1884 N°. 128.
Dinsdag 28 October.
71sle jaargang.
af De Veemarkten te Goes
J. M. KAKEBEEKE,
Mr. L. A. BYBAU,
Rechtszaken.
CÏ*-
GOESCHE
Do uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
Dï prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
Een laatste woord onzerzijds aan de
liberale kiezers diene om hen aantesporen
trouw ter stembus te komen. De over
weging, dat in ons district toch voor de
liberale zaak geene overwinning te be
halen is, moge ditmaal minder gelden
dan ooit. Onze kansen staan niet hope
loos, wanneer ieder, die den dwang der
kerkelijke partijen moede is en die het
groote belang inziet om ter Tweede
Kamer mannen aftevaardigen, die bekend
zijn met ons district, zijn stem morgen
uitbrengt op de heeren
lid der Prov. Staten van Zeeland,
EN
burgemeester van Kolijnsplaat, Kortgene
en Kats.
De stembus is slechts tot 4 uren geopend.
Wie zijn stembiljet verloren heeft, kan ter secretarie
of bij het stembureau een nieuw bekomen.
Namen mogen op het stembiljet worden doorge
haald en andere in de plaats gesteld.
De uitslag van de verkiezing voor leden der Tweede
Kamer zal, successievelijk bij de ontvangst der tele
grammen, aanstaanden Woensdag aan ons bureau
bij aanplakking worden bekend gemaakt.
Bovendien kunnen belangstellende abonné's en
lezers van ons blad in den loop van den dag gra'is
afdrukken van dien uitslag, telkens voor zoover dan
bekend, doen afhalen. De beste tijd daarvoor zal zijn
des namiddags te 2, 3, 4 en 5 uren.
DE ADMINISTRATIE.
zullen dit jaar gehouden worden op
Dinsdagen den II, 18 en 25 No
vember a. s.
Goes, den 25 October 1884
Burgemeester en Wethouders vnn Goes,
i. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
GOES, 27 October 1884.
Een kiezer te Ierseke zendt ons de volgende
opmerking
Jbr A F. De Savornin Lohman is in niet minder
dan zeven districten candidaat gesteldde heer Keu-
chenius in vier. Beteekent dit gebrek aan eminente
mannen onder de anti-revolutionairen En vooral, is
dat geen sollen met de kiezers 7 Veronderstel eens
dat de heer Lohman in alle zeven districten gekozen
wordt, dan krijgt men in zes districten eene nieuwe
verkiezing met al deu nasleep daarvan. Zoodoende
kan men wel blijven kiezen. En als nu de heeren
Lohman en Keuchenius, behalve te Goes en te Mid
delburg nog in andere districten gekozen worden,
wie verzekert ons dan, dat zij juist Goes en Middel-
buig als zetel zullen aannemen 7 Ik voor mij bedank
er voor om de spanning langer dan noodig te helpen
maken en ik stem niet voor Lohman.
Onder het opschrift «Valsche leuzen" schrijft
Het Vaderland het volgende
Valsche leuzen zijn het, die de clericalen aanheffen
om de kiezers voor hun cacdidaten te winnen.
Voor de school met den bijbel tegen de gods-
dienstlooze school.
Een valsche leus, want men windt de gemoederen
op door laster en verkeerde voorstelling. De openbare
school is niet atheïstisch en de school met den bijbel
is soms zeer ongodsdienstig.
Voor bezuiniging tegen opdrijving van staats
uitgaven.
Een valsche leus, want zelfs op onderwijs willen
de clericalen alleen bezuinigen, indien zij de uitgaven
mogen schrappen op hun manier. Een valsche leus,
want telkens is gebleken, dat zij ernstige pogingen
om tot vermindering van uitgaven te komen, afwijzen,
indien zij in aanneming schade zien voor eenzijdige
partijbelangen.
Voor bescherming tegen vrijhandel.
Een valsche leus, want vrijhandelaars en protecti-
onisten worden door de clericalen gelijkelijk gesteund,
indien zij slechts op kerkelijk en schoolgebied mee
gaande zijn.
De eenige leus, waarop het epitheton «valsch" niet
van toepassing is, is deze Tegen de liberalen Daarin
concentreert zich de geheele strijd. Om in het cleri-
cale kamp te mogen meestrijden wordt niets anders
gevorderd danafkeer van de liberalen. Zelfs
het program van Kuyper wordt als scheurpapier ge
bruikt. Al zijn protesten baten niets. De antirevolu
tionaire beginselen doen nog slechts dienst als orna
ment om de lading van het kapersvaartuig te dekken.
Als leden voor de Tweede Kamer zijn in het
hoofdkiesdistrict 's-Hertogenbosch van liberale zijde
candidaat gesteld de heeren II. S. .1. Rose, hoofdin
specteur van 's Rijks waterstaat, en nor. W. Thorbecke.
Te Amsterdam zijn nog van katholieke zijde gesteld
J. J. W. Van den Biesen en Travaglino; te Zuidhorn
van liberale zijde mr. S. L. Andreae.
De heeren I. Dirks, A. Gildemeester en mr.
II. J. Kist hebben voor de candidatuur, hun door de
kiesvereeniging De Grondwet te Amsterdam aange
boden, bedankt, als protest tegen het handhaven der
candidatuur van den heer Tak en het uitsluiten van
den heer Gleichman.
In een Zaterdagavond gehouden vergadering echter
heeft Grondwet de candidatuur van genoemde heeren
gehandhaafd.
Het Handelsblad is door het besluit van «Grond
wet" niet in zijn overtuiging geschokt, dat thans het
belang der liberale partij eischt Tak te verwerpen.
Het zegt o. a.
«De belangen van ons vaderland, van de groote
beginselen, die ons land voorspoedig en geëerd maakten,
eischen, dat men de liberale vertegenwoordigers tot
eensgezindheid dwinge.
«De liberale partij eischt eendracht. Zwaar is de
verantwoordelijkheid van hen, die in 't vervolg in de
Kamer zich tegen dezen eisch durven verzetten.
«Het kiezersvolk wil een les en een voorbeeld geven.
We offeren menige overtuiging en voorkeur aan d. ze
groote, alles beheerschende overtuiging: eendracht is
onontbeerlijk, we moeten de gelederen sluiten!"
Eene onderwijzeres aan eene bijzondere school te
's-Gravenhage heeft in het Dagblad het volgende inge
zonden stuk ter plaatsing gezonden:
«Eenigen tijd geleden trok u in een hoofdartikel
krachtig te velde tegen de groote uitgaven, die onze
hoofdstad voor het openbaar onderwijs besteedt, en
gaf daarbij de tegengestelde uitkomsten, die er door
verkregen worden, op.
Ik wilde toen al de vrijheid nemen, u te wijzen op
de mogelijkheid, dat er velen van andere gemeenten
naar Amsterdam getrokken waren, die evenals in onze
stad, zooals uit het verslag van het herhalingsonder-
wijs blijkt, het cijfer der onkundigen vergrooten. Ik
meen, dat u de meerdere bevolking der gevangenissen
ook aan den invloed der openbare school toeschreef.
Is er wel een gezindheid, die zooveel werk van gods
dienstonderwijs maakt als de Roomsch-Katholieke, en
zij vertegenwoordigt (volgens het verslag van het gevan
geniswezen, zie N. R. Ct. 19 October 3e blad) op de
1000 inwoners 3,9 in de gevangenis. Over de Protes
tanten kan ik niet oordeeien.
Een deel gaat op de openbare, een ander deel op de
Christelijke scholenzij tellen 3.38 gevangenen op de
1000 inwoners. Maar de Israëlieten, die alleen de open
bare scholen, of, zooals Kuyper zegt, de scholen, waar
ongeloof gekweekt wordt (o. a. Standaard van Woens
dag) moeten bezoeken, hoe komt het, dat zij zulk een
gunstige uitzondering maken, daar van de 1000 Israëlie
ten 2,17 gevangenisstraf kregen?"
In de Zaterdagavond gehouden vergadering van
de vereeniging «De Dageraad", werd de heer H.
Vreedenberg, oud-officier der marine, te Amsterdam,
tot bestuurslid gekozen in de plaats van jhr. M. J.
De Marees van Swinderen, te Goes.
De Minister van Waterstaat enz. heeft den
commies der posterijen 4e kl. den heer G. A. P.
Hoffmann met 1 December a. s. van Rotterdam ver
plaatst naar Goes.
De N. Rolt. Ct. ontving het volgende telegram
uit Londen dd. 25 October. Hedenmiddag had ik een
gesprek met den beheerenden directeur van de Chatham-
Doverlijn den heer Harris. Deze sprak de loopende
geruchten tegen, dat de Vlissingsche maildienst over
Queensboro dadelijk gestaakt zou worden. De Chatham-
compagnie ontving geenerlei kennisgeving dat de Maat
schappij «Zeeland" voornemens is den dienst op Queens
boro te laten varen. De reeds gemaakte retourbiljetten
en schikkingen verhinderen eene wijziging voor het einde
van het jaar. De heer Harris moest niettemin erkennen,
dat de betrekkingen tusschen de Chatham-spoorwog-
maatschappij en de Zeeland uiterst gespannen zijn, en
dat waarschijnlijk de verbinding met Queensboro spoedig
zal verlaten worden. Hij klaagde bitter over het proces
door de Zeeland tegen de Chatham-spoorwegmaat-
schappij ingesteld, dat eerstdaags behandeld zal worden.
Bedoeld geding, door de Zeeland op onaangename wijze,
noodeloos en kostbaar gevoerd, acht hij de ware oor
zaak der bestaande spanning. De Chatham-compagnie
sa»lde voor om ook alle punten van geschil aan de
scheidsrechterlijke uitspraak van den Nederlandschen
gezant te Londen te onderwerpen, maar dit billijk
voorstel bleef zelfs onbeantwoord.
Bij den aanvang der Donderdag te Leiden ge
houden raadsvergadering werd de Burgemeester, de
heer L. M. De Laat de Kanter, door den oudsten
wethouder, den heer De Fremery, gelukgewenscht met
de hem van 's Koningswege tebeurt gevallen onder
scheiding door zijn benoeming tot ridder der orde van
den Ned. Leeuw. De Burgemeester antwoordde daarop
en verzekerde, dat het bij voortduring zijn ernstig
streven zou zijn, de belangen der gemeente zooveel
mogelijk te bevorderen.
Vrijdagavond werd den heer De Kanter door de
buigerij een serenade gebracht. Bij monde van den
heer A. G. Hessels werd den jubilaris gelukgewenscht
met de hem te beurt gevallen onderscheiding.
Spreker bracht in herinnering wat de heer L. M.
De Laat de Kanter in de 4% jaar, dat hij aan het
hoofd van Leiden staat, voor die gemeente was geweest,
en hoe hij, zonder ooit zijne zelfstandigheid prijs te
geven, voor ieder, die tot hem kwam, getracht had
een vriend en een raadsman te zijn. Hij eindigde met
den wensch, dat de burgemeester nog lang aan het
hoofd dier gemeente mocht staan, met welken wensch
al de aanwezigen instemden.
Diep getroffen over zoovele hartelijke bewijzen van
belangstelling, hem gebracht door Leidens burgerij,
werd door den heer De Laat de Kanter dank gezegd
voor de hem bewezen hulde.
Dat onze Koning een goede gezondheid geniet
blijkt o. a. daaruit, dat Z. M. met de Koningin en
Prinses Wilhelmina bijna dagelijks een wandeling in
de omstreken van Luxemburg maakt, terwijl Z. M.
Donderdag zich van Colmar-Berg naar Walferdange
heeft begeven, ten einde op de jacht te gaan.
Naar men verneemt, heeft Z. M. de Koning
•benoemd tot administrateur van het pensioenfonds
van wijlen H. M. Koningin Sophia jhr. Van Spengler,
oud-directeur van het postkantoor te Delft.
Met 1 Januari a. s. krijgen alle telegrambestel
lers iu het Rijk uniformkleeding.
Dr. H. J. Vinkhuyzen, jarenlang lijfarts van
Z. M. den Koning, heeft als zoodanig zijn ontslag
gevraagd.
De Board of Trade in Engeland heeft last gegeven,
de vereischte stappen te doen tot het instellen van
een officiéél onderzoek naar de omstandigheden, waar
onder de stranding van het schroefstoomschip «Nisevo"
op de weskust van Atjeh, den 8en November 1883,
heeft plaatsgehad.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
■Willielniinadorp. Door den kerkeraad, vereenigd
met het kiescollege, is besloten ditmaal in de bestaande
vacature te voorzien door het beroepen van een ge
vestigd predikant. Om verschillende redenen is aan
gevraagd om dispensatie van beroep voor een halfjaar.
Door kiesgerechtigden alhier zijn herbenoemd ais
leden van het kiescollege de heeren G. J. v. d. Bosch,
P. Oom en J. Labeur Wz., terwijl als nieuw lid in dat
college is gekozen H. Molhoek.
Kolijnsplaat. Bij de verkiezing van zes leden voor
het kiescollege, Zaterdag II. gehouden, zijn de vier af
tredenden, zijnde de heeren: J. Swemer, J. De Regt,
N. De Regt en M. De Regt Jz. herkozen. Voor de
twee overige leden waren de stemmen zoo verdeeld,
dat Zaterdag a. s. er weder eene geheel vrije verkiezing
zal wezen.
Bedankt voor het beroep naar Kats door ds.
Troostenburg De Bruin, te Sommelsdijk.
's Heer Arendskerke. Door den gemeenteraad alhier
is eergisteren tot onderwijzer aan de openbare school
te Nieuwdorp benoemd de heer Abraham Beerens
van St.-Kruis.
De jaarwedden van de hoofden der openb. scholen
te Hoedekenskerke en Baarland zijn op 800 gebracht.
Kuts. Vrijdag is alhier door den gemeenteraad met
algemeene stemmen tot onderwijzer benoemd de heer
J. Bak, van Nieuw- eu St.-Joosland. Met het oog op
den naderenden winter, de maandenlange vacature en
den afgeloopen verbouw der school is deze benoeming
eene weldaad voor het onderwijs alhier te noemen.
Kolijnsplaat. In overeenstemming met art 22 der
nieuwe wet op 't lager onderwijs zal ds. A. Steehouwer
alhier eiken Dinsdagmorgen in een der lokalen van de
openbare school godsdienstonderwijs aan de schoolleer-
lingen boven de acht jaar, wier ouders zulks verlangen,
geven. Van 9 tot 10 uren zullen de leerlingen van
liet derde en vierde leerjaar dat onderwijs ontvangen,
van 10% tot 11% uur de scholieren van 't vijfde en
zesde leerjaar.
De Arrondissements-rechtbank te Middelburg ver
oordeelde Vrijdag o. m.C. N., 16 j., te 's-Heer Arends
kerke, wegens diefstal tot 6 dagen cel.
Het Gerechtshof te 's-Hertogenbosch heeft de
voormalige kassiers B. T. en H. Th. J. Filbry schuldig
verklaard aan bediiegelijke bankbreuk en, hun jeug
digen leeftijd en gunstig verleden aannemende als ver
zachtende omstandigheden, hen veroordeeld tot correc-
tioneele gevangenisstraf ieder voor den tijd van 5 jaar
en in de kosten.
Negen winkeliers en drogisten te Amsterdam,
die kleine hoeveelheden geneesmiddelen, als chinine,
rhabarber, magnesium-sulfaat, sennebladen enz. hadden
verkocht, zijn daarvoor ieder tot 3 boete veroordeeld.
Het O. M. had 25 boete geëischt.
Kunst, Wetenschap en Letteren.
Voor de twee Rembrandts, nagelaten door jhr.
G. Van Berensteyn, teVucht, is nu al ƒ125,000 ge
boden. Tot op den dag vóór de verkoeping wist men
nog niet, dat de schilderijen van Rembrandt waren.
Eerst Donderdag kwam men door den heer Victor de
Stuers tot de zekerheid, dat men echte Rembrandts
voor zich had.
Tot de nagelaten goederen van jhr. Van B. behoorde
ook het wapenbord, afkomstig van onzen zeeheld Maar
ten Harpertszoon Tromp, 't welk is aangekocht voor
Z. M. den Koning. Een prachtig servies van Japansch
porselein heeft ƒ3000 opgebracht.
OPENBARE VERGADERING
VAN DEN
Raad der gemeente does,
op VRIJDAG den 24 OCTOBER 1884,
des namiddags te éen uur.
Aanvulling van het verslag, voorkomende in
het nommer van jl. Zaterdag.
IV. Verbouwing van de lokalen van school B.
De Voorzitter licht de verschillende plannen toe
en zegt, dat B. en W. geen bezwaar hebben om mede
te gaan met plan C.
De heer jhr. Flugi van Aspermont deelt mede, dat,
toen hij aanvankelijk kennis genomen had van de
plannen, om in de behoefte aan plaats in school B
te voorzien, al dadelijk bij hem het denkbeeld opge
komen is, dat het veel beter zou zijn eene geheel
nieuwe school te bouwen, altijd wanneer van het rijk
daartoe een subsidie verkregen kon worden. Hem was
daarop medegedeeld, dat hiervoor geen kans bestond
en hij had dus zijn denkbeeld laten varen. Maar spr.
heeft gehoord, dat de kans op subsidie niet zoo on
mogelijk is en daarom geeft hij in overweging te be
sluiten tot den bouw eener nieuwe school voor 400
kinderen, onder voorwaarde, dat het rijk een buiten
gewoon subsidie geeft. Mocht dit geweigerd worden,
dan kan men terugkeeren tot de thans aanhangige
plannen.
De Voorzitter wijst op de bezwaren, die zich hebben
voorgedaan, toen vroeger pogingen zijn aangewend om
ondersteuning te erlangen van het rijk voor de kosten
van het lager onderwijs in deze gemeente. Nu ruim
10 jaren geleden, dus onder vigeur der oude wet, toen
nog geen 30 pet. vergoeding door het rijk gegeven
werd, is op voorstel van het raadslid, wijlen mr. Del
Baere, door eene raadscommissie den Minister van
Binn. Zaken persoonlijk verzocht om tegemoetkoming
in de zware kosten van het lager onderwijs. Korten
tijd daarna werd de rechtbank te Goes opgeheven,
waardoor aan de gemeente, zoo intellectueel als finan
cieel, een groot nadeel werd berokkend. Naar aanleiding
van eene bespreking in den gemeenteraad is eene com
missie afgevaardigd, waartoe spr. ook behoorde, om den
Minister te vragen óf toepassing van art 36 der toen
vigeerende wet op liet lager onderwijs bf verhooging der
subsidiën voor het middelbaar onderwijs. Bij beide
gelegenheden werd door de regeering verklaard, dat
het gemeentebestuur moest verklaren, dat de draag
kracht der ingezetenen de uitgaven voor het lager
onderwijs niet gedoogde maar dat dit niet kon, zoolang
de gemeente inrichtingen onderhield, die niet van haar
door de wet gevorderd werden, te weten, de inrichtingen
voor middelbaar onderwijs. Daarbij werd door de re
geering gewezen op den hoofdelijken omslag, welks
heffing is toegestaan tot een maximum van 30000,
terwijl slechts ƒ26500 geheven wordt, zoodat ook in
deze het toppunt der draagkracht van de ingezetenen
niet bereikt is. Tien jaren zijn sedert verloopen De schul
denlast der gemeente is sinds met 50000 verminderd
en de nieuwe wet op het lager onderwijs is ingevoerd,
waardoor 30 pet. der kosten van het lager onderwijs
aan de gemeente wordt vergood. De draagkracht der
