1884. N°. 139.
Zaterdag 22 November.
71ste jaargang.
Pieter Jasperse-straat.
HET VOORSPEL
GS*-
GOME
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zichvoor Rotterd am aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoepers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentien is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
Door den Gemeenteraad is in zijne vergadering van
gisteren aan de nieuwgevormde straat op de voormalige
Stoofweide den naam gegeven van
Tevens werdt opmerkzaam gemaakt dat sommige
straten in de dagelijksche samenleving een verkeerden
naam dragen, en men niet moet spreken van de Vosstraten
maar van de VORSTSTRATENde Rijselstraat maar
van de RIJFELSTRAATde Manhuisstraat maar van
de ZUSTERSTRAAT; de Waaihoek maar van de
KLEINE KERKSTRAAT; de Armenhoek maar van de
ST. JAC03STRAAT.
Goes, den 21 November 1884.
.Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
Elk nieuw zittingjaar der Staten-Generaal kenmerkt
zich door eenige sprekende feiten in den aanvang.
Men zou, zonder de kaart van het land te kennen,
daaruit reeds kunnen opmaken hoe de stand der
partijen is.
De troonrede, de verkiezing van een voorzitter der
Tweede Kamer, de aanspraken door de voorzitters der
beide Kamers gehouden bij het aanvaarden van hunne
betrekking, de verkiezing van de Centrale Afdeeling
der Tweede Kamer (gevormd door den voorzitter dier
Kamer en de voorzitters der aldeelir.gen), dit zijn de
feiten welke wij op het oog hebben. Zij teekenen den
staatkundigen toestand.
Ditmaal, bij den aanvang van deze zittingperiode,
zijn deze teekenen ook weder onbedriegelijk. Eene Eerste
Kamer met eene beslist liberale overgroote meerderheid,
eene Tweede Kamer, waar de clericalen eventjes de
meerderheid halen, en eene Regeering, die blijkbaar
besluiteloos is, dezen indruk bekomt men thans uit
het parlementaire voorspel en ons dunkt hij past
bij den toestand.
De rede, door Z. M. den Koning uitgesproken, is
totaal kleurloos. Zelfs van wat het groote politieke
vraagstuk was, van grondwets-herziening, wordt een
voudig met geen woord melding gemaakt, 't Is of er
geen Minister van Binnenlandsche Zaken is, die in de
vorige zitting aankondigde dat de Regeerings-voorstel-
len tot herziening der Grondwet bij den Raad van
State waren ingezonden.
Het ministerie-Heemskerk meent blijkbaar, dat bij
de bestaande partij-verhoudingen eene politiek van
afwachten is voorgeschreven. Het voelt zich thans in
zijn element!
Gelijk wij reeds in ons vorig no. kortelijk deden
uitkomen, de verkiezing van een voorzitter der Tweede
Kamer is het eerste bewijs geweest dat het verbond
eene meerderheid heeft. Al wat onder clericale vlag
is gekozen trok éene lijn, van Corver Hooft tot Haff-
mans. Men gunde zelfs de tweede plaats op de voor
dracht niet aan een liberaal. De heer Cremers, de
liberale katholiek, moest tot eiken prijs van de voor
dracht geweerd worden.
Dat dit niet gelukt is, danke men de verdeeldheid
/an het verbondde katholieken stemden Roëll, de
Calvinisten Van der Kaay. De Standaard heelt het,
onbeschaamd genoeg, verteld, dat de Calvinisten alleen
daarom Van der Kaay stemden, omdat zij hoopten,
dat de Kappeyniaansche verdeeldheid weer zou opleven.
De moeite en het looze opzet waren vergeefsch!
De verkiezing tot voorzitter der Tweede Kamer van
den heer Mackay en diens benoeming door den Koning
zijn in de tegenwoordige omstandigheden niet te be
treuren. De clericalen hebben de meerderheid, laten
zij er gebruik van maken en de verantwoordelijkheid
dragen welke bun toekomt.
Wat evenwel strenge afkeuring verdient is, dat de
clericalen de Belgische parlementaire zeden bij ons te
lande trachten te doen ingang vinden.
Tot nogtoe heerschte in onze Staten-Generaal een
goede toon men onthield zich van hinderlijke storing
door roepen, schreeuwen of lachen, al hetgeen in de
Belgische Kamer dagelijks voorkomt.
In den laatsten tijd, al naarmate de clericale rich
ting op meer zetels aanspraak maakte, is de goede
toon gedaald, en thans, nu de clericalen de meerderheid
hebben, ontzagen zij zich niet den tijdelijken voor
zitter, den heer Wijbenga, te behandelen op eene
manier, waarvan de schrijver van het kameroverzicht
in de N. B. Ct. zegt:
«Iedere maal, als de tijdelijke voorzitter het waagde
het woord «kerk" op de lippen te nemen, werden er
van de overmoedige banken der rechterzijde klanken
vernomenzooals in den regel slechts uitgestooten
worden door exemplaren van die diersoort, met wie,
naar de oude schriften, zekere Bileam in betrekking
moet hebben gestaan."
Wij geven toe dat de heer Wijbenga op den zetel
des voorzitters zich had moeten onthouden van een
aanval op de meerderheid. Maar hij heeft niets en-
betamelijks gezegd, en tegenover den 80-jarigen nestor
der Kamer had de clericale meerderheid haar spijt
moeten betoomi n.
Tegenover hare houding steekt gunstig af de rede,
door baron Mackay uitgesproken. Het is een alleszins
bezadigd, waardig woord.
Zeer ernstig was de rede, waarmede de heer Van
Eysinga, de voorzitter der Eerste Kamer, zijne hooge
betrekking aanvaarde. Die staatsman gaf als taak
van regeering aan niet alleen het herstel van het even
wicht tusschen inkomsten en uitgaven en veranderin
gen in de Grondwet, maar noemde, zeker met alle
recht, eene verandering in het kiesrecht dringend, «ten
einde uit een toestand te geraken, die hoe langer hoe
meer onhoudbaar wordt".
De Eerste Kamer heeft bovendien de verdienste bij
monde van den heer Fransen Van de Putte aan de
Regeering reeds dadelijk de vraag gesteld te hebben:
gaat gij mede met de clericale meerderheid of niet
Dat echter op die vraag door den minister Heemskerk
een ontwijkend antwoord zou gegeven worden wie
verwachtte het niet?
«Wellicht wachten ons moeielijke en bewogen tijden",
aldus sprak de heer Van Eysinga aan het slot van
zijne rede. De onderstelling is dan ook niet gewaagd,
dat de meerderheid der clericalen, slaagt zij erin in
de Tweede Kamer ernstige beslissingen in haren geest
te doen nemen, zal stuiten op de Eerste Kamer.
Hoe weinig verlangend wij ook zijn naar botsingen
en tumulten, het kan niet anders dan nuttig zijn,
en bijdragen tot de zuivering der politieke atmosfeer,
dat een einde kome aan den toestand van het oogen-
blik, waarin de clericalen slechts als rem kunnen
dienst doen.
Wij wenschen dat zij, die het gezag hebben ver
overd, het doet er nu niet toe of de wijze van ver-
overirg fraai was, ook het gezag aanvaarden.
Over eene week zal het reeds beslist zijn of de
clericalen eene meerderheid van 2 stemmen in de
Tweede kamer zullen hebben, of dat de krachten tegen
elkaar zullen opwegen. Zoowel te Gorkum als te Al-
meloo is de hoop voor de liberalen uiteist klein, 't
is waar, maar eene inspanning van alle krachten der
liberalen kan misschien éen der zetels door hen doen
winnen, hoewel de clericale partijen blijkbaar te voren
de nieuwe verkiezing te Almeloo hebben voorbereid.
Intusschen, hoe de uitslag zij, wij hebben toetezien,
dat het verbond de hoogste belangen van volk en land
niet aan zijne inzichten opofïere. De wil bestaat, en
de kans op volbrengen is erDaartegen nu hebben
alle liberalen thans zich aaneen te sluiten
Er is een tijd geweest, na den April-storm van 1853,
dat er onder de liberale volksvertegenwoordigers nog
eene andere slachting werd aangericht dan nu de libe
ralen kwamen toen heel wat sterker in de minderheid.
Maar onwrikbaar bleef die minderheid tegenover
de partij van reactie, geen zweem van plooien of
schikken. Op die wijze werd de overwinning ten slotte
behaald.
Aan de liberalen is thans dezelfde weg door de
politieke omstandigheden gewezen
GOES, 21 November 1884.
In de gisteravond gehouden algemeene verga
dering van het departement Goes van de «Maatschappij
tot Nut van 't Algemeen" is besloten op een nader
te bepalen dag het honderdjarig bestaan dier maat
schappij feestelijk te herdenken Bij die gelegenheid
zullen door een koor van circa honderd vijftig kinderen
eenige liederen worden gezongen, terwijl ookdezang-
vereeniging, directeur de heer Samans, eenige nom
mers ten gehoore zal brengen. Voorts zal de voor
zitter van het departement eene feestrede uitspreken
en hoopt men den avond verder door enkele voor
drachten op te luisteren. Ten slotte zal in de con
certzaal der sociëteit eene reünie plaatshebben der
leden van het departement met hunne dames, de
leden der zangvereeniging en de onderwijzers der o. 1.
scholen hier ter stede.
In dezelfde vergadering werd herbenoemd als be
stuurslid der vereeniging «de Ambachtsschool", de
heer D. Hildernisse, die deze benoeming in beraad
wenscht te houden.
M1Ie Scriwaneck heeft bericht gezonden dat
zij door eene plotselinge ongesteldheid verhinderd is
hier ter stede optetreden. De recensiën over hare
voorstellingen in verschillende plaatsen van ons land
zijn oorzaak, dat wij dit bericht niet al te zeer betreuren.
De heer JE. baron Mackay is door Z. M. den
Koning benoemd tot voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal.
De vereeniging «Algemeen Belang" te Gorinchem
heelt met algemeene stemmen tot candidaat voor het
lidmaatschap der Tweede Kamer gekozen den heer
C. A. Jeekel, burgemeester te Leerdam.
Door de liberale centrale Kiezersvereeniging te
Alkmaar werd aan den heer De Bruyn Kops, toen hij
candidaat werd gesteld, eene vermaning gegeven, hoe
hij zich te gedragen had. De heer Kops heeft hierop
geantwoord, dat hij naar zijne overtuiging zou handelen.
Teneinde geen verwarring te veroorzaken, heeft hij
echter de candidatuur aangenomen en in herstemming
gekomen den uitslag afgewacht, waaraan hij zich
trouwens ook niet onttrekken kon.
Thans echter heeft hij per brief doen weten, dat
hij zijn mandaat niet aanneemt, tenzij de motie, de
vermaning bevattende, wierd ingetrokken.
Deze brief werd in de vergadering der Centrale Kies-
vereeniging, gisteren te Schagen gehouden, rondgedeeld.
Na een langdurig debat werd ten slotte de volgende
motie van den heer Muller met 23 tegen 16 stemmen
aangenomen:
«De vergadering, van oordeel zijnde dat de kiezers
voldoende uitspraak gedaan hebben omtrent de wensche-
lijkheid, dat de heer De Bruyn Kops weder voor dit
district zitting zal nemen, wenscht dat de heer De
Bruyn Kops zijne benoeming aanneme."
Het bestuur der Kiesvereeniging had in de motie
willen doen uitkomen, dat de heer De Bruyn Kops de
'meest gewenschte persoon bij de kiezers was. De
vergadering verklaarde zich echter daartegen.
Het ministerlijstje van de rechterzijde, dat in
Den Haag wordt genoemd, luidt
Premier en Minister van Justitiejhr. mr. A. F.
de Savornin Lohman
OorlogA. E. Reuther
Binn. Zaken A. baron Schimmelpenninck v. d. Oye
Financiën: jhr. K. A. Godin de Beaufort;
Marine: G. H.Thomassen a Thuessink v. d. Hoop;
Koloniën: mr. H. A. Des Amorie van der Hoeven;
WaterstaatJ. G. Van den Bergh
Buitenl. Zaken mr. G. J. Th. Beelaerts van Blokland.
V. N.)
De Regeering heeft opnieuw bij de Vertegenwoor
diging ingediend het wetsontwerp tot wijziging van
de artikelen 240, 242 en 247 der Gemeentewet (terug
neming van 1/5 der personeele belasting, zoodat aan
de gemeenten slechts 3/5 verblijft, waar tegenover zij
bevoegdheid verkrijgen tot verhooging van het maximum
der opcenten op de grondbelasting. Zij had dit ontwerp
ingetrokken in de verwachting der aanneming van het
voorstel tot vermindering van de uitkeeringen voor
't lager onderwijs aan de gemeenten. Nu echter de wet
van 11 Juli 1884 in die uitkeeringen veel minder ver
andering heeft gebracht dan de Regeering gewenscht
had, en o. a. gehandhaafd bleef de uitkeering van 30 pet.
voor schoolbouw, ziet de Regeering zich wegens het
blijvend tekort genoodzaakt het ingetrokken ontwerp
opnieuw in te dienen.
De vroeger voor dit ontwerp aangevoerde gronden
wegen nu te zwaarder na verwerping der klassenbe-
lasting. Daar het volstrekt onmogelijk is, de uitgaven
van den Staat en van vele der gemeenten op den duur
te bestrijden zonder belasting op de inkomsten der ge
goeden, zoo is het logisch gevolg van de genoemde
beslissing, dat het rijk zijne onmisbare opbrengsten put
uit belastingen naar vaste grondslagen, en aan de ge
meente overlaat de heffing van plaatselijke lasten naar
de inkomsten der ingezetenen.
Het wetsontwerp is geheel gelijkluidend aan het
vorige; alleen is de inwerkingtreding op 1 Mei 1885
gesteld.
De slaapwaggon, die dagelijks tusschen Parijs
en Amsterdam loopt, mag, naar men mededeelt, op
last van den Minister van waterstaat, met 'toog op
't heersehen der cholera te Parijs, öf niet meer op dit
traject gebruikt worden, 6f moet bij aankomst te
Rozendaal onmiddellijk gesloten en per keerenden
trein naar Parijs teruggezonden worden. (.4 wis/.)
Het definitieve wetsontwerp tot verandering van
art. 198 der Grondwet is bij de Tweede Kamer inge
diend. Voor de toelichting wordt verwezen naar de
mondelinge en schriftelijke gedachtenwisseling daarom
trent reeds gevoerd.
Het W. FF. ontraadt aan de anti-revolutionairen
te Almeloo een eigen candidaat te stellen, maar terstond
den te stellen Roomsch-katholieken candidaat krachtig
te steunen.
In Zeeland hebben zich tot het afleggen der
examens voor apothekersbediende 26 mannelijke en
24 vrouwelijke candidaten aangemeld.
Hanswoerd. Met ingang van 1 December a. s. wordt
de commies der 3e klasse bij 's Rijks belastingen J. De
Beer verplaatst van Hansweerd naar Hulst.
Rillnnd-Iinth. Het gemeentebestuur heeft nu defini
tief besloten tot het bouwen van een gemeentehuis te
Rilland, waarvoor het oude te Bath zal worden afge
broken. Als het gebouw nu maar niet in den «Ril-
landschen" stijl wordt opgetrokken en de voorgevel
sporen van een gemeentehuis vertoont, kan het een
sieraad voor de gemeente worden.
JI. Maandag heeft te Utrecht het examen plaats
gehad voor derde klerk bij de Maatschappij tot Ex
ploitatie van Staatsspoorwegen, waarbij de heer A. L.
Hochart, surnumerair op het station 's Heer Arends-
kerke, geslaagd is met No. 3.
- Woensdagavond werd te Middelburg de najaars
vergadering van den geneeskundigen raad voor Zeeland
gehouden. Aan de Midd. Ct. ontleenen wij daaromtrent
het volgende.
Naar aanleiding van een door den genee ;kundigen
raad voor Noord-Brabant ingezonden ichrjven over
het thans geldend tarief van reis- eD verblijfkosten
van de leden, wees dr. Q J. M. Janssen (van Wisse-
ktrke) in het breede op de bezwaren, die, vooral in
de provincie Zeeland, de geneeskundigen tegen dit ta
rief hebben. Het is b. v. zeer bezwaarlijk voor genees
kundigen uit verschillende deelen van Zeeland om de
vergaderingen van den raad bij te wonen, niet alleen
omdat zij dan hunne gemeente betrekkelijk geruimen
tijd zondtr dokter laten, maar ook omdat zij er geld
op toeleggen. En ofschoon spreker nu niet zou wenschen
direct betaald te worden voor het lidmaatschap van
den raad, vindt hij het toch verkeerd dat de dokters
die op het platteland wonen er geld moeten bijleggen.
Een reis van Wissekei ke b. v. naar Goes is eene ware
onderneming volgens spreker rijdt men in denzelfden
tijd als voor die reis noodig is per spoor van Middel
burg naar Parijs.
Vele plattelandsdokters zullen dan ook, wanneer
het tarief niet word veranderd, voor eene benoeming
tot lid van den geneesk. dienst moeten bedanken.
De voorzitter gaf toe dat het niet aangaat dat de
leden geld toeleggen op hunne reis, maar wees erop
dat de betrekking van lid van den gen. raad eene
eere-betrekking is en van betaling toch ook geen sprake
zijn kan.
De heer Janssen sprak daarna nog den wensch uit
dat de gen. raad voor Zeeland besluite dat wanneer
de minister geen wijziging wil voordragen hij zich tot
hem wende, de bezwaren die hier bestaan duidelijk
uiteen zetten en op verbetering van het tarief aan
dringen zal.
De voorzitter achtte het niet wenschelijk dat men
vooruitloop:n zou op de beslissing van den minister,
welke meening ook de andere leden deelden.
Daarna kwamen aan de orde de mededeelingen van
de handelingen van het geneeskundig staatstoezicht in
Zeeland over het tijdvak 15 Mei1 November 1884.
Wij ontleenen daaraan het volgende
Omtrent den afvoer van vuil, verontreiniging van
den bodem, water en lucht wordt gemeld, dat te
Hansweerd de toestand veel verbeterd is door het
dempen van eene sloot en door rioleering.
De ingelanden van den Westkraaiertpolder hebben
besloten tot verlaging van den spoorwegduiker, waarop
was aangedrongen, teneinde de suatie te Nieuwdorp
te verbeteren.
Onder de geneeskundige armenverzorging deelt de
inspecteur mede dat hij, toen uit de sterfitestaten bleek
dat in de maand Augustus te 'slleer Arendskerke 6
van 15 overledenen, te Wolfertsdijk 4 van 11 overle
denen, te Colijnsplaat 13 van 18 overledenen, niet
geneeskundig behandeld waren, inlichting vroeg aan
de betrokken gemeentebesturen, en aandrong op het
vestigen van ziekenfondsen voor personen, die, hoewei
niet armlastig, toch buiten staat waren doktersreke
ningen te betalen. De burgemeester van 's-Ileer Arends
kerke antwoordde dat 5 der overledenen kinderen
waren van personen te Nieuwdorp, alwaar een geneesheer
gevestigd isdat de ouders in staat waren geneeskundige
hulp te betalen, doch dat het geen gewoonte was die
hulp voor jonge kinderen spoedig in te roepen.
Amsterdam. Ter gelegenheid van zijn vijf-en-twintig-
jarig professoraat werden lieden aan dr. C. A. J. A.
Oudemans, hoogleeraar in plantkunde aan de Univer
siteit alhier, namens vele vereerders, vrieuden, leer
lingen en oud-leerlingen een salon-ameublement bene
vens eenige andere kleinere souvenirs aangeboden. Het
plan bestaat bij het Amsterdamsche studentencorps
gemelden hoogleeraar hedenavond een serenade te
brengen.
Het totaal der inschrijvingen in de obligatie-
leening voor de Ned. Indische Landbouw-Maatschappij
bedraagt f9140 000, behalve do laatste opgaven van
Rotterdam en Indië.
H. K. H. de Groothertogin van Saksen Weimar,
zuster des Konings, zegt het Handelsblad, die eergisteren
voor 50,00!) had ingeschreven, verdubbelde gisteren
dat bedrag en vroeg later nog telegraphisch inlichting
omtrent den stand d?r inschrijving en of nog meer
noodig was. Voorts mag worden gemeld, dat het huis
Rothschild te Parijs door haren vertegenwoordiger te
Amsterdam, d-n heer Gansl, voor f 100,000 heeft
deelgenomen.
De reehtbank te Utrecht heeft den lieer Henri
Boers zijn vordering toegewezen tegen de Centraal-
spoorweg-Mij. in zake de uitbetaling van zijn salaris
als secretaris dier Maatschappij, al ƒ4000 'sjaars,
dat hem bij contract voor den tijd van 10 jaren ge
waarborgd was.
