feel hat lager» ett middelbaar onderwijs betreft en be
houdens het toezicht der overheid, een en ander te
regelen bij de wet.
«Onvermogenden worden in staat gesteld kosteloos
lager onderwijs te genieten.
«De Koning doet van den staat van het onderwijs
jaarlijks een uitvoerig verslag aan de Staten-Generaal
geven."
De Minister van oorlog brengt ter kennis van
belanghebbenden, dat den 20sten October e. k. weder
pupillen op de Pupillenschool te Nieuwersluis zullen
worden geplaatst.
De Minister van justitie heeft bepaald, dat aan
ontslagen gevangenen, die binnen de vijf uur hunne
bestemmingsplaats kunnen bereiken, geen reisgeld meer
zal worden verstrektals veergeld moet betaald
worden, zullen zij daarvoor van het noodige worden
voorzien.
Te rekenen van 1 October a. s. wordt voor de
inleggers in de rijkspostspaarbank, in plaatsen waar
nevens een post-, bij- of hulpkantoor tevens een rijks
telegraafkantoor (waartoe ook die met telephoondienst
behooren) gevestigd is, de gelegenheid geopend om
de overbrenging van aanvragen om terugbetaling op
spaarbankboekjes (mits niet van het geheele tegoed)
alsmede van de orders tot terugbetaling, welke dien
tengevolge door den directeur der rijkspostspaarbank
worden afgegeven, door middel van de telegraaf te
bespoedigen.
Door de regeering is thans ook rechtspersoonlijk
heid geweigerd aan de naamlooze vennootschap «Het
vereenigingsgebouw Walhalla" te 's-Hage. Als reden is
opgegeven, dat «zoowel uit de namen der oprichters
en de benaming der op te richten naamlooze vennoot
schap, als uit de bepaling van art. 16 der overgelegde
ontwerp-akte duidelijk blijkt dat de vennootschap
«Het vereenigingsgebouw Walhalla" moet strekken om
lokalen beschikbaar te stellen voor vergaderingen en
bijeenkomsten der sociaal-democraten en zoowel daar
door, als door het bijeenbrengen van kapitaal het
sociaal-democratisch Bond in zijn streven te steunen."
In de helft der volgende maand zal er ten behoeve
van reeds in dienst zijnd personeel bij de Maatsch. tot
expl. van Staatsspoorwegen gelegenheid worden gegeven
om deel te nemen aan het surnumerairs examen. Aan
dit examen kunnen ditmaal geen particulieren deel
nemen.
Met ingang van I Sept. a. s. is de Kijkstelegraflst
2de klasse C. Gaanderse van Rotterdam naar Ierseke
overgeplaatst, wegens de invoering van den vollen
dagdienst op het Telegraafkantoor aldaar. Het Aantoor
is dan weder op werkdagen open van 's morgeus half
acht tot 's avonds negen uur.
Het telegraafkantoor met vereenvoudigde inrich
ting te Kolijnsplaat wordt op 1 September aanstaande
geopend. De diensturen zijn geregeld als volgtop werk
dagen van 8% tot 12 uren voor- en van 1% tot
3 en 4 tot 7 uren namiddags, op Zon- en feest
dagen van 8 tot 9 uren voor- en van 1 tot 2 uren
namiddags.
De Nederl. Juristen-vereeniging, de vorige week
vergaderd, heeft de vraag: «Behoort uitlevering van
eigen onderdanen te worden verboden 7" met 32 tegen
22 stemmen bevestigend beantwoord, en de vraag
Behoort dit verbod in de Grondwet te worden uit
gedrukt?" met 39 tegen 15 stemmen ontkennend be
antwoord.
Het gemeentebestuur van 's-Gravenhage heeft
vergunning gegeven tot bet houden van een optocht
door de leden van het Ned. Bond voor alg. kies- en
stemrecht, de algemeene Ned. werklieden-vereeniging
en de sociaal- democratische vereeniging op 20 Sept.
te 12 uur, op voorwaarde dat er geen muziek bijgemaakt
wordt en dat in overleg met de politie de te volgen
weg wordt bepaald.
In de treinen tusschen Vlissingen (haven) en
Venloo, welke in beide richtingen op de booten der
Maatschappij «Zeeland" correspondeeren, zal van 1 Sept.
e. k. af een restauratierijtuig zijn geplaatst tot welk
rijtuig reizigersvoorzien van plaatsbewijzen 1ste
klasse, recht van toegang hebben, zonder verplicht
te zijn daarvoor te suppleeren. Reizigers 2de klasse
kunnen van het rijtuig gebruik maken tegen bijbetaling
van fl,80. Degenen, die in het restauratie-rijtuig plaats
nemen, zijn verplicht eenige vertering te maken.
Prof. De Hollander verzocht ten vorigen jare
zijn eervol ontslag als hoofd van het letterkundig on
derwijs aan de Militaire Academie, waaraan hij bijna
veertig jaren als leeraar was verbonden. DriDgend werd
hij toen uitgenoodigd, zijn betrekking te blijven waar
nemen, daar hij, ondanks zijn bijna 70-jarigen leeftijd,
nog ten volle daarvoor geschikt was.
Den 20n Augustus van dit jaar, dus geen veertien
dagen vóór dat de nieuwe cursus begint, ontving nu
de heer De Hollander een officieel schrijven, waarin
hem verzocht werd, zijn ontslag te vragen.
Het schijnt, dat men aan het Ministerie niet tevreden
is over de cijfers, door prof. De Hollander bij de over-
gangs-examens aan de jongelieden gegeven, waardoor
het aantal van hen, die niet overgingen, vrij groot
was. De inspecteur had het werk opnieuw nagezien
en volgens diens oordeel was dit door den heer De
Hollander te laag getaxeerd.
Zooals reeds vroeger is medegedeeld, werd de
openbare school te Reusel door geen enkel kind meer
bezochtde twee in die gemeente bestaande bijzondere
scholen hebben alle kinderen opgenomen. De hoofd
onderwijzer en de hulponderwijzer der openbare school
zijn op hun verzoek eervol ontslagen, zoodat de school,
van leermeesters en leerlingen beroofd, eenzaam en
verlaten staat.
Voor het geval dat te eeniger tijd voor kinderen
uit Reusel openbaar onderwijs gevraagd werd, had de
gemeenteraad met de naburige gemeente Hooge Mierde
eene overeenkomst gesloten, waarbij laatstgenoemde
gemeente zich verbond, tegen betaling die kinderen
in hare scholen toe te laten, zoolang althans hot getal
beneden 12 bleef.
Aan deze overeenkomst hebben Gedeputeerde Staten
hunne goedkeuring onthouden, op grond, dat artikel
16 der wet op het lager ondeiwijs vordert, dat in
elke gemeente voldoend openbaar lager onderwijs zal
worden gegeven, en dat het met deze wetsbepaling
niet zou zijn overeen te brengen om kinderen uit
Reusel, waarvoor openbaar onderwijs wordt gevraagd,
te verwijzen naar de scholen van eene naburige ge
meente. (N. R. Ct.)
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Bij de Herv. gemeente te Zieriksee is tot pre
dikant beroepen ds. A. W. Van Wijk te Delden.
Aangenomen het beroep naar de Chr. Ger. gem.
te Schoondijke (cl. Middelburg) door den heer G. Sij-
besma, cand. te Kampen.
- Ds. E. J. Van de Roemer, te Purmerland, her
dacht de vorige week, onder vele blijken van belang
stelling, zijn 25jarige ambtsbediening.
De heer Van de Roemer was achtereenvolgens pre
dikant te Krabbendijke, St.-Kruis, Zwartewaal, Ter
heiden en Purmerland.
De Synode der Chr. Ger. kerk heeft het adres-
seeren in zake de doodstraf bij stemming ontijdig ge
oordeeld.
In zake Zondagswet echter en schrapping van art.
168 der Grondwet is tot adresseeren besloten.
Eindelijk verwierp de Synode een voorstel om den
wensch uittespreken, dat zij aan de leerlingen der theo
logische school den doctorstitel moge verleenen.
De Christelijk Gereformeerde kerk telt thans bijna
150.000 leden in Nederland, waarvan ruim */s in de
provincie Groningen.
Mgr. Paredis, bisschop van Roermond, vierde
Vrijdag zijn 90n verjaardag.
Vlissingen. In de Dinsdag te houden gemeenteraads
zitting zal onder meer een besluit behandeld worden
waarbij het personeel van de openbare scholen ver
plicht wordt in de gemeente te wonen. Hoewel het
voor de betrokken personen als wij ons niet bedrie
gen, wonen vier onderwijzers te Oost-Souburg en vier
te Middelburg bij hunne familie natuurlijk verre
van aangenaam is, kan men tegen dezen huishoude-
lijken maatregel heel weinig aanvoeren. De billijk
heid, dat het personeel te Vlissingen moet wonen,
is onbetwistbaar, doch het is in zekeren zin te be
treuren, dat van meet af aan deze maatregel niet is
ingevoerd.
Het bestuur van de afdeeling «Zeeland" van
de Vereeniging van onderwijzers aan de kweek- en
normaalscholen tot opleiding van onderwijzers, be
staande uit de heeren Moens, Wendel en Ittman,
heeft aan de directeuren dier inrichtingen eene cir
culaire gezonden, waarin het mededeelt wat het ge
daan heeft om de besluiten van de vergadering, 19
April 1884 te Middelburg gehouden, uit te voeren
Toen toch werd bepaald, dat op de eerstkomende
vergadering het onderwijs in de Nederlandsche taal
en de vormleer zou besproken worden, en dat, om
zoo mogelijk tot eenheid in dit onderwijs te komen
en de besprekingen niet te rekken, aan twee onder
wijzers in de 2e inspectie zou verzocht worden een
leerplan daarvoor op te maken, en in enkele stellingen
den geest, de strekking of het doel van dit onder
richt uit te drukken. Stellingen en leerplan zouden
dan eerst door de onderwijzers aan elke inrichting
afzonderlijk besproken en van het resultaat dier be
sprekingen aan de bedoelde heeren kennis gegeven
worden. De heeren Bouman te Amsterdam en Van
Dijk te Leiden hebben zich van die taak gekweten,
de eerste voor de vormleer in vier stellingen, de laatste
voor de Nederlandsche taal in 7 stellingen. Voor 1
October moet hun kennis gegeven worden van de
bespreking dier stellingen. Op een nader te bepalen
tijd en plaats zullen dan de vergaderingen van de
gezamenlijke onderwijzers plaatshebben. MCt.)
Vrijdagavond is te Breda geopend de 20ste al
gemeene vergadering der Vereeniging van leeraren aan
inrichtingen van middelbaar onderwijs.
Uit het jaarverslag blijkt dat het aantal leden der
Vereeniging van 357 tot 369 gestegen is.
Zaterdag kwam o. a. aan de orde het debat over
de reeds in 1884 voorgestelde motie van den heer
Frowein van den volgenden inhoud
De algemeene vergadering der Vereeniging van
leeraren aan inr. v. M. O. geeft als hare meening te
kennen
a. dat volgens de bestaande wetten de leeraar het
meest volledig recht bezit, om buiten de school vrij
zijne meeningen in woord en geschrift te verkondi
gen b. en dat het niet mag worden afgekeurd,
wanneer hij een, naar zijn oordeel, gepast gebruik van
dit recht wenscht te makenc. zij noodigt het
bestuur der Vereeniging uit, van de aanneming dezer
motie kennis te geven aan den Minister van binnen-
landsche zaken en de beide inspecteurs van het M. O.
Over deze motie werd een langdurige en warme
discussie gevoerd. Met 20 tegen 19 stemmen werd
vooraf een motie van den heer M. Hom, leeraar aan
de H. B. school te Schiedam, verworpen, strekkende
om de motie-Frowein niet in behandeling te nemen,
maar tot de orde van den dag over te gaan. Ten slotte
werd de 1 e alinea van de motie-Frowein aangenomen
met 23 stemmen tegen 10, terwijl zich 5 der aan
wezigen van stemming onthielden. Bij de 2de alinea
waren, op voorstel van de heeren IJzerman en Bruinsma,
ingrijpende veranderingen aangebracht.
De heer IJzerman had nl. voorgesteld om in alinea
b de woorden naar zijn oordeel te schrappen en de
alinea c te laten vervallen, terwijl de heer Bruinsma
aan alinea b der motie-Frowein wilde toevoegen «dat
het in hem als leeraar niet mag worden afgekeurd",
enz. en dus den leeraar van den menseh te scheiden.
De heer Frowein nam deze uitbreiding over doch
bestreed het amendement-IJzerman. Ten slotte werd
het amendement-IJzerman op al. b aangenomen met
29 tegen 8 stemmen (1 buiten stemming.)
De aldus geamendeerde alinea werd echter met 19
tegen 14 stemmen verworpen (5 buiten stemming),
I waarbij de heer Frowein constateert tegen de Verminkte
motie te hebben gestemd. Eindelijk werd alinea c bij
j acclamatie verworpen. Zoodat ten slotte alleen is aan
genomen de volgende motie
«De vergadering geeft als hare meening te kennen,
dat volgens de bestaande wetten de leeraar het meest
volledig recht bezit om buiten de school vrij zijn mee
ningen in woord en geschrift te verkondigen". Aan
gezien dit echter reeds volgt uit art. 8 der Grondwet,
had ook deze motie wel achterwege kunnen blijven.
Dengenen, die in de tweede helft van het jaar 1885
voor de faculteit der wis- en natuurkunde der Rijks-
Universiteit te Utrecht, het eerste natuurkundig examen
of het theoretisch apothekers-examen, bedoeld in artt.
4 en 13 der wet van 25 December 1878 Staatsblad
no. 222), wenschen af te leggen, wordt verzocht,
zich daartoe vóór of op den 15den September a s.
schriftelijk aan te melden bij prof. N. W. P. Rauwenhofl,
te Utrecht, voorzitter der faculteit voornoemd.
Dag en uur van het examen zullen aan belangheb
benden nader worden bekend gemaakt.
Kunst, Wetenschap en Letteren.
Gisteravond gaf het welbekende tooneelgezelschap
van den heer F. Van Doeselaer eene tooneelvoorstelling
in de Schouwburgzaal in «De Prins van Oranje" al
hier, die over het algemeen zeer goed voldeed. Opge
voerd werden achtereenvolgens «De arme Jacques",
tooneelspel in éen bedrijf; «Krelis en Antje", minne
spel in éen bedrijf en «De laatste rit van een oud
postiljon", tooneelspel met zang in drie tafereelen.
In het eerste stuk traden o. a. op de heer Fritz
Bouwmeester en mej. Philomene Jonkers, die beiden
hunne rollen zeer goed vertolkten, terwijl in het tweede
dezelfde actrice optrad en de verzen uitstekend zegde,
iets wat van weinig tooneelspelers of tooneelspeelsters
kan getuigd worden. Het derde stuk werd mede op
voldoende wijze gespeeld. De zaal was vrij goed bezet,
hoewel de gunstig geslaagde voorstelling wel een nog
talrijker publiek had verdiend.
De heer Willem Van Zuijlen zal dezen winter
zijn 30jarige tooneelloopbaan herdenken en bij die
gelegenheid een tournée door het land maken.
De Indépendance ontving uit Hal bericht van
het plotselinge overlijden van den violoncellist Joseph
Servais. Hij was een zoon en leerling van den inder
tijd beroemden virtuoos A. F. Servais. Sedert 1872
was Joseph Servais leeraar aan het Brusselsche con
servatorium. Hij mocht slechts den ouderdom van 35
jaar bereiken.
Prinses Wilhelmina wordt heden vijf jaar oud.
Het jongste nummer van de «Katholieke Illustratie"
bevat haar portret in kleurendruk.
Ook verder is die afl., met het oog op den feestdag
van heden, gedeeltelijk aan het Prinsesje gewijd. Zij
bevat o. a. een vers van den heer J. R. Van der Lans:
«Aan ons Prinsesje op haar vijlden verjaardag", en
een vers van B. Van Meurs «Grootje aon 't Prinsesje",
dat wij hieronder laten volgen
Willemientje,
Aorig kiendje,
Waor ik zooveul goeds van heur,
Dukkels, 'k gleuf wel duuzend keeren,
Was 'k neisgierig, vol begeeren
Oe te zien ien kleur en fleur.
Heug van jaoren,
Gêft 'et vaoren
Met de spoor gen pas veur mien,
Anders ha'k al lang en reiske
Naor den Haog gedaon, lief meiske,
Enkel um oe maor te zien.
De Illestraosie
Per okkaosie
Hêt dien wunsch van mien geheurd,
Daorum stuurt ze aon 't stokoud grootje
Oew portretje veur kadootje,
Fien geteikend, mooi gekleurd.
't Erste schouwen
Deê me schrauwen
'k Zal oe zeggen, kiend, waorum
Kroonprins Willem hê'k veurdezen
Ook geschouwd ien 't kienderwezen
Sprekend liekent gij op hum
't Eigenst vleugske
Ien 'et eugske,
't Eigenst lachsken um den mond,
't Eigenst rank en slank postuurke,
Recht en vaststaond as 'en muurke,
't Eigenst kupke rond en blond.
Wat we al dachten
En verwachtten
Van dk jungske, zoo geliefd!
Hij, acherm! is ons ontvallen
Gij bint nou geliefd van allen,
Bluumke da nog overblieft!
Kroonprinsesje,
'k Bin gen besje
Die oe waorzegt uut de kaort;
Maor da durf ik profetieren:
Ens zulde over ons regieren
As 'en Keunigin, ons waord!
God zal 't geven 1
't Nog beleven
Zal ik, stakker, nieoch neê
Maor daorboven za'k 'et heuren,
En dan as da mag gebeuren
Roep ik mee: hoezee, hoezee!
Rechtszaken.
Arrondissements-rechtbank te Middelburg.
Vrijdag zijn o. a. veroordeeld
A. R., 25 j., en M. M., 23 j., beiden te Goes,
wegens mishandeling, de le tot 15 en de 2e tot
8 boete; J. G., 16 j., en R. Van H., 17 j., te Goes,
Wegens diefstal, ieder tot 8 dagen celO. Van G.,
45 j., te Ellewoudsdijk, wegens mishandeling, tot/12
boete; M. K., 19 j., te Hansweerd, wegens mishande
ling, tot 8 boeteA. S29 j., te Ierseke, wegens
mishandeling, tot 15 dagen cel en 8 boete.
De rechtbank te 's-Hage veroordeelde Vrijdag de
ex-dienstbode van advocaat-generaal jhr. De Savornin
Lohman tot éene maand celgevangenis, wegens het ten
nadeele van haren meester in loondienst ontvreemden
van een lapje biefstuk en eene geringe hoeveelheid
thee, niet bestemd voor de keuken. De luttele waarde
van het ontvreemden gold voor de rechtbank als ver
zachtende omstandigheid.
Landbouw en Veeteelt.
In Zuid-Beveland zal er dit jaar een belangrijk
tekort bestaan aan paardenpeen. Het daarvoor ongun
stige weder, gepaard aan de aanwezigheid van eene
luizenplaag, is oorzaak van de grootendeels mislukte
teelt. Tegenover dit ongunstig verschijnsel verheugen
zich echter hier en daar een of meer landbouwers in
het bezit van maïs. Levert dit gewas in 't algemeen
onder gewone omstandigheden belangrijke voordeelen
op, thans, nu velen gebrek of schaarschte aan veevoe
der ondervinden, treedt het groote nut van maïs des
te meer op den voorgrond bij al degenen, die haar
uitzaaiden. De ervaring leert dat zij schier op eiken
grond gelukt en dat het vee haar met graagte duur
zaam nuttigt. Zij wordt zeer fijn gesneden in den
gewonen snijbak of snijmolen, die elk veehouder rijk
is. Vreemd mag het heeten, dat niet ieder eens een
proef neemt, al ware het slechts met eene oppervlakte
van 25 Aren.
Buitenlandsch Overzicht.
De samenkomst der Keizers van Rusland en Oos
tenrijk te Kremsier heeft plaatsgehad en de beide
vorsten zijn naar hunne residentiën teruggekeerd.
Volgens de officieuse bladen is de conferentie tot
aller bevrediging en genoegen afgeloopen en is er
voor den Europeeschen vrede, zoowel als voor de vriend
schappelijke verhouding der beide rijken in de toekomst
alles goeds te wachten. Zoolang echter deze jaarlijksche
samenkomsten hebben plaatsgehad is steeds hetzelfde
verteld, zoodat er reeds weinig verrassends meer in
die mededeelingen schuilt.
Het Spaansch-Duitsch conflict over de Carolinen-
eilanden begint zijne nieuwheid reeds te verliezen en
de belangstelling zoekt reeds naar eene andere zaak
om bevredigd te worden. De Fransche bladen hebben
zich een oogenblik in de zaak gemengd om Duitsch-
land eenige hatelijkheden te zeggende Duitsche
bladen hebben beweerd, dat het hoofdzakelijk Fran-
schen waren, die de demonstratiën te Madrid in het
leven hebben geroepen en ten slotte loopt de geheele
zaak op niets uit en zal alles in der minne worden
geschikt.
De Engelselie buitengewone gezant te Konstantinopel
sir Henry Drummond Wolff werd Zaterdag door den
Sultan ten gehoore ontvangen. Hij las een persoonlijke
boodschap van H. M. de koningin voor, waarin de ern
stige wensch wordt uitgedrukt, dat de beide natiën
te allen tijde op vreedzamer, en vriendschappelijken
voet zullen mogen leven. Voorts hoopt de koningin,
dat zij weldra ïn staat zal zijn, met medewerking van
den Sultan, een einde te maken aan de bestaande ver
wikkelingen in Egypte en aldaar een toestand in het
leven te roepen, waarbij de rechteB van den Sultan
en de belangen, zoowel van Engeland als van alle andere
mogendheden, zullen zijn gewaarborgd.
De Sultan verklaarde in zijn antwoord, gewicht te
hechten aan een verbond met H. M. regeering, en hare
rechten als souverein over Egypte volkomen te eer
biedigen. Over eenige dagen zou hij een of meer per
sonen benoemen, teneinde met sir Wolff verschillende
Egyptische quaestiën te bespreken. Binnenkort zou
den heer Wolff opnieuw audiëntie worden verleend.
Gemengde Berichten.
Vrijdagavond bezochten we, daartoe uitgenoodigd,
Wery's groot honden- en apentheater, op de Beesten
markt alhier.
We twijfelen er niet aan of het publiek, dat in grooten
getale was opgekomen, heeft zich uitstekend gea
museerd, want meest alle toeren werden vlug en goed
verricht en wekten herhaaldelijk den lachlust op. Men
weet waarlijk niet waarover men meer verbaasd moet
staan over de leerzaamheid der honden en apen, of
over het geduld en den tact van hen, die de moeite
namen ze te dresseeren. Ook de verrichtingen der
koordendanseres, zoowel als die der ponny's, afgewisseld
door de gymnastische werkzaamheden der clowns,
verwierven algemeen bijval, terwijl tot slot de agios-
copische wereldtableaux verrassend effect te weeg
brachten.
Een woord van bewondering eindelijk voor de longen
der muzikanten, die zeker wel zachter zouden blazen,
vreesden ze niet door hunne concurrenten in de buurt
overstemd te worden.
Alles te zamen genomen, kunnen we ook een bezoek
aan deze tent zeer aanbevelen.
Naar men ons meldt heeft er gisternamiddag alhier
een kleine vechtpartij plaatsgehad tusschen een paar
bezoekers van de tapperij van de wed. K., tengevolge
waarvan zekere v. H. eene vrij ernstige wonde aan
het hoofd bekwam. Hoewel aanvankelijk gearresteerd
is v. H. toch weder vrijgelaten, doch de andere per
soon, zekere V., is gevankelijk naar Middelburg over
gebracht.
Ierseke. Vrijdag is hier een vaartuig, dat te zwaar
met pannen geladen was, niet ver van den wal ge
zonken. De beide opvarenden zijn door den schipper
van een hengst gered.
De vorige week werd hier weder bewezen hoe sterk
de liefde der dieren is voor haar kroost. Eene koe
en haar kalf, die steeds in dezelfde weide hadden ge-
loopen, werden de vorige week door den eigenaar
van elkander gescheiden en ieder in eene vreemde
weide gebracht, die een uur van elkander lagen. De
koe legde eene groote onrust en verdriet aan den dag
