1885. N°. 50.
Dinsdag 28 April.
72ste jaargang.
Bij dil uommei' behoort een bijvoegsel.
Sas- en Buiten-havenmeester,
-<S<S=CS:>CS3GS*«-
GOESCHG
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandaq, Woensdao en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervouge men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct, elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slecht»
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
Door den raad der gemeente Goes is benoemd tot
welke betrekking is vacant geworden door het overlij
den van G. C. Van Blitterswijk Sr, diens zoon
Gerrit Cornells Van Blitterswijk Jr.
tot dusver adsistent, en zulks met ingang van 21
Haart jongstleden,
Goes, den 25 April 1885.
Burgemeester en wethouders van Goes
J. G, DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
's-Hage, 24 April.
Dat de Minister van Financiën zijn ontslag aan
den Koning heeft aangeboden zal nu wei niet meer
door het Dagblad ten stelligste worden tegengesproken
of, gelijk door het Utrechtsch Dagblad, houtweg
onwaar worden genoemd. Neen, want niet zoodra
was die zoogenaamde tegenspraak, nog al met allerlei
conjecturen over parlementaire intriges verbonden
uit de pen gevloeid, of men was zelf genoodzaakt
de volle waarheid van het feit te erkennen. Zoo er
éen oogenblik wel geen twijfel aan de onmiddellijke
bevestiging bestond, maar deze slechts eene korte poos
werd verschoven, het was alléén daaraan toeteschrijven,
dat de heer Grobbée, die Vrijdag, na afloop der zit
ting van de Eerste Kamer aan verschillende invloed
rijke personen zijn stellig voornemen tot ontslagneming
had medegedeeld, eerst den volgenden avond daaraan
officiéél gevolg heeft gegevenmaar het besluit was
door hem Vrijdagmiddag genomen en hij heeft daar
van geen geheim gemaakt. De brutale tegenspraak,
van conservatieve zijde uit Den Haag verspreid, kan
hoogstens alleen voor een oogenblik eenig vermoeden
doen ontstaan dat de heer Heemskerk, die zich dan toch
solidair had verklaard met den Min. van Financiën,
nog al zijn invloed had trachten te bezigen om zijn
ambtgenoot van diens bepaald voornemen aftebrengen.
Maar zoo dat al plaats mocht hebben gehad tusschen
Vrijdag en Zaterdag, de uitkomst heeft geleerd dat
dan nog die veronderstelde poging schipbreuk beeft
geleden.
De heer Grobbée heeft een wijs besluit genomen. Hem
was de raad daartoe, lang nog vóór de zittingen der
Eerste Kamer, èn in de Tweede, én in de pers meer
malen gegeven. Bij alle goede hoedanigheden van
karakteren bij onmiskenbare administratieve be
kwaamheid, was deze titularis als Minister van finan
ciën niet op zijne plaats, en droegen overigens de om
standigheden, de partijverhouding in de Tweede Kamer
en het groote verschil van meening over belastingver-
andering (want van hervorming was geen ernstige
sprake), er toe bij, om zijne toch niet gemakkelijke
taak te verzware.i en schier onmogelijk te maken.
Maar juist in zulke toestanden komt het er op aan
pal te staan voor zijne beginselen, rechts noch links
aftewijken en geen halve concessiën te doen of transactie
te beproeven, gelijk bij het debat over de klassenbe-
lasting. En evenmin gaat het aan om telkens, als het
ware op de roepstem of den wenk, geuit in een afdee-
lingsverslag of in een openbaar debat, van plan te ver
anderen, waar het gold de zoo dringend noodzakelijke
versterking der gewone middelen tot geleidelijk herstel
van het verbroken evenwicht tusschen uitgaven en
middelen tot dekking. Men moet weten wat men
wil en zich desnoodig liever bijtijds terugtrekken.
Om billijk te zijn mag men er in de gegeven omstan
digheden, nu de definitieve begrooting in de tweede
helft van April in de Eerste Kamer behandeld werd,
geen te groote grief van maken dat hij, om die begroo
ting op het papier te doen sluiten, zijne toevlucht
nam tot het voorloopig dekken van het tekort door
schatkist-biljetten en promessen, hangende de beide
aanvnllingswetten op de middelen, die de Eerste Kamer
nog niet hebben bereikt; maar de Minister had na
de afstemming der klassenbelasting welke politieke
beweegredenen daartoe dan ook mede hebben bijge
dragen zijne taak moeten nederleggen, overtuigd
dat hij den invloed en de kracht miste om eenigen
grooten maatregel bij de Vertegenwoordiging ingang
te doen vinden. Dan was hem ook bespaard gebleven
dat debat in de Eerste Kamer, waarbij hij, en niet
het minst door den heer Pijnappel, als het ware ter
deure gewezen werd. Maar dat alles is nu een fait
accompli en de vraag is maar: wat nu Dat er een
geheele ministeriëele crisis uit dit ontslag zal voort
vloeien, gelooft men hier niet, al heeft de heer Heems
kerk dit duidelijk te kennen gegevenwant, behalve
dat die Minister met overwegingen van hoogere
politiek eene gelijke solidariteitsverklaring met den
heer Van Bloemen-Waanders niet alleen niet in vervul-
iing gebracht heeft, maar zelfs medegewerkt tot de
benoeming van een Minister van Koloniën en Gouver
neur-Generaal van de spitse der liberaal-koloniale partij,
zoo kan de Min. van Binn. Zaken er zich hier eeniger-
mate op beroepen dat het budget van financiën dool'
da Eerste Kamer niet werd verworpen dat de Re
geering als zoodanig geen afkeurend votum op finan
cieel gebied heeft geleden en alzoo nog gebonden blijft
aan de twee hoofdpunten van haar programmagrond
wetsherziening en versterking der middelen tot herstel
van het financiëel evenwicht Hoe nu door het ontslag
van dezen Min. van financiën de positie van het Mi
nisterie zou zijn bemoeielijkt, of beter gezegd in welk
verband de publiciteit van het te kennen gegeven voor
nemen van den heer Grobbée tot die moeielijkheid van
het ministerie zou hebben gestaan, valt al heel weinig
te begrijpen. Of zou de heer Grobbée soms afgetreden
zijn, omdat de couranten één dag voor zijne offlciëele
aanvrage daarvan melding maakten Het Handelsblad
heeft op geestige wijze dat zoogenaamde komplot,
waarin ook de koloniale politiek weder een hoofdrol
zou vervullen, natuurlijk met den heer Fransen Van
de Putte achter de schermen, in bespottelijk dag
licht gesteld, wat het verdiendemaar het genre
stukje zou nog meer aan actualiteit hebben ge
wonnen, als daarin, naast die vermeende lintrige"
ware op den voorgrond getreden het bekende aandeel
dat de heer A. Sehimmelpenninck V. d. Oije, de
kandidaat van het Dagblad en van de ex-conservatieve
kiesvereeniging «Vaderland en Koning" alhier, gehad
heeft in de voorbereiding van en de invloed door
hem uitgeoefend op de bezetting van den troon van
Insulinde door Koning Ot o Van ReesZoo het
Dagblad daaromtrent verder betrouwbaar getuigenis
noodig heeft, het vervoege zich aan bet adres van
den heer Keuchenius, in zake de verkiezing te
Gorinchem.
Dit nu leidt er van zelf toe om nog een oogenblik
stil te staan bij twee der koloniale onderwerpen, die
het een wal vroeger dar, het ander, ter sprake kwamen
en waarbij het koloniaal bestuur betrokken is. Ik bedoel
vooreerst de regeling der conversie van het commu
naal in individuëel grondbezit en ten andere de suiker
industrie op Java.
Bij koninklijk besluit van 11 April jl. is die rege
ling der conversie tot stand gekomen, waarop zoo
lang reeds was aangedrongen. Inderdaad, het moet
voor geloovige conservatieven onuitstaanbaar zijn, die
«ondermijning van de grondslagen der Indische maat
schappij" te zien uitgaan van het ministerie-Heemskerk,
met of zonder den financier Grobbée. Wie weet, mis
schien is deze wel daarom afgetreden, want hij be
hoefde toch naar conservatieve lezing niet heen te
gaan, nu immers zijn budget was aangenomen Dan,
hoe dit zij (het wemelt van allerlei intriges), de
regeling is tot stand gekomen en bepaalt, dat ver
andering van communaal in erfelijk individueel bezit
kan plaats hebben, wanneer minstens drie vierde
der gerechtigden tot het gebruik der grinden de ver
andering wenschen en de wijze van verdeeling goed
keuren en dat wijders elk gerechtigde tot het gebruik
van den communaal bezeten grond daarvan een deel
in erfelijk individueel bezit verkrijgt, met voorzorgen
tevens voor de rechten van dessa-hoofden op ambts-
velden. Wijders worden de wijze en de waarborgen
omschreven, waarop en waaronder de verlangde con
versie plaats heeft.
Want ieder, die weet welken invloed het individueel
landbezit en de verdeeling b. v. van markgronden
heeft op de ontwikkeling van den landbouw, en aan
welke lasten en vexatiën, vooral in een land als Java,
het communaal bezit is onderworpen, zal lichtelijk
beseffen van hoeveel belang deze lang gewenschte doch
lang weerhouden maatregel is en van hoeveel gewicht
voor de verbetering van den economischen toestand
op Java.
Omtrent het tweede punt (de suikerindustrie) was
het, ook naar aanleiding van het verslag der comm.
van rapporteurs uit de Eerste Kamer, te voorzien, dat
daarover een debat gevoerd zou worden, en met ge
noegen merk ik, dat zich dat geheel bewoog op het
zelfde terrein, ja genoegzaam identiek is met de kot te
beschouwing, daarover in het nomraer van 9 April
onder den titel van «eene bedreigde cultuur" geleverd.
Het was de heer Fransen Van de Putte, deskundige
bij uitnemendheid, zoowel als voormalig industriëel als
in hoedanigheid van oud-Minister van Koloniën, die
de zaak ter sprake bracht, de oorzaken van de crisis
uiteenzette en bij de Regeering aandrong, ook niet
op directe bescherming of bevoorrechting, maar op, zij
't dan tijdelijke tegemoetkoming door opheffing van
belemmeringen, hoofdzakelijk gelegen in de heffing van
uitvoerrechten, om daardoor althans eenig equivalent
te geven tegenover de hooge protectie op de suiker
die in Europa verleend wordt. In eene van groote
zaakkennis en degelijkheid getuigende rede heeft de
afgevaardigde de quaestie uiteengezet, daarin gevolgd
door den heer Insinger, die bij zijne adhaesie aan den
spreker in menig opzicht nog iets verder ging en
óf meer op het gebied van directe hulp kwam óf in
elk geval meerdere tegemoetkoming verlangde.
De Minister van Koloniën scheen echter van zijn
in de Tweede Kamer aangenomen standpunt niet te
willen afwijken. Dat standpunt was toen gelijk men
weet uitstel, onderzoek, verzameling van gegevens en
bouwstoffen; het was het thans evenzeer, schier in
dezelfde bewoordingen of inkleeding. En daarom kon
de heer Van de Putte aan het slot der beraadslaging
t recht constateeren dat, voor wat hij van den Minister
gevraagd had, namelijk tijdelijke opheffing van uit
voerrecht generlei onderzoekingen noodig waren, onder
bijvoeging evenwel van deze ernstige waarschuwing,
dat wanneer de Minister nog lang wachtte, het wel
eens te laat kon zijn.
Intusschen verbeteren de berichten uit Java niet, en
wanneer werkelijk de Minister overtuigd is, gelijk hij
trouwens verklaarde, dat het hier eene zaak geldt van
uitnemend groot gewicht, dat hij dan toch niet langer
drale, zich niet verder verdiepe in angstvallige be
rekeningen of probabiliteiten over de verhouding in de
toekomst, Iet wel in de toekomst van de productie
kosten en marktprijzen, met al de nevenomstandig-
heden die daarop van invloed zijnmaar dat hij een
flink besluit neme en hinderlijke belemmeringen uit
den weg ruime, nu hel nog tijd is.
GOES, 27 April 1885.
In de Zaterdagavond gehouden vergadering der
werklieden-vereeniging «Eigen Hulp" alhier werd het
volgend verslag over de maanden Januari, Februari en
Maart 1885 uitgebracht
Het aantal gewone leden bedroeg op 31 Maart 1885
36, dat der buitengewone leden 33.
Er werd ontvangen
Aan contributie gewone leden 48 80
buitengew. s 85,50
entreegelden0,50
boeten0,42
interest 1884/85v 14,80
Samen 150,02
Uitgegeven
Aan drukwerk en schrijfbehoeften 29,41
onkosten lezingen 19,18
keuring van een lid 0,50
ziekengeld16,
Porto's«0,18
Samen 65,27
Alzoo op 31 Maart in kas 84,74%
Op 31 December 1884 was in kas 503 63%
Alzoo op 31 Maart 1885 een saldo van 588,38
Aan 3 gewone leden werd gedurende dit kwartaal
uitkeering gegeven3 gewone leden verlieten de ver-
eeniging; ook 1 buitengewoon lid heeft voor zijn lid
maatschap bedankt, aangezien hij deze gemeente verlaat.
Daarna was aan de orde het benoemen van een
afgevaardigde naar de algemeene vergadering van de
afdeeling Goes voor het Ned. Pensioenfonds voor werk
lieden, te houden op Donderdag 30 April in de Socië
teit V. O. V. alhier. Als afgevaardigde werd benoemd
dhr. L. Sarnpon.
Deze uitgave vloeit weder in de kas der vereeniging,
en zou dus het saldo der in kas zijnde gelden moeten
bedragen 607,56.
Kapelle. Met 1 Mei aanstaande zal de heer W. C.
Pos, stationschef alhier, van standplaats verwisselen
met den stationschef van Vork bij Nijmegen.
In antwoord op de adressen, eenigen tijd geleden
door de landbouwvereeniging «Vooruitgang is ons
streven" en door het gemeentebestuur alhier gericht
aan de maatschappij tot exploitatie van staatsspoor
wegen, ten einde den trein die te 10 n. 51 m. uit
Rozendaal vertrekt en omstreeks 12 uur alhier pas
seert even te doen stilhouden tot het uit- en inla
ten van reizigers, is in zoover gunstig beschikt, dat,
bij de aanstaande zomerdienstregoling, als proef, alleen
des Dinsdags aan dit verzoek zal worden voldaan,
onder voorbehoud dat, wanneer mocht blijken, dat
deze regeling niet aan de in die adressen vermelde
motieven voldoet, deze alsdan weder zal worden op
geheven.
VHeer Arendskcrke. De gemeenteraad benoemde
Zaterdag jl. tot leden van het algem. armbestuur te
's-Heer Hendrikskinderen de heeren Josias Verburg
en Pieter Westrate.
AVolfertsilijk. In de Zaterdag gehouden raadszitting
werd o. a. besloten pogingen aan te wenden om ten
laste der gemeente, wegens aankoop van een huis, dat
ingericht moet worden voor dokterswoning, eene geld-
leening aan te gaan groot ƒ6900, tegen eene rente
van 3 pet., met jaarlijksche aflossing van 300.
Op een adres van zes herbergiers, waarin verzocht
werd dat het vergunningsrecht, hetwelk het maximum
of f 25 bedraagt, zou worden verminderd, wijl in deze
gemeente geen aanleiding tot een druk herbergbezoek
wordt aangetroffen, omdat alhier geen kermis wordt
gehouden, er in de gemeente wegens hare afgelegen
ligging weinig doortrek bestaat en de geringe handel
en scheepvaart weinig vertier aanbrengen, werd afwij
zend beschikt.
Aangezien sedert lang gewenscht is dat alhier een
rijksveldwachter zou worden gestationeerd, werd be
sloten een daartoe strekkend adres aan den Minister
van Justitie in te dienen.
Tot algemeenen voorzitter der Maatschappij tot
bevordering van Landbouw en Veeteelt in Zeeland is
benoemd de heer G. J. Van den Bosch te Wilhel-
minadoi p. (11. Ct.)
De officier v. gez. 2e kl. W. M. Geill, van het
O.-I. leger, zal 17 Juni met het stoomschip «Prins
van Oranje", van de Maatschappij «Nederland", zijn
bestemming volgen.
De aflevering van de bij de nationale militie,
voor de lichting van dit jaar, in te lijven manschappen
uit de gemeenten onzer previncie zal plaatshebben
Maandag 4 Mei te Middelburg op de bovenzaal van
het Raadhuis, des voormiddags te 10 uren, allen uit
de verschillende gemeenten dezer provincie, die zich
voor de zeemilitie hebben aangemeld.
Dinsdag 5 Mei te Tulen in het voorportaal van het
Raadhuis, des voormiddags te 9 uren, die der ge
meenten gelegen in de eilanden Tolen en Sint Filipsland.
Donderdag 7 Mei te Vlissingm in de benedenzaal
van het Raadhuis.
Maandag 11 Mei te Goes op de Koopmansbeurs
aan de Markt, des voormiddags te 9 uur. die der
gemeenten, gelegen in Zuid-Beveland en die der ge
meenten Boschkappelle, Graauw, Hengstdijk, Honte-
nisse, Ossenisse en Stoppeldijk.
Dinsdag 12 Mei te Middelburg op de bovenvoorzaal
van het Raadhuis, des voormiddags te 11% uur, na
aankomst der Zeeuwsche spoorboot, die te 8% uur
van Zieriksee zal vertiekken, die der gemeenten, ge
legen in Schouwen, Duiveland en Noord-Beveland.
Met een korte toespraak legde de heer Arie
Smit Vrijdag het voorzitterschap van den Vlissingschen
Gemeenteraad neder. Hij zeide, dat hij gemeend had
niet te moeten voldoen aan het verzoek van den
Minister om zijn aanvraag om ontslag in te trekken.
Hij meende, dat hij gelegenheid moest gev, n, dat er
een opvolger werd benoemd, die de gemeente in over
eenstemming met haar natuurlijke vooideelen tot ont
wikkeling kon brengen.
Na dankzegging aan de wethouders, leden van den
Raad en ambtenaren der gemeente voor hun trouwe
medewerking, verklaarde dhr. Smit dat het hem steeds
een eer zou zijn- inlichtingen te verstrekken, zoo die
eventueel mochten gewenscht worden voor zaken, onder
zijn leiding aangevangen.
De oudste wethouder, de heer Th. Van Uije
Pieterse, antwoordde hierop met een woord van dank
en hulde voor de wijze, waarop de heer Smit die
betrekking gedurende omstreeks 6 jaren heeft vervuld.
De btct. bevat de statuten der Liberale kiesver
eeniging «Eendracht maakt Macht", te Middelburg.
Aan de Tweede Kamer is aangeboden een nader
wetsontwerp, omtrent het voor staatsrekening begraven
der lijken van militairen der zee- en landmacht,
beneden den rang van officier.
Aan de Amst. Ct. wordt uit's-Hage geschreven,
dat door onze Regeering stappen worden gedaan, ten
einde te verkrijgen, dat een der steden Amsterdam,
Rotterdam of Vlissingen worde aangedaan door de door
Duitschland gesubsidiëerde stoomvaartlijnen.
Het huwelijk van Prinses Hendrik van Neder
land zal den 6en Mei te Berlijn plaatshebben slechts
de naaste familiebetrekkingen zullen daarbij tegen
woordig zijn, en daarna gaat het gehuwde paar naar
München.
Geruimen tijd geleden werd gemeld dat bij den
Gouverneur van Suriname, den heer J. H. A. W.
baron Van Heerdt tot Eversberg het voornemen bestond
zijn ontslag als zoodanig te nemen. Thans kunnen
wij met zekerheid melden dat de aanvraag om ont
slag hier te lande ontvangen is. (Fad)
De minister van financiën, de heer Grobbee,
was Vrijdag nog in de gewone vergadering van den
ministerraad tegenwoordig.
Van 1 Mei af en zoolang de tentoonstelling te
Antwerpen duurt, zal de Exploitatie-maatschappij re
tourbiljetten naar Antwerpen uitgeven, die 8 dagen
geldig zijn.
De biljettin, die des Zaterdags genomen worden,
zullen geldig zijn tot en met den daaropvolgenden
Maandag over 8 dagen, dus 10 dagen.
Op den dag der feestelijke opening van de Ant-
werpsche Tentoonstelling zullen twee Nederlandsche
oorlogsschepen op de Schelde zijn gestationeerd, als
hulde van liet Nederlandsche aan het Belgische Gou
vernement. Ook wordt er in het midden der hoofd-
