1884 N°. 143.
Dinsdag 2 December.
71ste jaargang.
Het R. C. Parochiaal Armbestuur
GOESGHË
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervovge men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoepers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regeL
zal op Woensdag 3 December a. s. aan de
huizen van alle ingezeteoen, eene ALGEMEENE COL
LECTE doen ten behoeve van de Armen, aan zijne
zorg toevertrouwd, voor welke collecte (de eenige die
dit armbestuur in het jaar houdt) ruime giften ge
vraagd worden, ten einde het genoemd Armbestuur
in staat te stellen aan zijne verplichting te voldoen,
vooral daar het getal bedeelden grooter is dan
vroeger en de inkomsten door de geringere landpach
ten minder zijn geworden.
Goes, den 29 November 1884.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
GOES, 1 December 1884.
Met belangstelling werd algemeen vernomen, dat
tot ridders van den Nederl. Leeuw benoemd zijn de
heeren J. T. Cremer te Haarlem, P. W. Janssen en
W. H. Van Leeuwen te Amsterdam, wegens hunne
bemoeiing in zake de oprichting der Iudische Land-
bouwmaatschappij.
De bij Koninklijk besluit van 16 November ge
wijzigde bepalingen omtrent het vervoer van vee luiden
als volgt
Vervoer van vee langs spoor- en tramwegen mag
alleen in daartoe uitsluitend bestemde wagens ge
schieden.
De besturen van spoor- en tramweg-ondernemingen
zijn verplicht om wagens, waarin vee is vervoerd, na
elk gebruik te doen reinigen en ontsmetten, met in
achtneming van de wettelijke voorschriften.
Dezelfde verplichting bestaat ten opzichte van alle
voorwerpen, waarmede het vee op de terreinen van
den dienst der onderneming in aanraking is geweest,
als loopplanken, emmers, voederbakken, touwen enz.,
en van het terrein, waar de in- en uitlading plaats
heeft.
Ter voorziening in de kosten dier reiniging en ont
smetting kunnen de ondernemers van hen, wier vee
zij vervoeren, een geldelijke bijdrage vorderen.
Veewagens, uit den vreemde binnenkomende, worden
aan het grensstation door de zorg van de spoor- of
tramweg-ondernemers gezuiverd en ontsmet, met in
achtneming van de bovenbedoelde voorschriften.
Dit besluit is niet van toepassing bij het vervoer
van tot h t leger behoorende paaiden.
Zaterdagavond had de eerste voordracht plaats over
schei- en natuurkunde voor de werklieden-vereeniging
oEigen Hulp" alhier, in de Hoogere Burgerschool voor
jongens, daartoe met toestemming van burg. en weth.
afgestaan.
Een 18tal leden was opgekomen en zeker zou dit
getal grooter zijn geweest, zoo niet het weer zoo on
stuimig geweest was.
Het onderwerp, dat de heer dr. L. W. Th. Wigman
voor dien avond had gekozen, was oijsmaken". Na eerst
door kleine proeven den leden dat ijsmaken duide
lijk gemaakt te hebben, liet hij het ten slotte ook
in grooteren vorm zien. Hij was daartoe in de gelegen
heid gesteld door den heer L. D. Borel, die eene ijs
machine in bezit heeft.
Zeker zullen bestuur en leden beiden heeren erken
telijk zijn voor hetgeen zij dien avond genoten hebben.
Ieder, die tegenwoordig was, kreeg van den heer
dr. Wigman een afschrift van hetgeen hij had be
handeld, om thuis het een en ander nog eens nategaan.
Wolfertsdljk. Zaterdag, klokslag negen uren, traden
Wolfertsdijk's vroede mannen weder de raadzaal bin
nen om in het belang dezer gemeente gewichtige be
sluiten te nemen.
Le roi est mort vive Ie roi 1 Had men in de
vorige vergadering op de meest eervolle wijze ontslag
verleend aan dr. J. C. De Oude, thans waren de ver
tegenwoordigers der gemeente opgeroepen, om een
nieuwen esculaap te benoemen en met eenparige
stemmen werd als zoodanig gekozen de heer C. M.
Hoogenboom, arts te Leiden. Deze benoeming is ge
schied en men leelt in de hoop, dat zij zal worden
aangenomen. Lang werd gedelibereerd over de quaestie
of de nieuwe dokter eene geschikte woning zal beko
men, in welke hij kan rusten van de vermoeienissen,
aan zijnen werkkring verbonden.
Daarom werd besloten, het aanbod dat gedaan was,
om een huis, staande naast het schoolplein, te koopen,
niet te aanvaarden, maar te informeeren wat de kosten
zouden zijn van het bouwen van eene van alle ge
makken voorziene dokterswoning en hieromtrent in
eene volgende vergadering een definitief besluit te
nemen.
Het verzoek van den heer C. Hack, om vrijstelling
van de betaling van zijnen aanslag in den hoofdelijken
omslag, dienst 1884, voor de maanden dat hij in deze
gemeente niet heeft gewoond, werd met algemeene
stemmen ingewilligd.
Even goedgunstig was de vergadering omtrent een
verzoek van den heer A. De Graaff te Goes, om hem
op zijne nota, voor het vervaardigen en opmaken van
de kaart en ligger der wegen dezer gemeente, 100
op rekening te betalen.
Tot onderwijzeres aan de school te Oud-Sabbinge
werd met ingang van 1 Dcc. benoemd mej. J. W.
Crucq te Middelburg en aan den heer I. De Bakker,
kweekeling aan de o. 1. school te Oostkerke, eene grati
ficatie verleend van ƒ25.
Aan den heer D. Van de Linde werd, op verzoek,
met algemeene stemmen eervol ontslag verleend als
klokluider der gemeente en de heer D. W. Den Herder
met 6 tegen 1 stemmen heibenoemd tot lid van het
algemeen of burg. armbestuur.
De aan de orde gestelde zaken waren hiermede
afgeloopen, toen ten slotte de vraag geopperd werd
of de gemeentesecretaris gerechtigd was, aan den heer
rijksontvanger te Heinkenszand vergunning te geven,
zooals op den 20sten dezer gesc! ied was, zijn maan-
delijkschen zitdag te houden in de gemeentesecretarie
Het antwoord luidde ontkennend, want met 5 tegen
2 stemmen werd besloten, dat de ontvanger enkel
van het hem aangewezen lokaal (waarin niet gestookt
Jcan worden) in het gemeentehuis mag gebruik ma
ken en niet van de raadzaal of van de kamer, waarin
bet burg. of alg. armbestuur vergadert, want de ge
meente behoeft volgens ministeriëele aanschrijving
enkel voor eene kamer en niet voor vuur te zorgen.
Te Driewegen is de waarneming der posterijen
tijdelijk opgedragen aan W. Hage van St. Maartens
dijk, zoon van wijlen de vorige bestelhuishoudst r in
eerstgenoemde gemeente. (M. Ct.)
Bij Zr. Ms. besluit is met ingang van 1 Jan
1885 benoemd tot griffier bij het kantongerecht te
Bergen-op-Zoom jhr. mr. P. J. Boddaert thans griff.
bij het kantong. te Zieriksee.
Het Dagblad verneemt dat de heer Van Raders,
oud-directeur van Openbare Werken in Oost-Indië,
benoemd is tot directeur der Ned.-Indische Stoomvaart
maatschappij, en zulks ter vervanging van wijlen mr.
Henny. Ten onrechte werd vroeger bericht, dat aan
mr. Levyssohn Norman die functie was opgedragen.
In April a. s. zal een vergelijkend onderzoek
plaats vinden van adspiranten voor de betrekking van
surnumerair bij het vak der posterijen, waartoe vijf
tien plaatsen ter vervulling zijn opengesteld.
De adspiranten behooren zich vóór 1 Maart a. s.
bij een op zegel geschreven request tot den Minister
te wenden. Voor nadere bijzonderheden zie men de
Staatscourant van 29 November.
Tot leden der Tweede Kamer zijn gekozen te
Alineloo. De heer J. VAN ALPHEN (a.) met 1202
van de 2282 uitgebrachte geldige stemmen. Mr. A.
Van Laer (1.) verkreeg 1077 stemmen.
Gorincliem. De heer Prof. B. J. L baron DE
GEER VAN JUTPHAAS (a.) met 1930 stemmen.
De heer C. A. Jeekel (1.) verkreeg 983 stemmen.
Ofschoon de afdeelingen der Tweede Kamer niet
den bepaalden wensch hebben uitgesproken, dat er
kredietwetten zouden worden ingediendheeft het
Ministerie echter, na het ontvangen van een brief van
den heer Mackay, voorzitter der Kamer, besloten
kredietwetten intedienen.
De aanvang van het afdeelingsonderzoek van de
Staatsbegrooting zal eenigszins later geschieden dan
bepaald was. Heden zouden enkele afdeelingen zich
nog bezig moeten houden met de overweging van het
geen de vorige week aan de orde was. Dinsdag is een
vrije dag ter voorbereiding van het onderzoek van de
Staatsbegrooting, waarmee Woensdag een begin zal
worden gemaakt.
De Standaard zet het standpunt der oppositie
uiteen, naar aanleiding der interpellatie Van de Putte
en der rede van den heer Keuchenius. Er is geen
antiliberale partij, zegt zij, maar er is een federatie
van drie partijen, geen fusie. Men verstaat zich met
elkander over het naast voor de hand liggende, zoo
over bezuinigingen op de begrooting. over verzet tegen
een inkomsten-belasting, over de aan te nemen houding
in zake art. 194 der grondwet. Een confederatie op
lossen voet.
Op vaster voet komt zulk een federatie dan eerst
te pas, als men zelf actief wenscht op te treden Men
spreekt dan van partij tot partij, vormt een program
en bepaalt dat de Ministers, op zulk een program op
getreden, na de uitvoering daarvan hun port feuilles
weer ter beschikking van den Koning stellen.
Nu is de feitelijke politieke toestand deze, dat de
anti-revolutionaire partij zich op dit oogenblik nog
alle vrijheid van beweging heeft voorbehoudenvoors
hands nog slechts op lossen voet confederatief denkt
op te treden; en alzoo met haar 22 leden volstrekt
geen meerderheid vormt, die verplicht is het kabinet
over te nemen.
Mocht echter de liberale partij of de Regeering van
deze positie misbruik wenschen te maken, dan zou
de anti-revolutionaire partij ook geen oogenblik aarzelen,
om een federatie op vaster voet aan te gaan, en mede
te werken tot de vorming van een kabinet ad hoe.
Dit zou dan echter, zooals ook de Stand, opmerkt,
afhangen van de geneigdheid van andere partijen, om
hiertoe mede te werken.
Gisteren hield in het café Suisse te Nijmegen
de vereeniging Voorzorg", bestaande uitsluitend uit
het vast personeel der maatschappij tot Exploitatie
van Staatsspoorwegen, eene algemeene vergadering,
waarin behandeld werd een voorstel van het bestuur
tot wijziging van het reglement en bij aanneming
van dat gewijzigde reglement de benoeming van een
nieuw bestuur. 69 leden waren tegenwoordig.
De president, de heer M. J Van Duijl. Ingmieur
bij genoemde maatschappij, opende de vergadering en
lichtte in hoofdzaak de wijziging van het reglement
toe, daarin bestaande, dat voortaan een vaste maan-
delijksche contributie door elk lid moet worden betaald,
terwijl thans slechts bij overlijden van een lid, door
de andere leden een vaste contributie wordt gestort.
Het voorstel werd na eeriige discussiën in stem
ming gebracht en met 65 stemmen aangenomen.
Daarna werd overgegaan tot het kiezen van een
nieuw bestuur, waarvan de uitslag is als volgtM.
J. Van Dnijl, president; D. Notebos, vice-president;
F. J. Hartérinck, secretarisL. A. Bitter, vice-secre-
taris L. Muller, penningmeester Th. Van Rijn, vice-
penningmeester en als 'eden van toezichtW. Notebos,
J. D. Schreinemacber, J. C. Evers, H. W. Van Apel
doorn en J. J. M. A. Glasius, welke, voor zooveel
tegenwoordig, hunne benoeming aannamen.
Ook te Delfzijl is een wereldtaalvereeniging
(volapükaklub) opgericht, zoodat het aantal dezer ver-
eenigingen bij ons te lande, voor zoover wij er bericht
van ontvingen, thans tot 16 is geklommen.
De heer A. D. Lutomirski, onder-rabijn te Rotterdam,
van wien wij onlangs meldden dat bij, ofschoon reeds 84
jaar oud, begonnen was met het aanleeren van Volapük,
is thans tot leeraar in die taal Volapükalidel
gediplomeerd.
Volgens den heer Sclileyer, den constructor van de
nieuwe wereldtaal, vindt de spraakkunst van Volapük
zelfs reeds aftrek in Padang op Sumatra.
De vorderingen, die deze wereldtaal in alle landen
van ons werelddeel en daarbuiten maakt, zijn den
leeftijd van 3 jaren in aanmerking genomen ongedacht
groot, welk frit wel pleit voor hare deugdelijkheid of
van het gunstige inzicht, dat verschillende volkeren
in Volapük hebben. (71. TV.)
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Aangenomen het beroep naar Waarde door dhr.
M. A. Rouwenhorst, cand. te Harderwijk.
Ds. J. A. Goedbloed, pred. bij de Chr. Geref.
Gem. afd. St. Dom. te Zieriksee, is beroepen te Ka-
tendrecht.
De synodale commissie heeft den uitslag opge
maakt van de stemmen, door de leden der provinciale
kerkbesturen uitgebracht over de definitief vastgestelde
wijzigingen in reglementen, vermeld in de synod, cir
culaire van 23 Aug. jl. no. 171, Ia als: verduidelijking
van ait. 40, 3°. van het, algemeen reglement. Uitge
bracht 61 st. vóór, 6 tegen, nadat volgens de slotbe
paling van het algemeen reglement op deze wijziging
de classicale besturen waren gehoord.
b. Wijziging van artt. 12 en 13 van het reglement
op de kosten voor het bestuur. Uitgebracht 62 st.
vóór, 5 tegen.
II. Aanvulling van art. 49 van het reglement op de
vacaturen. Uitgebracht alle, d. i. 67 st. voor.
III. Wijziging van art. 11 van het synodaal regle
ment voor de kerkeraden. Uitgebracht 55 st. vóór,
12 tegen.
Al deze veranderingen zijn derhalve finaal aange
nomen, en zullen, nadat zij ter kennis Tan de Regee
ring zullen zijn gebracht, worden uitgevaardigd, om in
werking te treden den 15 Januari 1885.
De commissie voor het examen van apothekers
bediende te Middelburg heelt o. a. de akte van be
voegdheid uitgereikt aan de dames P. J. en J. P. Bei tel,
beiden geboren te Westkapelle.
De «Vereeniging van Leeraren aan inrichtingen
van middelbaar onderwijs" heeft aan de Tweede Kamer
een adres gezonden, waarin de oorzaken worden na
gegaan van liet niet slagen van tal van leerlingen der
hoogere burgerscholen, bij het examen van toelating
als adelborst 3e klasse aan het Koninklijk instituut
voor de marine te Willemsoord.
De oorzaak van dien ongunstigen uitslag wordt ge
zocht in de samenstelling der examencommissie. Het
komt adressanten voor, dat hoe hoog een marine
officier ook staat aangeschreven, hij juist niet de ge
schiktste persoon is, om jongelieden van 1316 jaar
te examineeren in de lagere cijfer-, stel- en meetkunde.
Ook zou aansluiting tussehen het onderwijs op het
marine-instituut en tussehen dat, op de hoogere bur
gerscholen gegeven, naar der adressanten meening, een
verbetering van den bcstaanden toestand zijn. In af
wachting nu, dat de opleiding tot zee-officieren door
regeling bij de wet in aansluiting is gebracht met het
middelbaar onderwijs, verklaren adressanten voor wen-
scheiijk dat:
1. het toelatings-examen voor het Instituut der Ma
rine zóo worde geregeld, dat het in overeenstemming
zij met de kennis van jongelieden, die het onderwijs in
de eerste drie klassen eener Rijks hoogere burgerschool
met vijf-jarigen cursus met vrucht hebben gevolgd;
2. het examen in het openbaar worde afgenomen
door een commissie, bestaande uit officieren en burger
lijke personen, die allen bij het onderwijs werkzaam
zijn en jaarlijks door den Minister van Marine worden
benoemd, terwijl telken jare het grootste deel der com
missie wordt vernieuwd;
3. de conclusiën, sub 1 en 2 genoemd, ter kennis
worden gebracht van de Tweede Kamer der Staten-
Generaal met liet eerbiedig verzoek, maatregelen te
willen beramen, om aan de uitgedrukte wenschen der
Vereeniging gevolg te geven en afschrift van het adres
gezonden worde aan Z. E. den Minister van Marine.
Kunst, Wetenschap en Letteren.
Dhr. Willem Van Zuylen treedt thans als gast op
in het Grand Théatre te Amsterdam in da rol van
Janus Tulp.
Rechtszaken.
De Arrondissements-rechtbank te Middelburg
heeft Zaterdag o. a. veroordeeld F. V., 23 j., te
Hansweerd/Kruininge, wegens diefstal tot 15 dagen cel.
Landbouw en Veeteelt.
In de eerste helft van April 1885 zal in het
Schuttershof te Middelburg de 28e tentoonstelling ge
houden worden der Vereeniging tot bevordering van
den tuinbouw in de provincie Zeeland." (M. Ct.)
In de algemeene vergadering van het beetwor-
telsuikerfabrikantenbond in Nederland, Donderdag te
Rozendaal gehouden, is de prijs der beetwortelen voor
het aanstaande seizoen bepaald op f7,50 per 1000
kilogr. De betaling der voorschotten zal na het zaaien
plaatshebben.
Voorts is van gedachten gewisseld over de werking
der wet van 20 Juli 1884, houdende nadere bepa
lingen omtrent den accijns op de suiker. Hoewel men
moest erkennen, dat door de rijkstitreurs over 't al
gemeen lager werd gepolariseerd dan door de gewone
handelsbureau's, was men algemeen van gevoelen,
dat deze wet veel beter werkte dan de vroegere wet,
waarbij de suikers voor de belasting in klassen wer
den gerangschikt.
Mr. C. J. Sickesz, voorzitter der Geld. Overijs.
Maatschappij van Landbouw, heeft aan de commissie
voor de a. s. tentoonstelling te Wageningen in over
weging gegeven, aan de bekroningen een andere rich
ting te geven, omdat men, op de gewone manier
handelende, geen practisch nut en weinig voordeel
voor den landbouw vei krijgt. In plaats van prijzen
uit te loven, zou men kunnen bijdragen in de kosten
van vervoer naar de tentoonstelling, voor het vee
hetwelk zulks waardig wordt gekeurd, en verder de
gemotiveerde uitspraak der Jury publiek te maken,
Die wetenschappelijk gemotiveerde uitspraak heeft
waarde voor de inzenders. Te Munchen heeft men op
dezelfde wijze gehandeld en geen prijzen uitgeloofd,
maar bijgedragen in de kosten van transport. Ottf-
voor den landbouw practisch nut te verkrijgen, zón
het wenschelijk zijn, in Juni 1885 ook hier eens zulk
een andere richting aan de tentoonstelling te geven.
Het is zeker van belang, een der resultaten te
vermelden van de proeven, door ijverige landbouwers
genomen, om de telkens wederkeerende aardappelziekte
te bestrijden. Het blijkt, dat de schimmel het bederf
veroorzaakt, de schimmelsporen zijn verdeeld in zittende
en zwevende sporen. De beste weg schijnt, de zittende
sporen te dooden. Bij proef is gebleken, dat aard
appelenpoters waarover een flinke nachtvorst is ge
komen, zonder ziekte bleven. Zetters, met droge kalk
bestrooid, bleven evenzoo zonder ziekte. De zwevende
sporen die in grooten getale in de lucht aanwezig zijn,
kunnen wel het loof, maar niet den knol aandoen.
Het beste middel is om zaad te winnen van aardap
pelen, die op deze aangeduide wijze zijn geteeld, deze
nieuwe aanwending levert uitstekend vrucht.
Buitenlandsch Overzicht.
In den Dnilsclien Rijksdag zijn de beraadslagingen
over de begrootingen aangevangen. De Siaats-Secre-
taris Burchard gaf een overzicht van den financiëelen
toestand, waarvan de grondtoon is dat da Rjksbe-