1884. N°. 134.
Dinsdag 11 November.
71ste jaargang.
liOliShllli
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nominees 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich; voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrokking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regeL
's-Gravenhage, 7 November 1884. Er schijnt nu
dan toch een einde te komen aan al de becijferingen
en groepeeringen van cijfers om den uitslag der verkie
zingen van 28 October in het licht te stellen of de
daaruit afgeleide gevolgtrekkingen in dezen of genen
zin te rechtvaardigen. Waar van materiëele winst nog
geen sprake kan zijn, wordt gewezen op moreele aan
winst, op meerdere aaneensluiting, op beter partijver
band, op trouwer plichtsbetrachting, op meerdere uit
zuivering van bestanddeelen, die de regelmatige werking
en ontwikkeling der groote liberale partij verhinderden,
en, erger nog, het vijandelijk kamp, toch al niet
kieskeurig in de keus der middelen van aanval, bij
menige gewichtige worsteling versterkten.
Van andere zijde, ook niet kunnende bogen op de
zoo vurig gewenschte ja zelfs met veel ophef voorspelde
overwinning, werden mede uit dezelfde cijfers allerlei
bemoedigende gevolgen afgeleid of aangekondigd, zoodat
men bijna zou moeten zeggen, dat beide partijen als
't ware bevredigd waren met den aanvankelijken uitslag.
En toch geloof ik, dat het nu maar goed is de cijfers
en de statistieken te laten rusten en veel liever te
letten op de herstemmingen, omdat daarin, en daarin
alleen, de ontknooping kan liggenomdat het daarvan
afhankelijk is of onze constitutioneele ontwikkeling zal
worden gestuit en onze politieke toestand in den grond
zal worden bedorven door het drijven van twee licht
schuwe en in den laatsten tijd overmoedig geworden
fractiën, die, hoewel in zich zei ven en tegenover elkander
oneensgezind of zelfs vijandig, zich vereenigd hebben
onder de krijgsleus vDood aan de liberale partij I"
Nu weten zij zeiven zeer goed dat het nog zulk
een vaart niet zal loopen dat zij zeiven bij onverhoopte
zegepraal er mede verlegen zullen zijn, wanneer een
ministerie Loyola-Calvin de teugels van het bewind
in het vrije Nederland zou moeten aanvaarden; dat
het veel voeten in de aarde zou hebben om het hoofd
beginsel der schoolwet, de openbare neutrale school
toegankelijk en bruikbaar voor allen met volle vrijheid
van het bijzonder onderwijs, ook om te zettenmaar
dat belet niet, dat ontslaat niet van den duren plicht
om van liberale zijde de grootste krachtsinspanning
aan te wenden om zulk een onverhoopten uitslag te
voorkomen en het land te vrijwaren voor clericale over-
heersching.
En, wat zijn de leiders vergeetachtigHier ter stede
b. v. wordt èa door de R. K. kiesvereeniging én in
de laatste ure ook door de antirevolutionaire, de heer
Wintgens aanbevolen, hij die zulk een werkzaam aandeel
genomen heeft aan de vaststelling der onderwijswet van
1857, in beginsel niets verschillende van die van 18781
Onder de fragmenten uit al de dikke deelen der par
lementaire redevoeringen van dien afgevaardigde, in het
Dagblad lepelsgewijze den Haagschen kiezers ingegoten,
zijn toevallig de aanhalingen uit die zeker toch ook
merkwaardige" rede vergeten.
Zij behelsde het warmste pleidooi voor de openbare
neutrale school niet alléén, maar eene waarschuwing
tegen het kerkelijk drijven, tegen het sectarisch onder
wijs en bevatte bovendien den toen nog weinig luide
uitgesproken aandrang tot invoering van algemeenen
leerplichtals noodzakelijk complement van een goed
ingericht volksonderwijs.
En die afgevaardigde wordt ons nu voorgesteld als
het toonbeeld van consequentie en zelfstandig oordeel,
los van allen partij-invloed, losser nog van onderge
schiktheid aan eenige exclusieve kerkelijke richting 1
Het is te hopen dat de Haagsche kiezers met nog meer
der kracht dan bij eerste stemming aan dergelijk be
drijf een einde zullen maken.
Een enkel woord nog over Middelburg. Het is niet
overdreven wanneer ik zeg, dat het bericht over den
uitslag der eerste stemming hier met veel leedwezen
en groote verwondering werd ontvangen. Van Eek,
hier sinds jaren zóo gunstig bekend, wiens bekwaam
heden en open, rond karakter zóo algemeen worden
gewaardeerd, wiens parlementaire loopbaan, zonder col
portage van gehouden redevoeringen, zóo zeer getuigt
van ware vrijzinnigheid, van waarachtige liefde voor
onze grondwettelijke instellingen en van open hart
en oog voor de belangen en behoeften des volksde
man die in zijn parlementairen werkkring van het
derde eener eeuw, naast de trouwe behartiging van
het algemeene landsbelang, dat van de provincie Zee
land met zooveel zorg en zaakkennis voorstond, hij
moet overstemmen met den onverdraagzaamsten partij
ganger der kerkelijke orthodoxie, die zelfs ter wille
daarvan de sanitaire maatregelen bestrijdt tegen eene
vrees8elijke ziekte en bij elke gelegenheid, te pas of
te onpas, de inenting bekampt als een middel uit den
Booze, om den Heer te verzoeken. Welke bekendheid
heeft deze gemoedsbezwaarde kerkelijke drijver, die
de Tweede Kamer meestal als eene Synode en zijne
zitplaats als een kaHsel beschouwt, welke bekendheid
heeft hij in dit Zeewsche district, welke aanrakings
punten met de belangen der provincie Zeeland? Zal
ook hij niet veeleer moeten medewerken om het ter
elfder ura door het hoofdkwartier der anti-revolutio
nairen uitgevaardigd wachtwoord: «bezuiniging" in
toepassing te brengen, ook betrekkelijk de voor deze
provincie in menig opzicht noodige verbetering en
uitbreiding van gemeenschapsmiddelen en openbare
werken
Het is nog zoo heel lang niet geleden dat een der
geestverwanten van den heer Keuchenius de heer
A. Van Dedem het voorstel deed om het onder-
art. 81 der loopende Staatsbegrooting (kanaal van
Walcheren) te verminderen met 48,000 voor de
noodzakelijke verbetering van de tonnenbrug te Vlis-
singen, en die brug liever iriterichten voor een zeer
beperkt verkeer, terwijl hij ook de 170,000 voor
het kanaal van Walcheren door den Minister, na zorg
vuldige berekeningaangevraagdals enorm veel
afschetste.
Het baatte niet of Van Eek dit amendement met
alle kracht bestreed. Het werd aangenomen, en de
ellendige passage, welker verbetering door de Regee
ring zelve als dringend noodzakelijk, en welker voort
bestaan zelfs gevaarlijk voor de veiligheid van het
verkeer geaebt werd, bleef bestendigd, dank zij het
amendement van den financier der anti-revolutionairen,
terwijl onder de tegenstemmers de heer Keuchenius
niet voorkomt.
Maar al die materiëele zaken trekken den heer Keu
chenius weinig aan. De belijdenis en de besnijdenis
des harten en de Godvergeten tijdgeest en het inen
tingsvergif en de smetstof neutrale school, dat zijn
de onderwerpen die hij het liefst ter sprake brengt.
Zal Van Eek voor hem moeten wijken Zal het dis
trict Middelburg, met zijne nijvere omgeving, zijn eer
lijken, trouwen, kundigen afgevaardigde verlaten,
smadelijk uitstooten, zonder dat éene gegronde grief
tegen de uitvoering van zijn mandaat is kunnen
worden ingebracht, zonder dat er eenige zweem van
bewijs wordt aangevoerd waarom hij het vertrouwen
zijner kiezers zou hebben verbeurd Dat zou niet al
leen onstaatkundig, maar het zou onrechtvaardig en
ondankbaar zijn.
GOES, 10 November 1884.
Omtrent de voorvallen tijdens het «groen-loopen"
van eenige studenten aan de Leidsche academie
waarbij een jongeling uit deze omstreken zoo nauw
betrokken was hebben wij met opzet het stilzwijgen
bewaard, omdat een onderzoek was ingesteld en het
ons niet raadzaam voorkwam in dezen op geruchten
aftegaan.
Thans verschijnt in de Amsterdammer een relaas,
dat eenigzins officieel schijnt, en waarin over de twee
studenten, welke voornamelijk bij de zaak betrokken
waren, het volgende wordt gezegd.
De heer J. J. D. V., sedert overleden, werd als
groen niet onaangenamer bejegend dan eenig ander.
In zijne handelingen en antwoorden openbaarde zich
iets vreemds. Wat van hem werd geëischt weigerde
hij volstrekt te verrichtendaarentegen was hij op
een verzoek van een oud-student bereid om zeer over
dreven verlangens in te willigen. Dan meende hij te
handelen uit vrijen wil. Zoo wilde hij wat niet
gebeurde op verzoek zijne kleeding, sieraden enz.
in het water werpen, en wat wel gebeurde een
ander een pak slagen toedienen. Er is in die hande
lingen iets dat afwijkt van het normale.
Dr. Rutgers Van der Loeff constateerde, na genoeg-
zamen tijd van waarneming, bij V. hoogmoeds-waanzin.
Kort daarna overleed de patiënt.
Men heeft toen gezegd, dat zijne krankzinnigheid
te wijten was aan gedwongen gebruik van wijn en
sterken drank. Korten tijd daarna werd vau andere
zijden den armen jongen ten laste gelegd, dat bij vrij
willig wijn en sterken drank gebruikte in zoodanige
hoeveelheid, dat het gebruik zijne gezondheid kon
schaden. Beide beweringen zijn, zooals ons na onder
zoek is gebleken, onwaar. De diagnose van den ge
neesheer sloot delireeren, tengevolge van drankmisbruik,
volkomen uit. Evenmin is hij krankzinnig geworden
tengevolge van mishandeling in den groentijd.
Zijn wij wel onderricht, dan is de gerechtelijke in
structie van deze zaak afgeloopen, zonder dat het
Openbaar Ministerie tot vervolging aanleiding vond.
Wij mogen vertrouwen, dat dit niet zou zijn geschied,
indien van eenige mishandeling in de instructie ware
gebleken".
Van geheel anderen aard is het tweede gevaldat
van den jong-student II. P. Van II.
Deze was uiterst opgewonden gedurende de twaalf
dagen, dat hij groen heeft geloopen.
In den avond van den 30en September werd hij
«gedonderd" zooals in minder kieschen term het
plagen en tergen der groenen wordt genoemd op
de «Ladder", een achter de studenten-sociëteit gelegen
lokaal. Daarbij trad met buitengewone activiteit op
zekere M., die den groen een oorveeg gaf, waarop
Van II. een oogenblik later de vlucht nam. Terwijl
hij op het Rapenburg in dezen toestand zijne woning
zocht, kwam hij vier studenten tegen, die hem den
weg wezen. Op zijne kamer vond hij echter den zoo
even genoemden M., vergezeld van een ander student,
E. genaamd, die hem gelastten mede terug te gaan
naar «de Ladder". Van H. durfde niet weigeren
doch toen de twee studenten met hem in den gang
van zijn huis waren, kwamen de vier studenten, die
den armen groen hadden thuisgebracht, er tegen op,
dat hij weder zou medegenomen worden, met krachtig,
bijna handtastelijk betoog. L. en M. zijn geen leden
van het Leidsche studentenkorps.
Vooral sedert dezen nacht was Van H. steeds angstig
voor vervolging.
Den tweeden October werd een van hen, die hem
in den bewusten nacht hadden gered, door de vrienden
van Van H. gehaald. De jonge man was stapelgek.
De droevige verschijnselen zijner kwaal leidden den
geneesheer, dr. Van der Sluis, tot de diagnose van
«hoogheids-waanzin". De dokter gelastte opneming
in het Caecilia-gasthuis, waarheen hij door zijn vrienden
werd gebracht. Eeri paar dagen later werd hij vervoerd
naar Meer-en Berg, waar hij thans nog vertoeft, nog
steeds krankzinnig".
Wij vernemen, schrijft de Ass. Ct. dat de heer
W. A. baron van der Fellz te Assen het plan heeft,
om voor de benoeming tot lid der Eerste Kamer, door
de Prov. Staten van Drente op hem uitgebracht, te
bedanken.
Over de herstemmingen voorde Tweede Kamer
sprekende zegt het liott. Nbl. o. a. De vereenigde
tegenpartijen zullen de een hier, de ander daar, den
bitteren pil te slikken hebben, dat zij stemmen moeten
op candidaten, die veertien dagen geleden om strijd
werden uitgekreten.
Om in Den Haag de aanbeveling van de Stand.
voor mr. Wintgens te krijgen moet het Dagbl. elders
de antirevolutionaire candidaten aanbevelen en beiden
gaat die ruiltaktiek zoo wonder wel af, alsof de
Stand, nooit over den heer Wintgens de fiolen van
haar toorn heeft uitgestort en het Dagbl. nooit be
weerd heeft, dat de antirevolutionairen de politiek
bedorven hebben.
Ook de Katholieken maken een even moeielijke
kuur door en 't heeft lang geduurd vóór hun hoofd
orgaan De Tijd den laatsten pil innam, die voor haar
al zeer bitter was. Veertien dagen geleden reeds, bij
de eerste verkiezing, werden op verschillende plaatsen
de antirevolutionaire candidaten door De Tijd aan
bevolen, met uitzondering van mr. Keuchenius, die
had zich volgens De Tijd te onmogelijk gemaakt voor
de Katholieke kiezers. En heden Mr. Keuchenius
wordt door De Tijd aan de kiezeis in Middelburg
aanbevolen. Waarlijk, als een verkiezing niet een te
ernstige zaak was, als 't louter een wedstrijd of iets
dergelijks gold, ons goede hart zou ons bewegen, der
tegenpartij de overwinning toe te wenschen. Voor de
bittere periode, die zij doorleefde, verdiende zij waar
lijk wel eenige voldoening
Een verstandige vraag van de Standaard.
«Gaan onze Kamerleden soms naar Den Haag, om
in de Synode te zitten en een confessie op testellen?"
Juist Stand., zegt genoemd Rott. blad, we wisten
wel, dat gij bij slot van rekening zelf verbaasd zoudt
staan over de dwaasheid uwer volgelingen, die '1 Bin
nenhof voor een conclave aanzien't verwondert ons
alleen, dat gij nog niet erkent die meening zelve aan
gekweekt te hebben bij gelegenheden, dat zij u meer
dienstig is dan thans, nu uwe kiezers «klaar gemaakt"
moeten worden om te stemmen op Katholieke can
didaten.
Het bestuur der anti-revolutionaire kiesvereeni
ging «Steunende op den bijbel verdedigen wij de vrij
heid" in het kiesdistrict Brielle bestaat uit 9 leden,
waaronder 4 predikanten, zijnde de heeren P. Nieu-
wenhuis, J. Post, J. Strijks en A. Loois. Weer een
bewijs, dat predikanten zich wel degelijk met ver
kiezingen inlaten. Vroeger was voorzitter dier ver-
eeniging dr. G. Van Goor JLzn., gewezen predikant
te Oud-Beierland, terwijl in eene advertentie voor de
verkiezing van den heer Lohman onder de namen ter
aanbeveling nog voorkwam die van ds. P. Segboer,
pred. te Hoogvliet.
Een andere bijdrage voor genoemde bewering is
een strooibiljet, dat in het district Utrecht is ver
spreid ten gunste der anti-revolutionaire candidaten
en dat o. a. is onderteekend door acht predikanten 1
Icrseke. Gisteren werd ons door den heer Joos Sinke
een ei van eene rog vertoond, op welks lederachtige
schaal zeven oeslerbroedjes waren te zien, waarvan een
reeds bijna de grootte van een halven gulden had. Zulk
een rogge-ei heeft den vorm van een vrij langwerpig
rechthoekig zakje, aan welks vier hoekpunten bandjes
zijn vastgemaakt. Men kon de jonge rog in het ei
zich duidelijk voelen bewegen.
Door den zelfden oesterkweeker en ook door vele
anderen worden tegenwoordig op hunne perceelen jonge
Portugeesche oesters gevonden, die afkomstig zijn van
zaad, dat vóór twee of meer jaren bij wijze van proef
op de banken is uitgezaaid. Deze oesters zijn van eene
zeer geringe qualiteit, en daarom is het in het belang
van den oesterhandel te wenschen, dat zij zorgvuldig
worden verdelgd. Gelukkig maakt de zeer bijzondere
vorm, waardoor zij van de Zeeuwsche oesters duidelijk
te onderscheiden zijn, dit werk gemakkelijk.
Waartoe dienen toch al die proeven met Amerikaan-
sche, Fransche Portugeesche en andere uitheemsche
oesters, mag men vragen. Het is nu eenmaal voldingend
bewezen, dat de Zeeuwsche oester alle andere bekende
in goede hoedanigheden verre overtreft. Gesteld al dat
die vreemdelingen zich op den langen duur laten ac-
climatiseerenwat wint men er nog bij Daar dit boven
dien zeer te betwijfelen is, kunnen zulke proeven nergens
toe dienen dan om de Zeeuwsche oesters in discrediet
te brengen, wat alleen tot nadeel der proefnemers en
van anderen, die hun belang beter begrijpen, strek
ken kan.
Het bestuur der visscherijen schijnt dit ook zoo te
begrijpen, want volgens de pachtvoorwaarden, die in
1885 in werking treden, is het zaaien van vreemde
oesters buiten zekere grenzen verboden. Dat dan nie
mand trachte dit verbod te ontduiken
Wat eendrachtig samenwerken /ermag.
Den 6 October jl. kwamen stem- en niet stemheb
bende ingelanden van den Sophiapolder, gemeente
Wissekerke, bijeen, teneinde eene bespreking te houden
over het al of niet wenschelijke, tot tijdelijk behoud
van den polder, een inlaagdijk in den westelijken hoek
des polders aan te leggen.
Een plan met begrooting werd den aanwezigen aan
geboden. Over den vraagprijs der daartoe van 5 eige
naren benoodigden grond werd men het in gunstigen zin
spoedig eens. Het plan met de begrooting werd na
eene kleine wijziging goedgevonden.
Op den voorgrond werd gesteldgeen spade in den
grond te doen steken dan nadat de benoodigde som
door ingelanden in de polderkast zou zijn gestort.
Den lOn Oct. vergaderden de stemgerechtigde inge
landen en werd het in vorenbedoelde bijeenkomst be
sprokene met algemeene stemmen tot een wettig be
sluit verheven, terwijl het buitengewoon dijkgeschot
werd bepaald op/113 per H. A.
Den 21n Oct. werd het leggen van den inlaagdijk
publiek aanbesteed.
Den 7n Nov. was het dijkgeschot in de polderkast
gestort en den lOn Nov. begint de aannemer (dhr.
C. De Wilde Az., te Kattendijke), met de uitvoering
van het werk.
Het college der Zeevisscherijen heeft de bevoegde
autoriteiten uitgenoodigd, een verscherpt toezicht te
doen houden op den koop en den verkoop van visch
van geringer afmeting dan bij art. 7 van de wet op
de zeevisscherijen is bepaald, en verzocht eventueele
overtredingen in rechten te doen vervolgen.
De kapitein der mariniers Pilaar wordt op 1
December van Nieuwediep naar Amsterdam verplaatst.
Ter voorkoming van ergerlijke misbruiken, die
bij de Limburgsche postboden zijn ingeslopen, is, volgens
De Tijd, van hooger hand aan de directeuren der
postkantoren het uitdrukkelijk bevel uitgevaardigd, die
postboden dadelijk te ontslaan, welke zich bezighouden
met het aanwerven van dag- en weekbladen. Niet al
leen verzuimden eenigen hunner de uren van posttijd,
maar zij dwongen op zedelijke wijze het leesgrage
publiek, zich op die couranten te abonneeren, waarop
zij de meeste winst genoten ter belooning van hun
zaakwaarnemerij (dus natuurlijk niet de beste). Voor
het onschendbare postgeheim, evenals voor het prestige
dezer rijks-instelling, is de maatregel zeer toe te juichen.
Van 27 Oct. tot 2 Nov. zijn van Bergen-op-Zoom
naar het buitenland, met name naar België en Frank
rijk, verzonden 530 balen mosselen a 2,10 en ƒ2,40
per baal. Oesters werden betaald met 60 en 75.
De Minister heeft het plan en begrooting voor
de nieuw te bouwen spoorwegbrug over de Maas te
Venloo goedgekeurd en naar men van goed ingelichte
zijde verneemt de aanbesteding daarvan vastgesteld
op den 24n Dec. e. k. (V.)
Men verneemt, dat Z. M. de Koning voornemens
is aan den Luxemburgschen kunstschilder Jeróme op
te dragen de vervaardiging van een schilderij, voor
stellende de onthulling van het standbeeld van Koning
Willem II, op 't oogenblik dat I1H. MM. de kransen
plaatsten. Dat schilderij zou ten geschenke worden
gegeven aan het land. (D.)
De gemeenteraad van Zieriksee besloot Vrijdag
met 6 tegen 3 stemmen tot afschaffing der kamer
van koophandel met 1885.
Men schrijft uit de Betuwe in de Stand.
De prijzen van het vette vee zijn in de laatste dagen
dalende. Er wordt niet meer besteed dan 38 ets. de
KG., en die prijs geldt alleen voor runderen 1e
qualiteit. Voor 't buitenland wordt zeer weinig gekocht,
