1884. N°. 142. Zaterdag 29 November. 71sle jaargang. GOGSCHE De uitgave dezer Courant geschiedt Maandao, Woensdao en Vrijdagavond uitgezonderd op feestdagen. Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75. Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct. In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoepers en Postdirecteuren. COURANT. De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend. Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets. Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel. GOES, 28 November 1884. Te Middelburg zal een stoommeelfabriek wor den opgericht. Grond, ter oppervlakte van plm. 32 Aren, is daarvoor van het gemeentebestuur in erf pacht aangevraagd en wel een deel van het voor handel en industrie gereserveerde terrein, gelegen aan het kanaal door Walcheren nabij het station van den spoorweg en met dit laatste door rails te verbinden. Een der ondernemers, de heer jhr. M. J. De Marees van Swinderen alhier, heeft het verzoek om afstand van den grond ingediend. In de heden gehouden zitting van den gemeenteraad is door den Voorzitter mededeeling van het adres gedaan. In eene vergadering van kiezers te Gorinchem, waarin de heer Keuchenius een afscheidswoord richtte tot zijne kiezers, sprak hij ook over zijn opvolger. Het Wag. Weekbl. deelt daaromtrent mede «Hij wees eerstens op een open brief in '66 door den heer Schimraelpenninck aan den heer Keuchenius gericht, waarin hij dezen den banierdrager eener revolutionaire fractie noemde, en waarover de heer Groen baron S. zeer heeit terechtgewezen.. «In de tweede plaats wees de spreker op de on- noodige aanvaarding der betrekking van administra teur van 't Kroondomein, waarvoor de heer S. zijn zetel in de Kamer prijsgaf. «Ten derde stond de heer K. stil bij den open brief door den heer S. bij de voornoemde gelegenheid aan aan zijne vroegere kiezers te Hilversum gericht, en waarin hij, weder onnoodig, vertelde de conservatieve koloniale politiek voor te staan. Ten slotte deelde de heer K. mede, dat de heer S., door zijn invloed in de hofkringen, de grootste oorzaak was geweest, dat de heer Otto Van Rees door diens vriend Van de Putte dan drager bij uitnemendheid der liberale politiek genoemd Gouverneur-Generaal van Indië werd. Na deze inlichtingen liet het grootste deel der aan wezigen den heer Schimmelpenninck los. Het W. IV. zegt dat het er veel van heeft of de heer Keachenius thans aan den heer Schimmelpenninck betaald wilde zetten wat deze toen heeft onderwonden te doen. Hij duidt het den heer K. vooral kwalijk dat hij zulke dingen achter den rug van den heer S. zegt. Voor dezen blik achter de sehermen zijn wij hit W. W. erkentelijk. ArnhCt.) Bij wetsontwerp is aan de Tweede Kamer de bekrachtiging gevraagd van den onderhandschen verkoop door den Staat van een stuk grond te Bergen-op-Zoom, aan die gemeente voor den bouw eener hoogere bur gerschool met gymnastiekgebouw en concierge-woning, welke gebouwen kosteloos aan het Rijk zullen worden afgestaan ten behoeve van het middelbaar onderwijs. De koopprijs bedraagt ƒ8580. Het bericht in de meeste bladen omtrent den uitslag der overweging, in de afdeelingen der Tweede Kamer, van de vraag, of de Regeering zal worden uitgenoodigd om credietwetten voor de Staatsbegroo- ting in te dienen, is onjuist. De waarheid is deze. De groote meerderheid was van oordeel, dat het niet wel doenlijk zou wezen om vóór 1 Januari be hoorlijk met den Begrootingsarbeid, in al zijn schrif telijke en mondelinge phasen, gereed te komen. Slechts een kleine minderheid (zijn wij wel ingelicht; één afdeeling) meende, dat met inspanning van krachten en bij het betrachten van zelfbeperking, althans een groot gedeelte nog tijdig zou kunnen afgedaan worden. De conclusie was, dat vanwege de Kamer geen directe uitnoodiging tot het Kabinet zal worden ge richt om credietwetten in te dienen; maar dat men, het gevoelen der afdeelingen aan de Regeering mede- deelende, haar het initiatief wil laten om, mocht zij dit noodig en gewenscht achten, jn den geest der groote meerderheid van de Kamer te handelen. Dagbl De heeren Schaepman, Van Delden, Beelaerts van Blokland, Van Blom en Rutgers van Rozenburg zijn gekozen tot rapporteurs over de definitieve voor dracht tot wijziging der Grondwet betreffende de Troon opvolging tijdens het Regentschap. Tot rapporteurs over de Indische begrooting zijn benoemd de heeren Van Gennep, Van der Hoeven, Roëll, Van Blom en W. Van Dedem, en over het voorstel-Van Dedem, regelende de Indische- en Neder- landsche financiën dezelfde heeren, doch in plaats van den heer Van Dedem de heer Van der Loeff. De begrooting van het domeinfonds voor 4885 is geraamd op ƒ410.000. De verkoop der domeinen van de voormalige dotatie van wijlen Z. K. H. Prins Frederik is begonnen, en zal, naarmate de pachten ten einde loopen, geleidelijk worden voortgezet zonder door gelijktijdig aanbod van te groote partijen de prijzen te drukken. De afdamming van «het Slaak" is tot stand gebracht, en de dam nadert zijn voltooiing. De thans te Bergen-op-Zoom en Delfzijl in uitvoering zijnde slechtingen zijn de laatste ontmantelingswerken van eenige beteekenis en zullen waarschijnlijk in 4885 voltooid worden. Hier en daar kunnen echter nog kleine werken noodig zijn tot verbetering van den aanleg der geslechte vestinggronden. Gisteren is te 's-Hage overleden de heer jhr. F. G. E. Merkes van Gendt, lid der Eerste Kamer van de Staten-Generaal, tot wulke betrekking hij den 17den Juni 1879 door de Prov. Staten van Zuid- Holland werd gekozen, nadat hij jaren lang het lid maatschap van die Staten had bekleed. De liberale richting toegedaan, behandelde de heer Merkes in het hooge staatslichaam bij voorkeur mili taire onderwerpen in overeenstemming met zijne vroe gere loopbaan. In verschillende betrekkingen, die hij bekleedde, was hij zeer gezien. Geboren den lOden November 1831, had de over ledene den leeftijd van slechts 53 jaren bereikt. Eene zeer hevige aandoening der ademhatings-organen ont rukte hem binnen weinige dagen aan zijne familie en aan de maatschappij. De koninkl. familie is Woensdagochtend uit de residentie naar het Loo vertrokken. Aan de Regeering zijn, ter plaatsing in 's Rijks Ethnograpisch Museum te Leiden, geschonken door de Britsch-Indische commissie der Amsterdamsche tentoon stelling een aantal modellen van landbouwwerktuigen uit het Noordwesten van Britsch-InJië, geëxposeerd geweest in de desbetreffende afdeeling der genoemde tentoonstelling. De heeren Burger, Epkema, De Loos en Post" humus, directeuren van hoogere burgerscholen, zijn door den heer dr. A. T. Van Aken uitgenoodigd tot het organiseeren, ten behoeve der tentoonstelling te Antwerpen, eener collectieve verzameling hulpmiddelen bij het onderwijs aan onze hoogere burgerscholen in gebruik. Zij hebben die opdracht aanvaard, en achten het wenschelijk o. a. in te zenden: 4o. Instrumenten voor natuur- en scheikunde en cosmographie, die weinig bekend zijn en door doelma tigheid of oorspronkelijkheid uitmunten. 2o. Hulpmiddelen op het gebied van natuurlijke historie, die niet in den handel voorkomen. Collectiën van planten, dieren of mineralen, door leerlingen bij elkaar gebracht, zouden ook hier op hare plaats zijn. 3o. Eigen gemaakte kaarten of andere hulpmiddelen voor het onderwijs in de geschiedenis en aardrijkskunde 4o. Hulpmiddelen bij het onderwijs in de wiskunde en in het rechlijnig teekenen, die niet in den handel voorkomen. 5o. Pleistermodellen, belangrijke collectiën van tee kenvoorbeelden enz. voor het handteekenen. 6o. Alle boeken en atlassen, die door de leerlingen worden gebruikt. 7o. De programma's van den loopenden cursus, modellen van maandrapporten, catalogussen van school bibliotheken, enz. 8o. Een overzicht over den toestand van ons middel baar onderwijs, meer bepaaldelijk wat de hoogere burgerscholen betreft. Hoedekenskerke. Gedurende bijna geheel de maand November hebben een betrekkelijk groot aantal jon gens, die eigenlijk op school thuis behoorden, hun leer tijd op straat doorgebracht, misschien op eene voor hen aangename, maar zooals hun later blijken zal, minder nuttige wijze. Van dat schoolverzuim zijn zij zeiven de schuld niet. Zij moeten zoolang in den landbouw blijven werken, als er voor hen nog iets te verdienen valt, en als dan de maand, die toch aan schoolgeld moet worden betaald, eenmaal is ingetreden, vinden de ouders 't voordeeliger, maar tot de volgende maand te wachten. Zij begrijpen niet, dat die verloren tijd later wel kan worden maar niet altijd wordt ingehaald. Van dat inhalen komt in den regel niet veel, zooals ook nu weer blijkt, daar de herhalingsschool slechts door éen leerling wordt bezocht. 'tls gemakkelijk voor een gemeentebestuur, den hoof- delijken omslag optedrijven, verordeningen op school geld als anderszins te maken, maar de opgebrachte lasten verstandig te besteden is nog iets anders. Er is tegenwoordig geen gebrek, ook niet in de eerste toekomst, aan lichamelijke, maar des te meer aan ver standelijke krachten. Kolijusploat. Woensdagavond werd alhier door het departement Noord-Beveland der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen de feestvergadering gehouden ter herdenking van het honderdjarig bestaan der Maat schappij. Een talrijke opkomst, ondanks het minder gunstige weder, bewees de sympathie der leden. De zaal was smaakvol door eenige jonge dochters dezer gemeente m.t groen en biuemen versierd, en het portret van den stichter der groote Maatschappij prijkte met een schoonen krans. De voorzitter opende met een gepast en krachtig woord de vergadering, en nadat de zangvereeniging «Noord-Beveland", onder directie van den heer A. T. C. Swenne, haar «Feestlied" had ten gehoore gebracht, trad de heer Zaalberg van Zieriksee als redenaar op. Het eerste gedeelte zijner rede noemde hijafdrukken van indrukken, en wel van die indrukken, welke spreker in zoo ruime mate te Amsterdam bij de laatst gehouden algemeene vergadering ontvangen had De geschiedenis van de wording der Maatschappij, haar doel, eerst bekrompen en eng, later al ruimer en breeder, wat zij gew:ocht had en nog werkt op het gebied van onderwijs en zedelijkheid passeerden de revue, terwijl de spreker eindigde met wat de nieuwe eeuw van de jubelarisse te hopen en te wachten heeft. Na de pauze volgde eene keurige bijdrage van den heer J. F. Van Grasstek, getiteld: «Bij de wieg van het kind eens armen" van Jan Van Beers. De geestige, hoewel hier en daar wat al te realis tische marineschets van Werumeus Buning «Mottige Janus", door den heer Zaalberg voorgedragen, bracht vaak de lachspieren der bezoekers in beweging. In recht genoegelijke, feestelijke stemming bracht men nog eenige uren door, tot eindelijk de Vooiziiter de vergadering sloot onder dankzegging aan de heeren Zaalberg en Van Grasstek en het zanggezelschap dat zich vaak had doen hooren. Uit de mededeelingen van den Secretaris op dien avond blijkt, dat dit departement in October 1842 is opgericht, dat de eerste vergadering den 31 Oct. 1842 werd gehouden en het aantal leden toen 30 bedroeg. Van deze heeren zijn nog 4 in leven, van welke één, de heer J. Vink, in de zaal tegenwoordig was. In een niet druk bezochte bijeenkomst met ds»m*= der leden van het departement "Vlissingen der Maat schappij tot Nut van 't Algemeen, Dinsdag gehouden, vervulde de heer dr. A. R. Soetbrood Piccardt uit Goos de spreekbeurt, waarbij hij tevens het eeuwfeest der Maatschappij herdacht. Te Kolijnsplaat is door de heeren mr. L. A. Bybau, Van Grasstek, J. Vermeulen en L A. Vink eene commissie gevormd tot het inzamelen van gel den, om den kinderen met het Sint Nicolaasfeest een prettigen dag te bezorgen, 't Is te hopen dat zij in hun pogen mogen slagen 1 (M. Cf.) Het Rott. Nieuwsblad schrijft het volgende «De verzending van oesters naar het buitenland is thans in vollen gang. Verschillende kweekers, die tot nogtoe niet geneigd waren tot den in verhouding van vroegere jaren zeer lagen prijs af te geven, zien zich genoodzaakt hunne afwachtende houding te laten varen, en trachten thans hun product van de hand te doen. De prijzen gaan van daar dan ook steeds achteruit en het laat zich aanzien dat ook de uitkomsten van dit seizoen niet zullen beantwoorden aan de verwachting, die men aanvankelijk meende er van te mogen koesteren." Bevorderd tot kapitein bij het O.-I. leger dhr. P. Hoogesteger, geboren te Nisse. In den Volksraad der Zuidafrikaansclie republiek is aan onzen landgenoot den heer Oekerse o. a. met groote meerderheid concessie verleend voor het oprichten eener leerlooierij, zadelmakerij, schoen- en laarzenma kerij enz., kortom voor een fabriek ter bereiding van leêr en vervaardiging van alles wat uit leêr kan worden gemaakt. Men schrijft ons uit Amsterdam Er is nog een verschil tussclien slechte tijden en dure tijden, zeide professor N. G. Pierson onlangs in zijne voordracht in de Unie over «Voortbrenging en Volkswelvaart". Slechte tijden zijn het, die we thans belevenvele levensmiddelen zijn echter in prijs ver minderd, zoodat van dure tijden geen sprake kan zijn. Toch wordt er bitter geklaagd, en met reden. Vol gens den hoogleeraar is dit toe te schrijven niet aan overproductie, zooals velen beweren, maar aan produc tie in eene verkeerde richting. Om dit te bewijzen noemde spr. drie voorbeelden: lo. de enorme suiker productie, 2o. de snelle ontwikkeling van het spoor wezen en de scheepvaart, en 3o. de groote graanuit- voer uit Amerika. Welken invloed de suikerproductie op den handel uitoefende, heeft zooeven de zaak der Ned. Indische Handelsbank bewezen. Voornamelijk de beetwortel- suiker-fabricage is de oorzaak van de enorme daling in de suikerprijzen. In 1820 noemde Gijsbert Karei Van Hogendorp de beetwortelsuiker een «ellendig sur rogaat van Fransche revolutionaire vinding". De groote staatsman heeft zeker niet kunnen vermoeden welk eene verbazende vlucht dat «surrogaat" zou nemen, en van welk een invloed het zou Wbzen op de wereld markt En nu de uitbreiding van het spoorwegnet. In 1875 besloeg dit over de geheele aarde eene lengte van 300,000 kilometer. Sedert dien tijd is er de helft bij gekomen. Rekent men nu 1 kilometer spoor weg op ƒ140,000, dan verkrijgt men een cijfer van 21 milliard, een kapitaal dat veel te snel is besteed. Het aantal stoomschepen vermeerderde in tien ja ren met lOpercent, eu in de jongstverloopen 3 jaren evenveel als in tien jaren te voren. De verbazende graanuitvoer uit Amerika voerde ook enorme sommen in eene bepaalde richting. Men bad hier alzoo te doen, niet met overproductie maar met productie in eene verkeerde lichting, daar van de aangewende kapitalen veel meer en veel lan ger geprofiteerd had kunnen worden. Wij herhalen 's heeren Pierson's woorden, dat het slechte tijden zijn die wij beleven. Catastrophes van grooteren en kleineren aard hebben hier af en toe plaats; het vei trouwen is dan ook belangrijk geschokt. Handelshuizen gaan te gronde, patroons er van door; bedienden loopen weg met min of meer belangrijke sommen. De kassier van het huis Rafael is, zooals ge weet, «gepakt", en wel te Havre, nadat hij de onvoorzichtigheid of de brutaliteit gehad had een brief naar huis te schrijven, die natuurlijk werd onderschept, waarop zijne arrestatie volgde. Zeventien jaren had de man zijn patroon gediend en genoot een onbeperkt vertrouwen. De heer Rafael, die zeer rijk is, betaalt alles men weet dat de ontrouwe dienaar een paar ton meenam en wenschte de zaak niet eens ver volgd te hebben, hetgeen echter bijna onmogelijk is, wanneer zij reeds in handen van den officier van justitie berust. Evenals altijd zeggen de menschen ook nu weer, dat ze het wel hadden zi. n aankomen, en worden de ondeugden van den kassier in het scherpste licht ge plaatst. Hij was, zegt men, een modepop, een ver kwister, hield er diverse maintenées op na en gooide het geld met handen vol weg. -wie zat uitmanen or dat alles waar is Het zou er ook weinig toe doen; maar indien men dat alles wist, waarom dan niet van te voren gewaarschuwd Maar zoo gaat het. Geraakt iemand in 't ongeluk, dan zeggen de vriendenware hij maar bij mij ge komen, ik had hem wel geholpen (f). Gaat er een met het geld van zijn patroon op den loop, dan heet het: ik heb het wel zien aankomen! Een commissionair in diamanten is eveneens in Havre gearresteerd. Minder gelukkig was men met het opsporen van den bediende van het huis Tjeenk, die zich met een bedrag van vijftigduizend gulden verwijderde. Gelukkig zijn de menschen en de firma's, die zulke verliezen kunnen lijden. Gelukkig dat de reputatie van «het rijke Holland" nog geen parodie geworden is dat heeft o. a. de leening der Indische landbouwmaat- schappij getoond, die de N. I. Handelsbank moest redden. In twee dagen werd de leening voor het be- noodigde bedrag, d. i. negen millioen, volteekend. Het gerucht liep dat Z. M. de Koning voor een zeer aan zienlijk bedrag zou hebben ingeschreven. Ook de Holl. spoorweg-maatschappij schreef voor een ton in, een bewijs dat het haar wel naar den vleesehe gaat. Ook moet zij eene nieuw op te richten directe stoomvaart-lijn van Amsterdam op Londen krachtig steunen. Geld zit er dus genoeg; jammer, dat niet iedereen daarvan kan profiteeren, zoodat wij ook hier productie hebben in zekeren zin in eene verkeerde richting. Het groote sociale vraagstuk zal wel altijd blijven eene meer gelijkmatige verdeeling van kapitaal en arbeid, beide meer geëvenredigd aan de algemeene draagkracht. Het sociale terrein moet genivelleerd worden maar hoe Zeker niet op de onbesuisde manier van een Domela Nieuwenhuis, die met zijne rede over de wer keloosheid wel vele nieuwsgierigen heeft gelokt, maar de sociale quaestie geen stap nader tot de oplossing heeft gebracht. Alweder klonken de holle phrasen als «er wordt meer gedaan voor het dier dan voor den mensch" want het eerste beschermt men een ar gument, dat de wederlegging eigenlijk niet waard is. Reeds heb ik uwe aandacht er op gevestigd dat «geld maken" de leus van den dag is en het krediet, die machtige hefboom van den handel, gaandeweg op den achtergrond treedt. Het is waar, de verbruikers profiteeren er van, want tal van zaken van dagelijksch gebruik zijn goedkooper geworden. Wie dus steeds kan zorgen voor «boter bij de visch", kan zijne be zuinigingen maken. Kunst, Wetenschap en Letteren. Gisteravond had ia de zaal der sociëteit V. O. V. de soirée plaats, die door eenige dames en heeren werd gegeven ten voordeele van het aanstaande St. Nicolaas feest voor onvermogende kinderen. Reeds kort na den aanvang kregen wij de onaangename gewaarwording van eene onvoorzichtige belofte te hebben gedaan en die gewaarwording werd er niet minder op, naarmate het programma ten einde liep. Wij hebben ons name lijk laten bepraten om alle kritiek bij ons verslag

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1884 | | pagina 1