1885. N°. 106.
Dinsdag 8 September.
72ste jaargang.
Krankzinnigen
De Aanbesteding van Steenkolen,
GOESCHG
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich- voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
Aangezien het is gebleken dat vele
verpleegd worden buiten gestichten, zonder dat daar
van aangifte is gedaan, wordt, op uitnoodiging van
den Minister van Staat, Minister van Binnenlandsche
Zaken, herinnerd aan artt. 3 en 38 der wet van 27
April 1884 (St.bl no. 96), luidende:
Art. 3. Hij, die een krankzinnige verpleegt, is ge-
honden hiervan aangifte te doen aan den burgemeester
der gemeente van zijn werkelijk verblijf binnen twee
maal vier-en-twintig uren na den aanvang dier ver
pleging.
Art. 38. Met geldboete van vijftig cents tot drie
honderd gulden wordt gestraft hij, die nalaat aan het
bevoegd gezag met inachtneming van de wettelijke
voorschriften te doen de in art. 3, eerste lid, voorge
schreven aangifte.
Goes, den 5 September 1885.
De Burgemeester van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
benoodigd voor de gemeente, gedurende den aanstaanden
winter, zal op Zaterdag den 12 September 1885 des
namiddags te éen uur, ten raadhuize alhier, plaats
hebben.
De conditiën zullen ter secretarie ter lezing liggen
van heden af tot den dag der besteding, van des voor
middags 9 tot des namiddags 2 uren, volgens welke
afzonderlijk moet worden ingeschreven voor de levering
van New-Castle- en Ruhrkolen, beiden per Hectoliter.
Goes, den 5 September 1885.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
GOES, 7 September 1885.
In het Dagblad leest men
ȕn de verschillende plattelandsgemeenten van Zuid-
Beveland is het voorschrift der gemeentewet om op
den eersten Dinsdag van September raadszitting te
houden, wederom overtreden, omdat de heeren raads
leden te Goes kermis moesten gaan houdenjuist
die Dinsdag is de groote dag der Goessche kermis."
Het komt ons voor, dat het Dagblad hier te veel
generaliseert. Het schijnt waar, dat in eene enkele
gemeente op Zuid- (of Noord Beveland in boven
bedoelden zin tegen de desbetreffende bepaling in de
gemeentewet is gehandeld, maar dat zoo iets tot de
uitzonderingen behoort is zeker. Het zou daarom zeer
wenschelijk zijn, dat bet Dagblad de namen der ge
meenten, waar inzonderheid tegen art. 83 der gemeente
wet gezondigd is, publiceerde, opdat geen onverdiende
blaam ruste op andere.
Dezer dagen deed in de bladen een bericht de
rondte, dat zich voor het examen voor surnumerair
bij de directe belastingen 110 adspiranten zouden
hebben aangemeld voor 15 plaatsen. Uit goede bron
wordt ons verzekerd, dat het aantal adspiranten 83
bedraagt, waarvan eenige tevens voor adsp.-verificateur,
terwijl voor laatstgenoemde betrekking alléén zich 1
adspirant heeft aangemeld.
Het examen zal een aanvang nemen in November
en de examen-commissie bestaat uit de heeren con
troleurs De Bruijn te Rotterdam, Greidanus te Groenloo
en Van Maanen te Venlooen voorts uit de heeren
W. J. Van Gorkom, districtsschoolopziener te Goes,
en Bückmann, leeraar aan het gymnasium te 's-Graven-
hage. Als president der commissie zal optreden de
heer H. J. Moll, referendaris aan het depart, van fin.
afd. personeel.
In de vergadering van den gemeenteraad van
Kattendijke is tot wethouder benoemd de heer C. De
Wilde Az.
Sies
Benoemd tot wethouder van
Los.
Baarland de heer
De gemeenteraad van Wissekerke (N.B.) hield
Vrijdag, in plaats van Dinsdag, vergadering. De nieuwe
leden werden geïnstalleerd en de heer W. I. Vader,
burgemeester, als ambtenaar van den burg. stand
herkozen.
De begrooting voor 1886 bedraagt in ontvang en
uitgaaf f 19429,40. (M. Ct.)
Middelburg. Er schijnt een allerongelukkigste geest
in de menschen gevaren te zijn
Leest men herhaaldelijk van oproer en volksoploopen
elders, in onze doodsche gemeente uit men zieh door
het inwerpen van winkelruiten.
Aan deze baldadigheid, in den uiterst laakbaren
vorm van vernielzucht, waartegen door de benadeelden
noch door iemand anders kan gewaakt worden, schijnt
nog geen einde gekomen.
In den nacht tusschen Zaterdag en Zondag werd
in de Langedelft de groote spiegelruit bij den confiseur
den heer G. ingeworpen, terwijl op een paar andere
punten van de stad onbehoorlijk gehandeld werd.
De politie doet natuurlijk ijverig onderzoek't is
te hopen dat thans de heilige Hermandad zijnen
dienaren het noodige licht zal verschaffen.
Z. M. heeft aan den hoogleeraar dr. 3. J. Ds
Hollander, hoofd van onderwijs in de letterkunde aan
de Kon. Milit. Academie te Breda, op verzoek, onder
dankbetuiging voor de door hem gedurende vele jaren
aan den lande bewezen diensten, eervol ontslag ver
leend, behoudens aanspraak op pensioen, en zulks met
ingang van 1 October 1885.
Voor het dezer dagen te houden toelatingsexamen
voor den artillerie-cursus te Delft hebben zich 32
adspiranten aangemeld, terwijl 17 plaatsen zijn open
gesteld. Heden had het geneeskundig onderzoek der
adspiranten plaats.
De heer Bronsveld bespreekt in de Stemmen voor
waarheid en vrede de weigering der Synode van de
Ned. Herv. Kerk, om leerlingen der vrije universiteit
als predikant toetelaten. Hij waarschuwt tegen een
kerkgenootschap, hetwelk in dat geval ontstaan zou
en zegtdat »volk", thans zoo verheerlijkt, zal, als
het de macht in handen heeft, de Standaard te ge
matigd, de Heraut te geleerd, een «universiteit" on-
noodig,- onze psalmberijming arminiaansch vinden en
een schrikbewind uitoefenen.
De heer Bronsveld behoort tot de rechtzinnige rich
ting in ons land; misschien merkt de Arnh. Ct.
op zal zijne stem meer invloed hebben dan die van
de vrijzinnigen, wanneer deze op het gevaar wijzen
door de kerkelijke woelingen van dr. Kuyper en zijn
De Verzekeringsbode deelt onder reserve een zeld
zaam feit mede op 't gebied van 't verzekeringswezen.
Eenige weken geleden werd de bouwhoeve op Neder-
landsch Mettray door brand vernield. Het gebouw was
voor ƒ20,000 verzekerd; de overblijfselen werden met
onderling goedvinden geschat op 450, en de schade
vergoeding bepaald op 19,550, terwijl assuradeurs
nog een mooie premie aan de kweekelingen uitkeerden
voor bewezen hulp bij het blusschen. Nu doet zich
het geval voor, dat bij publieke aanbesteding de bouw
eener nieuwe hoeve is aangenomen voor 14,970.
Naar men zegt meldt de Verzekeringsbode zou
den commissarissen van Mettray, eerst voornemens uit
het geldelijk profijt dezer schade een nieuw familiehuis
te stichten, spoedig tot het besef gekomen zijn, dat
zij van de vrijgevigheid, of wil men liever, onervaren
heid hunner assuradeurs geen gebruik mogen maken
vooral uit overweging, dat aan de kweekelingen van
Mettray het exempel niet mag worden gesteld van
winst behaald uit schade, door verzekering.
Aan eene particuliere correspondentie aan de
N. R. Ct. uit Weepen dd. 2 September is o. a. het
volgende ontleend:
De internationale zaad- en graanmarkt, die elk jaar
hier gehouden wordt, behoort ook voor dit jaar weer
tot de geschiedenis. Er was weinig handel, en letterlijk
ging er niets om. Hoewel de berichten over den oogst
in Oostenrijk en Hongarije gunstig luiden, en ook de
rapporten uit het buitenland veel goeds vermelden,
was de omzet toch gelijk nul. Men weet in Oostenrijk-
Hongarije werkelijk niet, wat met den voorraad graan,
meel, haver, rogge, aardappelen enz., aan te vangen,
nu twee groote afnemers, Duitschland en Frankrijk,
voor den uitvoer gesloten zijn. Het kleine Zwitserland
en het arme Italië, waarheen thans de Oostenrijksch-
Hongaarsche veldvruchten worden uitgevoerd, zijn niet
in staat, het verlies van Frankrijk en Duitschland te
vergoeden.
Het aantal verkoopers is overvloedig dat der koopers
gering, omdat deze laatsten nog grootere daling der
prijzen afwachten. Dit vooruitzicht is voor den land
bouw des te onaangenamer, omdat de oogst ruim
geweest is, en er minstens 6 millioen centenaar meel
en 3 millioen centenaar gerst voor uitvoer beschik
baar zijn, die geen afnemers gevonden hebben. Neemt
men het getal 100 aan als het cijfer van een normalen
oogst, dan bereikte in Hongarije de tarwe dit jaar het
cijfer 117, rogge 96, gerst 108 en haver 94. In Oos
tenrijk zijn die cijfers voor tarwe 104, voor rogge 100,
voor gerst 95 en voor haver 98. Men hoopt nu nog
maar, dat de ongunstige berichten uit Amerika, waar
de oogst dit jaar evenals in Rusland beneden de ver
wachting is gebleven, een gunstigen invloed op de
vraag in Europa zullen hebben.
De heeren Buma en Van Diggelen mogen zich
reeds in krachtigen steun verheugen bij hunne poging,
om de afsluiting der Zuiderzee te maken tot een on
derwerp van gemeentebesturen, waterschappen enz.
die 't naast bij den toestand der Zuiderzee zijn be
trokken. Behalve van Gedep. Staten van Gelderland,
hebben zij thans reeds onderscheidene brieven van in
stemming ontvangen.
Echter ontvingen zij ook een paar weigeringen.
Het pharmaceutisch congres, te Brussel verga
derd, heeft met algemeens stemmen het voorstel van
dr. Van Hamel Roos aangenomen, om een internatio
naal tijdschrift tegen vervalschingen opterichten.
Tu de altijd zeer lezenswaardige Haagsche Om
trekken schrijft Damas in Het Vaderland o. a.
»Het is duidelijk, dat eene reden moet bestaan voor
de steeds talrijker tekortkomingen der jongelieden bij
het afleggen hunner examina, welke toch voor hen
niet zwaarder gemaakt zullen worden dan oorhaar is,
daar wel de ex-rminatoren, gelijk de Schepper, den
wind zullen meten naar de vacht der schapen en lam
meren, die ze onder hunne behandeling krijgen. Die
reden, ik wil ze openbaren naar het best van mijn
weten, op gevaar af dat ik, door zoo groote open
hartigheid, al mijne populariteit verlieze bij de hoop
des vaderlands. Maar dat verlies ware mij winst, indien
ik aldus het mijne had kunnen bijdragen tot verbe
tering van een toestand, die ten slotte demoraliseerend
op een elk zoude moeten werken, en ons maken tot
een gedropen volk en een gezakte natie.
Welnu, ik vermeen dat tegenwoordig in meer dan
éen opzicht te veel vrijheid aan jongelieden wordt ge
laten, die het gebruik nog niet altijd van het misbruik
weten te onderscheiden. En hier spreek ik zoowel van
vrije studie, als van vrije uitspanning. Wat de eerste
betreft, men handelt niet wel door te veel over te
laten aan het initiatief van knapen, die nog onmogelijk
het nut kunnen inzien van vergaarde kennis, of door
vrije studentjes te maken van mannekens van twaalf
en veertien jaren. Laat men den schooljongen gerust
maar wat drillen Dat neemt niets weg van den eerbied,
welken men der jeugd verschuldigd is, en 't zal haar
ten goede komen, al ware het slechts om haar te leeren
gevoelen wat autoriteit is, een begrip dat meer en
meer dreigt te verdwijnen. En wat de vrije uitspanning
aangaat, ook daar zij men voorzichtig en late zich
niet enkel leiden door zijn goed hart. O ik weet het,
niets is aangenamer dan tot een troep levenslustige
jongelieden te zeggengaat uit, neemt het er goed
van, ge zijt slechts éénmaal jong 1 Maar, wanneer,
den volgenden dag, de zintuigen loom werken, de ge
dachten ver uit den koers zijn gestuurd en de lessen
niet willen vlotten, wat dan? En zoo die uitspan
ningen, week aan week, en ook in de week herhaald
worden, en de draad der studiën telkens word afge
broken, wat dan, aan het einde des jaars? Wel, na
tuurlijk, een «pompen of verzuipen", dat noch aan het
karakter, noch aan de wetenschap van den jongeling
zal voordeel brengen. Ook al mocht het dezen gelukken
zich door dat pompen te reddenHet schip blijft
immers wrak 1
Het is een feit, dat aan de Militaire Academie
het uitgaan, zonder voorwaarde of toezicht, buiten
gemeen is toegenomen, maar ook, en in gelijke mate,
het aantal achterblijvers. Dan, niet alleen in de mi
litaire opleiding doet zich dat verschijnsel voor; ook,
en vooral in de burgerlijke opvoeding heerscht eene
ongebondenheid, waaraan menig jongmensch te danken
heeft, dat zijne carrière reeds bij den aanvang ver
broken wordt. Hoevelen hunner verdrinken niet, al
vorens zij water hebben gezien Hoevelen hunner
zijn niet «beurs" nog voordat ze rijp werden Nie
mand kan volhouden, dat die vervroegde wereldkennis,
waarop al te groote vrijheid moet uitloopen, bevor
derlijk zoude zijn aan de frischheid van gemoed, aan
den eenvoud van zin bij het jonge geslacht. Niemand
kan met recht beweren, dat het raadzaam zoude zijn
flinke jongens te hervormen in mislukte heertjes, wien
alle genietingen der hedendaagsche maatschappij open
staan, en die reeds geblaseerd zijn, wanneer het
scheermes nog te vergeefs langs de gladde kin naar
weerstand zoeken moet. Waarlijk, de ondervinding op
die wijze en op dien leeftijd opgedaan, werkt verdor
rend op de jonge loten, en doet de blaren en haren
afvallen, nog voordat het met den zomer is gedaan 1
Aan het heerlijke onwijs zijn, dat der jeugd past, wordt
aldus ongelukkiglijk te kort gedaan en eene generatie
van oude mannetjes voorbereid, tot last voor haar
zelve en tot schade voor het land 1
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Nisse. Tengevolge der strenge zedelijke eischen door
den predikant aan de kerkeraadsleden, als voorgangers
der gemeente, gesteld, hebben vier van de zes leden
hun ontslag genomen,
De nieuwe cursus aan de Hoogere Burgerschool
te Goes is aangevangen met 90 leerlingen, waarvan 10
in enkele vakken.
School E (voor voortgezet lager onderwijs aan
meisjes) is heden geopend met 30 leerlingen.
Te 's-Heer Abts- en Sinoutskerke bedroeg de
collecte voor de scholen met den bijbel dit jaar 11,40
te Kolijnsplaat met Kats (Herv. Kerk) ƒ28,58; te
Kamperland ƒ154. (St.)
Bij de gehouden her-examens voor de Kon. Mil
academie te Breda zijn o. m. in het vierde studiejaar
overgegaan de cadetten H. J. Hannink en F. L. Lam-
brechtsen.
Eenigen tijd geleden heeft de gemeenteraad van
Stavenisse besloten, te beginnen met 1 Jan. 1886, de
jaarwedden der onderwijzers (alleen het hoofd der
school uitgezonderd) met ƒ100 te verlagen, en dus
van ƒ625 op ƒ525 te brengen.
Deze bepaling is ook van toepassing gemaakt op
de reeds in betrekking zijnde onderwijzers, die alzoo
hun inkomen plotseling met ƒ100 zien verminderen.
De aanleiding tot dit besluit is, zoo meldt men van
Stavenisse aan de Z.Z. N.Bode, curieus genoeg. Men
wil er nl. eene vroedvrouw aanstellen, op eene jaar
wedde van 300 en men weet in dezen nieuwen post
op de begrooting niet anders te voorzien dan door
het tractement der drie onderwijzers met ƒ100 te
besnoeien.
Met belangstelling wordt natuurlijk afgewacht, of
Ged. Staten van Zeeland dit besluit zullen goedkeuren.
In het geheele land zijn voor het hoofdonder
wijzers-examen geëxamineerd 1022 mannel. en 139
vrouwel. candidaten, waarvan er 312 mannel. en 59
vrouwel. slaagden.
Rechtszaken.
Het gerechtshof te 's-Gravenhage heeft Zaterdag
den gewezen brievengaarder te Westdorpe P. L. D. K.
schuldig verklaard aan het als openbaar bewaarhouder
verduisteren van gelden en geldswaardige papieren,
die hem uithoofde van zijn post in handen waren ge
steld, en veroordeeld tot 183 dagen eenzame opsluiting
en eene boete van ƒ11. J. S. metselaar te Ierseke,
werd ter zake van diefstal met binnenbraak, veroor
deeld tot 1 jaar eenzame opsluiting. De boerenzoon
C. M. uit Westkapelle, beschuldigd van oneerbare aan
randing van een jeugdig meisje, was reeds jl. Donder
dag, na behandeling zijner zaak met gesloten deuren,
bij gebrek aan bewijs vrijgesproken.
Het hof bevestigde voorts een vonnis der rechtbank
te Middelburg, houdende veroordeeling van P. d. 1. L.,
slachter te Groede, tot 45 dagen celstraf en 8 boete,
als zou hij in zekeren nacht der maand Mei op den
weg van Nieuwvliet naar Groede een ander persoon
met een pennemes over het aangezicht hebben gesneden,
en daarbij vooral diens neus vrij ernstig hebben ver
wond.
Eveneens werd bevestigd het vonnis derzelfde recht
bank, waarbij W. A. R., timmerman te Hansweerd,
door de rechtbank te Middelburg was veroordeeld tot 15
dagen celstraf en 8 boete, wegens het toebrengen
van een slag aan een bezoeker van een bierhuis te
Hansweerd, waardoor bloedstorting was veroorzaakt.
Landbouw en Veeteelt.
Men schrijft ons
Niet algemeen schijnen de landbouwers te begrijpen
dat ze met hun tijd mede moeten om den strijd om
het bestaan vol te kunnen houden, en dat vereeniging,
samenwerking ook voor hen van 't hoogste belang is.
Een navolgenswaardig voorbeeld gaven in dit opzicht
de landbouwers van Nieuwerkerk (Schouwen). Zij
richtten 28 Febr. 1885 een vereeniging op, onder den
naam: «Landbouw-vereeniging Eendracht bindt". Deze
vereeniging telt 32 leden en stelt zich ten doel, den
landbouw in den ruimsten zin des woord op alle mo
gelijke wijze te bevorderen. Zij tracht dit doel te
bereiken doora. het gemeenschappelijk aankoopen
van kunstmeststoffen enz. te bevorderenb. alle land
bouwers en belangstellenden in den landbouw om zich
te scharen, teneinde zoo eendrachtig mogelijk samen-
tewerkenc. aan de leden alle inlichtingen te ver
schaffen, die hun op landbouwgebied nuttig en dienstig
kunnen zijn.
Door tentoonstellingen te organiseeren en prijzen uit
teloven tracht de vereeniging bekend te worden met
de beste zaaigranen, zaden en landbouwgewassen en
zich die aanteschaffen.
De 1ste tentoonstelling van winter-zaaigranen hield
zij Zaterdag 5 September. Ingezonden waren40
monsters, en wel17 monsters tarwe.
De le prijs behaalde dhr. C. Koopman te Nieuwer
kerk, voor Essex-tarwe; 2e prijs dhr. D. Q Mulock
Houwer te Zieriksee, voor «Onbevriesbare"3e prijs
dhr. M. v. d. Poel te Abbenbroek, voor Victoria. Dhr.
C. Labrijn verkreeg een getuigschrift voor Dikkoptarwe.
Verder 5 monsters rogge: 1 e prijs dhr. C. Koopman
te Nieuwerkerk, voor Zeeuwsche roggedhr. M.
Luitjens te Uithuizermeden verkreeg een getuigschrift
voor Propsteiër rogge.
Voor gerst waren ingekomen 6 monsters: le prijs
dhr. C. Koopman te Nieuwerkerk, voor Zeeuwsche
gerst; 2e prijs dhr. M. Luitjens te Uithuizermeden,
voor Groninger en een getuigschrift dhr. D. Q. Mulock
Houwer voor Zeeuwsche wintergerst. De overige mon
sters bleven buiten mededinging en dienden meer ter
opluistering.
Zij bestonden uitzomergerst, triomph-haver, ver
schillende soorten beet- en mangelwortels, een krop
3jarige meede enz.
