1884. N°. 129.
Donderdag 30 October.
71sle jaargang.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich: voor Botterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
C01MNT.
Da prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
GOES, 29 October 1884.
Wij herinneren de belanghebbenden er aan, dat
morgen, (Donderdag) te een uren de commissie ter
beoordeeling van de reclames der brandweerplichtigen
zitting zal houden ten raadhuize. Met het oog op de
invoering der nieuwe verordening is het voor de be
langhebbenden wellicht gewenscht deze gelegenheid
niet ongebruikt te laten voorbijgaan.
Alhier is gisteren door 217 van de 259 kiezers
aan de stemming deelgenomen. Van dit district be
nevens van de districten Middelburg, Deckum, Zierikzee
en Alkmaar, kan de uitslag eerst morgen bekend worden.
Aanstaanden Vrijdag vergaderen de leden der
commissie, ten vorigen jare ingesteld, om kinderen
uit de minvermogende en behoeftige klasse met St.-
Nicolaas eenig genot te verschaffen. Of dezen kleinen
wederom, (als ten vorigen jare) een feest zal bereid
worden, zal in deze bijeenkomst overwogen worden.
Op grond van de sympathie, die de zaak verdient en
gewekt heeft, is het te verwachte», dat de commissie
in 1884 niet zal nalaten, wat zij in 1883 met zooveel
succes heeit verricht.
Met een enkel woord willen wij onze lezers op
wekken om morgen de tooneelvoorstelling van het
gezelschap van den heer Van Lier te komen bijwonen.
De beide stukken «Door tantes opgevoed" en «De
oude doos" worden zoowel om den inhoud als om de
wijze, waarop zij worden ten tooneele gevoerd, zeer
geroemddoch zeker zal bovendien ieder gaarne eens
kennis maken met het nieuwe en het vernieuwde
decoratief, dat morgen in sommige bedrijven zal wor
den gebruikt eu dat geschilderd is door onzen stad
genoot den heer H. J. Van Noppen, wien voor de
uitvoering van dat werk een woord van lof mag
worden gebracht.
Na afloop der loting kunnen nog plaatsen besproken
worden bij de firma F. Kleeuwens Zoon.
Men schrijft ons uit 's-Gravenhage, 28 Oct. 4884:
Wie kan op dit oogenblik in een politieken brief
over iets anders spreken dan over de verkiezingen
Niet, dat het onderwerp zoo erg aanlokkelijk is met
het oog op wat de kies-campagne ditmaal te aan
schouwen gaf, waar de clericale leiders zoowel als ver
leiders, met eene naïviteit die echter de schaamteloos
heid niet verbergt, elkander toeroepen: «wij zijn in
zaken van samenwerking noch vies noch kieskeurig",
mits de liberaftsfen maar ten onder gebracht worden
terwijl ten overvloede het orgaan der Christelijk-his-
torische richting geen meineed ziet in het afleggen van
den zuiveringseed, ook al heeft men banden vol geld
uitgestrooid tot bevordering van zijn eigen verkiezing!
Waarlijk, indien de vrije, bijzondere, Christelijke, dog
matische school bestemd is tot aankweeking van zulke
ergernis, dan wordt het dubbel plicht voor de liberale
kiezers de neutrale school in. bescherming te nemen
en het onderwijs te beveiligen tegen zulk fijn gerefor
meerd jesuïetisme en tegen zulke maatschappelijke on
zedelijkheid, zij 't dan ook gehuld in de zalvende tale
Kanaans.
Neen, het onderwerp der verkiezingen is waarlijk
niet aanlokkelijk, ook nog uit een ander oogpunt.
Bij deze gelegenheid toch is, meer dan men oppervlak
kig weet ofgelooven wilde, de verwijdering, de oneenig-
lieid, de brenke aan het licht gekomen die aan de
samenwerking der liberale kamerleden zooveel hinder
palen hebben in den weg gelegd, en die gaandeweg
hebben geleid tot toenemende verzwakking en machte
loosheid, weldra misschien tot abdicatie dier partij
in de Tweede Kamer zal moeten overslaan, wanneer
het den elericalen gelukt mocht zijn nog eenige zetels
te winnen. Niet te berekenen is de schade, welke die
verdeeldheid sedert '79, schoon de kiem reeds vroeger
bestond, den lande heeft toegebracht, zoowel op moreel
als economisch gebied. Waar bleef de betere regeling
van het kiesrecht ware het dan voorloopig binnen
de grenzen der bestaande Grondwet? Waar bleef de
hervorming van ons belastingwezen in den geest van
betere verdeeling der lasten, gepaard met versterking
der Rijksmiddelen? Waar bleef de oplossing van zoo
menige diep ingrijpende quaestie van intellectueel of
sociaal belang, sedert geruimen tijd gewenscht, lang
beloofd, maar verzwolgen in den troebelen maalstroom
van partij-gekibbel en personen-strijd?
Wat werkt meer demoraliseerend op het kiezers
personeel zelf dan het schouwspel der oneensgezindheid
en onderlinge vernieling der eigen afgevaardigden, al
leen ten bate komende aan kerkelijke en politieke
reactie Er is dan ook in den laatsten tijd veel ge
sproken van de noodzakelijkheid eener verzoeninger
zijn brieven geschreven aan de kiesvereenigingen te
Amsterdamer zijn toelichtingen gegeven op meetings
«r is hier en daar verhoor op vraagpunten gehouden
maar is men er veel wijzer door geworden? Heeft
men de geheele waarheid gezegd bij de omschrijving
der veete tnsschen Tak en Gleichman Heeft men
vergeten hoe reeds de poging van Cremers en Fransen
V. d. Putte tot herstel der pacte en tot verzekering
van het liberale regeeringsbeleid, schipbreuk heeft
geleden op den onwil en de tegenkanting van een
deel der liberalen, dat later dan ook de obstructie
voortgezet en de baan voor de alliantie tusschen Rome
en Dordt meer en meer elfen heeft gemaakt?
Er is destijds gewaarschuwd voor de gevolgenhet
heeft niet gebaat. Nu en dan was er eene kleine
flikkering van hernieuwd compromis, maar vruchte
loos bij de belangrijkste onderwerpen van wetgeving
bleef de afscheiding merkbaar en juichte de overzijde
in haar toenemend succes. Wie zal willen beweren
dat eene politieke partij, of beter gezegd al hare
leden, het altoos en in alles geheel eens zullen zijn
In die absolute mate, gelijk het veelal bij krachtige
partijindeelingen in andere parlementen wordt aan
getroffen, werd dit hier, zelfs niet onder Thorbecke,
in praktijk gebrachtmaar geheel iets anders is het
wanneer een zeker aantal leden zich in den regel van
de partij bij de stemmingen afscheidt en zich dus
voegt bij de oppositie, hetzij tot verijdeling van ge-
wenschte .verbeteringen in liberalen geest, hetzij tot
verwezenlijking van vijandige maatregelen of voorstellen
der tegenpartij.
Onder den druk dier omstandigheden en met die
onverkwikkelijke wetenschap ving het voorbereidend
werk der verkiezingen aan. Was het wonder dat een
gevoel van wrevel zich lucht gaf en dat op loslating
van die van hare partij geïsoleerde minderheid werd
aangedrongen, hoe veel waardeering men op zich
zelve ook koesterde voor talenten en bewezen diensten
in het algemeen Nederlandsch belang? De zaak ligt
er nu eenmaal toe. Menig belangstellend kiezer, b. v.
in Amsterdam, Brielle, Groningen, Dockum, Haarlem,
Zutfen, zal met leedgevoel gezegd hebben: «awaï
grands maux de grands remèdes", maar er moet
een einde komen aan dien ellendigen toestand, aan dat
uitspelen der troeven van een op den loer liggende, zich
aan elk incident vastklampende en daarvan gebruik
makende tegenpartij, welke bovendien order den dek
mantel van godsdienst het karakter en do persoonlijk
heid harer tegenstanders bezwalkt.
Wat er te gebeuren staat als die tegenpartij het
vooropgezette doel bereikt zal hebbbenals de Tweede
Kamer, en kon 't zijn, ook de Eerste, zal zijn omge
zet, dat is op dit oogenblik de vraag niet. Depclitiek
kan soms zonderlinge verrassingen opleveren. Maar
ééne zaak staat vast, paalvast boven alle andere
quaestién van regeeringsbeleid of beheer, en die is
de slooping van onze openbare gemengde school, «waar
aan de natie reeds sedert 4806 gehecht is", de school
toegankelijk en bruikbaar voor allen, roet gelegen
heid tot positief godsdienstig of zelfs geheel kerkelijk
onderwijs, doch in afzonderlijke uren en in de eigen
lokalen der school.
Op die school is het gemunt.
De toeleg in België met de school, waarop dagelijks
de aandacht zoo zeer gevestigd is, mag als voldoende
bekend worden beschouwd, even als de gelukkige
ommekeer die de uitvoering zal doen mislukken maar
dat neemt niet weg dat aan deze nog zoo versche ge
schiedenis deze tweevoudige les voor ons kan ontleend
woiden: 4 e waartoe verdeeldheid en obstructionisme
onder de liberale partij heenvoert, en 2e hoe ver de
clericale partijen, (dair geheel katholiek, ten onzent
verbonden met de protestantsch-orthodoxen, in 4849
reeds aangeduid als krypto-katholiek), hoe ver zij
durven gaan waar het te doen is om vernietiging van
een goed geordend openbaar onderwijs.
Wij wecen nog niet wat waar is van het plan tot
oprichting eener koikoMek-republikeinsche ligue in
België, waarvan vernomen werd even nadat de Koning
in België tot de samenstelling van een meer gematigd
Ministerie heeft besloten. Wij weten ook niet of het
conservatief hoofdorgaan hier te lande met volkomen
juistheid aan de Standaard-redactie tijdens de pole
miek over de troonopvolging republikeinsche adspi-
ratiën heeft ten laste gelegdmaar wel weten wij,
wat trouwens ieder, die de pal lementaire handelingen
bijhoudt, ook kan weten, dat aan de corypheeën der
anti-revolutionaire partij, aan hare meest gevierde
woordvoerders Keuchenius en Lohman, meermalen
openlijk is tegengeworpen, dat zij, bij de verdediging
van menige staatsrechtelijke stelling of parlementaire
handeling, geheelstonden op revolutionairen bodem"
't Is te hopen, dat de heden in ons land gehouden
verkiezing, zoo zij ai niet eene krachtige liberale meer
derheid in 't leven heeft geroepen, in ieder geval voor
de liberalen eene overwinning in dezen geest moge
zijn, dat zij hen de noodzakelijkheid van volkomen
eendracht heeft doen inzien.
Men schrijft ons uit Amsterdam:
Zooals reeds door u is gemeld, heeft de kiesver-
eeniging «de Grondwet" alhier de candidaturen van
de heeren Dirks, Gildemeester en Kist gehandhaafd,
niettegenstaande deze heeren hadden bedankt als pro
test tegen de candidatuur Tak. Niet onaardig is de
opmerking, die een der leden van die vereeniging
maakte.
«Schepen eerste klasse", zeide hij, «behooren een
bliksemafleider te hebbenhebben ze dien niet, dan
krijgen zij een kruisje. Welnu, laat ons onze candi-
daten handhaven, doch een kruisje bij de namen dier
drie heeren zetten, ten teeken dat zij de candidatuur
eigenlijk van ons niet wilden aannemen."
Intusschen is de vraagvóór of tegen Tak tot
eene groote hoogte gestegen. Zondag waren op ver
schillende plaatsen in de stad biljetten aangeplakt van
den volgenden inhoud
«Aan de Kiezers! 1 1
Wijsgeeren, Professoren, advocaten en meer derge
lijke heeren willen mr. J. P. R. Tak van Poortvliet
uit de 2e Kamer der Staten-Generaal verwijderen.
En waarom
Omdat Tak van Poortvliet niet op alles, wat de
vriendjes zeggen, ja en amen zegt.
Tak van Poortvliet aan wien wij, Amsterdammers,
het Rijnkanaal verschuldigd zijn.
Tak van Poortvliet, die geen nieuwe belastingen
wilde, of afschaffing van patent, moest er bij zijn.
Ziet, dat schijnt de geleerde heeren te erg.
Handelaren, winkeliers en vooral ook heeren koffie
huishouders, iaat u ditmaal niet dwingen.
Verdedigt toch uw eigen belangen.
Hoevele jaren beloofde men ons reeds afschaffing
van patent; betaald dan een handelaar of een koflie-
huishouder, inderdaad niet reeds dubbeld De laatste
heeft men nog het gehate vergunningsrecht opgelegd
doch beloofde daarvoor afschaffing van patent.
De man, die ons daar nu aan heeft willen helpen,
moeten wij die wegzenden.
Neen duizendmaal neen
Laat ons dan als een man opstaan en ons niet
storen noch aan de grrroote bladen, noch aan de
hooggeleerde heeren, doch laat ons Dinsdag eenparig
kiezen voor een lid der Tweede Kamer: mr. J. P. R.
Tak Van Poortvliet.
Eenige kiezers."
Maandagmiddag trok een groot biljet, dat op het
aanplakbord op het Rokin bij den Dam was aange
plakt, reeds van verre de aandacht. Dat biljet was
ongeveer drie en een halve meter lang en ongeveer
twee en een halve meter breed. Bovenaan stond met
groote lettersGelijkmatige heffing van lasten.
Dan aan den eenen kant links
De patenten van een koopman.
Daaronder stonden 48 patenten en aanslagbiljetten
van één koopman aangeplakt en daaronder stond
Wat wil Tak Van Poortvliet afschaffing van patent.
Rechts stondDe patenten van een advocaaten
daaronder met letters ter grootte van 4 a 5 decimeters
Nihilen weer daaronderWat willen de geleerde
heeren Geen Tak Van Poortvliet.
Dat biljet trok den ganschen dag veel volk, en
lokte heftige discussies uit.
Dat er te Arnhem druk gestemd is blijkt wel
uit hetgeen een der medewerkers van de Arnh. Ct.
aan zijn blad meldt.
Nooit woonde ik in deze gemeente eene stemming
hij, waaraan zoo algemeen wordt deelgenomen. Niet
tegenstaande het uur, waarop ik naar het raadhuis
ging, en waarop ik meende dat de meeste kiezers door
hunne bezigheden belet waren uit uit te gaan, stond
men in dubbel gelid man aan man van den ingang
der vergaderzaal tot aan het stembureau, aan het
andere uiteinde. Namen, die ik nooit gehoord had,
werden afgelezen. Gaat het in de andere districten
evenzoo toe, dan zal het morgen wel laat in den avond
worden, eer het stembureau zijne taak heeft ten einde
gebracht.
Bij het afdrukken der courant (twee uren) hadden
er p. m. 4400 kiezers gestemd.
Wij hoorden beweren, dat een stembiljet ongeldig
zou zijn, wanneer daarop in drukletters de naam van
den gekozene was geplakt. Die bewering is onjuist.
Bij kon. besluit van 26 Sept. 4859, no. 34, is de
geldigheid van zoodanig biljet beslist.
Onjuist is het ook, dat, wanneer bij het stembiljet
de eventueel daaraan gehechte oproepingsbrief was
gevoegd, de stem ongeldig zou zijn, daar genoemde
brief den naam van den kiezer bevat.
De wet spreekt slechts van onderteekende stem
biljetten.
Schier overal in ons land is gisteren druk ge
stemd. Vooral in de groote steden zijn de kiezers
trouw opgekomen en was het voor de stembureau*
geen gemakkelijke dag. In Amsterdam kon eerst te
half acht het aantal der gestemd hebbende kiezers
worden opgemaakt. Te 's-Hage hebben vooral de libe
ralen met voorbeeldige» ijver hunne politieke geest
verwanten tot stemmen opgewekt, terwijl te Utrecht,
waar slechts éen stembureau zitting heeft, sommigen
onverrichterzake huiswaarts keerden omdat zij te lang
moesten wachten, eer zij de stembus konden naderen,
wat ook in de residentie het geval schijnt te zijn geweest.
Kapello. In de jl. Zaterdag alhier gehouden zitting
van den gemeenteraad zijn herbenoemd tot leden van
het Burgerlijk Armbestuur de heeren P. J. Van der
Mandere, D. Van Maris en M. Bruinooge.
Door de arrond.-rechtbank te Zieriksee is be
noemd tot schatter der pachtwaarde van de gronden,
gelegen in het calam. waterschap Scherpenisse, de heer
M. P. Polderman, en tot schatter der gronden, gelegen
in het calam. waterschap Stavenisse, dë heer D. De
Wilde, beiden van St. Maartensdijk.
Te Wolfertsdijk heeft zich niemand voor de
betrekking van geneesheer aangemeld, niettegenstaande
het traktement 800 bedraagt en een nieuw te bouwen
woning te zijner beschikking zal zijn. (D.)
Omtrent het herbouwen van de pier te Queens-
borough verneemt de Midd. Ct. en dit kan tevens
dienen als tegenspraak op hetgeen de Londensche cor
respondent der JV. R. Ct. schreef dat de «London-
Chattam-Dover" spoorwegmaatschappij herhaaldelijk
door de «Zeeland" is aangemaand om daartoe stappen
te doen, maar tot heden i» gebreke bleef, zelfs een
enkelen maatregel in dien geest te nemen.
Het volgende telegram ontving de N. R. Ct.
Maandagavond van haar Londenschen correspondent
«Volgens reeds gemaakte schikkingen tusschen de
«Graat Eastern Spoorwegmaatschappij" en de «Zeeland"
zal het reizigersverkeer voornamelijk over Harwich
Vlissingen, doch het goederenvervoer hoofdzakelijk over
HarwichRotterdam en HarwichAntwerpen worden
geleid, maar de «Great Eastern Spmij. is niet voor
nemens het passagiersverkeer over Rotterdam en Ant
werpen geheel te staken, zij wil dit enkel inkrimpen.
De «Great-Eastern" zal de sneltreinen tusschen Londen
en Harwich belangrijk sneller laten loopen, en tevens
voor het verkeer met het buitenland een nieuw station
te Londen openen, dat meer westelijk gelegen is dan
Bishopsgate. Er schijnt eene belangrijke verhooging
der tarieven tusschen Engeland en het Vasteland op
handen, zoodra de overeenkomst tusschen de «Great-
Easterm" en de «Zeeland" werkt, en er dus tweemaal
daags een maildienst zal zijn ingesteld."
Ter internationale Gezondheidstentoonstelling te
Londen krijgt van de Nederlandsche inzenders onze Re
geering in de onderwijssectie een eere-diploma; voorts
het Blindeninstituut te Amsterdam eene gouden medaille
voor hulpmiddelen bij het blindenonderwijs, alsook voor
de door blinden vervaardigde producten. België kreeg
het leeuwendeel der gouden medailles en eerediploma's
in de onderwijssectie.
De minister van Staat, dï heer Modderman, is
thans wederom in zoover hersteld dat ZExc. het huis
mag verlaten en in de buitenlucht vertoeven.
Door den heer Hojel zijn dezer dagen de gratie-
ficatiën, door Z. M. den Koning toegekend aan de
onderofficieren, die bij de begrafenis van Z. K. H. den
Prins van Oranje dienst hebben gedaan, aan den Minister
van oorlog overgedragen. Elk van die onderofficieren
zal ƒ25 ontvangen.
De directie der Ned. Amerikaansche Stoomvaart
maatschappij ontving gisteravond laat het volgende
telegram van de agenten der «Norddeutsche Lloyd"
te Southampton, in dato 28 Oct.De gezagvoerder
van het stoomschip «Oder" van New-York naar Bremen,
heden hier aangekomen, rapporteert den 25n October
op 49° NBr. en 27° WL. het stoomschip «Maasdam"
in brand staande aangetroffen te hebben. De masten
waren overboord, doch de schoorsteen stond nog;
dikke rook steeg uit het ruim. Er was niemand aan
boord te ontdekken. (Het stoomschip «Maasdam", kapt.
v. d. Zee, vertrok 18 October van Rotterdam naar
New-York met 141 passagiers.) (?V. R. Ct.)
Eergisteren zijn de schepelingen van de vNisero"
per «Ajax" gezond en wel in Engeland aangekomen.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Beroepen te Kattendijke de heer H. Bruijel, cand.
te Deutichem.
Tot uitvoering van het besluit der laatste alge-
meene vergadering is door het hoofdbestuur van Volks
onderwijs een adres aan den Minister van justitie
verzonden, om er op aan te dringen dat in eene voor
te dragen wet op den kinderarbeid de regeling van
den veldarbeid vooral niet moge worden voorbijgegaan.
Landbouw en Veeteelt.
Men schrijft oas
Den 27 dezer werd, op aanraden van den heer H.
V. Gerstin, geëxamineerd veearts te Heinkenszaad, bij
J. Vermue te Ileinkenszand het tweede rund afge
maakt, dat lijdende was aan longziekte, en verkocht.
De overige, welke reeds in beterschap toenemen, hoopt
genoemde veearts te zullen behouden. Ook is aan den
heer Gerstin bij zijn onderzoek in de weide (in de
poel) gebleken, dat nog geen der runderen, welke bij
de aangetaste geloopen hebben, door de ziekte zijn
aangetast.
