1884 N°. 133.
Zaterdag 8 November.
71ste jaargang.
De herstemmingen.
«OESGHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoepers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
Dat de herstemmingen voor de Tweede Kamer der
Staten-Generaal op aanstaanden Dinsdag van bet hoogste
gewicht zijn, omdat zij aan het clericaal verbond eene
meerderheid kunnen verschaffen, zeiden wij reeds in
een vorig nummer. Maar dat de clericaie partijen de
kleine meerderheid, welke zij zouden kunnen veroveren,
zulk een duren prijs waard achten, dat zij met alle
beginselen spelen dat gaat nog boven onze ver
wachting.
Het hoofdorgaan der kerkelijke partij had reeds in
een berucht artikel het bewerken der kiezers door
geld ten koste van de candidaten getracht te ver
goelijken.
Maar voor de herstemmingen heeft De Standaard
eene niet minder onzedelijke leer uitgedachtdeze
dat het er dan niet op aan komt op wien men zijne
stem uitbrengt, als men slechts stemt tegen de liberalen.
Wij zullen het onzedelijke van die leer door een
practisch voorbeeld ophelderen.
In het district Zevenbergen moet eene herstemming
plaatshebben tusschen den candidaat der katholieken,
mr. Heydenrijck, en den candidaat der calvinisten, het af
tredend lid baron Van der Borch van Verwolde. Tusschen
twee haakjes, dat de liberale candidaat Van der Werk
zoo weinig stemmen bekwam, dat hij niet eens in de
herstemming is begrepen, geeft de Standaard aanlei
ding tot pochen. Maar als men weet dat aan de
kiezers is wijs gemaakt dat, als de liberaal werd ge
kozen, ieder soldaat moest worden, dan heeft men in
het anti-liberale kamp niet veel reden tot stoffen.
In elk gevaler is eene herstemming tusschen een
katholiek en een calvinist. Volgens de leer van De
Standaard zouden de liberale kiezers nu een der twee
mogen stemmen, want beginselen komen er niet op
aan bij eene herstemming! Wij zien dat anders in.
Al zouden wij wellicht aan de verkiezing van mr.
Heydenrijck de voorkeur geren boven die van baron
Van der Borch, wij achten elk liberaal, die zijne stem
aan een dezer twee candidaten zou geven, een man
zonder beginselen. Men begrijpt dit ook zoo te Zeven
bergen de liberalen zullen zich daar onthouden.
De Standaard, radeloos nu hij ziet dat het tij
verloopt, moet echter wel alle beginselen over boord
werpen, in de hoop toch eene meerderheid der clericalen
in de Tweede Kamer te krijgen. Och, men kan het
blad zoo hooren roepen om al was het maar eene
stem meerderheid in de Tweede Kamer Voor die eene
stem drijft het orgaan den spot met alle begrippen
van politieke eerlijkheid en is het bereid alle eertijds
beleden beginselen te verloochenen.
De herstemming te Zevenbergen is nog in een an
der opzicht leerrijk. Volgens de clericaie organen is
er slechts ééne anti-liberale partij. Als De Standaard
spreekt van zooveel stemmen door de clericaie partijen
te zamen uitgebracht, dan gewaagt hij van sons kie
zersvolk".
Wij evenwel beweren dat de twee kerkelijke partijen,
door een afgrond gescheiden, zich slechts door ge-
meenschappelijken haat tegen den vooruitgang tot
samenwerking hebben vereenigd. Dit komt ook weer
in Zevenbergen aan het licht. Elke partij, even tuk
op een zetel meer dan de andere, betwist hem met
evenveel hardnekkigheid. Zoo wordt met »ons kiezers
volk" gespeeld.
Voor de liberalen is van Zevenbergen ditmaal Diets
te hopen. In Alkmaar zoowel als te Brielle zal zonder
twijfel de zege aan de liberalen blijven. Ia het dis
trict Haarlem is eene herstemming tusschen twee
liberalen, de heeren Macaré en De Meijier. Wij
zouden de voorkeur geven aan den heer Macaré, maar
in den strijd tegen het clericalisme is de heer De
Meijier toch ook een niet te versmaden bondgenoot.
De Standaard heeft den euvelmoed aan zijne man
nen De Meijier ter ondersteuning aan te bevelen.
Schaamteloozer kan het al niet. De anti-revolutionairen
oproepen om te stemmen voor den warmen voorstan
der van de schoolwet van 18781
Men late zich evenwel niet door deze schijnmanoe-
vre misleiden. De waarheid is dat De Standaard het
vertoon wil maken van zich zelf gelijk te blijven,
omdat hij zich voor zijn bedrijf schaamt.
Van dit looze drijven zullen wij nog enkele staaltjes
ontmoeten in de verschillende herstemmingsdistricten.
Zooals wij zeiden, Alkmaar, Haarlem, Brielle en Ze
venbergen zullen aan den totalen uitslag der verkiezing
weinig of niets veranderen. Alleen als de liberalen te
Alkmaar en Brielle al te vast vertrouwen op hunne
egepraal, zouden de liberalen in die districten eene
stem kunnen verliezen.
Geheel anders staat het in de overige districten,
waar herstemd moet worden: Middelburg, Utrecht,
Almeloo, Zutfen, Arnhem, 's-Gravenhage en Delft. Zoo
in enkele van die districten de liberalen hunne zetels
niet behouden, is de meerderheid aan de zijde der ker
kelijke drijvers.
In al die districten wordt het door de clericalen op
haren en snaren gezet. Men verheugt zich reeds bij de
gedachte dat het verbond de liberalen er onder zou
krijgen en in die opgewondenheid gooit men alle
beginselen, alle politieke achtbaarheid over boord.
Middelburg heeft in den heer Van Eek sinds tientallen
van jaren een afgevaardigde, gezien bij alle partijen.
Toch wordt ook hij ernstig bedreigd. Als men niet
het uiterste doet moet hij vallen voor voor Keuche-
nius. Het was een brutaal stuk, den feilen tegenstander
der vaccine, den calvinist, die in de Tweede Kamer
het katholiek geloof beschimpte, die door De Tijd werd
afgewezen, candidaat te stellen in een district als
Middelburg, door zoovele katholieken bewoond!
Doch zóó groot is de drijfkracht, waarover de leiders
bij de clericalen beschikken, zóo groot de verslaving
van geest, het gemis aan politiek bewustzijn, dat die
stoutheid slechts schijn is. Men kon even goed Van
Houten of Fransen Van de Putte gesteld hebben. De
kieswerktuigen zouden het werk even regelmatig af
gedaan hebben.
Tegen deze plompe massa moeten onze vrienden te
Middelburg het opnemen, om den waardigen Van Eek
te behoudenHij is wel de uiterste inspanning waard.
Utrecht is eveneens een hachelijk district. Roëll is
er herkozen met éene stem boven de meerderheid.
Ook daar trekken de vereenigde clericalen als éen man
op, om althans Bastert te doen vallen. Men heeft ook
daar listen gebruikt. De anti-revolutionere kiesver-
eeniging heeft bij schrijven de katholieke kiesvereeni-
ging aangezocht tot medewerking onder de belofte dat
men er Roomsche kiesdistricten zou vormen" als de
anti-liberale partij aan het bewind kwam.
Ook te Zutfen en Almeloo kan het aan een paar
stemmen hangen en mag het wonder heeten als de
liberalen het er goed afbrengen.
De verkiezingen te Almeloo en Delft houden eonigs-
zins met elkaar verband. De heer v. Berckel is de
candidaat der clericalen te Delft nevens den heer Fa-
bius, te Almeloo nevens den heer Oorver Hooft.
Voor de liberalen is dit niet ongunstig. Verliezen
wij den slag èn te Almeloo èn te Delft, dan moet er
op een van beide plaatsen eene nieuwe vrije verkie
zing plaatshebben: eene zelfde kans dus als Gorin-
chem heeft, haalt Keuchenius te Middelburg de meer
derheid.
Van harte hopen wij dat de liberalen die twee
kansen niet noodig zullen hebben
De Deiftsclie comedie is ditmaal nog met een nieuw
bedrijf vertoond. De toeleg was om eene herstemming
uit te lokken. De anti-revolutionairen stelden dus twee
anti-revolutionaire candidaten Voor het oog der massa
lieten zij dus den katholiek v. Berckel los.
Maar er werd voor gezorgd dat Fabius meer stem
men kreeg dan zijn mede-candidaat v. Velzen. En zoo
doende kwam het tot het gewensche resultaatherstem
ming tusschen twee liberalen met een katholiek en
een anti-revolutionair.
Ziet men nu wel, zegt De Standaard, hoe men ons
lastert, door te zeggen dat wij ons aan Rome ver-
koopen Hier hebt gij het Roomsche orgaan uit Delft,
de Nieuwe Dclftsche Courant, die ons zoo grof mo
gelijk beleedigt, omdat wij niet terstond v. Berckel
hebben gesteld.
De looze Standaard vergeet evenwel zeer van pas
meetedeelen de juiste opmerking van het Delftsche
blad, dat het stellen van eigen candidaten door de
anti-revolutionairen slechts vertoon en onnoodige moeite
was, daar men voldoende wist dat het toch tot eene
herstemming moest komen
Zóo is het
Het district Arnhem geeft hoop. De liberalen hebben
terstond hun afgevaardigde herkozen en baron Schim-
melpenninck komt in herstemming.
Adeltrots en godsdienstdweperij zijn thans in Arnhem
in verbond getreden om den wankelenden baron te
redden. Er is nog zelden in een district zooveel ge
kuipt en gelasterd als bij deze gelegenheid om den
man van het »volks"-petitionnement er door te halen.
Er is evenwel hoop, dat de goed aaneengesloten libe
ralen dit zullen beletten.
Ten slotte de hofstad. De heer Wintgens, de woe
dende behoudsman, maar bovenal gebeten op de partij
van dr. Kuyper, mag zich verheugen in de edelmoedige
aanbeveling van dit partijhoofd. Wie had dat ooit
kunnen denken?
Hoe dikwijls hoorden wij niet van De Standaard
dien man nooit!
Doch het gaat er al mee als met De Tijd, die het
zelfde zei van Keuchenius: als de partijdrift te machtig
wordt, laten de kerkelijke mannen hunne heilige begin
selen eenvoudig glippen.
Het verbond slaat dan ook ten dienste van mr.
Wintgens, zoo goed als van v. Houten, van De Meijier,
van v. Berckel, van Oorver Hooft!
Laat men dit toch geen strijd van beginselen noe
men! Dit is een strijd om zetels, anders niet. Ons
dunkt, hoe hij uitvalle, de schoonste rol is aan de
zijde der liberalen, die kalm, zonder eenig bondgenoot
dan de kracht van hun vrijzinnig beginsel, de gewel
dige massa's van het verbond tegentreden.
Hoe de uitslag zij, tegenover al dat gescharrel en
geplooi der clericalen is de eer van het liberale leger
schitterend gehandhaafd, en ten slotte zal dit blijken
van meer invloed geweest te zijn op den gang der
politieke gebourtenissen, dan men thans wellicht meent.
GOES, 7 November 1884.
Nader vernemen wij, dat het gezin, dat in deze
gemeente eenigen tijd onderden blooten hemel heeft door
gebracht en dat door de zorg van het Burgelijk Arm
bestuur te Frederiksoord is geplaatst, daar is opgenomen
door de bemiddeling der afdeeling Zieriksee der Maat
schappij van weldadigheid. Deze afdeeling komt voor
zeker een woord van dank toe, dat zij haar tusschen-
komst voor de plaatsing heeft willen verleenen, waar
haar zuster-afdeeling Goes daartoe buiten de mogelijk
heid verkeerde, als zijnde de plaatsen, welke deze recht
heeft te doen vervullen, reeds ingenomen.
Nog wordt ons medegedeeld, dat een oud paartje,
dat zelfs een spaarduitje bezit, heeft aangevraagd om
in de kolonie der Maatschappij van weldadigheid te
worden opgenomen, wanneer dit niet in strijd is met
de bepalingen. Deze hebben dus blijkbaar niet zulk
een verkeerd denkbeeld van deze stichting, als vele
anderen, die haar nog steeds verwarren met de straf
koloniën.
Het Handelsblad en De Amsterdammer leveren
beide critiek over de verkiezing van den heer Tak
van Poortvliet tot lid van de Eerste Kamer door de
Provinciale Staten van Noord-Holland. Terwijl eerst
genoemd blad in de benoeming echter alleen ziet de
bevrediging van den wensch om een zoo kundig man
als de heer Tak niet aan ons parlement te ontnemen,
beschouwt De Amsterdammer de verkiezing als een
protest tegen de uitspraak der Amsterdamsche kiezers
op 28 October jl.
Welke gedachte heeft voorgezeten bij Noord-Holland's
«Staten" is natuurlijk niet uittemaken, doch het mag
zeker hoogst bevreemdend schijnen, dat dit college,
hoofdzakelijk gekezen door dezelfde kiezers, die de
heeren Tak en Wichers uitwierpen en die over de
heeren De Meijier, "Van der Kaay en De Bruyn Kops
een streng gericht hielden, en welk college dan toch
geacht moet worden de uitspraak dier kiezers te zijn,
zoo in strijd handelde met de bedoeling van hen, aan
wie zij hun mandaat ontleenen.
Omtrent de mutatiën, die zich bij de samen
stelling der nieuwe Eerste kamer hebben voorgedaan,
schrijft Het Vaderland o. a.
De aftredende leden zijn herkozen, behalve: in
Noord-Holland de heer Teding Van Berkhout, die
moest vallen, omdat hij geweigerd heeft tegen het
kanaal van den Minister Klerck te stemmen, en in
Drente de heer Carsten, wien zijn tegenstand tegen
de sluis op de Drentsche Hoofdvaart ten val bracht.
Drente bracht mr. Van Lier, notaris te Assen, in de
Kamer, en de provincie Noord-Holland heeft den
door Amsterdam verworpen Tak Van Poortvliet ge
kozen en het Kappeyneanisme daarmede weder in
gehaald.
Men schrijft uit Utrecht aan de iV. II. Ct.
Alleen omdat het zoo bijzonder karakteristiek is en,
met het oog op de samenstelling onzer Provinciale
Staten, zulk een eigenaardig licht werpt op de «onaf
hankelijkheid" onzer kiezers, óók voor de Eerste Kamer,
zij medegedeeld zonder eenig verder commentaar
dat bij de stemming in de Staten alhier gehouden
de candidaat der «andere" partij was: graaf Van
Bylandt.en dat één der ingekomen stembriefjes
luidde voor: graaf Van Byleveld.
Het lid der Staten, van wien dit stembiljet was,
had een klokje hooren luiden, doch wist niet goed
waar de klepel hing. Niettemin gehoorzaamde hij
blindelings aan het klokje!
In de Middelburgsche Courant komt eene ad
vertentie voor, waarbij de kiesvereeniging «Luctor et
Emergo" mededeelt, dat zij nu reeds per telegram
aan mr. Keuchenius heeft gevraagd, voor welk dis
trict hij zou zitting nemen, wanneer hij in Middel
burg werd gekozen. Het ontvangen antwoord luidde:
«Gekozen wordende, kies ik voor Middelburg. Keu
chenius".
In plaats van mr. H. Van Lier, die voor zijne
benoeming bedankt heeft, verkozen de Provinciale
Staten van Drente heden tot lid der Eerste kamer
den heer W. A. baron Van der Feltz, thans lid der
2e kamer, zoodat in hst hoofdkiesdistrict Assen eer
lang eene nieuwe verkiezing voor de 2e kamer zal
moeten plaatshebben.
Omtrent het feest te Luxemburg, eergisteren
bij gelegenheid van de onthulling van een ruiter-stand-
beeld voor Koning Willem II gehouden, wordt nader
gemeld, dat de stad een prachtig schouwspel aanbood
vanwege de versieringen en de illuminatiën. Op het
Willemsplein, waar het monument is opgericht, was
de vorstelijke tribune geplaatst, die prachtig met rood
fluweel bekleed was. Onze Koning en onze Koningin,
die het feest bijwoonden, werden op het Willerasplein
verwelkomd met het «Wilhelmus", terwijl het «Leve
de KoningLeve de Koninginuit aller monden
weerklonk. De Koning droeg de uniform van kolonel
der grenadiersde Koningin een zeer elegant kleed
van granaatkleurig fluweel.
De hertog van Saksen-Weimar vergezelde Hunne
Majesteiten. Op de Koninklijke estrade hadden de
staatsraden plaats genomen, benevens prinses Karei
Arer.berg van Blockhausen. Na een saluut aan den
Koning, door de muzikanten uitgevoerd, en terwijl de
cantate gezongen werd, viel het omhulsel van het monu
ment, onder het gejuich der menigte. De voorzitter
der Kamer hield toen eene redevoering, in welke bij
de verdiensten van Koning Willem II in herinnering
bracht, en eindigde met den wensch«Moge de Hemel
aan dit getrouwe volk het geluk schenken van nog
lang te leven onder de regeering van des tweeden
Willems doorluchtigen zoon."
De Koning antwoordde
«Ik dank u voor de woorden, die gij gesproken hebt
uit naam van het groothertogdom. Ik dank de Luxem-
burgsche bevolking voor hare vaderlandslievende ge
voelens en hare verknochtheid aan hare Vorsten. Dank
uit mijnen naam en uit naam van het Huis van Oranje
Daverende toejuichingen begroetten deze woorden.
De Koning en de Koningin met gevolg bezichtigden
daarop het monument en namen vervolgens weder in
hunne rijtuigen plaats, terwijl de vereenigingen voor
het monument defileerden en daar kransen en bloe
men op neerlegden.
Eene beschrijving van het standbeeld gaven wij
reeds vroeger en wij herhalen hier dan ook alleen,
dat het in alle opzichten den reeds beroemden beeld
houwer Mercier, die na den wedstrijd met de vervaar
diging werd belast, waardig is. Willem II staat af
gebeeld te paard, blootshoofds, de menigte groetend bij
zijne intrede te Luxemburg. Bevoegde beoordeelaars
verzekeren dat het beeld zeldzaam welgelijkend is.
Het voetstuk is zeer artistiek. Rondom liet blazoen,
dat het versiert, zijn de Moezel en de Alzette zinne
beeldig voorgesteld.
Nadat de vorstelijke personen op het groothertogelijk
paleis waren teruggekeerd, trokken de vereenigingen
en corporatiën met haar banieren voorbij.
Het eigenaardige bij dien optocht, waarin al de
kantons vertegenwoordigd waren, was, dat men zin
gend voortschreed.
Nadat de stoet was voorbijgetrokken en HH. MM.
bij herhaling de luide jubelkreten wuivend en groe
tend hadden beantwoord was het eigenlijk feest der
onthulling afgeloopen,
HH. MM. vertrokken te 4 uren, door het volk
luide toegejuicht.
Bij beschikking van den Min. van Waterstaat,
Handel en Nijverheid is bepaald, dat de commies 2e
klasse bij de posterijen J. F. W. Hoxel zijne functien
zal uitoefenen op het spoorwegpostkantoor no. 2.
Bij Kon. besluit zijn benoemd met ingang van
19 Nov. a. s. tot burgem. van Driewegen, Nisse en
Ovezand D. Mulder, secr. van Driewegen en Nisse
met ingang van 20 Nov. a. s. tot burgem. van
Noordwelle, Renesse en Serooskerke (Schouwen) J.
Hoogenboom Bz.met ingang van 22 Nov. a. s. tot
burgem. van Wemeldinge P. Dekker 3t.
Tergevolge van den maatregel, door den Minister
van Oorlog genomen, om zooveel mogelijk het leger
van inlandsche paarden te voorzien, zijn drie cavelerie-
commissiën benoemd.
Die voor Limburg, Noord-Brabant en Zeeland bestaat
uit de ritm. jhr. Gevaerts van Geervliet, jhr. A. "Van
Tets en den paardenarts 2e kl. W. G. Van de Wal,
allen van het 2e i'eg. huzaren
Dezer dagen vertrekken de commissiën om de ver
schillende provinciën te bezoeken. Vele landbouweis
zullen ongetwijfeld het gewicht van dezen maatregel
beseffen, door eerst hun paarden aan te bieden, voor
dat commissionnairs van paardenhandelaren hun de
waar uit de handen breken.
Kapelle. Den 28 October jl. vierden onze geachte
predikant ds. S. Van Hoek en zijne echtgenoote, onder
vete blijken van belangstelling, hun zilveren bruilofts
feest. Uit dankbaarheid hiervoor werd door hen de
schooljeugd Donderdagnamiddag een feest bereid.
Ruimschoots werden de kleinen onthaald op choco
lade en koekjes. Eenige liederen werden den jubila
rissen toegezongen. Ten slotte werden de kinderen
door ds. Van Hoek hartelijk toegesproken, waarbij hij
hen aanspoorde vooral vlijtig te leeren, teneinde zoo
doende nuttige menschen in de maatschappij te worden.
AVcmcldingo. Tal van ingezetenen toonen heden
hunne ingenomenheid met de herbenoeming van onzen
geachten burgemeester door het uitsteken der vlaggen.
