1884. N°. 136. Zaterdag 15 November. 71ste jaargang. Na den slag. GOME De uitgave dezer Courant geschiedt Maandau, Woensoau eu Vrijdagavond uitgezonderd op feestdagen. Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75. Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct. In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoepers en Postdirecteuren. De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking' hebbende dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend. Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets. Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel. In een vorige beschouwing hebben wij als ons ge voelen uitgesproken, dat voor de liberale partij niet veel te verwachten was van de herstemmingen, en de uitkomst heeft helaas onze verwachting maar al te zeer bevestigd. Wij hebben den slag verloren, wij hebben de nederlaag geleden, de meerderheid der li beralen in de Tweede Kamer heeft plaats gemaakt voor eene anti-liberale meerderheid. Dit zijn de nuchtere feiten, welke door geene beschouwingen zijn te ver nietigen. Het komt ons voor, dat het geraden is deze feiten met kalmte onder de oogen te zien. Er zijn thaus gekozen 42 liberalen en 42 clericalen al zou men mannen als Corver Hooft en Wintgens ook zeer zeker onrecht doen door hen te beschouwen als clericalen, de ervaring leerde dat deze behouds- mannen trouw de clericale partijen steunen dus 42 clericalen en 42 liberalen. Keuchenius is zoowel te Gorinchem als te Middel burg gekozenVan Berckel zoowel te Almeloo als te Delft. Men krijgt dus naar alle waarschijnlijkheid te Gorinchem en te Delft eene nieuwe vrije stemming, welke tot gevolg zal hebben, dat de clericale meer derheid twee stemmen zal bedragen. Er is toch zeker wel niemand die droomt, dat te Gorinchem of te Delft óf te Almeloo een liberaal de meerderheid haalt? Uit de dubbele keuzen der heeren Keuchenius en Van Berckel volgt echter, dat in den eersten tijd in de Tweede Kamer der Staten-Generaal de partijen juist tegen elkander zullen opwegen en dat dus, met behulp der conservatieven, nog zeer goed een liberale voorzitter en eene liberale centrale afdeeling kunnen gekozen worden. Wij zeggen niet dat wij dit wenschenwij geven het slechts aan als een bewijs voor den zonderlingen toestand waarin wij thans verkeeren. Naar de uitspraak der kiezers hebben thans toch feitelijk de clericalen eene meerderheid van twee stemmen; zij hebben die langs wettigen weg bekomen; wij hebben die meer derheid dus te eerbiedigen. Eene andere vraag is: zal de anti-liberale partij gebruik maken van hare meerderheid, en welk gebruik zal zij er van maken? Het antwoord op deze twee vragen heeft de aan voerder der anti-revolutionaire partij, dr. Kuyper, reeds eene maand geleden gegeven. Den 15den October vergaderden te Amsterdam de «deputaten" der anti revolutionaire kiesvereenigingen, de anti-revolutionaire kamerleden en het centraal-comité, om de verkiezingen voor te bereiden. Op die vergadering heeft dr. Kuyper o. a. woordelijk dit gezegd «Met beving zeg ik het: we komen met politieke machten bijeen. Het kan zijn, dat de tegenwoordige meerderheid minderheid wordt. Wat zal dan de Koning doen? Want Die stelt de ministers aan, niet de Kamer. Wat zal dan de anti-revolutionaire partij doen? Op die vraag ziet men naar den man van 66, naar Heemskerk, dien wij nooit zouden mogen aanvaarden, indien hij meende: tg ij hebt mij noodig." «Het zou dan toch kunnen gebeuren, dat we ons, hetzij per motie, hetzij per adres tot den Koning zou den moeten wenden, doch God zal ons de mannen wij zen. En bekomt iemand dan het koninklijk mandaat, hij beschouwe het ontvangen te hebben als uit Gods hand." Ons dunkt, die woorden zijn duidelijk. De meerder heid is minderheid geworden, en men heeft het te veel op haren en snaren gezet om thans het woord des aanvoerders te schande te maken. De Goesche afgevaardigde Lohman, die genoemde vergadering bijwoonde, zal zich het voor gezegd te houden hebben. Een koninklijk mandaat vals uit Gods hand." Gebruik maken van hare meerderheid moet de clericale partij en zal zij. Welk gebruik Ook dat weten wij. Dr. Kuyper heeft het op de bovenbedoelde vergadering niet alleen duidelijk gezegd «grondwetsherziening door eene an dere Kamer" maar in het anti-revolutionair hoofd orgaan De Standaard is het, met de grootste vrij moedigheid, om geen ander woord te gebruiken, gezegd eerst de kiestabel, dan de kieswet veranderen de andere Kamer komt dan van zelf. Dit plan is gevaarlijk genoegde Roomsche bond- genooten hebben door censusverlaging weinig te winnen, doch door verknipping van de kiestabel zeer veel. En nu reeds is aan de Roomsche partij voorgespiegeld zulk eene indeeling der districten, dat zij in de Tweede Kamer 30 vertegenwoordigers zal tellen. Tegenover dit gevaar staat alleen de Eerste Kamer. Door deze zal noodwendig het streven der clericalen worden verijdeld. Conflicten en ontbindingen zijn dus te wachten, doch ten slotte, dit staat vast, zal ook de invloed van ons Hoogerhuis onmachtig blijken om het plan der clericalen te verijdelen. Er is slechts ééne macht, welke daartoe in staat is, en dat is de openbare meening. Zij moet en zal rich uitspreken tegen de plannen der clericalen, en de liberale partij moet als één man opstaan. Dat dit volstrekt geen ijdele wensch is, blijkt uit de jongste verkiezingen. Wij hebben de nederlaag ge leden, maar eene roemvolle. Tegenover al den logen en den laster, tegenover de massa's kieswerktuigen tegen de liberalen aangewend, hebben zij voet voor voet het terrein betwist en zelfs één zetel heroverd. Het is duidelijk dat Noord-IIulland, Friesland, Gro ningen, ondanks ons gebrekkig kiesstelsel, door -de clericalen niet kunnen veroverd worden. En hoe is er gestreden in GelderlandZutfen heeft, ondanks Van Heeckeren aan de partijeenheid moest opgeofferd wor den, den liberaal herkozen, Arnhem een zetel ver overd Zooals wij reeds onlangs opmerktenGelder land gaat voor het clericalisine verloren Er. dat alles, terwijl wij de organisatie van onze tegenstanders niet bezitten, terwijl wij over hunne machtige drijfkracht en menigte invloedrijke agenten niet kunnen beschikken. Moeten de liberalen allicht thans da oppositie partij worden, het zal aanbeveling verdienen dit alles te overdenken en de liberale partij eene organisatie te geven, zooals wij die van onze Bel gische "buren kunnen leeren. Terwijl de liberale partij krachtig, eensgezind, fier haar vaandel omhoog hield, heeft de tegenpartij door een monsterverbond zich van de meerderheid moeten meester maken. Men heeft moeten veinzen, knoeien, comedie-spelen om overal de candidaten van het mon sterverbond erdoor te halen. Zulk eene karakterloos heid straft ten slotte zich zelve. Eindelijk brengen de liberalen frissche krachten in het Parlementin de heeren Attema, Cremer, Goe- koop, Kielstra, De Ranitz en Rooseboom versterken zij hunne gelederen met een zestal even bekwame als practische mannen. Stel tegenover hen de twee nieuwe leden, die door het verbond in de Tweede Kamer worden gebracht een baron Van Aylva van Pallandt, die zich tot heden onledig hield met het geldelijk steunen van «chris telijke" hofjes en vooral beijverde voor het aaukwee- ken van «christelijk-nationale" geneesheeren, artsen te bevorderen. (Men weet dat met dat sublieme doel het zoogenaamde «Lukasfonds" is gesticht Oftewel baron Schimmelpenninck Van der Oye die als parade-officier dienst doet in den rang van luitenant-kolonel bij het Hof. Ons dunkt, er kan hier zelfs van vergelijken geen sprake zijn. Al deze redenen behooren ons te bemoedigen. Er is volstrekt geen reden om te wanhopen aan de ont wikkeling van 's lands bestier in vrijzinnigen geest. Dit zal de uitkomst leeren. Uitslag herstemmingen Tweede Kamer. Alkmaar. Gekozen mr. J. L. DE BRUIJN KOPS (I.) met 1917 stemmen. De heer W. Bos (k.) verkreeg 1099 stemmen. Middelburg. Gekozen mr. L. W. C. KEUCHENIUS (a.) met 1340 stemmen. De heer mr. D. Van Eek (I.) verkreeg 1164 stemmen. GOES, 14 November 1884. Wij zijn Woensdag blijkbaar een oogenblik verdwaald geraakt in het groot aantal baronnen Schimmelpenninck, die van anti-revolutionaire zijde voor lid van de Tweede Kamer werden aanbevolen. Wij vermeldden namelijk, dat te Utrecht was gekozen A. baron Schimmelpenninck Van der Oye, dit moest zijn J. E. N. baron Schimmelpenninck van der Oye. Wij vestigen gaarne de aandacht onzer lezers op de eerste lezing, die a. s. Zondag vanwege de werklieden-vereeniging «Eigen Hulp" alhier zal ge houden worden. Zoowel voor de vereeniging als voor den spreker, den heer Stigter, hopen wij op eene talrijke opkomst. Bij Koninklijk besluit is benoemd tot voorzitter van de Eerste Kamer, gedurende de buitengew.ne ver gadering der Staten-Generaal, die zal aanvangen op 17 November 1884, jhr. mr. F. J. J. Van Eysinga, be noemd lid dier Kamer. Te Leiden is tot arts bevorderd de heer W. M. Geill, candidaat-arts; toegelaten voor het 1 ste gedeelte de heer C. Flohil, candidaat-arts. Z. M. heeft luit.-gen. P. G. J. Van der Schrieck, van den staf der inf., en den kapt. II. Seret, van den staf der art., beiden op 28 October jl. gekozen tot lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, op non- ac.iviteit gesteld, te rekenen van den dag. waarop zij het lidmaatschap der genoemde Kamer zullen hebben aanvaard. Volgens de bestaande verordeningen hebben in leggers bij de Rijks-postspaarbank het recht, om op de formulieren van aanvragen om terugbetaling of quitantièn een ander te machtigen zoowel tot het on derteekenen dier aanvragen als tot de inning, der terug gevorderde gelden. Ook het verstrekken eener door- loopende volmacht, tot dat einde, is geoorloofd. Het opmaken van laatstbedoeld stuk eischt intus- schen eenige moeite en kan tot kosten aanleiding geven. Daarom heeft de directeur dier instelling, teneinde het publiek te gerieven, formulieren voor een door- loopende volmacht doen drukken, waarvan hij bereid is aan belanghebbenden een of meer exemplaren te verstrekken. Aangezien alle akten en stukken, nood'g voor den inleg van gelden in- en de terugbetaling daarvan door de Rijks-postspaarbank, volgens het Koninklijk besluit van 19 Januari 1882, no. 17, vrij zijn van zegel en van het recht van registratie, terwijl de directeur laatst bedoelde formulieren kosteloos uitreikt, zoo kan door den maatregel, die bierbij ter algemeene kennis wordt gebracht, het publiek in hooge mate worden gebaat. De Minister van binnenl. zaken heeft aan Ge deputeerde Staten der provinciën de volgende aan schrijving gericht Volgens art. 45 der wet tot regeling van het lager onderwijs, laatstelijk gewijzigd bij die van 11 Juli 1884, wordt door het Rijk 30 ten honderd vergoed van de kosten var. het hurhalingsonderwijs. De vraag is gedaan, of onder deze kosten ook be grepen zijn die van vuur, licht, schoolboeken, leer middelen, schoolbehoeften enz., welke uitgaven, voor het lager onderwijs gedaan, niet voor de rijksbijdragen in aanmerking komen. Het antwoord daarop luidt ontkennend. Uit de geschiedenis der wijzigingswet van 11 Juli 1884 blijkt, dat het doel van den wetgever met die wijziging is geweest, al die uitgaven voor de bijdrage van 30 percent uit te sluiten, die voor eene ernstige controle van de zijde van Gedeputeerde Staten en van den Minister, met de uitvoering der wet belast, volkomen onvatbaar zijn. Onder de kosten van het herhalingsonderwijs, die voor 30 pet. in aanmerking komen, kunnen alzoo niet gerangschikt worden de kosten van het instandhouden van lokalen en die vermeld onder letter f tot en met t van art. 44 van meergenoemde wet. Met ingang van 15 dezer wordt te Stavenisse een Rijkstelegraafkantoor met beperkten dagdienst, ingericht met telephoondienst, voor het algemeen verkeer geopend. De diensturen zijn geregeld als volgtop werkdagen van 9 uren voor- tot een uur namiddags en van 5 tot 7 uren namiddags; op Zon-en feestdagen van 9 tot 10 uren voor-en van 12 tot 1 uur namiddags. Op het verkeer van dit kantoor met alle overige telegraafkantoren in Nederland is het uniform tarief van f 0.4 5 per telegram, vermeerderd met fO.Ol per woord, van toepassing. De commissie voor het tot stand brengen van eene Nederlandsch Zuid-Afrikaansche spoorweg-maat schappij heeft aan de inschrijvers bericht, dat de deel nemingen slechts eene som van 2,228,7 00 bedragen en daarom niet kunnen worden aangenomen. ;~-$3$s35rteie25eï£ jku» Kerkelijke Zaken en Onderwijs. Woensdag avond zijn door het kiescollege der Ned. Herv. Gemeente alhier herbenoemd tot diakenen de heeren M. D. Dekker en H. J. Koskes en tot ouderlingen de heeren J. Steketee (sinds overleden) en P. C. Van Melle. Bij de heden alhier gehouden verkiezing voor ledi-n van de commissie van toezicht op het beheer der kerkelijke goederen zijn herkozen dr. G. T. Cal- lenfels en de heer W. J. Van de Weert en is gekozen de heer L. Meijler, terwijl eene herstemming moet plaats hebben tusschen de heeren J. P. Boshoff en J. Brouwer. De bevestiging en de intrede van den heer Frater, pred. bij de Eng, gemeente te Middelburg, is thans definitief bepaald op Zondag 23 dezer. (M. Ct.) Beroepen te "Waarde, de heer M. A. Rouwcn- horst, cand. te Harderwijk. Bedankt voor Kattendijke en Langerak, d jor ds. II. Brijel, te Deutichem. STATIST IK K Comité tot wering van Schoolverzuim to Goes, over October 1884. Op de School A waren gedurende deze maand 149 kinderen. Onder dezen waren: 115 kinderen, die geen enkelen schooltijd verzuimden, 31 van 110 verzuimen, en In» meer dan 10 verzuimen hadden. Het gemiddeld verzuim was l'/io percent op het geheele aantal scholieren en schooltijden, tegen ®/io percent over dezelfde maand in 1883. Op de School D waren 248 kinderen, waaronder 216 zonder eenig verzuim, 27 die van 110 verzuimen hadden, en 5 met meer dan 10 verzuimen. Het gemiddeld verzuim was l'/i. percent, tegen 2 percent over dezelfde maand in 1883. Op de School C waren 203 kinderen, waaronder 146 zonder verzuim, 41 met 110 verzuimen, 16 met meer dan 10 verzuimen. Het gemiddeld verzuim was 6 percent, tegen 7 percent over dezelfde maand in 1883. Op de School D waren 63 kinderen, waaronder 41 zonder eenig verzuim, 10 met 110 verzuimen, 12 boven de 10 vex'zuimen. liet gemiddeld verzuim was 14 percent, tegen 13 percent over dezelfde maand in 1883. Het verzuim op de openbare scholen te zamen van 1 Januari af tot uit. Oct. 1884 bedroeg 4 percent, tegen 4 percent over 't zelfde tijdvak in 1883. Kunst, Wetenschap en Letteren. Gisteravond gaf de zangvereeniging «Excelsior", directeur de heer P. De Jonge Jz., haar eerste concert in dezen winter. Voor afwisseling was behoorlijk zorg gedragen en vooral de gemengde koren en de drie stemmige liederen voor vrouwenstemmen voldeden uit stekend en getuigden van goede oefening. De mannen koren bezaten minder vastheid en kenmerkten zich daarom meermalen door minder zuiveren toon, hoe wel erkend moet worden, dat in het laatste nommer van het programma bleek, dat ook onder de manne lijke leden zich niet onverdienstelijke krachten bevinden. Ons verslag, dat met het oog op onze plaatsruimte heden kort moet zijn, zou aan onvolledigheid lijden, wanneer wij niet afzonderlijk gewag maakten van de hoogst verdienstelijke alt-solo uit den «Engelenzang", die wij gaarne hadden hooren herhalen. In de pauze bood de heer S. R. Elzinga eene zeer gelukkig geslaagde photographie van de leden van «Excelsior" aan, die bij monde van den president der vereeniging, den heer J. H. J. Bartelse, dankbaar werd aanvaard. Naar wij vernemen zal HU. Scriwaneck, artiste des théatres du Palais Royal et des Variétés te Parijs, hier ter stede in den loop dezer maand eene enkele voorstelling geven van «Les petits-fils de Richelieu". Buitenlaadseh Overzicht. In de Belgische Kamer van Vertegenwoordigers heeft de heer Frère-Orban zijn voornemen te kennen gegeven, Dinsdag a. s. de Regeering over de algemeene politiek te interpelleeren, en de heer Bouvier zal eene interpellatie indienen over de uitvoering der schoolwet. De Minister Beernaeit heeft medegedeeld, dat de be grooting gewijzigd is, en de uitgaven zoo verlaagd zijn, dat een overschot verkregen wordt van 200,000 fr. De kamer heeft den oud-Minister van Justitie, de Lantsheece, tot voorzitter gekozen, en de zitting is daarna tot Dinsdag verdaagd. Een telegram van Havas meldt uit Rome, dat de nuntius aan het Hof mgr. Rotelli, nog niet komt. De paus schijnt te willen afwachten, welken loop de zaken nemen na de heropening der Kamers. Het telegram voegt er aan toe, dat Z. II. voor eene vijandige demon stratie tegen den nuntius beducht is. En toch heette het herstel der diplomatieke betrek kingen met het Vaticaan een nationale wensch 1 De Fransche afgevaarrdigde Guichard is even voor de zitting der Kamer plotseling overleden. Hij was het oudste en een der ijverigste en werkzaamste leden en hij had nog eene uitgewerkte rede over het in behandeling zijr de ontwerp op de wijnen mede gebracht om haar in die zitting uit te spreken. Toen de vergadering eenige oogenblikken later werd geopend, wijdde de voorzitter, de heer Brisson, een kort woord aan den overledene en sloot daarna de zitting. Men rekent er te Parijs op, dat Ferry bij de be handeling der Tonkin-credieten het nieuwe verdrag tusschen Frankrijk en China zal overleggen. De rap porteur Leroy zal in zijn rapport eene vreedzame oplossing der quaestie. welke Franck-Chauveau zou afgeraden hebben, aanprijzen. Salisbury zal zich in het Engclsche Hoogerhuis niet verzetten tegen de tweede lezing van de kieswet, maar bij de behandeling der artikelen een amende ment indienen, waardoor die wet wordt tegengehou den totdat een wet op de verdeeling der kiesdistric ten zal zijn ingediend. Terwijl men in Engeland vast blijft gelooven, dat Gordon nog meester is van Khartoem, wordt van een andere zijde even sterk beweerd, dat de stad ge vallen en Gordon do gevangene van den Mahdi is. De te Alexandria verschijnende «Poshore Egyptienue" deelt zelfs een omstandig verhaal mede van de wijze waarop zich de zaak zou hebben toegedragen. Schaarschte van levensmiddelen en van munitie, be nevens toenemende ontevredenheid dwongen Gordon Khartoem te verlatenhij scheepte zich met de Europeanen en het hem trouw gebleven gedeelte in

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1884 | | pagina 1