1885. N°. 89.
Donderdag 30 Juli.
72ste jaargang.
BURGER-AVONDSCHOOL
GOESGHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prije slecht»
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
Tot het aangeven van leerlingen voor de
bestaat gelegenheid ter Secretarie van de gemeente,
op Maandag den 3 Augustus a. s., des middags van
12 tot 1 uur
Goes, 29 Juli 1885.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. J. RAMONDT l.b
De Secretaris,
HARTMAN.
GOES, 29 Juli 1885.
Omtrent den dood van onzen vroegeren stadge
noot den heer W. I. H. G. Danckaerts meldt de Deli-
Courant het volgende:
Binnen een jaar tijds is dit nu de tweede moord op
een Europeaan gepleegd, waarvan de drijfveer misschien
altijd verborgen blijft, en ook in dit geval evenals bij
wijlen Bonniciolli is er niet de minste sprake van mis
handeling of barschheid bij den assistent (zooals men
gewoon is daar de geëmploieerden bij de tabakscultuur
te noemen) of van haat bij de koelies, 't Is een moord
om te moorden en schrik en ontsteltenis teweeg te
brengen, en of daarmede door de Chineezen een zeker
doel bereikt moet worden is nog een raadsel.
De heer D., een assistent, die volgens het algemeen
gevoelen eerder te zacht en meegaande was voor zijn
koelies dan omgekeerd en van wien administrateur en
collega's o. a. verklaren dat zij hem nooit een hand
naar een k "■lie zagen uitsteken, is intusschen als offer
gevall. n. Ware hij nieuweling of onbekend geweest
met het innerlijke leven der Chineezen, zoo ware wel
licht daarin nog een oplossing te vinden geweest, maar
ook dit is hier niet het geval.
Hoe men zich wendt of draait en van welke zijde de
zaak beschouwd wordt, zij blijft een raadsel en het ge
heim zal naar wij vreezen wel nimmer opgelost worden.
Des morgens had de heer D. bij de inspectie der
velden aan Lam A Tay order gegeven eenige jonge
plantjes, die in éenzelfde gat gestopt waren, er uit te
nemen en over te planten en toen moet hem door dezen
reeds toegeroepen zijn, dat, als die plantjes uit den
grond moesten, D. er onder zoude komen.
Ongelukkig genoeg hoorde D. zulks niet of nam
geen notitie van die bedreiging en 's middags om 3
uur in het veld komende om te zien of de order was
opgevolgd, ontving hij onverhoeds en vóór dat er een
woord gewisseld was, van een der twee koelies, die
steeds in eikaars gezelschap waren, een parangslag
over het hoofd, die tot de hersenen doordrong en
hem deed inzakken. De twee Chineezen wel opmer
kelijk bestaat hier dezelfde verhouding tusschen de
twee moordenaars als te Lingga brachten hem daar
na nog verschillende doodelijke wonden op het achter
hoofd toe en niettegenstaande er genoeg Chineezen in
de nabijheid waren, werden de moordenaars niet aan
gehouden, maar wisten te ontvluchten.
Dr. Martin, in allerijl geroepen, kon niet meer
helpen en 's nachts om 12 uur bezweek Danckaerts
aan de bekomen wonden.
In het derde nummer der D. Ct. wezen wij in een
hoofdartikel «Langzame Rechtspleging" op het onge
hoord lange tijdsverloop tusschen misdaad en straf
hier te lande, vooral met betrekking tot de ter dood
veroordeelde moordenaars van Bonniciolli. Toen
schreven wij April en thans bijna Juli, maar de executie
laat nog steeds op zich wachten Moet na den nu plaats
gehad hebbenden moord nog langer gediaald worden
of zal de Regeering eindelijk inzien, dat de veiligheid
der Europeanen op het spel staat
Wij kunnen natuurlijk niet voor vast aannemen
dat een spoediger executie der Lingga-moordenaars
deze nieuwe misdaad zou hebben belet, maar de kans
had er in ieder geval toe bestaan en de beschuldiging
van deze lauwheid komt geheel ten laste van den
bureaucratischen slenter van het Ned.-Ind. Gouver
nement.
Ierseke. Voor de betrekking van vroedvrouw in
deze gemeente hebben zich 5 sollicitanten aangegeven.
De termijn van aangifte is gesloten. In de eerstvol
gende raadsvergadering zal de benoeming plaats
hebben.
Middelburg. Sedert eenigen tijd doen zich herhaal
delijk onder de militairen, alhier in garnizoen, gevallen
van belroos voor. Teneinde verderen voortgang tegen
te gaan is aan het gemeentebestuur het gebruik van
het waaggebouw op de Balans aangevraagd, om de
chambrées, waarin deze gevallen zich voordoen, te
kunnen desinfecteeren.
Op den 26en dezer overleed te Middelburg jhr.
mr. Adriaan Willem Snouck Hurgronje, laatstelijk
raadsheer in het voormalig provinciaal gerechtshof
in Zeeland.
De overledene, geboren den 26 Februari 1817, werd
in 1843 benoemd als rechter in de arrondissements
rechtbank te Zieriksee, welke betrekking h;j waarnam,
tot hij bij koninklijk besluit van 23 Juli 1847 tot
substituut-officier van justitie bij de arrondissements
rechtbank te Middelburg werd aangesteld. Den 2
November 1853 benoemd tot officier van justitie bij
diezelfde rechtbank, vervulde hij dat ambt tot 28
December 1856, toen hem de koninklijke benoeming
tot raadsheer in het provinciaal gerechtshof van Zee
land gewerd. In laatstgemelde betrekking bleef de
heer Snouck Hurgronje werkzaam totdat de prov.
gerechtshoven, bij de wet van 10 Nov. 1875 (6761.
no. 204), werden opgeheven.
In die verschillende betrekkingen toonde de heer
Snouck Hurgronje zich een verdienstelijk rechterlijk
ambtenaar.
De gemeente Middelburg waardeerde den heer Hur
gronje gedurende eenigen tijd als raadslid, terwijl hij
van 1854 tot 1884 het lidmaatschap bekleedde van
de commissie van regenten van het huis van arrest
en bewaring. (M. Ct
In de te Amsterdam gehouden jaarlijksche al-
gemeene vergadering der vereeniging »De Dageraad"
werd het jaarverslag over het afgeloopen vereenigiogs-
jaar uitgebracht, waaruit bleek, dat het ledental toe
nemende is en de kas in een alleszins bevredigenden
toestand verkeert.
De voorzitter, de heer P. C. F. Frowein, die om
verschillende redenen gemeend had te moeten bedanken,
trok op herhaald en algemeen verlangen der vergade
ring zijn ontslag in en werd o. m. benoemd tot afge
vaardigde voor het te Antwerpen te houden vrijdenkers
congres.
In ons vorig no. deelden we een bericht uit de
N. R. Ct. mede, waarin werd gemeld, dat door den
Minister van koloniën te Brussel een aantal helmhoeden
voor het Indische leger zou besteld zijn.
Het Vaderland bevestigt dit bericht thans en maakt
er de volgende opmerkingen bij
Dat het bericht volkomen juist is, wordt ons van
betrouwbare zijde verzekerd. Tevens wordt daarbij
gevoegd, dat de opdracht aan den Belgischen leverancier
is geschied, zonder dat de Nederiandsche industrie in
deze zaak is gekend. Reden over deze bevoorrechting
is onbekend. De Belgische fabrikant is niet, wat men
wellicht meenen zou, uitvinder van dit modelhet is
integendeel een vrucht van het vindingrijk vernuft van
ons Departement van koloniën. Waarom deze levering
niet bij openbare aanbesteding gegund! Het is ons
bekend, dat er Nederiandsche fabrieken zijn, die vol
komen in staat zijn het gevraagde te leveren, ja licht
in beter qualiteit en tegen minder prijs dan de Bel
gische fabrikant. Zonder twijfel zou dus een Neder
iandsche fabriek, had men den gebruikelijken weg
ingeslagen, de levering hebben gekregen. Is het te veel
gevergd, als men er op aandringt, dat de Nederiandsche
nijverheid niet opzettelijk tegengewerkt en achteruit
gezet wordt!
Te Dordrecht circuleert een adres aan den Mi
nister van waterstaat ter teekening, waarin wordt
aangedrongen op betere verlichting op en langs het
Volkerak, de raoeieüjkste en gevaarlijkste der Zeeuw-
sche stroomen, waar in den loop van enkele jaren
vele grootere en kleinere vaartuigen zijn gebleven bij
het inloopen van 't Hollandsch Diep naar 't Hellegat,
waar bij nacht geen enkele aanwijzing bestaat om dit
vaarwater te kunnen vinden, terwijl op geen ander
gedeelte dezer rivier de verleiding van stroom zoo
sterk is als juist daar.
Adressanten vragen derhalve, in 't algemeen belang
van handel en scheepvaart, dat de witte boei no. 16
voor het inloopen van 't Hellegat door een lichtboei
worde vervangen.
De oestermaatschappij »De Bank van Ierseke",
te vestigen te Ierseke, zat bij de heeren Bos en Rotbe
te Amsterdam de inschrijving openstellen op het nog
ongeplaatste gedeelte der eerste serie van haar aandee
lenkapitaal. Het aandeelenkapitaal bedraagt 200,000,
verdeeld in twee serieën van 100,000 in aandeelen
van 1000, waarvan voorloopig alleen de eerste serie
wordt uitgegeven.
De maatschappij zal van de heeren P. en G. Ver
burg c. s. eene oesterzaak overnemen, waarvan de
waarde, na nauwkeurige schatting door deskundigen,
is gesteld op 70,000, waarbij genoemde heeren te
hunnen laste nemen alle kosten, die de vorming der
vennootschap voorafgaan of vergezellen, voor de som
van ƒ8750.
Van de opbrengst der eerste serie blijft ter beschik
king der vennootschap ongeveer ƒ21,000, welk bedrag
zal worden aangewend tot uitbreiding der zaak.
Van 1 Augustus 1885 zijn de arbeidsloonen, ten
behoeve der zaak uitgegeven, voor rekening der ven
nootschap.
«Eene nauwkeurige berekening te leveren van de in
komsten", wordt in het prospectus gezegd, «is moeielijk.
Hoogstwaarschijnlijk zullen zij van jaar tot jaar be
langrijk stijgen. Om eenig denkbeeld van het opbrengst
vermogen te geven, moge het volgende dienenWij
stellen ons voor, den oestervoorraad te vermeerderen,
door den aankoop van twijfelaars, tot een bedrag van
ƒ15000, om die uittezaaien op gronden, die nog niet
in gebruik zijn genomen.
Wij rekenen dit jaar nog te kunnen verkoopen
150,000 oesters, gerekend tegen slechts 45 per 1000,
ƒ6750; opbrengst van herverpachting 2000totaal
ƒ8750.
Vermoedelijke opbrengst in 1886550,000 oesters
a 45, 24,750; opbrengst van herverpachting 1500,
totaal 26,250.
Vermoedelijke opbrengst in 1887900,000 oesters
a 45, 40,500; opbrengst van herverpachting 1900,
totaal 42,000.
Deze opbrengsten, met de arbeidsloonen enz. ver
minderd, die betrekkelijk gering zijn, zullen eene zeer
aanzienlijke uitdeeliDg over het kapitaal toelaten. Men
mag aannemen, dat inmiddels de zaak in omvang en
waarde zal toenemen." (IV. R. Ct.)
In een artikel over de keuze van een aanleg
plaats voor de booten der Norddeutsche Lloyd, een
pleidooi voor Antwerpen beweert de Précurseur,
dat niet alleen de beslissing nog niet is gevallen in
het voordeel van Vlissingen, maar ook dat de rijks
kanselier, prins Bismarck, in dezen niets heeft te doen
dan de keuze der N. Lloyd al of niet goed te keuren,
waarvoor hem een tijdruimte van zes maanden is
gelaten. Van de keuze van Vlissingen door den rijks
kanselier kon dus volgens het blad nog geen sprake zijn.
Naar aanleiding van een verzoek van ambtenaren
bij de telegraphie, om wijziging in de uitbetaling van
hun traktement, is door den Minister bepaald dat
voortaan die uitbetaling bij wijze van voorschot maan
delijks zal kunnen plaatshebben.
Het verslag der commissie voor de wijzigingen
in het Wetboek van Strafvordering met het antwoord
des Ministers is verschenen. Een nota van den heer
Oldenhuis Gratama is daarbij gevoegd.
Voortaan zullen geen burger-geneeskundigen tot
reserve-officier van gezondheid worden aangenomen,
tenzij zij zich verbinden in den geneeskundigen dienst
bij de schutterij op de plaats hunner vestiging te
voorzien, en tenzij zij ten genoegen van den Minister
van oorlog zullen kunnen aantoonen een cursus in de
militaire geneeskunde aan een militair hospitaal door-
loopen te hebben.
Gisteren en de twee volgende dagen vergaderen
de commissiën van rapporteurs uit de Tweede Kamer
over de ontwerpen der grondwetshei ziening, ter resum
tie van de gedachtenwisseling in de afdeelingen voor
het opmaken der voorloopige verslagen.
De rapporteurs over het wetsvoorstel-Lohman, tot
herziening van den census, hielden Maandag eene
bijeenkomst, waarin zij met hunne taak gereed kwamen.
De verbouw van beetwortelen is bij 45 fabrieken,
gelegen in Brunswijk en de aangrenzende deelen van
Saksen en Hanover, in vergelijking met verleden jaar,
verminderd van 39,443 hectare tot 29,108 heet., dus
met 26 pet.
De honderdjarige sir Mozes Montifiore is gister
middag te half vijf te Ramsgate overleden.
niiif nni iiinii ui bi i iiimn n—ihkiiiiiim—
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Ds. D. De Pree alhier heeft bedankt voor het
beroep naar de Chr. Ger. gemeente te Meliskerke.
Beroepen bij de Hervormde gemeente te Vlis
singen ds. H. Van Griethuyzen Az., pred. te Burgwerd.
Door de Evangelisch Luthersche gemeente te
Vlissingen werd Zondag jl. de 150ste gedenkdag van
hare vestiging in die plaats (24 April 1735) en van
de inwijding van haar kerkgebouw (24 Juli 1735)
op plechtige wijze gevierd.
In de voormiddag-godsdienst-oetening werd door
den tegenwoordigen leeraar, ds. Pont, eene toepasse
lijke rede uitgesproken, waarin hij zijnen hoorders
aanvankelijk de geschiedenis van de wording en ves
tiging der gemeente en de verschillende tijdperken
van haar bestaan in korte trekken schetste en hen
vervolgens onderhield naar aanleiding van den tekst
1 Petrus 2, vers 5.
Gedurende den dienst werden door een zangkoor,
onder leiding van den heer H. Merckens, eenige toe
passelijke liederen gezongen, waaronder de psalmen
95 en 100 van Mendelssohn en het 15e koor uit
Handel's oratorium «Messias".
Bij het einde der godsdienstoefening zong de ge
meente het bekende lied «Een vaste burcht is onze
God", voor deze gelegenheid eenigszins gewijzigd, ter
wijl na het uitspreken van den zegen, het door het
koor aangegeven gezang «Nun danket Alle Gott",
door alle aanwezigen staande werd aangehoord.
(IV. R. Ct.)
In hare vergadering van Maandag heeft de Herv.
Synode zich o. a. bezig gehouden met eenige gewich
tige benoemingen en wel in de eerste plaats met die
van vasten secretaris der Alg. Synode. Met algemeene
stemmen (drie blanco briefjes) is nit het te voren
opgemaakt drietal, bestaande nit de hh. L. Overman
fungeerend secretaris en pred. te Spijkenisse, C. F.
Zeeman pred. te Zonnemaire en dr. S. Baart de la
Faille pred. te Purmerend, eerstgenoemde benoemd.
Tot leden der synodale commissie werden benoemd
uit de vroeger opgemaakte drietallen, de heeren: J.
Bruna, pred. te Hasselt en prof. V. Bonev.il Faure,
oud-ouderling der Waalsche gemeente te Leiden. Tot
secundus van den secretaris is voor den tijd van drie
jaren benoemd de heer C. F. Zeeman, pred. te Zonne
maire, na herstemming met den heer L. Tinholt, pred.
te Koudum. Hierna kwamen in behandeling de aange
legenheden van het fonds voor de kosten van kerkelijk
hooger onderwijs, waarvan de rekening werd goed
gekeurd.
Middelburg. De toelatings examens voor de Rijks
kweekschool voor Onderwijzers namen Maandag een
aanvang. In het geheel hadden zich 51 jongelieden
aangemeld, waarvan 2 achterwege bleven, 5 afgekeurd
en hedenmorgen nog 16 afgewezen werden, zoodat
thans nog door 28 jongelui naar de 19 vacante
plaatsen woidt gedongen.
De examens zijn hedenmiddag om 12 uren afge
loopen.
Op de voordracht voor de betrekking van hoofd
der school B (minvermogenden) te Zieriksee komen
voor de hh. Dormaar van Renesse, Bartelse van Krui-
ninge, Boterenbrood van Aalsmeer, "Van Weele van
Duivendijke en Van der Have van 's-Gravezande.
De heer J. De Hond, hoofd der school te Baar
land, heeft tegen 1 Januari a. s. eervol ontslag uit
zijne betrekking gevraagd.
Landbouw en Veeteelt.
Rilland-Batli. Wanneer ik van uit deze gemeente
een overzicht geef van den stand der veldvruchten,
dan heb ik niet alleen het oog gericht op den Reigers-
bergschen polder, waarin de kom der gemeente ligt,
maar ik bedoel ook de beide Engelsche polders, de
Mairepolder en de Frederikapolder. De gronden dezer
polders bestaan grootendeels uit zware zeeklei en liggen
alle in het oostelijk deel van Zuid-Beveland.
Ik begin mijn overzicht met het hooien. Het eigen
lijke hooien der weilanden is afgeloopen. Qualiteit en
quantiteit, het droge voorjaar in aanmerking genomen,
vielen nog al mee. Eene flinke regenvlaag op de pas
gemaaide velden bleef evenwel uit en dit, gepaard
gaande met eene late hooiwinning, geeft aan de meeste
weiden een kaal en dor voorkomen. Op de koolzaad
velden ziet men hier en daar nog een hoopje hooi,
dat men niet goedschikt is machtig kunnen worden
voor dat het zaad gesneden was. Dat zulk hooi van
geen beste qualiteit is behoeft «el geen betoog.
De karwij is bijna overal gedorscht. De opbrengst
is over 't algemeen groot te noemen.
Het vlas, hier weinig verbouwd, verkeerde niet in
een gunstigen staat. De prijzen zijn daarbij nog laag.
Het koolzaad heeft den geheelen zomer goed gestaan
en heeft de verwachting niet beschaamd. Vele stuk
ken zullen een goed beschot opleveren. Liep de drukte
bij den landbouwer niet zoo over de hand, dan zou het
wel overweging verdienen de zaadhauwtjes, die bij het
dorschen overblijven, naar den mestput te vervoeren,
of, zoo ze al op het land worden verbrand, de asch
te vervoeren.
De sjalotten zijn opgetrokken en leveren tamelijk
veel op.
De uienvelden zien er niet rooskleurig uit. De hagel
in Mei heeft eerst een groot aantal planten verwoest
en nu vertoont zich nog hier en daar de bekende
madenziekte. De langdurige droogte dcet evenwel nog
de meeste schade.
De gerst wordt gesneden en zal goed opbrengen.
Hier en daar is men aan de rogge begonnen en het
zal niet lang meer duren of de tarwe moet eraan.
Deze, zoowel als de haver, ziet er goed uit.
De erwten worden reeds «gepikt". Deze plant had
in den laatsten tijd nog al wat van de luis te lijden.
Zij was evenwel te oud geworden om er veel hinder
van te hebben.
De boonen staan vrij wat beter dan het vorige jaar,
hoewel ze toch weer door de luis geplaagd worden.
Zij zullen een vrij goed beschot opleveren.
Vogeltjeszaad wordt weinig verbouwd. De stukken
verschillen nog al in zwaarte, een gevolg van het dik
of dun uitzaaien. De stukken staan anders goed.
Bieten en mangels staan boven verwachting. Zij
waren erg onregelmatig opgekomen. Van de suiker
bieten wordt ruim een derde minder verbouwd dan
het vorige jaar.
De paardenpeen staat niet heel mooi. Eene ziekte,
bekend onder den naam van de krul, doet zich veel voor.
De aardappelen zien er veelbelovend uit. Hier en
daar ontdekt men eene zieke plant. De opbrengst en
de qualiteit der vroege aardappelen zijn goed.
