve,
geneeskundige onderworpen worden. Maar gezonde
kinderen moeten eerst kracht genoeg in de gewrichten
en beenderen, in spieren en pezen bezitten, om zulke
oefeningen zonder overspanning te kunnen volbrengen.
Maar eens aangevangen, moeten zij met overleg
geleid en met volharding doorgezet worden. Hoelang?
Ik zou zeggen het geheele leven door, indien ik mij
niet verbeelden zou verwonderd aangestaard te worden
door menige lezeres, die het toch wat al te dwaas zou
achten, als eene moeder van verscheidene kinderen
hare dagelijksche gymnastische oefeningen zou houden.
En toch zou ik het een zegen voor deze vrouwen en
hare kinderen beschouwen, als men haar van het voor
oordeel kon genezen,- dat gymnastiek haar einddoel
vindt in de schooljaren. Ik zou het zeer nuttig voor
haar gezondheid achten, indien ongehuwden of gehuw
den een- of tweemaal 's weeks onder de leiding van
eene bekwame gymnastiek-meesteres of meester stelsel- j
matig hare spieren oefenden.
Wij hooren vaak moeders zeggen: «De gymnastiek
is niet goed voor mijne dochter;" andere, minder
pretentieus, vragen eerst: «Is de gymnastiek wel goed
voor mijn dochter?" Veroorloof mij hier ter plaatse
op beide uitspraken een antwoord te geven.
De moeder, die op beslisten toon uitspraak doet,
grondt deze gewoonlijk op het vooroordeel, dat al dat
gymnastiseeren slechts goed is voor mannen, die zwaren
arbeid moeten verrichten, of een forsch, mannelijk
uiterlijk willen erlangen. Dat, natuurlijk, heeft hare
dochter niet noodig en wenscht zij in geenen deele.
Haar kind moet slank, echt vrouwelijk opgroeien, een
middeltje houden zoo dun als een wesp, een paar
smalle schouders, een langen smallen hals en poezelige
handjes en voetjes. Dat is haar ideaal.
De schroomvallige moeder daarentegen heeft een
ziekelijk teeder kind, waaraan ze al hare zorgen be
steedt, om het behoorlijk op te voeden, en gezondheid
en schoonheid evenzeer te bevorderen. Zij wenscht
ook de gymnastiek tot dat doel aan te wenden, maar
vreest, dat haar kind te zwak is, om aan dat lede-
breken deel te nemen. Ze heeft gehoord, dat meisjes
met ijzeren ballen, met lange stokken moeten exer-
ceeren, op balken balanceeren, langs masten klimmen,
aan bruggen moeten hangen, aan dwarslatten zich
moeten uitrekken, en aan al zulke forsche toeren durft
ze haar wurmpje niet blootstellen. Bovendien is
hare borst wat plat, ze kucht soms, is bleek en klaagt
spoedig over vermoeienis. Daarom raadpleegt ze haar
dokter, of ze wel aan de scboolgymnastiek mag deel
nemen. Is hij een gemoedelijk man en kent hij het
zwak der moeder, dan zal hij raden welk antwoord
zij verlangt. Maar paart hij gemoedelijkheid aan een
juist inzicht, dan zal hij het volgende antwoorden
«Mevrouw, de zwakte uwer dochter spruit voort uit
een gebrekkige stofwisseling, d. i. bij het vele voedsel
dat gij uwe dochter toedient, heeft ze te weinig be
weging, oefent zij te weinig haar verschillende lichaams-
deelen. Daardoor wordt het opgenomene slecht verteerd
en worden de verschillende organen, inzonderheid hare
spieren, te weinig gevoed. Tet een behoorlijke voeding
is noodig een behoorlijke mate van arbeiddie arbeid
verschaft ge aan de spieren door ze stelselmatig te
laten bewegen met geleidelijke inspanningdoor die
bewegingen winnen de spieren in omvang en in kracht.
De bewegingen werken op hare beurt versnellend op
den bloedsomloop en op de ademhaling. Daardoor
stroomt zuurstofrijker bloed naar de organen, die
daardoor weder beter gevoed worden. Het resultaat
van een en ander zal dus zijn, dat uwe dochter sterker,
gezonder, levenslustiger en dus ook schooner zal worden".
En eenmaal aangevangen, moeten de oefeningen met
de meest mogelijke volharding volgehouden worden,
van de eenvoudigste en minst inspannende tot meer
ingewikkelde en meer inspannende overgaande. De
oefeningen moeten steeds vóór een maaltijd plaats
hebben tusschen de oefeningen en den maaltijd moet
minstens een kwart uur verloopen. Alle belemmerende
kleedingstukken, allereerst natuurlijk het korset, moe
ten verwijderd worden ondei de oefeningen. Treden
hartkloppingen in, dan worden de oefeningen tijdelijk
door diepe ademhalingen afgewisseld. De oefeningen
moeten met overleg, met kalmte, met afgemeten kracht
plaatshebbenelke overmatige inspanning moet ver
meden worden, blijkbaar aan de spierpijn die nog lang
na de oefening wordt waargenomen. Men bepale zich
tot alle natuurlijke bewegingen, die met de gewone le
vensomstandigheden overeenstemmen.
Zoodanig de oefeningen ingesteld en volgehouden,
zullen ze zoowel voor de zwakken als gezonden een
heilzaam middel zijn, om de gezondheid en schoonheid
van het lichaam te bewaren en te bevorderen."
Wij deden hier met het oog op onze plaatsruimte
slechts enkele grepen uit het belangrijke stuk van
dr. Coronel. Toch hopen wij, dat vele moeders er aan
leiding in zullen vinden om hunne dochters van de
gelegenheid om gymnastiekles te nemen te doen
profiteeren.
Zulk eene moeder zou zeker dergelijke opmer
kingen niet maken, wanneer zij wist, dat de oefeningen
altijd geregeld worden naar het geslacht, den leeftijd
en de kracht van eiken leerling in het bijzonder.
GOES, 18 September 1885.
Wij maken onze lezers opmerkzaam op de
tooneelvoorstelling, door het gezelschap van den heer
A. Van Lier uit Amsterdam Maandag a. s. te geven
in de zaal der Sociëteit V. O. V. alhier.
De acteurs en actrices, die in Marie Antoinette
optreden, zijn, op eene enkele uitzondering na, hier
niet bekend, doch nagenoeg allen hebben in de tooneel-
wereld een goeden naam. Inzonderheid is dit het ge
val met mevrouw Ellenberger, die de rol van de on
gelukkige Koningin zal spelen. Wij durven met het
oog daarop het publiek gerust tot eene talrijke op
komst uitnoodigen.
Men seint uit Goes aan de Amsterdammer, dat
jhr. mr. Pompe Van Meerdervoort zijn ontslag zal
nemen als lid der Tweede Kamer voor het district
Goes. Daar hij eerlang als rechter van instructie in
de rechtbank te Middelburg zal fungeeren, is het hem
alsdan onmogelijk, zijn mandaat als volksvertegen
woordiger behoorlijk te vervullen.
Ook ons bereikte dit gerucht, dat echter reeds
meermalen is verspreid.
Middelburg. Talrijk was de schare, die gisteravond
naar de concertzaal opging, thans niet om zich te
vergasten aan heerlijke muziek, maar om ingewijd te
worden in den strijd van beginselen, die duizenden in
den lande verdeelt.
De heer mr. Keuchenis namelijk, gelijk bij adver
tentie bericht was, zou spreken over artikel 194 der
Grondwet. Ds. Littooij opende de vergadering met
gebed, waarna jhr. mr. Pompe Van Meerdervoort zijn
ambtgenoot als 't ware voorstelde. Mr. K. meende,
dat hij weinig succes zou hebben, omdat hij geheel
onvoorbereid optrad, maar hij bracht reeds dadelijk
zijn auditorium in de gewenschte gemoedelijke stem
ming, door als zijne meening uittespreken «dat de tijd
daar is waarin de Heere God komt", eene meening,
die zich grondt op de verbittering der natiën onder
ling, de woelingen der nihilisten en sociaal-democraten
en den revolutionairen geest, die overal is optemerken,
wat alles, volgens de Schrift, het tijdstip van 's Heeren
komst zal voorafgaan.
Wie gemeend had iets nieuws te zullen hooren, is
ongetwijfeld teleurgesteld. De spreker begon met de
tegenwoordige tijdsomstandigheden in herinnering te
brengen. De klachten die men hoorde waren wellicht
gegrond, maar zij mochten geen aanleiding geven tot
opstand. Men moest een voorbeeld nemen aan het
christelijk deel der natie, dat gebukt gaat onder art.
194 der Grondwet, hetwelk vrijheid van onderwijs
belooft, maar gebruikt was om het vrije onderwijs
tegen te werken. Om den wille van den vrede met
Israël heeft men gemeend alle kinderen te moeten
vereenigen op eene school, waar geen godsdienst zou
worden onderwezen, maar daardoor was alle opvoe
dende kracht aan het onderwijs ontnomen. Men zou
echter de liberalen miskennen, indien men beweerde,
dat vijandschap tegen den godsdienst hen deed vast
houden aan art. 194; de meesten worden gedreven
door de vrees, dat het opgroeiend geslacht als vijanden
tegenover elkander zou staan, indien het werd onder
wezen op secte-scholen. Maar de handhaving van het
beginsel der eerbiediging van ieders godsdienstige be
grippen op de openbare school is niet anders dan het
behoud van het opschrift op die schoolHier is de
Christus uitgestooten. De bewegingen der sociaal
democraten zouden niet plaatshebben als het gods
dienstig gevoel dieper in het volk was doorgedrongen
men moet daarom terugkeeren van het thans gevolgde
stelsel. Nu hebben wel velen, o. a. de heer Pické,
burgemeester van Middelburg en lid der Eerste Kamer,
in navolging van den Israëliet Levy gezegdgeene
herziening van art. 194; maar na de uitdrukkelijke
verklaring der anti-revolutionairen en Katholieken
geene grondwetsherziening zonder herziening van art.
194, hebben vele liberalen de noodzakelijkheid van
toegeven ingezien. Ieder zal begrijpen, dat op dit oogen-
blik de ongeveer 600 bijzondere scholen niet in de
behoefte kunnen voorzien en dus de ruim 4000 open
bare niet kunnen worden opgehevendat is een desi
deratum der toekomst. Maar voor het oogenblik zijn
wij reeds tevreden met de erkenning van het beginsel
vrije school regel, openbare aanvulling. Daarmede
moet samengaan scheiding van kerk en staat, her
ziening van art. 168 der grondwet.
Ziedaar in korte woorden de hoofdinhoud der rede,
door den heer Keuchenius gehouden. Van de gelegen
heid tot debat werd, begrijpelijkerwijze, geen gebruik
gemaakt. De heer Keuchenius dankte de aanwezigen
voor hunne tegenwoordigheid, de heer Littooij dankte
den heer Keuchenius voor zijne uiteenzetting der anti
revolutionaire beginselen, en deze dankte ten slotte
God voor den geschonken steun.
De heer Keuchenius zelf is eene vreemde verschij
ning. Hij is middelmatig van gestalte, loopt niet ge
makkelijk en heeft een zeer vreemd gevormd gelaat.
Hij spreekt langzaam, en vrijwel op denzelfden toon
van het begin tot het eind, zoodat het ten slotte wel
eenige moeite kost, de aandacht tot hem te blijven
bepalen. Zijne rede van gisteravond was zeer gema
tigd, en miste, behoudens eene enkele uitzondering,
die eigenaardige toespelingen en hatelijkheden, die men
vaak in zijne in de Kamer uitgesproken redevoeringen
aantreftzelfs werd geene enkele toespeling op de
pokken vernomen, anders nog al een stokpaardje van
den heer K. I Zou hij zich wellicht voor zijne kiezers
wat hebben ingehouden
Middelburg. Met belangstelling vernemen wij, dat
eenige mannen van kapitaal en invloed uit ons mid
den, met den heer dr. Mezger van Amsterdam, een
nieuw badhuis zullen doen bouwen te Domburg, dat
onder speciale leiding van dien beroemden geneesheer
zal staan.
Domburg zou daardoor eene schitterende toekomst
verkrijgen.
Tolen. Dinsdag en Woensdag hield «Floralia" in
het lokaal «Non Semper" haar 6e tentoonstelling.
Van de 346 afgegeven plantjes waren 271 ingeleverd
om mede naar de prijzen te dingen. Door eenige inge
zetenen waren prachtige planten, beelden, opgezette
vogels enz. verstrekt, om de zaal te versieren, welke
dan ook keurig ingericht was. De tentoonstelling was
op Woensdag voor een gedeelte van den dag voor
ieder opengesteld zonder entree, waarvan een ruim
gebruik gemaakt werd. Er waren 6 prijzen in geld
en 10 in voorwerpen. De uitreiking der prijzen werd
opgeluisterd door het fanfarenkorps «Concordia".
Tusschen de Troonrede en de voorstellen over
Grondwetswijziging ligt zegt de Standaard nog
altoos een tweeledige «hindernis" (het woord is van
de Standaard.) En die tweeledige hindernis is het
voorstel over censusverlaging en dat over de kiestabel.
Komen we die hindernissen niet veilig te boven, dan is
de pas naar Grondwetsherziening voorloopig afgesneden.
Ziedaar eene gulle bekentenis zegt het R. Nbl. De
eerste «hindernis" de beste kwam van anti-revolutio
naire zijde. Toen ze bij de indiening door den heer
Lohman, van liberale zijde een belemmering voor de
Grondwetsherziening werd benoemd, werd dit van anti
revolutionaire zijde fel bestreden. Thans schijnt het in
confesso te zijn.
Men meldt dat Dr. M. Salverda, inspecteur van
het middelbaar onderwijs te 's Hage, zeer in aanmer
king komt, om benoemd te worden tot directeur der
rij kslandbouwschool.
Op goede gronden kan de Middelb. Ct. het be
richt in de N. R. Ct. tegenspreken dat de restauratie
wagen op lijn VlissingenVenloo weder zou buiten
gebruik gesteld worden.
Het tegendeel zal spoedig bbjken.
Het stoomschip «Burgemeester Den Tex", van
Amsterdam naar Java, dat op 10 September te
Genua aankwam, vertrok eerst van daar den 15den.
De oorzaak van het oponthoud is het springen van
een stuk ijzer uit de smoorklep bij het gereedmaken
tot vertrek op den 11 den, waardoor veel stoom ont
snapte en een treurig ongeluk plaats had.
De adsistent-machinist J. G. Heijnen werd namelijk
gedood en de derde machinist A. H. Scholl en de
remmer J. Rous werden licht gekwetst. De bescha
diging aan het schip was betrekkelijk gering en na
tuurlijk geheel hersteld alvorens het de reis vervolgde.
(IV. R. Ct.)
In 1884 werd voor een bedrag van ƒ5.262,981.67
aan postzegeltjes in ons land verkochtdat is
ƒ237,129.05 meer dan in 1883. Bovendien werd een
bedrag van 37.647 aan frankeerzegels gebruikt voor
inlagen in de Rijkspostspaarbank. De provisie van 1
aan de 259 depothouders beliep 20.006,43%. In
het binnenlandsch verkeer werden verzonden
48,671,602 gefrankeerde en 259,738 ongefrankeerde
brieven, 18,270,182 enkele briefkaarten en 140,603
briefkaarten met antwoord betaald; d. i. 1,7C8,885
gefrankeerde en 95 ongefrankeerde brieven, 598,296
enkele briefkaarten en 5739 briefkaarten met ant
woord betaald meer dan in 1883. In het binnen
landsch verkeer werden verzonden 43,612,467 dag-en
weekbladen, en 20,603,289 andere gedrukte stukken
dus gezamenlijk 4,310,734 of 7.2 pCt. meer dan in
1883. Er werden voor het binnenland 570,930 quitan-
tiën ter invordering aangeboden tot een bedrag van
ƒ2.705,485. Hiervan werden 498,638 tot een bedrag
van 2.258,226 betaald. Per pakketpost werden
2.194,826 pakketten in het binnenlandsch verkeer
verzonden, d. i. 789,646 of 56.2 pCt. meer dan in 1883.
Aan het U. D. wordt uit Amsterdam geschreven
»'t Zal met de Amsterdammer als groot blad nu
wel niet lang meer duren. De heeren Ellerman Harms
Sc Co., die haar hebben gekocht en van dien eigendom
een «Dagbladmaatschappij" hebben gemaakt, omdat
de heer Zwart voor de aandeelhouders in de Dagblad-
vereeniging Iloltz Co. nog recht heeft op een zeker
deel der winsten, hebben in uitzicht gestelij, dat zij
tot April e. k. zullen volhouden. Maar dan Dan zal
wellicht het plan worden volvoerd, in Mei jl. door
eenige mannen van naam geopperd, om er van te
maken een soort liberale Standaard, aanvankelijk
bestaande van subsidiën, en het denkbeeld van mede
dinging met ander groote bladen geheel op te geven.
Op 1 Februari e. k. zal het blad nagenoeg 650,000
hebben gekost. Wijlen het Handels- en Effectenblad
kostte in vier jaar 400 000 en wijlen hei Moorden
iu 15 maanden 160,000".
