884. N°. 147.
Donderdag 11 December.
71ste jaargang.
het vergroolen vau School B te Goes.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH ffc VAN D1TMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
Op Zaterdag den 27 December 1881 des middags te
1 uur sal plaatshebben de
AAXBESTËDIKG
van
Het bestek ligt eiken werkdag van 92 uren ter inzage.
De aanwijzing geschiedt op Woensdag den21 December
bevorens, des voormiddags te half 10 uren.
Goes, den 9 December 1881.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. (1. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
'8-Gravenhagc, 5 December.
Maar nu van grondwetsherziening gesproken. Hoe
staat het daarmede Die vraag is eenigszins opgelost
of liever er is daarover eenig meerder licht opgegaan bij
het debat in de Eerste Kamer op jl. Donderdag over
de herziening van art. 198. De Minister wacht nu op
het advies van den Raad van State en zal, zoodra bij
dit ontvangen en natuurlijk ook beoordeeld heeft, het
verder voorbereidende werk der herziening spoedig
ter hand nemeneene verklaring, waarvoor de heer
Pijnappel, die de zaak ter sprake bracht, den Minister
zijn dank betuigde. Maar daarom zijn wij er nog niet.
De heer Heemskerk, het is meermalen opgemerkt,
verstaat bij uitnemendheid de kuust om al spiekende
weinig of niets te zeggen, of het zóó te zeggen dat
er naderhand een tweeledige uitleg aan kan gegeven
worden, of dat er zich eventualiteiten kunnen voordoen
die het gezegde verzwakken, verwateren of niet meer
oirbaar maken. En dit wordt nu niet opgemerkt uit
begeerte om aan den goeden wil of aan het werkelijk
voornemen van den premier te twijfelen, maar de
man is zonderling als hij voor een netelige quaestie
staat. Hij is, in tegenspraak met vroeger, zóó vreemd
meegaande dan naar rechts, dan naar linkshij
staat zóó op 44 en 42 plus of minus 1, dat men
inderdaad heel voorzichtig moet zijn met veel peil te
trekken op zijne gelegenheids-antwoorden.
Men weet dat de question bruiante in de materie
van onze constitutioneele hervorming deze isóf kies-
rechtherziening binnen de belemmerende grenzen der
bestaande grondwet, óf voorafgaande grondwetsherzie
ning, ook en vooral met het oog op de wijze van
samenstelling der vertegenwoordiging. Welnu, toen
men op 28 November jl. dat punt in de Tweede
Kamer ter sprake bracht, luidde het zeer gewrongen
bescheid in een gansch anderen zin dan nu uit het
antwoord aan den heer Pijnappel in de Eerste Kamer
de liberale Eerste Kamer kan worden opge
maakt. Het gold de vraag, door den Minister een
vraag van scrupule of convenientie genoemd, of het
raadzaam of voegzaam was, dat toekomstige verande
ringen in de Grondwet behandeld werden alvorens de
Kamer gebracht is op het getal leden overeenstemmende
met het cijfer der bevolking, gedeeld door 45,000.
Met andere woorden de herziening der kiestabel, reeds
bij eene vorige gelegenheid in verband gebracht met
den census. Wat nood De Kamer heeft immers tien
wegen voor éen om, indien zij die herziening nood
zakelijk achtte vóór de beslissing over eene toekomstige
grondwetsherziening, dat gevoelen aan de Regeering
kenbaar te maken.
Zou men nu niet, met .alle waardeering van de groote
toeschietelijkheid des heeren Heemskerk, gelooven, dat
als werkelijk dat advies, die bijstand, ook wel eens
genoemd ode pap in den mond geven", gevolgd wordt,
en er eené meerderheid zou kunnen geformeerd worden
uit hen, die prineipiëel tegen grondwetsherziening ge
stemd zijnuit hen, die haar alleen willen als art.
194 wordt herzien of geschrapt en, omdat zij daarop
niet veel kans zien, dan maar liever geen herziening
willenvoorts uit hen, die in elk geval kiesrecht
en tabelwijziging willen doen voorafgaan, teneinde de
Kamer nog beter om te zettenzou men dan niet
gelooven dat de grondwetsherziening wel weder eene
goede poos van de baan zou kunnen worden geschoven,
ondanks het ingewacht advies van den Raad van State
(die overigens aan geene tijdsbepaling gebonden is) en
ondanks het geuite voornemen des Ministers, om de
verdere voorbereiding alsdan met bekwamen spoed ter
hand te nemen?
Intusschen, ook die quaestie, gelijk de benarde finan-
ciëele, de koloniale, de economische in verband tot de
sociale, ze zullen allen voorgoed ter sprake komen bij
de Staatsbegrooting, die niet nog in December, maar
in het eerste kwartaal van het volgend jaar behan
deld wordt.
Dan zal «oen ook de wetenschap hebben of, en zoo
ja, welke voorstellen tot Grondwetsherziening van het
voorbereidingsproces van den heer Heemskerk het uit
vloeisel zijn, en dan zal men ook, beter dan uit de
rede van den heer Keuchenius na de verkiezingen uit
gesproken, kunnen ontwaren, welke waarheid of welke
misleiding het woord behelsde: »dat er in den lande
geen anti-liberate partij bestaat".
GOES, 10 December 1884.
Maandagavond hield de vereeniging voor Volks
vermaken alhier in «de Prins vail Oranje" haar jaar-
lijksch St. Nieolaajfeest. Nadat de voorzitter den leden
welkom had geheeten werden bij afwisseling eenige
zangstukken door de vereeniging «Excelsior" en een
paar tooneelstukjes door oud-leden van «Aurora" ten
gehoore gebracht. Dat de tombola niet ontbrak be
hoeft haast niet gezegd te worden. Het St. Nicolaas-
feest van Volksvermaken zonder tombola is niet meer
denkbaar. Men moge daarover wijsgeerige beschou
wingen ten beste geven, zeker is het dat deze bij
voortduring de «great attraction" der vereeniging kan
geno >md worden en dat zij oorzaak is, dat ruim 300
leden weder vereenigd waren.
Men is het niet altijd eens over de wijze, waarop
de vereeniging hare taak vervult of behoort te ver
vullen. Doch ook in dezen staan meestal de beste
stuurlui aan wal en zeker behoort een woord van
dank gebracht te worden aan het bestuur der ver
eeniging, dat ook nu weder tijd en moeite ten offer
bracht om* den leden een aangenamen avond te ver
schaffen.
De Commissaris des Konings in Zeeland maakt
bekend, dat de sluiting der jacht op klein wild, met
uitzondering van die op houtsnippen, ook met schiet
geweer, in de provincie is bepaald op Woensdag 31
Decemher 1884, met zons-ondergang, en dat het tijdstip
van de sluiting der jacht op houtsnippen en waterwild
nader zal worden vastgesteld.
«Een Zeeuwsch oesterkweeker" schrijft aan het
Vaderland
In het Dagblad van Zuid-Holland en s-Graven-
hage van 29 November komt eene beschouwing voor
omtrent de oestercultuur op de Schelde en Zeeuwsche
stroomeu, welke zoovele onnauwkeurigheden bevat,
dat het noodig is daarop eenige verbeteringen te maken.
Waar is het, dat de verzendingen tegenwoordig in
vollen gang zijn naar het buitenland, minder juist
echter, dat de prijzen in verhouding tot vroegere jaren
zeer laag zijn, even onjuist dat verschillende kweekers,
die tot nogtoe niet geneigd waren tot lagere prijzen
te verkoopen, hun afwachtende houding laten varen.
In de laatste jaren was de gemiddelde prijs /62 a 63
per 1000 oesters in den gioothandeldit jaar kan men
bedingen van 57 a 60, er is dus daling, maar de
uitdrukking tot «zeer lage prijzen" is ongemotiveerd
en geheel onjuistHet is wellicht waar, dat enkele
der jongere cultivateurs, gedeeltelijk nog onbekend met
de Oestermarkt in den vreemde en deels nog uit vrees
hun voorraad niet kwijt te raken, door al te ijverige
en te aanhoudende aanbiedingen hun oesters ad 55
verkoopen, maar dat is alleen het gevolg van hun on
bekendheid in de zaak, waarin zij nog nieuwelingen
zijn, evenzoo als enkele schippersverenigingen tot dien
prijs verkoopen, wellicht om wat spoedig contant geld
in handen te krijgen, maar de oudere, meer ervaren
kweekers verkoopen giifweg voor ƒ57 a ƒ60. Een
andere fout der nieuwelingen en kleine luitjes is, dat
zij in het buitenland en détail verkoopen tegen den
zelfden prijs als in den groothandeldat op die wijze
een groote handel niet bestaan kan is duidelijk en de
kweekers moeten het van den giootharidel toch krijgen.
De oudere en meer ervaren kweekers laten de en
kele nieuwelingen dan ook stil hun gang gaanzeer
spoedig zal hun voorraad op zijn, zij verlaten hun af
wachtende houding volstrekt niet, wetende dat de
eigenlijke groote aanvragen met coulante p-ijzen eerst
na Januari aan de order zijn. Verscheidene oudere
kweekers zijn met de visscherijeu nog niet eens aan
gevangen en het is waarschijnlijk, dat zij later even
goede zooal niet betere prijzen maken zullen als
het vorige jaar.
Dat er in de oestercultuur kapitaal verloren is, vooral
gedurende en na de zoo strenge winters van de jaren
1878-1880, is waar, maar alleen bij die onderne
mingen welke met te klein kapitaal werkten, dit niet
wilden vergrooten en ophielden Allen, die met voldoend
kapitaal doorwerkten, hebben die verliezen reeds lang
ingehaald. Diezelfde strenge winters hebben veel geleerd
en komt er weder veel en Iangdurigen voist, zoo zal
men de cultuur daartegen beter gewapend vinden
in nieuwe iudustriën moet steeds geleerd worden en
daarvan is de oestercultuur niet uitgezonderd.
Dat men in 1870, of liever na dien tijd, ook in
andere landen (Engeland, Duitschland en Noorwegen)
oestercultuur beproefd heeft is waar, overal op de
openliggende zeekusten of aan de riviermondingen alle
deze proeven zijn mislukt en leveren dus geen gevaar
voor overproductie. De baai van Arcachon en de rivier-
kom der Schelde (kom Ierseke-Tolen-Bergen-op-Zoom)
geheel ingesloten en tegen 'stormen beschut, zijn tot
Hoe valt hiirmeê te rijmen de ons toegezonden
opmerking, dat de prijzen in ons beurs-telegram (laat
stelijk 55 a 58) te hoog zijn?
R J. G. Ct.)
nutoe de eenige plaatsen waar de cultuur in het groot
met succes gedreven wordt. In Zeeland was de pro
ductie in 1875 circa 6 millioen, thans reeds 30 mil-
lioen oesters 'sjaars en ze zal waarschijnlijk wel tot
50 millioen stijgen. Als men weet dat de behoefte
van Engeland, Frankrijk, België en Duitschland per
jaar ruim 500 millioen is, kan er geen sprake zijn
van overproductie. Wat de schrijver iu het Dagblad
niet schijnt te weten, is dat de toekomst der Zeeuwsche
oesters op de markten van Europa gewaarborgd is
door de uitmuntende qualileit der oesters, het gevolg
van de hoedanigheid der oesterbanken, en dat die goede
eigenschappen elders nog moeten gezocht worden.
Het is mogelijk, ja waarschijnlijk, dat een sterk
toenemende productie op de Schelde in de toekomst
de prijzen nog ettelijke guldens zal doen dalen, maar
de kweekers zullen daarvoor door veel grooter debiet
ruimschoots gebaat worden.
Dat de oestercultuur, voor de ondernemingen in
volle exploitatie, werkende met voldoend kapitaal, zeer
loonende is, kan blijken uit de dividenden, welke ge
middeld van 10 tot 20 percent bedragen; in enkele
buitengewoon mooie jaren hebben die zelfs 50 pet.
en meer bedragen en mits slechts met vlijt, nauwge
zetheid en zuinigheid beheerd worde, gaat de oester
cultuur een goede toekomst tegemoet. Niettegen
staande de hooge pachten, welke in 1885 aanvangen,
kunnen de winsten toch nog zeer voldoende blijven
trouwens alle pachters zitten niet op zulke enorm
hooge pachten van 30 tot 60 duizend gulden per
jaar, dit zijn alleen de zeer groote ondernemingen,
werkende met zeer groote kapitalen, die juist hierdoor
veel kunnen dwingen.
In plaats dus van de oestercultuur te beproeven af
te breken is het een verheffend schouwspel om te
zien wat in 15 jaren op dit gebied tot stand kwam;
hoe eenige duizenden menschen en eenige honderden
vaartuigen met vrucht daarbij gebruikt worden en
vooral op hoe meer deugdelijken en wetenschappelijken
grondslag die cultuur thans reeds wordt uitgeoefend,
terwijl naar menschetijke berekening zij een schoone
toekomst te gemoet gaat. De mannen, die in deze
industrie hun tijd, hun geld, hun kennis en dikwerf
een deel hunner gezondheid opofferen, verdienen meer
waardeering, dan de schrijver van het artikel in het
Dagblad hun geeft, maar zoo gaat het meer in de
wereld, als de blinden willen oordeelen over de kleureD.
Z. M. heeft bekrachtigd de wet tot wijziging
van artikel 198 der Grondwet. De wet is opgenomen
in Staatsblad no. 228.
Bij Koninklijk besluit is voorts bepaald, dat de
afkondiging van de gewijzigde Grondwets-bepaling zal
geschieden op 27 December a. s., des middags te
twaalf uren. Die wet zal in een plechtige openbare
zitting van den Hoogen Raad der Nederlanden, van
ieder der Gerechtshoven en van ieder der Arrondis-
sements-rechtbanken door de griffiers worden voorge
lezen en alzoo plechtig afgekondigd, en op hetzelfde
tijdstip van de puien der Raadhuizen van de gemeente
worden afgelezen.
Men schrijft aan het Dagbl.
«Naar men verneemt, zal de Minister van Financiën
weldra aan de Tweede Kamer aanbieden bet ontwerp
van wet tot invoering van een accijns op tabak. Men
vermoedt dat tevens zal worden voorgesteld om den
tabaksaccijns te heffen van af de indiening der wet,
evenals zulks in andere landen is geschied.
«Onze Minister van Financiën heeft bij verschillende
firma's, die bij den tabakshandel geïnteresseerd zijn,
inlichtingen ingewonnen, zoodat men mag verwachten,
dat hij met zijn ontwerp meer beslagen ten ijs zal
komen dan vroeger de Minister Van der Heim.
«Men verwacht dat de inlandscha tabak niet ge
heel van accijns zal worden vrijgesteld".
Naar de Maasbode verneemt, zijn door de katho
lieke Kamerleden de grondslagen gelegd voor eene
partijclub. De eerste pogingen moeten geslaagd zijn.
Men is voornemens om de 14 dagen, in gewichtige
omstandigheden alle weken, of ookwanneer het
noodzakelijk mocht zijn, op onbepaalde tijden bijeen
te komen.
Men schrijft uit Den Haag aan het D. v. N.,
dat men het er voor houdt, dat de Minister van
Koloniën zijn reeds bij den Raad van State aanhangig
wetsontwerp tot verhooging der invoerrechten in Ned.
Indie zal terugnemen. Sommigen meenen te weten,
dat Z. Exc. dat ontwerp reeds teruggenomen heeft.
De drukkende tijdsomstandigheden zouden oorzaak zijn
van 's Ministers besluit tot wijziging zijner plannen
ter versterking der Indische geldmiddelen.
De aanvraag om subsidie voor de Tentoonstel
ling te Antweipen zal a. s. Donderdag door de Tweede
Kamer worden behandeld.
In het verslag der Kamerzitting van Maandag
kan men lezen, dat het traditioneele Kerst-reces ook
dit jaar zal gehouden worden.
Is dit nu waarlijk zoo noodig Gedurende de zomer
maanden heeft de Kamer geen zitting gehouden.
Den derden Maandag in September bijeengekomen,
werd zij na enkele dagen van weinigen arbeid ontbonden.
Den 17en November werd de zitting der nieuwsamen-
gestelde Kamer geopend. Wederom werd er slechts
nu en dan een dag vergaderd en thans maken de leden
zich gereed om de Kerstdagen thuis door te brengen.
Niemand misgunt hun de gezelligheid van den
huiselijken haard, maar wie. optreedt om de belangen
van het volk te vertegenwoordigen moest zich de offers
getroosten, die deze eervolle taak oplegt en geen vacantie
nemen, wanneer er zóóveel werk is, dat men niet weet
waarmede het eerst te beginnen.
Zoo uitgeput en afgemat van den arbeid kan de
Kamer toch niet zijn, dat zij al wederom moet uitrusten.
Van weinig ambitie willlen wij haar niet beschul
digen, maar wel van weinig plichtbesef. (Arnh. Ct.)
Naar wij vernemen, moeten de belastingplannen
voor Indië van den Minister van Koloniën in de af-
deelingen der Kamer geen onverdeelden bijval hebben
ondervonden. Wel waren er verscheidene leden, die
hun vertrouwen in den Minister en den Indischen land
voogd te kennen gaven, doch anderen vonden, dat de
Minister met zijne plannen te ver ging.
De behandeling der vraag of in 't bijzonder het
tegenwoordige oogenblik wel geschikt was voor ver
meerdering van lasten in Indië, leidde tot beschou
wingen over de oorzaken van de bestaande koloniale
fmanciëele crisis, waarbij eenerzijds sterk werd aan
gedrongen op regeeringshulp om de crisis te overkomen,
door schorsing van uitvoerrechten., verlaging van vracht
tarieven en tijdelijk uitstel van betaling der belasting
door de suikerfabrikanten, en anderzijds dergelijke hulp
aan die fabrikanten zeer werd afgeraden.
(N. R. Ct.)
Naar men verneemt, is prof. T. M. C. Asser,
raad-adviseur aan het Departement van buitenlandsche
zaken, naar Berlijn vertrokken, belast met eene zending
van de Nederlandsche Regeering in zake de Congo-
conferentie.
Vermoedelijk zal de hoogleeraar de Nederlandsche
gedelegeerden ter zijde staan bij de behandeling van het
ontwerp der scheepvaartakte.
Het D. v. N. verzekert, dat er voldaan zal
worden aan het in de zitting van Maandag door den
heer Roëll geuite verlangen, om nog vóór het Kerst
reces de fmanciëele wetten in de afdeelingen der
Tweede Kamer te doen onderzoeken.
In de Nederlandsche Drankwet komt de beves
tiging voor van de onderstelling, in de Brieven uit
de Hofstad geuit, dat de tappers in den Haag bij de
jongste herstemming aldaar de meerderheid aan den
heer Wintgens bezorgd hebben. Het blad herinnert
aan hetgeen de heer Wintgens gedaan heeft om ïe
wet voor de tappers minder drukkend te maken, om
welke reden dan ook deze eene advertentie ten gunste
van dien candidaat stelden. Hij laat dan volgen
«Voor die medewerking vinden wij eene streelende
voldoening in het feit, dat de heer Wintgens na zijne
herkiezing een bezoek gebracht heeft bij dep heer J.
Gimpel, als eerste onderteekenaar der bovenbedoelde
advertentie en bij die gelegenheid zijn dank betuigd
heeft voor de betoonde medewerking, met verzoek die
te willen beschouwen als aan alle kleinhandelaars te
zijn gericht". (Arnh. Ct)
Het stoomschip «Prins Alexander", van Amster
dam, arriveerde den 7 December te Batavia. -■
Ilansweerd. Primo Januari a. s. wordt de telegrafist
P. Lansdorp van hier verplaatst naar Rotterdam.
Het is niet van belang ontbloot, dat ouders of
voogden, die hunne zoons of pupillen bij het Instruc
tiebataljon te Kampen wenschen geplaatst te zien,
zorg dragen voor de over te leggen bescheiden bij
hunne aanneming benoodigd, vooral bet bewijs van
Nederlanderschap, dat door den burgemeester van de
gemeente, waar zij woonachtig zijn, moet worden
afgegeven. Zonder laatstgenoemd bewijs kan de jongeling
niet worden aangenomen, en zal hij de teleurstelifhg
ondervinden, onverrichterzake en op eigen kosten naar
zijne woonplaats terug te moeten keeren.
In de onlangs te Rozendaal gehouden vergadering
van het Beetwortelsuikerfabrikanten-bond is tot voor
zitter van het Bond herkozen de heer H. B. Jager te
Rozendaal en tot secretaris de heer A C. Granpré
Molière te Oudenbosch. Als nieuwe leden zijn tot het
Bond toegetreden de suikerfabriek de Mark en de firma
Daverveldt Binck Co., beiden te Oudenbosch, en
de Maatschappij voor landbouw en beetsuiker-industrie
te Zevenbergen. De Belgische fabrikanten, die de ver
gadering bijwoonden en die hier te lande beetwortelen
koopen, hebben verklaard zich stiptelijk te zullen ge
dragen aan de besluiten, die het Bond heeft genomen
met betrekking tot het contracteeven der bieten voor
de compagn» 488586.
