1885. N°. 82. Dinsdag 14 Juli. 72sle jaargang. Dr. G. T. Callenfels, J. J. Ochtman, J. P. S. Jonquière en W. J. Van Gorkom Vrije-Universiteitsleer. GOESCHE Da uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond uitgezonderd op feestdagen. Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75. Afzonderlijke nommers 5 ct, met bijblad 10 ct In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren. COURANT. De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prije slechts tweemaal berekend; Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend. Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets. Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regeL. Voor de verkiezing van vier leden van den gemeenteraad, op Dinsdag 21 Juli a. s., bevelen wij de candidatuur van de heeren gaarne en ten dringendste aan. Het is van algemeene bekendheid, dat de verbonden partijen, welke tegenover de liberalen staan, zeer on gaarne kerkelijke partijen genoemd worden. Althans zoowel dr. Schaepman als mr. De Savornin Lohman wijzen dien naam af. Wij geven toe, dat de naam kerkelijke partij wel licht niet volkomen juist is, maar hij geeft toch vrij wel te kennen wat er, althans voor de anti-revolutio naire partij, mede bedoeld wordt: eene partij, die als grondslag en richtsnoer van haar streven aanneemt uitspraken, welke baars inziens, of althans naar het inzicht harer leiders, door goddelijk gezag zijn gewijd. Naar hare meening behouden deze uitspraken hare kracht iu elk. tijdperk, in elke maatschappij, in alle omstandigheden, en daardoor geven zij aanleiding tot botsing met de moderne wetenschap, welke zich tot doel stelt alle vraagstukken te onderzoeken zonder eenige belemmering van het menschelijk oordeel. Ia dat standpunt der kerkelijke partijen ligt eene groote kracht, omdat het op de massa minderont- wikkelden een zeer grooten indruk maakt, wanneer beschaafde en knndige mannen voorgaan in het min achten van de menschelijke wetenschap en wanneer deze mannen van aanzien en geleerdheid openlijk den handschoen opnemen voor gewijde begrippen. Sedert eenigen tijd bestaat er eene «vrije universi teit". Dr. Kuyper, wien de verdienste van op zijn standpunt logisch te redeneeren niet kan ontzegd worden, heeft de bron van het liberalisme ontdekt in die hoogesc'nolen, welke een volkomen vrij onder zoek prediken. De volksschool is eene goede strijdleus voor de groote massa, maar dr. Kuyper heeft begrepen dat het wetenschappelijk onderwijs aan de hoogescho- len eigenlijk hoofdzaak is. Daarom moest de zooge naamde «vrije" universiteit worden opgericht, waar aan alles wat de jongelieden leoren eene bepaalde strekking wordt gegeven en aldus het vormen van een vrij oordeel wordt tegengehouden om alzoo uit de hoogte op het lagere te blijven werken. Het onvoorwaardelijk gezag voor den geleerde is bij de hoogleeraren dezer universiteit de Bijbel. Een hunner, prof. Fabius, heeft onlangs in een geschrift het huwelijk wetenschappelijk behandeld en hij is daarbij tot het volgende resultaat gekomen «De liefde kan voor het huwelijk nooit een hechte grondslag zijn. Grondslag voor het huwelijk, en daarin voor de liefde, is en blijft van den aanvang der schepping tot de laatste huwelijksband wordt losgemaakt, het woord van den Bijbel: ««Zij zullen tot éen vleesch zijn""Nog plastischer drukt deze hoogleeraar zich uit als hij zegt: «hef niet aandurven van het hu welijk zonder te weten of Lea dan wel Rachel onder den sluier is, toont op droeve wijee de gezonken heid van ons bestaan" Een ander professor dier universiteit, onze afgevaar digde mr. De Savornin Lohman, heeft het staatsrecht op anti-revolutionairen grondslag uiteengezet. Volgens hem is de Staat niet eene menschelijke instelling, maar wordt hij door het goddelijk gezag in stand gehouden. Eene staatsrechtelijke wetenschap is dus onzinnig als zij niet uitgaat van de stelling dat de overheid met goddelijk gezag is bekleed! Vraagt men aan mr. Lohman welk bewijs hij kan aanvoeren voor zijne stelling, dan zal hij verwijzen naar bijbelteksten, omdat b. v. de Bijbel de overheid van God gegeven noemt. Dat de anti-revolutionairen ook eene bijbelsche natuurkunde, eene bijbelsche genees- en scheikunde meenen te kunnen aannemen is bekend, hoewel het twijfelachtig mag heeten of zij in die vakken spoedig een hoogleeraar zullen vinden. Althans is het een merk waardig feit, dat onlangs een geloovig christelijk ge leerde, prof. Gunning, openlijk is opgekomen tegen een wetenschap op grondslagen als hierboven bedoeld gevestigd. Het komt ond dan ook voor, dat wij ons niet bevreesd behoeven te maken voor den invloed eener dergelijke «vrije" universiteit op de ontwikkelde maatschappij. Prof. Fabius heeft gelijk: waar is de anti-revolutionair, die tenzij hij Mormoon zij het huwelijk aandurft zonder te weten wie hij als vrouw krijgt? Maar, zoo prof. Fabius dit als een bewijs voor de gezonkenheid van ons bestaan aanvoert, dan moeten wij verklaren ons in die gezonkenheid te verheugen, omdat wij er het bewijs in vinden, dat het hoogste goed in het huwelijk, de liefde, nog hoog geschat wordt en omdat wij het een gruwel achten dit goddelijk beginsel in den mensch te willen smoren, teneinde het huwelijk in overeenstemming te kunnen brengen met eene kerkelijke uitdrukking, welke o. i. bovendien onmoge lijk de bedoeling kan hebben te verbinden wat zich niet tot verbinding leent of geneigd toont. Maar ook de redeneering van mr. De Savornin Lohman leidt tot hotsing zelfs met de eigen volge lingen. Wanneer men aanneemt, dat de overheid van God is gegeven, dan past het den mensch niet die overheid op de tegenwoordige wijze te kiezen. Het is bekend, dat vele christelijk-gereformeerden die mee ning zijn toegedaan en zich daarom bij de verkie zingen onthoudenmaar waar zal het heen, wan neer de antirevolutionairen in het algemeen, de con sequentie dezer stelling aannemende, zich evenzeer bij verkiezingen onthouden en alzoo hunne leiders uit staats-, provincie- en gemeentebestuur geweerd worden? Het is te verwachten dat de leiders, uit zucht tot zelfbehoud, spoedig aan die stelling een uitleg zullen geven, waardoor haar de grond benomen wordt en zij dus ineenstort. Men ziet het dat, ai ligt in het standpunt der kerkelijke partijen hare kracht, het tevens eene bron van hare zwakheid kan genoemd worden. De logische doorvoering toch van dergelijke beginselen leidt tot uitkomsten, waarvoor zelfs vele der eigen volgelingen zullen terugdeinzen. Maar bovendien breidt de kring van beschaving zich langzaam maar zeker uit en dientengevolge zullen de aanhangers van begrippen, als hierboven omschreven, uitsterven met de geslachten. Nochtans denke men niet, dat de leiders der anti revolutionaire partij, hetzij te goeder trouw, hetzij uit heerschzncht, hunne pogingen om-de wetenschap en het recht in een kerkelijk keurslijf te persen, zoo spoedig zullen opgeven. Wij mogen ons op belang wekkende proeven voorbereiden. Onwillekeurig gevoelt men, dat, waar de theologie de overheerschende macht is, kerkelijke samenspanning en kerkelijke dwang- stelsels onvermijdelijk zullen volgen. Wij mogen zelfs wenschen, dat die partij met ijzeren volharding zal streven naar de toepassing van haar onmogelijk pro gramma op de hedendaagsche samenleving. Het kan niet anders, of op den langen duur delft de kerke lijke partij daarmede haar eigen graf. GOES, 13 Juli 1885. Den 1 Augustus a. s. zal alhier gehouden worden de algemeene vergadering der Nederlandsche vereeni- ging van Gemeente-ambtenaren. Terwijl het bestuur der gemeente Goes daarvan met genoegen kennis nam, heeft de Vereeniging van Burgemeesters en Secretaris sen in Zuid- en Noord-Beveland, wier zetel te Goes gevestigd is, gemeend als gastvrouw het mogelijke te moeten doen, om eene talrijke opkomst der leden van de Nederlandsche vereeniging bevorderlijk te zijn en hun het verblijf te Goes aangenaam te maken. Het bestuur der Bevelandsche vereeniging, zich kwij tende van de opdracht der leden, in de vergadering van 19 Juni jl. gedaan, heeft de leden der Neder landsche Vereeniging uitgenoodigd tot eene getrouwe opkomst ter vergadering, onder toezending van een programma, luidende: Vrijdag 31 Juli 1885. 'sAvonds 6% uren: Ont vangst van het bestuur en de leden der Nederlandsche Vereeniging, door het gemeentebestuur van Goes, in de Groote zaal van het Raadhuis. 7 urenWelkom door het bestuur der Bevelandsche Vereeniging in het lokaal der Sociëteit «Eensgezindheid". 8 uren: Concert, te geven door de Stafmuziek van het 3e regt. Infanterie in den tuin der Sociëteit «Van Ongenuchten Vrij", aangeboden door de Vereeniging van Burgemeesters en Secretarissen in Zuid- en Noord-Beveland. Zaterdag 1 Augustus, 's Voormiddags 11 uren Algemeene vergadering der Nederlandsche Vereeniging in een der zalen van het «Café Hartman", 's Middags 12 uren: Gemeenschappelijk dejeuner ad 0,50 per persoon. Na afloop der vergadering (zoo mogelijk) Rijtoer over 's-Gravenpolder, Hoedekenskerke, Kwaden- darame en Nisse naar 's-Heer Abtskerke en terug naar Goes, aangeboden door de Bevelandsche Vereeniging. NB. Mocht de rijtoer, door bijzondere omstandigheden, niet plaatshebben, dan is er gelegenheid tot bezichti ging van eenige merkwaardigheden, terwijl de leden der Ned. Vereeniging, die buiten Goes wonen, vrijen toegang hebben tot de Sociëteiten «Van Ongenuchten Vrij", «Eensgezindheid" en «De Unie", in het lokaal van welke laatste, zooals bekend is, zich eene uit stekende kolfbaan bevindt, "s Avonds 6 urenGe meenschappelijk diner in het lokaal der Sociëteit «Eens gezindheid", ad ƒ3,per couveit. Volks-concert op de Markt, waartoe de medewerking van het Harmonie gezelschap «Eendracht maakt Macht" van Kruininge is gevraagd. Teneinde alles te kunnen regelen, zou het aan het bestuur zeer aangenaam zijn vóór 25 Juli a. s. per briefkaart (adres: H. G. Hartman Jz., Secretaris der gemeente Goes) bericht te ontvangen, of het op de komst der genoodigden mag rekenen en of door dezen wordt deelgenomen aan het gemeenschappelijk diner. Des gewenscht zal door de zorg van het bestuur logies besproken worden. In de Zaterdagavond gehouden vergadering van de werklieden-vereeniging «Eigen Hulp" te Goes werd het navolgende verslag uitgebracht over de maanden April, Mei en Juni 1885. Het aantal gewone leden bedroeg op 30 Juni 1885 35, dat der buitengewone leden 32. Er werd ontvangen Aan contributie gewone leden 45,90 boeken 0,44 Samen 46,34 Uitgegeven Aan ziekengeld136, gas vergaderingslokaal 4,50 drukwerk1,25 Samen 141,75 Alzoo op 30 Juni 1885 een tekort van 95,41 Op 31 Maart 1885 was in kas 607,56 Daarvan afgetrokken het tekort ad. 95,41 Blijft alzoo in kas een saldo van 512,15 Aan 7 gewone leden werd gedurende het afgeloopen kwartaal uitkeering gegeven. Het bestuur deed in deze vergadering, naar aanlei ding eener bespreking gehouden met de heeren Z. D. Van der Bilt La Motthe, J. J. Ramondt en J. A. Van Heel, bestuursleden van de afdeeling Goes der Nederl. Pensioen vereeniging voor werklieden, mededeeling omtrent de werking van het Ned. Pensioenfonds voor werklieden en drong er vooral op aan, dat zij, die nu nog in de gelegenheid zijn om voor een onbekrompen ouden dag te zorgen, zoo spoedig mogelijk met die zorg zouden beginnen. Ook werd opgemerkt dat eerst daags vrouwentarieven zullen worden verspreid, waar door men dan hoogstwaarschijnlijk eenig voordeel zou kunnen verkrijgen, wanneer man en vrouw zich ge zamenlijk verzekerden.. Vooral drong het bestuur er op aan om zich eene uitkeering bij overlijden te verzekeren, daar deze uit keering verre de voorkeur verdient boven andere fond sen, welke voor dat doel bestaan. Ook dit tarief zal eerstdaags in werkingtreden, en dan zal het bestuur den leden het fonds en zijne werking in hun geheel mededeelen. Naar vernomen wordt heeft de kiesvereeniging «Gemeenteblang" te Wolfertsdijk tegenover de aftre dende leden van den gemeenteraad candidaat gesteld de heeren Philipse en C. Jacob. Ierseke. Naar men ons mededeelt zijn door de kiesvereeniging «Recht voor Allen" tot candidaten voor den gemeenteraad geproclameerd de heeren P. Sandee Sr. en C. D. Klos. Aangespoord door het gunstige weder zijn in de afgeloopen week velen begonnen met hunne pannen in «de zee" te brengen, zoodat hier weer eene ver bazende drukte heerscht. Men schat het gansche aan tal pannen, dat in de Schelde zal neergelegd worden, op ruim 20 millioen. Heinkenszand. Door Z. E. den Minister van Justitie is aangesteld tot onbezoldigd rijksveldwachter D. Van 'tHot alhier. Hoedekenskerke. Bij beschikking van Z. E. den Minister van Justitie dd. 30 Juni 11. is ingetrokken de aanstelling van onbezoldigd rijksveldwachter, ver leend aan Nicolaas Rijks alhier, na 15 maanden schor sing in die betrekking te hebben ondergaan. Bij het toelatings-examen voor de veeartsenij school te Utrecht zijn o. a. geslaagd de heeren P. J. H. Van der Palm, van Middelburg; M. Van der Vliet, van Zieriksee en J. Kraamer, van Souburg. Te Terneuzen is een afdeeling opgericht van de vereeniging tot Christelijke verpleging van krankzin nigen en zenuwlijders in Nederland. Heden wordt te Amsterdam het Rijksmuseum als waardige verblijfplaats van Nederlands kunstschatten geopend. Het was op 4 December 1872, toen door den heer Wintgens, toenmaals voor de residentie afge vaardigd, daarop in een uitvoerig betoog werd aange drongen, waarop de heer Van Houten een memoriepost voorstelde op de Begrooting van Binnenlandsche Zaken voor nieuwe lokalen tot plaatsing van voorwerpen van beeldende kunst. Na veel tegenwerking is het Museum thans bijna voltooid, en niet slechts is het een sieraad van Am sterdam, maar ook kan het de vergelijking met Musea in andere landen met eere doorstaan. Voor een groot deel is deze goede uitslag te danken aan de bekwaam heid en de energie van den architect Cuypers en aan den referendaris mr. Victor de Stuers. Het Museum heeft ongeveer twee millioen gulden gekost. Door den Min. van binn. zaken, mr. J. Heemskerk Azn., wordt te Amsterdam een luisterrijk diner gegeven. Het Museum zal eiken dag, met uitzondering van den Maandag, kosteloos voor het publiek geopend zijn van 1 Mei tot ultimo Augustus, des voormiddags van 10 tot des namiddags 5 uren, en van 1 September tot ultimo April, van des voormiddags 10 tot des namiddags 4 uren. Op het verzoek van het hoofdbestuur van het Ned. Bond voor algemeen kies- en stemrecht, om ge bruik te maken van de Maliebaan te 's-Hage tot het houden eener openbare vergadering, is door den Mi nister van financiën afwijzend beschikt. Nadat daarop de heeren Gebing en Van Raaij zich ter audiëntie hadden begeven, gaf de Minister op hunne vraag, welke reden er bestond voor de weigering, ten antwoorddat hij geen termen had gevonden om het verzoek toe te staan. In ons no. van Donderdag maakten wij melding van de methode om cholera te genezen door onder- huidsche inspuitingen van lauw water en zout. Deze methode is volgens de Arnh. Ct. niet nieuwreeds in 1865 werd zij door dr. Fiankel in Bernburg aan bevolen. In 1883 werd zij ook door dr. Michael in Hamburg en dr. Samuel in Koningsberg als genees methode aangegeven, welke heeren geen kennis droegen van dr. Frankel's idee. Naar men verneemt, heeft de Minister van Bin nenlandsche Zaken afwijzend beschikt op de verzoeken tot wederinvoer van de fokdieren, welke uit Nederland op de Antwerpsche tentoonstelling zijn geplaatst ge weest, uit overweging, dat de longziekte in Nederland geweken, in België, vooral in de omstreken van Ant werpen, nog heerscbende is. Bedoeld vee zal alzoo in België moeten verblijven, hetzij verkocht of geslacht. Onlangs werd medegedeeld dat de heer mr. Heyligers, auditenr-militair te 's-Hage, naar aanleiding van een berisping van het Hoog Militair Gerechtshof te Utrecht, in zake de ongeregeldheden der cavallerie- officieren, zijn ontslag aan den Koning had gevraagd. Dit voorwaardelijk verzoek om ontslag is door den Koning gesteld in handen van den Minister van Jus titie. Volgens loopende geruchten zou de Minister den Koning in overweging hebben gegeven, aan den heer Heyligers te kennen te geven, dat er geen reden is, om aan het verzoek om ontslag gevolg te geven. Tot chef der secretarie van de Nederlandsche Bank is benoemd de heer mr. A. Moens, chef van de gemeente-secretarie te Rotterdam. De Weser-Ztg., te Bremen verschijnende, ver klaarde (dd. 6 Juli) dat Vlissingen nog niet formeel als aanleghaven voor de Duitsche booten was aan vaard, maar dat er toch alle grond bestond om te gelooven, dat de eindbeslissing (der Nordd. Lloyd) in dien geest zou luiden. Naar het U. D. verneemt heeft de Regeering in den loop der voorgaande maand op verschillende haar toegezonden adressen, verzoekende om commissies naar Spanje te zenden tot het bestudeeren van de inentingen van dr.[Ferran, geantwoord, dat die werkzaamheden niet op voldoende wetenschappelijke grondslagen rusten, noch behoorlijk zijn gecontroleerd, om dergelijken maatregel van Regeeringswege te wettigen. Toch houdt dr. Ferran vol, dat zijne methode wel op wetenschappelijke gronden rust. Men leze daartoe onderstaand bericht, dat hij telegrapheerde aan de Figaro: «Ik heb mij niet verzet tegen experimenten, zooals Brouardel beweerde. Er is geen geheim. De Parijsche Academie van Wetenschappen kent mijn me thode van haar zitting van 13 April af. De Temps heeft insgelijks een telegram ontvangen van dr. Ferran, dat met het bovenstaande overeen komt. «Het rapport van dr. Brouardel," zegt hij o. a., «is onjuist. Mijne methode rust op bekende wetenschap pelijke beginselen." Depêches uit Madrid melden dat Ferran daar kwam om te protesteeren tegen het gedeeltelijk verbod van de cholera-inenting door de regeering, en dreigde dat hij Spanje zou verlaten, indien de aan de wetenschap gestelde hinderpalen werden gehandhaafd. De regeering deelde Ferran mede dat zij niet enkel handhaaft het gedeeltelijk verbod van inenting, maar dit absoluut maakt. Een en ander baart overal opzien. Rechtszaken. Drie jongens uit Klinge, beschuldigd van diefstal van een kaas en van medeplichtigheid daaraan, zijn door het gerechtshof te 's-Hage ieder verwezen tot 45 dagen eenzame opsluiting.

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1885 | | pagina 1