1885. N°. 81.
Zaterdag 11 Juli.
72ste jaargang.
Het Kohier van den Hoofdelijken Omslag
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandjig, "Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.'
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct*.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
voor het jaar 1885 is alphabetisch gedrukt en ter secre
tarie van de gemeente tegen betaling van v ij f t i e n
cents verkrijgbaar gesteld.
Goes, den 10 Juli 1885.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secret&ris,
HARTMAN.
GOES, 10 Juli 1885.
Naat wij uit goede hron vernemen heeft de
Minister van Waterstaat, Handel en Nijverheid beslist,
dat pannen, op den vooroever of in den stroom ge
legd tot aankweeking van oesters, beschouwd moeten
worden als te vallen in de termen van de wet van
24 Februari 1806, en dat alzoo voor het neerleggen
daarvan de ministriëele vergunning moet zijn verkregen.
Voor hen, die pannen leggen op perceelen van Rijks
wege verpacht, heelt deze beslissing geen bezwaar,
omdat de vereischte vergunning reeds bij de pacht-
voorwaarden wordt verleend.
Zij echter, die pannen gelegd hebben of zullen leggen
op gronden aan particulieren, gemeenten of water
schappen toebehoorende, in 't kort allen, die hun
pacht niet aan den Staat betalen, dienen zich wel
te overtuigen of de verpachter de vergunning heeft
verkregen om zich voor eene strafvervolging te vrij
waren b»halve de justitie zijn in deze de ambtena
ren van dea waterstaat verplicht proces-verbaal op te
makm tegen overtreding der wet van 24 Febr. 1806.
Het gisteren te Middelburg gegeven concert
van de Koninklijke kapel van bet regiment Grenadiers
en Jagers is uitstekend geslaagd en werd begunstigd
door fraai weder, hoewel een snel opkomende damp
voor velen het verblijf in de vrije lucht minder aan
genaam maakte.
Van Goes waren rnim 70 personen naar Middel
burg gegaan om dit concert bij te wonen, terwijl de
Maatschappij tot exploitatie van staatsspoorwegen een
extra-trein liet rijden om deze bezoekers teiug te
brengen. Niet onopgemerkt mag echter blijven, dat
het nur van vertrek uit Middelburg niet in overeen
stemming was met het uur, waarop het concert eindigde,
zoodat men de keuze had tusschen het misloopen van
den trein of het niet volledig bijwonen van het con
cert. Enkelen, die het laatste op hoogen prijs stelden,
hebben het onaangename van het eerste ruimschoots
ondervonden.
Op verzoek deelen wij hier de opbrengst mede
der in de verschillende gemeenten van Noord- en
Zuid-Beveland gehouden collecte ten voordeele van
het fonds voor den gewapenden dienstBaarland f 3,71.
Rilland-Bath f 14,33, Borsele f 3,27%, Kats f3,39,
Kolijnsplaat f 15,68, Kortgene f 11,01, Driewegen
f 2.74%, Ellewondsdijk f2,23, Goes f39,78, 's-Gra-
venpolder f5,32, 's-Heer Abts-en Sinoutskerke f 3,95,
's-Heer Arendskerke fl2,75%, Heinkenszand f 13,10,
's-Heerenhoek f 3,05%, Hoedekenskerke f2,50, Kapelle
f 16,72, Kattendijke en Wilhelminapolder f8,25, Kloe-
tinge f 16,05, Krabbendijkefl3,61, Kruininge f 17,09%
Nisse f3,82, Oudelande f2,05, Ovezand f3,60, Schore
f4,31, Waarde f3,69, Wemetdiage f 12,72, Wolferts-
dijk f 17,06, Wissekerke f 14,86, Ierseke f29,05.
Ter vervanging van wijlen den heer H. A. Hagen
is verleden Woensdag door de vergadering van Inge
landen van den Nieuwen West-Kraaiertpolder onder
Borsele met 4 van de 7 stemmen tot ontvanger-griffier
benoemd de heer J. G. P. Timans te 's-Heerenhoek.
Zondag a. s. worden te Middelburg de leden der
Nederl. Maatschappij voor geneeskunde verwacht. Zij
zullen des avonds in de »St. Joris" welkom geheeten
worden en vangen Maandag hunne werkzaamheden aan.
Aan afleiding zal het niet ontbreken. Zoo is de Maan
dagmiddag bestem! tot het houden van een rijtoer naar
Domburg, alwaar in het Badhotel een diner zal gereed
staan en op het terras de muziek zich zal doen hooren.
Dinsdag zal met de stoombarge een bezoek gebracht
worden aan de havenwerken te Vlissingen en zal het
nieuwe Badhuis en de booten der Maatschappij «Zee
land" bezichtigd worden. Dinsdagavond zullen de feesten
worden besloten met een gezamenlijk diner in den hove
»St. Bastiaan." (IV. R. Ct.)
Hoedekenskerke. Gisteren overleed alhier na een
vreeselijk lijden van ongeveer eene week, op 58 jari
gen leeftijd, de aan iedereen in Z.-Beveland bekende
P. Walraven. Hij was gep. marechaussée, gep. rijks
veldwachter, brievengaarder, lichtwachter, landbouwer,
huurkoetsier, ondernemer van het steigerbuis en had
bovendien de zorg voor eene zeer talrijke familie. En
toch hoorde men nooit eene ernstige klacht over het
volbrengen van zijne plichten. Vooral als rijksveld
wachter heeft hij zich verdienstelijk gemaakt. Als
zoodanig was hij overal de schrik voor dieven en
stroopers. Oudelande b. v. zal niet licht vergeten,
hoe hij daar bij nacht en ontij waak- en werkzaam
was, om de destijds daar bestaande dievenbende aan
de Justitie over te leveren.
Walraven was een gestreng, oprecht man, soms tot
in 't brutale toe, maar nooit hoorde men hem van
onrechtvaardigheid beschuldigen.
Zij, die Walraven als een man van karakter, in
zijn eigenaardigen vorm, leerden kennen, betreuren
zijn heengaan ten zeerste.
Bij Kon. besluit is benoemdtot griffier bij
het kantongerecht te Terneuzen mr. C. Jentink, adv.
en proc. te 's-Gravenhagetot burgem. der gemeente
Ellewondsdijk dhr. E. A. Van der Bent.
Vlissingen is zoo lang geslingerd geworden tus
schen hoop en vrees bij de vraag, of deze haven aan
legplaats voor de nieuwe Duitsche stoomvaartlijnen
zou worden, dat het na de officiëele beslissing van
den Duitschen Bondsraad niet geaarzeld heeft, zich
van harte aan eenig feestbetoon over te geven en de
bevorderaars van zijn belangen te bedanken; maar
toch zou er nog wel eens te vroeg gejuicht kunnen
wezen. Niemand heeft tot dusver iets van de opinie
van de vNorddeutsche Lloyd" zelve gehoord, en mo
gen wij, wat dat aangaat, onze inlichtingen vertrou
wen, dan is het nog in het geheel niet zeker dat
deze Maatschappij, die voor andere lijnen reeds kan
toren en handelsinrichtingen te Antwerpen bezit, de
haar opgelegde keus van Vlissingen zal aanvaarden.
De tijd zal natuurlijk moeten leeren, of de eindbe
slissing zal wezen gelijk de Zeeuwsche havenplaats
zoo vurig wenscht. (N. v d. D.)
In het verslag, in de vergadering van den Ge
neeskundigen Raad voor Gelderland en Utrecht uit
gebracht, leest men o. a.
«Door den burgerlijken stand te Utrecht werd na
gegaan, voor hoeveel kinderen, overleden beneden het
jaar, meer dan één bewijs van overlijden was gevraagd.
Uit de opgaaf bleek, dat voor 83 kinderen twee,
voor 15 kinderen drie en voor 1 kind vier verkla
ringen waren afgegeven. De voordeelen, te verkrijgen
uit begrafenisfondsen, zal wel eene der hoofdaaulei-
dingen zijn voor die duplicaat-aanvragen".
Namens prof. Wefers Bettink werd o. a. de vraag
gesteld
Operment wordt veelvuldig verkocht in winkels
zonder eenige controle van overheidswege. Is er niets
aan te doen, om dit tegen te gaan? De aanlei
ding tot deze vraag was het bekende Leidsche ver
giftigingsschandaal, dat onlangs zijn beslag kreeg door
de veroordeeling van vrouw V. d. Linden. Het betreft
hier, zooals algemeen erkend werd, een zeer moeielijk
punteene regeling van den verkoop van alle zaken,
die als vergiften zijn te beschouwen, zonder de indi
viduen te benadeelen, is inderdaad hoogst bezwaarlijk.
Dit kon intnsschen de voorzitter wel mededeelen,
dat deze quaestie geenszins sluimert, maar bij de
regeering een punt van ernstige overweging uitmaakt
Intusschen nam hij op zich, in de eerstvolgende in
specteurs-vergadering de zaak, indien dat noodig was,
nog nader ter sprake te brengen.
De Rijksregeering heeft het noodig geacht, een
einde te maker, aan het gehaspel over oude rijke nala
tenschappen in Nederland, die verschillende personen in
Duitscliland meenen te kunnen opeischen. De Reichs-
Anzeiger bevat namelijk eene bekendmaking te dier
zake. Daarin wordt gezegdBij het departement van
buitenlandsche zaken te Berlijn worden er hoe langer
zoo meer aanvragen ingezonden,waarin de tusschenkomst
van dat departement wordt ingeroepen om de rechten
der aanvragers op die nalatenschappen te doen gelden.
Dikwijls hebben zulke aanvragers zich groote kosten
getroo«t om hun vermeend recht te bewijzen, en niet
zelden hebben anderen daarvan gebruik gemaakt om
zoodanige personen te bedriegen en geld af te persen.
Daarom wordt, ter waarschuwing aan het Duitsche
publiek, medegedeeld wat de Nederlandsche wet om
trent de verjaring van erfenissen bepaalthoe er in
Nederland ten jare 1852 eene commissie werd benoemd
tot het liquideeren van nalatenschappen, die indertijd
in handen der wees- en momboirkamers waren gekomen,
en hoe die commissie in 1880 hare taak heeft ten
einde gebiacht, met het gevolg, dat nu reeds sinds
eenige jaren alle rechten op zulke nalatenschappen, als
waarop velen in Duitschland thans hunne aanspraken
willen doen gelden, definitief en onherroepelijk zijn
vervallen.
Uit St. Petersburg wordt gemeld, dat het Beurs
comité nu definitief heeft beslist, dat de couponbelasting
voor de ter beurze aldaar verhandeld wordende effecten
moet worden betaald door den verkooper.
Aan het Hand. wordt uit Den Haag geschreven,
dat de comraissiën van rapporteurs over de ontwerpen
tot grondwets-herziening reeds zoo ver met haar arbeid
gereed zijn, dat de griffier al bezig is het voorloopig
verslag te ontwerpen. Hiermede zal de heer Veegens
vermoedelijk deze maand ten einde komen. Dan zullen
de commissiën terstond bijeenkomen, om de verslagen
definitief vast te stellen, zoodat deze stukken reeds
t'gei' half Augustus kunnen worden tegemoet gezien.
Dinsdag is op plechtige wijze de gedenksteen
aangebracht in het huis te Haarlem, waarin Bilderdijk
gedurende zijne vier laatste levensjaren woonde. Het
initiatief tot deze zaak werd genomen door den Kunste
naarskring aldaar, wiens voorzitter, de heer F. Smit
Kleine, eene welsprekende rede hield, welke hij besloot
met de aanhaling van eenige van Bilderdijk's schoon
ste gedichten. Na hem sprak Nicolaas Beets, in eene
schoone improvisatie zijne herinneringen mededeelende.
Des namiddags werd een feestmaal gehouden. De heeren
A. C. Kruseman de eerste uitgever van Bilderdijk's
volledige werken en Alberdingk Thijm werden tot
eereleden van den Kunstenaarskring benoemd.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Zondag den 5 Juli was het voor vrienden van
de afdeeling der Confessioneele "Vereeniging te Oostzaan
een blijde dag.
De heer A. Punt, godsdienstonderwijzer te Goes,
werd des morgens als vasten evangelist tot zijn bedie
ning ingeleid door ds. Post van Charlois, met de woor
den uit Pauius 2den brief aan Timotheus, hoofdstuk
4 1 en 2, terwijl des avonds de evangelist zijn eerste
woord sprak naar aanleiding van Efeze 3:8b.
(Stand.)
Tot de «Friesche Doopsgezinde Sociëteit" behoor
den primo Januari 1885 45 gemeenten, waarvan 12
gecombineerd, met 7891 leden en 33 leeraren, die te
zamen een traktement genoten van 65,175. In het
geheel genoten deze gemeenten aan subsidies 21,448,50,
als: van de Algemeene Doopsgez. Sociëteit 6737,50;
van de Friesche idem 4625; van het Rijk 3350;
van het verhoogingsfonds voor traktementen 6200
en uit plaatselijke fondsen 536
STATISTIEK
Comité tot wering van Schoolverzuim te Goes,
over Juni 1885.
Op de School A waren gedurende deze maand
152 kinderen. Onder dezen waren:
116 kinderen, die geen enkelen schooltijd verzuimden,
32 van 110 verzuimen, en
4 meer dan 10 verzuimen hadden.
Het gemiddeld verzuim was 2 percent op het
geheele aantal scholieren en schooltijden, tegen l'/w
percent over dezelfde maand in 1884.
Op de School B waren 256 kinderen, waaronder
227 zonder eenig verzuim,
14 die van 110 verzuimen hadden, en
6 met meer dan 10 verzuimen.
Het gemiddeld verzuim was 1'/,. percent, tegen
l'/,„ percent over dezelfde maand in 1884.
Op de School C waren 204 kinderen, waaronder
138 zonder verzuim,
43 met 110 verzuimen,
23 met meer dan 10 verzuimen.
Het gemiddeld verzuim was 7'/10 percent, tegen 8'/io
percent over dezelfde maand in 1884.
Op de School I) waren 50 kinderen, waaronder
41 zonder eenig verzuim,
4 met 110 verzuimen,
5 hoven de 10 verzuimen.
Het gemiddeld verzuim was 5 percent, tegen 11
percent over dezelfde maand in 1884.
Het verzuim op de openbare scholen te zamen van
1 Januari af tot uit. Juni 1885 bedroeg 3'/10 percent,
tegen 3'/in percent over 't zelfde tijdvak in 1884.
De heer P. A. Hubregtse, hoofd der school te
Burgh, heeft voor zijne benoeming tot hoofd der school
te den Hoek bedankt.
Te Hulst is op initiatief van den districts-school-
opziener eene vergadering gehouden met het doel om
te trachten een cursus op te richten voor toekomstige
hoofden van scholen. De lessen zullen worden gegeven
te Aksel, en de jaarlijksche contributie is op 50 gld.
bepaald.
Het departement Noord-Holland der vereeniging
van leeraren bij het middelbaar onderwijs heeft in zijne
jongste vergadering met algemeene stemmen op éene
na de volgende motie aangenomen:
»De vergadering spreekt als haar oordeel uit, dat
overgangs-examens aan de hoogere burgerscholen onvoor
waardelijk dienen afgeschaft te worden." (N. R. Ct.)
■BOBMoMaHawaaBMaBBaamiaaMaMMauii
Landbouw en Veeteelt.
De opbrengst der nieuwe aardappelen, vroege
soort, is in Zuid-Beveland groot, hoewel de grootte
van den knol niet meevalt. De smaak is over het
geheel goed en de prijs niet hoog, 18 ii 20 ct. de 5
kop. Met het snijden van kwarwei-zaad is een begin
gemaakt. Veel meer dan vroeger is thans dit zaad
gezaaid, met het oog op den hoogen prijs, die er vaak
voor besteed wordt. Op vele plaatsen zal de opbrengst
aan de verwachting beantwoorden, evenals het kool
zaad, dat weldra gesneden zal worden. (D.)
Rechtszaken.
Kantongerecht te Goes.
In de zitting van heden, Vrijdag 10 Juli 1885,
zijn de navolgende personen veroordeeld
J. li. teVlake, wegens het jagen in gesloten jacht
tijd zonder machtiging of vergunning, tot 2 maal
20 boete subs. 5 dagen gev.straf voor elke boete;
M. v. D. te Ierseke, wegens openbare dronken
schap, tot 3 dagen gev.strafJ. H. en W. N. te
Heinkenszand, wegens het maken van nachtelijk bu
rengerucht, ieder tot 5,50 boete subs. 1 dag gev.
straf W. H. te Kamperland, wegens openbare
dronkenschap, tot 0,50 boete subs. 1 dag gev.straf
J. De G. zonder bekende woonplaats, wegens het
niet verschijnen als getuige in eene strafzaak tot ƒ12
boete subs. 7 dagen gev.straf.
Allen tevens in de kosten.
Goes in 1884.
Er zijn in deze gemeente afdeelingen van vijf erkende
kerkgenootschappen, te wetenvan het Nederlandsch
Hervormde, het Roomsch-katholieke, het Doopsgezinde,
het Christelijk-Gereformeerde en het Nederlaodsch-
Israëlitische. Voorts is hier de zetel gevestigd van de
erkende vEvangelisch-Christelijke gemeente". De ver
eeniging, zich noemende Gereformeerde gemeente",
verlangt geene erkenning.
De predikant der Nederl. Hervormde gemeente, J.
Post, werd beroepen en vertrok den 9 Juni naar
Charlois. De daardoor ontstane vacature werd vervuld
door de komst van den heer Chr. L. Laan, tot dusver
predikant te Serooskerke, die den 14 November alhier
in betrekking kwam.
De laatsten der hiar aanwezige doopsgezinden ver
lieten de gemeente en sedert werd geene godsdienst
oefening in het kerkgebouw dier gemeente gehouden.
Het beheer der fondsen is aan den kerkeraad te
Middelburg toevertrouwd.
De synagoge der Israëlieten bleef ongebruikt, uit
gemis van genoegzaam aantal leden om eene bijeen
komst te houden.
Subsidiën voor den houw of het herstel van kerk
gebouwen en pastoriën werden door de burgerlijke
gemeente niet verleend.
Van legaten of schenkingen is niets bekend geworden.
Het getal scholen voor lager onderwijs bleef onver
anderd en bestaat uit 4 openbare en 2 bijzondere.
Het personeel der plaatselijke commissie van toe
zicht onderging geene verandering. In het comité tot
bijstand voor het hand werks-o ader wijs werd mevr. de
wed. E. Van MaenenMetzger (die de gemeente ver
liet) vervangen door mej. F. F.. L Oversluys.
Het personeel der hoofden van de scholen bleef on
veranderd voor zooveel het openbaar onderwijs betreft.
De heer H. Poolmeijer werd als hoofd der bijzondere
school vervangen door J. C. Wirtz van Amsterdam.
In het personeel der onderwijzers en kweekelingen
hadden de volgende mutatiën plaats. De onderwijzer
G. Jurrij vroeg en verkreeg tegen 1 December een
eervol ontslag, wegens vertrek naar Werkendam. Hij
werd vervangen door mej. S. P. Blanker van Wilhel-
minadorp, die den 1 Januari 1885 in functie traden
voorloopig geplaatst is aan school C. De kweekeling
J. Bavtelse werd vervangen door S. J. De Bruijne.
Door den gemeenteraad werd besloten tot bijbouw
van drie lokalen aan school B en verandering der
lokalen van school C. De kosten van een en ander
werden geraamd op ƒ13420, welke zullen gevonden
worden uit de rijks bijdrage, ingevolge art. 45 der
wet van 17 Augustus 1878 (Stbl. no. 127) en eene
geldleening ad 9400, waartoe het bestuur van het
gasthuis zich bereid verklaarde en door Gedeputeerde
Staten gemachtigd werd.
Door de gemeente werden geene bijdragen in de
kosten van het bijzonder onderwijs verleend. Evenals
in vorige jaren werd aan het comité tot wering van
schoolverzuim eene som van ƒ200 verstrekt, om door
het uitreiken van belooningen het getrouw schoolbezoek
aan te moedigen.
Het herhalingsonderwijs wordt gegeven in school C,
wanneer zich daartoe leerlingen aanmelden, wat evenwel
in den afgeloopen winter niet het geval was.
De avondschool van school D bleef dienstbaar voor
herhalingsonderwijs aan de verpleegden in het weeshuis,
die des daags een ambacht leeren of hun werk moeten
verrichten.
Er zijn, zoover bekend is, in deze gemeente twee
Zondagsscholen, van welke echter geene bijzonderheden
zijn te vermelden.
Werkscholen, behalve de ambachtsschool, bestaan
hier niet.
Er is eene gemeentelijke bewaarschool voor on- en
