1884. N°. 154.
Dinsdag 30 December.
71ste jaargang.
1884.
Nieuwjaars-felicitaties.
GRONDWETSHERZIENING.
Nieuwjaars-bedeeling.
op Donderdag 1 Januari 1885
op Nieuwjaarsdag
Huiden zouter ij,
GOESGHG
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zichvoor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
In ons volgend nommer zal op
de gewone wijze gelegenheid gegeven
worden tot het plaatsen van
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
Ontvangen hebbende no. 229 van het Staatsblad van
het Koningrijk der Nederlanden, waarin voorkomt de
volgende
PUBLICATIE van den December 1884,
betreffende de plechtige afkondiging van de
verandering van artikel 198 der Grondwet,
Wij WILLEM III, bij de gratie Gods, Koning der
Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, Groot-Hertog
van Luxemburg, enz., enz., enz.
Aan allen, die deze zullen zien of hooren lezen, saluut I
In aanmerking nemende dat het, in art. 198 der
Grondwet vervat, volstrekte verbod om gedurende een
regentschap in de Grondwet verandering te brengen,
strijdt met het belang van den Staat, hebben Wij in
overleg met de Staten-Generaal eene wet vastgesteld,
bepalende dat er grond bestaat om een voorstel van
verandering van dat artikel der Grondwet in overwe
ging te nemen, welke wet is afgekondigd in no. 208
van het Staatsblad van 1884 Vervolgens zijn de beide
Kamers der Staten-Generaal, overeenkomstig artikel
197 der Grondwet ontbonden. De nieuw gekozen Kamers
hebben het bij hen ingediend wetsontwerp tot verande
ring van art. 198 der Grondwet met meer dan twee
derden der in iedere Kamer uitgebrachte stemmen
aangenomen en Wij hebben op heden aan dat wets
ontwerp Onze Koninklijke bewilliging verleend. De
wet tot verandering van art. 198 der Grondwet, volgens
welke dit artikel gelezen wordt als volgt: ^.Gedurende
een regentschap kan in de troonopvolging geene ver
andering worden gebracht", wo»dt onder no 228 in
het Staatsblad geplaatst.
Wij verklaren dat deze verandering moet beschouwd
worden te hebben dezelfde kracht als de overige bepa
lingen der Grondwet en met deze uitmaakt de Grond
wet van het Koningrijk der Nederlanden.
En aangezien art. 199 der Grondwet eischt, dat
genoemde wet plechtig worde afgekondigd, hebben Wij
goedgevonden en verstaan, gelijk Wij goedvinden en
verstaan bij deze, dat die wet op 27 December 1884
des middags ten klokke twaalf ure, in eere plechtige
openbare zitting van den Hoogen Raad der Nederlanden,
van ieder der gerechtshoven en van ieder der arron-
dissements-rechtbanken, door de griffiers zal worden
voorgelezen en alzoo plechtig afgekondigd en dat deze
Oüze publicatie op hetzelfde tijdstip van de puien der
raadhuizen der gemeenten zal worden afgelezen.
Onze Ministers van Justitie en van Binnenlandsche
Zaken zijn belast met de uitvoering dezer publicatie,
welke in het Staatsblad zal worden geplaatst.
Het Loo, den 5den December 1884.
WILLEM.
De Minister van Buitenlandsche Zaken,
VAN DER DOES DE WILLEBOIS.
De Minister van Justitie,
DU TOUR VAN BELLINCHA VE.
De Minister van Binnenlandsche Zaken,
HEEMSKERK.
De Minister van Marine,
TAALMAN KIP.
De Minister van Financiën,
GROBBEE.
DE Minister van Oorlog,
WEITZEL.
De Minister van Water?taat, Handel en
Nijverheid.
VAN DEN BERGH.
De Minister van Koloniën,
SPRENGER VAN EYK.
Uitgegeven den achtsten December 1884.
De Minister van Justitie,
Dü TOUR VAN BELL1NCHAVE.
brengen deze, overeenkomstig den last van Z. M. ter
kennis van de ingezetenen.
Goes, den 27 December 1884.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
De Nieuwjaars-Commissie, daartoe in staat gesteld
door de bijdragen der ingezetenen, zal
des middags te 12 uren
in de Weezen- en Armenschool eene uitdeeling doen
van eetwaren en brandstoffen aan de armen dezer
gomeeDte.
Burgemeester en Wethouders noodigen mitsdien de
meerffegoeden uit, op den Nieuwjaarsdag geene giften
of aalmoezen aan hunne huizen uit te reiken, daar dit
eene minder goede armenverzorging is, en waarschu
wen de armen voor het bedelen op dien dag, dewijl
daartegen door de politie met de meeste gestrengheid
zal worden gewaakt.
Goes, den 27 December 1885.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J O. DE WITT HAMER
De Secretaris,
HARTMAN.
De SECRETARIE der gemeente zal
alleen des voormiddags van 11 tot 12 uur geopend zijn
tot het doen van aargiften voor den Burgerlijken Stand.
Goes, den 27 December 1884.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
Asn JOHANNES VAN DER REIT is vergunning
verleend tot het oprichten eener
in het perceel wijk E no. 114, gelegen in de voorBtad.
Goes, den 27 December 1884.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
Wanneer we, gelijk het een man van zaken betaamt,
bij het einde van het jaar de balans opmaken van
de winsten en verliezen door de liberale zaak in ons
land behaald of geleden, dan helaasbestaat er al
lerminst reden tot blijdschap. Er is in den afgeloopen
jaarkiing al bitter weinig tot stand gebracht wat
aanspraak mag maken op den naam van liberalen
maatregel. Geen grondwetswijziging heeft den voor
standers van eenige ontwikkeling van het staatsleven
de gelegenheid gegeven op vaster grondslagen voort-
tebouwen geen kieswetherziening heeft htt stuitende
onrecht weggenomen, dat aan mannen van geest en
kennis elke invloed op politiek gebied wordt onthou
den, indien zij niet tevens de schatkist stijven met
een bedrag veel hooger dan door de eenvoudige plat
telandsbewoners behorit te worden opgebracht om
het kiesrecht deelachtig te worden.
Men klaagt in den laatsten tijd vaak over de aan
trekkingskracht der groote steden en den invloed,
dien deze door haar bevolkingscijfer verkrijgen, doch
op staatkundig terrein zinkt de invloed der steden
schier weg, en men zou niet zonder grond kunnen
beweren, dat ons land door de minst ontwikkelden
wordt geregeerd.
En wat is er in 1884 gedaan om de bijna alles
beheerschende vraag van het belastingstelsel tot op
lossing te brengen, een zaak van te grooter gewicht
nu de bodem van de schatkist dagelijks zichtbaarder
wordt? Wat om onze defensie, zooal niet minder
kostbaar, dan toch wezenlijk krachtiger te maken
Door welke middelen is de landbouw bevorderd en de
nijverheid gerugsteund?
Sla de parlementaire annalen na en gij vindt niets.
Zelfs het meest voor de hand liggende werk is onaf
gedaan gelatenhet strafwetboek, dat haast al weer
verouderd is, ligt nog altoos te muffen onder 't stof
van wetten en schrifturen, die het tot een levend woord
moeten maken, maar waaromtrent eene beslissing nog
steeds op het welbehagen der Kamer wacht.
Het afgeloopen jaar schonk dus geen winst, maar
aan de andere zijde wel degelijk verlies. Van meer
derheid is de liberale partij in de Tweede Kamer
minderheid geworden en zij ondervindt dien ommekeer
reeds dagelijks. Zij moet zich schikken naar den wil
der rechterzijde, en alleen het blinde toeval is oorzaak
dat zijniet overheerscht wordt in elke 2aak. Toch was
dit bijvoorbeeld het geval in de schijnbaar formeele,
maar inderdaad hoogst gewichtige beslissing omtrent
de terugkomst der Tweede Kamer.
Daar de gewone begrooting voor het volgend jaar
niet werd behandeld ofschoon met goeden wil dit
zeer goed mogelijk zou geweest zijn is er een
tijdelijke begrooting opgemaakt, en de vraag was
voor hoelang zal die gelden Vier maanden had de
regeering eerst voorgedragen, maar zij veranderde van
meening toen de liberalen in de afdeelingen op ver
korting van duur tot drie maanden hadden aange
drongen. Doch ziet, de overzijde wist met een enkele
stem meerderheid de vier maanden hersteld te krijgen
en het einde is dus, dat de verschillende hoofdstukken
eerst in Mei wet behoeven te zijn, en daar Paschen
in het begin van April valt, de begrooting het eenige
gerecht op het Kamermenu dit voorjaar zal uitmaken.
Komt de Kamer dan in Mei terug, dan zal zij zes of acht
weken overhebben om zaken te doen. Doch meen
niet dat deze zaken van groot gewicht zullen wezen.
Hoogstwaarschijnlijk alleen de voogdijwet, waarvan
het ontwerp naar wij vernemen weldra de ministeriëele
buraux zal Verlaten om zijn pelgrimstocht door den
Raad van State en de Kamers te aanvaarden. Van
grondwetsherziening vóór September is geen sprake.
Die wenscht noch de regeering, noch de anti-liberale
meerderheid.
Wellicht kan Heemskerk nog een van de balletjes
opgooien, die hem in de humoristische bladen zoo vaak
het goochelaarscostuum hebben doen verdieneneen
kiesrechtplannetje of zoo iets, maar hij moet tegen
woordig rechts zien en van die zijde is 't parool ge
geven niet werken. De Standaard heeft het gezegd
en dat blad is een onmisbaar annex geworden van
den Bijbel der anti-revolutionairen. Rusten in 1885,
geen kiesrecht geen grondwetsherziening, want beiden
slepen verkiezingen mede en verkiezingen kosten
geld 1 Dat was het motief van de Standaard, een
motief dat ontegenzeggelijk geldig is en precies van
dezelfde soort als alle argumenten, vroeger van die
zijde aangevoerd, om b. v. de gemoedsonrust ter zake
van het onderwijs tot bedaren te brengen door resti
tutie-, subsidie- en de Hemel weet welke meerdere
stelsels, die alle toch dezen trek gemeen hadden dat
ze geld brachten in de kas der Bijbelvoorstanders. En
de rechterzijde heeft het parool getrouw gevolgd. Er
zal niet gewerkt worden in 1885, al donderde de heer
Schaepman zijn banvloek ook tegen den heer Verniers
Van der Loeff, die hem het liberale parool: voortaibei
den! durfde tegenhouden. Het jaar, dat voor ons ligt,
zal dus grootendeels verloren zijn en de boeken van 1885
zullen evenmin een batig saldo opleveren voor de libe
rale zaak als het thans ten einde spoedende jaar.
Dat de oorzaak van dien toestand te wijten is aan
de liberalen zelf, het is reeds vaak gezegd, maar het
kan niet te veel herinnerd worden. De verdeeldheid
der liberalen heeft sedert jaren eiken grooten maat
regel tegengehouden en indien er éen reden tot vreugde
nog bestaat, dan is het wel deze, dat in 1884 die
verdeeldheid is verminderd. Voor goed geweken is ze
echter nog niet. Daar schonk ons de vorige week een
voorbeeld van. Toen op het punt van uiteen te gaan
de middelenwet werd behandeld, en de goede, een
voudige, brave maar onbeduidende Minister van finan
ciën de Kamer als omstrikte in een net van belasting
plannen van allerlei slag en soort, die echter of nog
niet waren ingediend óf voor hun geboorte door de
algemeene opinie reeds waren veroordeeld öf na hun
indiening de afkeuring van vertegenwoordigers en
kiezers hadden verwekt, toen waren twee liberale af
gevaardigden, de heeren Rutgers Van Rozenbuig en
Van Houten, zoo beleefd ons nog een blik te gunnen
in hun gemoed. En wat we er in zagen Bij den lieer
Rutgers een spotlust en hoon ten aanzien van zijne
mede-liberalen, die de grenzen der betamelijkheid bijna
overschreden. Hij verweet zijn partijgenooten dat zij
dezen Minister van financiën niet omverwierpen, en dat
op het oogenblik dat hij zich bewust was of moest
zijn, dat zij daartoe niet meer in staat zijn, ook door
zijn toedoen. Want krachtiger bestrijder dan de heer
Rutgers hebben de liberalen, toen zij meerderheid
waren en regeerden, nooit gevonden. Is 't geen al te
vergaande spot den gebondenen tot daden te prikkelen
En wat er in het gemoed van den heer Van Houten
omging, wij durven het haast niet zeggen. Indien het
geen lust was om zijn eigen vrienden te slaan en te
beleedigen, dan had het er toch zooveel van dat zelfs
tegenstanders der liberalen de wenkbrauwen fronsten.
Aan het ministerieVan Delden verweet hij indertijd
de financiën in de war gestuurd te hebben, nota bene
juist dat ministerie, waaronder voor 't eerst de ge
wone inkomsten en uitgaven in evenwicht werden
gebracht. En d>t verwijt miste daarenboven de waarde
der opportuniteit en werd er dus te hatelijker om.
Waar nu zonder eenige oorzaak, zonder eenig doel
en gevolg twee liberalen aan hun vrienden zulke lief
lijkheden opdisschen, kan men inderdaad moeielijk aan
nemen dat de eensgezindheid der liberalen reeds diepe
wortels heeft geschoten en blijft dus waarschuwing en
vermaning plicht der liberale pers. Dat de kiesver-
eenigingen een liberale unie willen tot stand brengen
is daarbij van groot gewicht, en indien zij in 1885
wordt gevestigd, dan kan bij de eerste verkiezing reeds
de kans voor de rechterzijde verkeeren. Een feit toch
is het dat er enkele districten zijn die voor de libe
ralen verloren gingen, enkel en alleen omdat de mid
delen ontbraken om krachtdadiger optetreden.
Gaan we dus het nieuwe jaar in met weinig te
vredenheid, een straal van hoop blijft niettemin ons
tegenschijnen en doet ons niet geheel den moed ont
zinken.
GOES, 29 December 1884.
Wij vestigen de aandacht van belangstellenden
op de vergadering, die morgen (Dinsdag 30 December)
des avonds te 8 uren, zal gehouden worden in het
koffiehuis »De Prins van Oranje", tot het stellen van
een candidaat voor het lidmaatschap van den gemeente
raad, noodig geworden door het bedanken voor die
candidatuur door den heer S. J. J. De Jonge Mulock
Houwer.
Ter aanvulling van het desbetreffende in ons
vorig no. onder de laatste berichten gemelde diene het
volgende
De rechtbank te Arnhem heeft opgemaakt de vol
gende voordracht voor kantonrechter te Terborg jhr.
mr. J. De Jonge Van Ellemeet, griffier bij het kan
tongerecht te Goesmr. A. Roessingh, kantonrechter
te Bolsward, mr. L. Loosecaat Vermeer, griffier bij
het kantongerecht te Terborg.
In ons vorig no. meldden wij het op enkele
plaatsen in onze omgeving ingezamelde bedrag ten
behoeve der Mij. van Weldadigheid. In onze provincie
bedroeg de collecte in het geheel 1373,83%, in ons
land totaal 57200,06
Ter vervanging van de op 31 December e. k.
aftredende en niet herkiesbare leden van den genees
kundigen raad in Zeeland zijn tot leden van dien raad
benoemdDr. J. C. Bolle, te Middelburg en dr. J.
Hazenberg te Vlissingen, en tot plaatsvervangende
leden dr. Y. Keyzer, te Middelburg en dr. S. Dobbe-
laer De Wind, te Middelburg.
Bij het gehouden examen is voor goederenklerk 3e
kl. bij de Maatsch. tot expl. van St.sp wegen geslaagd
de heer J. P. Van Ham, thans 3e kl. aan de halte
Vlake. (M. Ct.)
Ged. staten hebben goedgekeurd het besluit van
den Middelburgschen gemeenteraad, waarbij aan jhr.
M. J. DeMarees van Swinderen te Goes in erfpacht is
afgestaan hoogstens 27 aren gemeentegrond, om daarop
een stoammeelfabriek te stichten.
Mr. W. C. Mees, president der Nederlandsche
Bank, is Donderdag overleden.
Als staathuishoudkundige, als schrijver, als Bank-
bestuurder was hij een man van den eersten rang,
geleerd, wijsgeerig, practisch tegelijk. Aan zeldzame
bekwaamheid paarde zich groote rechtschapenheid "in,
eenvoud. -
Aan de af ieelingen der Ned. Pensioen-vereeniging
voor werklieden is thans door het Hoofdbestuur bericht,
dat de verzekering met 1 Januari 1885 opengesteld
wordt. De Directie wordt gevestigd te 's-IIage en staat
onder toezicht van vier commissarissen.
Deze zullen na de in werking treding tot de be
noeming van agenten overgaan.
In tegenspraak met sommige berichten wordt
nu van vertrouwbare zijde medegedeeld, dat hij Z. M.
den Koning thans het voornemen niet bestaat, het
paleis van nu wijlen Z. M. Koning Willem II en de
Gothische Zaal te verkoopen.
Dr. H. J. Vinkhuyzen heeft met ingang van 1
Januari a. s. zijn eervol ontslag gevraagd en gekregen
uit zijne betrekking van geneesheer des Konings. In
zijne plaats zal optreden dr. Coert, arts.
Bij kon. besl. is mr. J, T. Buys, met ingang
van 1 Januari a. s., opnieuw voor den tijd van drie
jaren, eindiger.de 31 December 1887, benoemd tot
secretaris van het college voor de zeevisscherijen.
Naar het Dagblad met zekerheid verneemt, zal
de minister van financiën bij de tariefshervorming voor
stellen de rechten niet meer naar de waarde, maar
bij het gewicht te berekenen.
De Minister van marine heeft de tijdelijke sluiting
der aanneming voor de oorlogsmarine van jongens be
neden den leeftijd van 14 jaar opgeheven, zoodat
knapen van 13% jaar en ouder, bij voldoende licha
melijke en geestelijke ontwikkeling en bij de voor
dien leeftijd vastgestelde lengtemaat, weder bij den
zeedienst kunnen worden aangenomen.
De «Vereeniging van gepensioneerde onderoffi
cieren en minderen van het Nederlandsche leger"
ontving dezer dagen van een zeer aanzienlijke dame
de belangrijke gift van f 1000. Blijkens begeleidend
schrijven strekte de gift als blijk van ingenomenheid
met het doel der Vereeniging. Ook van H. K. H.
Prinses Hendrik ontving de Vereeniging na aan
bieding van het jaarverslag weder een geldelijke
bijdrage.
Naar de Verzekeringsbode verneemt, wordt hier
te lande eene algemeene onderlinge verzekeringmaat
schappij bij besmettelijke ziekten opgericht, en is daar
voor de koninklijke goedkeuring aangevraagd.
Hetzelfde blad wijst op het gemis van eene statistiek
van zeerampen, tengevolge van miswijzingen van het
kompas, ofschoon prof. Buijs Ballot er niet aan twijfelt,
mof zeer vele rampen zijn aan miswijzing, dat wil
zeggen aan slechte stelling van slechte kompassen te
wijten".
Het proefnommer is verschenen van een Alge
meen Orgaan der Hoogere Burgerscholen in Neder
land, onder redactie van leerlingen der H. B. S. met
5jarigen cursus te Rotterdam.
Blijkens het vijf en twintigste jaarverslag, be
trekkelijk de verpleging in het Nederlandsch gasthuis
voor ooglijders te Utrecht over 1883 werden in dat
jaar daar behandeld 2581 en verpleegd 368 personen.
Uit Zcclan I werden dat jaar 46 personen behandeld
