1884. JN°. 80.
Dinsdag 8 Juli.
71ste jaargang.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
-tSF'CS*»aC*965*«-
COIRANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
De heer COMMISSARIS des KONINGS in Zeeland
heelt het voornemen op
lVot'li sullig «len 9 Juli a. s.
deze gemeente te bezoeken, en zal aan ieder, die hem
over het een ot ander wenscht te spreken, daartoe
de gelegenheid aanbieden ten Raadhuize, des voormid
dags half elf ure.
De lijst tot aangifte voor deze audiëntie ligt ter
secretarie.
Goes, den 7 Juli 1881
De Burgemeester van Goes,
J G. DE WITT HAMER.
GOES, 7 Juli 1884.
De Commissaris des Konings in onze provincie
zal Woensdag onze gemeente bezoeken. Te 10 uren
per trein hier komende, zal hij van half elf uren des
voormiddags op het raadhuis aan een ieder de gele
genheid geven om hem te spreken, zullende hij, naar
wij vernemen, des namiddags de gemeenten Kloetinge
en Kattendijke bezoeken.
Dit bezoek, reeds zoo spoedig na zijne benoeming
aan onze gemeente gebracht, mag wel als een bewijs
van bijzondere belangstelling aangemerkt worden, en
zeker zullen vele ingezetenen door het uitsteken hunner
vlag hunne ingenomenheid met dat bezoek toonen.
Wij vestigen nogmaals de aandacht onzer land
bouwende lezers op de achterstaande advertentie be
treffende de aangifte voor inzending van gewassen
naar de aanstaande landbouwtentoonstelling te Am
sterdam.
De heer M. C. J. De Visser heeft zijne benoe
ming tot lid der gezondheidscommissie alhier aan
genomen.
In de afgeloopen maand zijn aan het telegraaf
kantoor alhier verzonden 649, ontvangen 742 en door
gezonden 228 telegrammen.
Bij het verleden week gehouden groot Oost-
Indisch ambtenaarsexamen is o. a. ook het diploma
uitgereikt aan den heer D. H. Van der Hoek.
De Commissie te Middelburg voor het examen
van apothekers-bediende heeft in haar laatste zitting
o. a. akte van bevoegdheid uitgereikt aan den heer
H. A. Hackenberg, te Middelburg. In het geheel zijn
geëxamineerd: 28 mannen, waarvan geslaagd 14, en
29 vrouwen, waarvan geslaagd 20.
Aan de rijksuniversiteit te Leiden is bevorderd
tot doctor in de rechtswetenschap de heer F. J. N.
Van Dam, geb. te Aksel, met acad proefschrift geti
teld: «Lenige opmerkingen naar aanleiding van art.
1604 Burg. Wetboek."
Bij de faculteit der geneeskunde aan de univer
siteit te Amsterdam is met gunstig gevolg het theore
tisch geneeskundig examen, volgens de wet van 25
December 1878, afgelegd door den heer C. Flohil.
De gemeentebesturen worden op last van den
Minister van Binnenlandsche Zaken door Ged. Staten
der provinciën herinnerd aan de in het vorig jaar ge
geven wenken tot wering der cholera.
Nu deze ziekte van naderbij dreigt en zich langs
de kust der Middellandsche Zee schijnt uit te breiden,
wordt met verdubbelden aandiang de noodige zorg
aanbevolen voor zuiver drinkwater, voor reinheid,
zoowel buiten als in de huizen, en voor al hetgeen
noodig is om de eerste lijders aan cholera, die in eene
gemeente mochten voorkomen, af te zonderen.
Het Vaderland, verneemt, dat Z. M. de Koning
het voornemen heeft den 15den dezer Kreuth te ver
laten. HH. MM. zullen dan een kort bezoek brengen
aan het Hof van Waldeck Pyrmont en Arolsen den
17den Juli zoo vroegtijdig verlaten, dat zij nog dien
dag in de residentie kunnen terugkeeren. De begra
fenis van den Kroonprins zou dan misschien den léden
Juli plaatshebben. (Men zie echter onder laatste be
richten.)
Uit een brief uit Bad-Kreutz verneemt het Vagbl.,
dat de Koning er gunstig uitziet. Z. M. maakt dage
lijks een fiksche wandeling en daarna met H.M. en
Prinses Wilhelmina een rijtoer.
De kuur, die Z. M. aldaar volgt, is een melkkuur,
waartoe de geiten, die in honderdtallen in de berg
passen grazen, de melk verschaffen.
De Tweede Kamer heeft Vrijdag nog aangeno
men het wetsontwerp betrekkelijk den afstand van
grond aan de gemeente Vlissingen.
In de Staatscourant van 4 Juli worden opge
roepen de onbekende belanghebbenden in zake van
het beroep van het bestuur der waterkeering van het
calamiteuse waterschap Ellewoudsdijk en den calami-
teusen polder Borsele, van een besluit van Gedep.
Staten van Zeeland, waarbij machtiging wordt ont
houden voor de uitvoering van werken aan den Noord-
nol van den polder Borsele, om zoo zij dit noodig
achten hunne memoriën en bewijsstukken in te
zenden aan den Raad van State te 's-Gravenhage vóór
den 16 Juli 1884.
Tot dien dag liggen de stukken ter inzage ter
secretarie van den Raad van State.
Bij Prov. Staten van Zeeland doet zich iets
merkwaardigs voor; terwijl de «Handelingen" van
alle vertegenwoordigende lichamen voortdurend zwaar-
lijviger worden, is het verslag der Zeeuwsche Staten,
vroeger 30 vel groot, van lieverlede ingekrompen tot
11 a 13 vel. (Vagbl.)
- Onder den titel «Waar blijft ons geld?" heeft
het hoofdbestuur der Nederlandsche Vereeniging tot
afschaffing van Sterkedrank het volgende staatje laten
opmaken en algemeen verspreiden van hetgeen jaar
lijks in Nederland voor sterkedranken wordt uitgegeven,
vergeleken met de uitgaven voor eenige meer of minder
noodzakelijke behoeften.
Sterkedrank 40 000,000, Zeep 6.000,000, Tabak
5 500,000, Suiker 20.000,000, Koffie 17.000,000,
Thee ƒ4.000,000, Rund-en kalfsvleesch 30.000,000,
Steenkolen 10.000,000 1 huiselijk Lager onderwijs
Turf ƒ10.000,000 verbruik 12.000,000,
Huurwaarde der woningen in steden 39.000,000,
Idem ten plattelande ƒ19.000,000, Levensverzekerings-
premiën 3.500,000, Inleg Spaarbank ƒ12.000,000.
Tot toelichting is het volgende er bijgevoegd1De
som, jaarlijks in Nederland besteed aan sterkedrank,
bedraagt 10 per hoofd tegen 1,50 aan zeep;
2. Ruim zevenmaal zooveel wordt aan sterkedrank uit
gegeven als aan tabak3. Tweemaal zooveel aan s. d.
als aan suiker; 4. Drie-en-twintig milhoen gulden
meer dan aan koffiie5. Tien millioen meer aan
s d. dan aan rund- en kalfsvleesch6. Tweemaal
zooveel als aan steenkolen en turf voor huiselijk ge
bruik 7. Acht-en-twintig millioen gulden meer dan
het lager onderwijs kost8. Een millioen gulden
meer dan aan woningbuur in de steden wordt betaald
9. Een-en-twintig millioen gulden meer dan aan
woninghuur ten plattelande; 10. Ruim elfmaal zoo
veel als aan levensverzekeringspremiën11. Drie
en-een-vierdemaal zooveel als aan inleg van Spaarban
ken 12. Behalve de schrikbarende uitgave aan
s. d. heeft de natie nog ettelijke millioenen tengevolge
van dien drank te betalen voor armwezen, politie,
krankzinnigen, misdrijf, landlooperij, ongelukken, ziekte,
vroegtijdigen dood enz enz., al hetwelk jaarlijks zeker
nogmaals 40 millioen gulden kost!
Het totaal der inlagen in de rijkspostspaarbank
bedroeg op 30 Juni jl. ƒ3.780.401.95.
Op de leening voor den Transvaalspoorweg (groot
15 millioen) is voor nog geen 1 millioen ingeschre
ven. De gelegenheid blijft nog geopend.
Een gelukkige gedachte heeft de Spectator
redactie bezield, toen zij de plaat in haar jongste
nommer ontwierp. Zij stelt prins Willem I voor, met
den pijlbundel der 7 provinciën. Daarboven een bijbel
woord. «Doch op den tienden dezer zevende maand
zal de verzoendag zijn, een heilige samenroeping zult
gij hebben"; daaronder de woorden«Gedenkt op mijn
sterfdag dat ik het vaderland heb behouden door partij
schap te doen wijken voor het gemeen belang."
Het centraal bestuur der Katholieke kiesvereeni-
ging «Noord-Brabant" heeft besloten, bij de aanstaande
herstemming voor een lid van de Tweede Kamer in
het hoofd kiesdistrict Zevenbergen, te steunen den candi-
daat der anti-revolutionaire partij baron Van der Borch
van Verwoldfe.
VERSLAG
van den
toestand van liet Departement Goes der
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen
over het jaar 1883/84.
Er bevindt zich in ons reglement een artikel, het
welk aan den voorzitter van ons Departement de taak
oplegt, om jaarlijks verslag te geven van den torstand
van dat Departement en van de daaraan verbonden
inrichtingen.
Dat voorschrift heeft aan mijn initiatief het aan
zijn te danken. Ik stelde het voor, opdat het als een
soort van geweten zou werken, dat, waar het bleek,
dat slechts weinig door ons was gedaan, ons zou
aansporen, om wat meer werk in den geest van onze
Maatschappij ter hand te nemen, of, waar hét ons
verkondigde, dat wij nog al het een en ander hadden
verricht, dit ons eene opwekking zou zijn, om te
volharden op den ingeslagen weg.
Bedoeld artikel is reeds eenige jaren oud en getrouwe
lijk is het nageleefd. Ik kan echter niet zeggen, dat
ik er tot nogtoe veel genoegen van heb gehad. Steeds
herinnerde het ons, dat ons Departement, in verge
lijking met andere, al zeer weinig doet tot nut van
't algemeen, maar daar is het dan al zoo wat bij
gebleven.
Het is zoo,1 wij hebben onze volksleesbibliotheek, die,
zooals gij straks hooren zult, vrij wat lectuur heeft
verspreid, en dus geacht kan worden aan haar doel te
beantwoorden; wij hebben onze schoolspaarbank, welke,
gelijk u welhaast mede blijken zal, slechts zeer
schaarsche vruchten draagt, maar dat is dan ook alles.
Ik weet wel, wij hebben ook nog een fonds onder ons
beheer, waarvan het Comité tot wering van school
verzuim het vruchtgebruik heeftook hebben drie leden
van ons departement zitting in het bestuur der Am
bachtsschool, maar het aandeel, dat wij hebben in de
werkzaamheden van deze beide inrichtingen, is toch wel
niet ver boven nul te schatten.
Dan hebben wij, 't is waar ook, nog onze leesver-
gaderingeriDit jaar hadden wij zelfs drie sprekers
de heeren De Kanter, Werumeus Buning en Bax, die
allril d« leden van ons Departementen ook nog enkele
niet-leden aangenaam en zeker ook wel nuttig hebben
beziggehouden, maar het algemeen heeft er gewis al
bijster weinig nut van gehad zij dienen meer om aan
de leden zeiven toch iets voor hunne contributie te
geven. Nuttig alleen voor anderen te zijn is immers
zoo geheel improductief?
Het is waar, enkele zaken, wier behartiging geheel
op den weg van het Nut zouden liggen, worden door
andere vereenigingen ter harte genomen, maar toch
zou er, mijns bedunkens, nog wel iets door het Nut
gedaan of althans beproefd kunnen worden.
Ik herinner slechts de oprichting van zulk een Begrafe
nisfonds, als waarbij de contributiën niet voor een
groot deel in de kas der administrateurs terecht komen.
Ik herinner het in het leven roepen van een pensioen
fonds voor werklieden, eene zaak zoo geheel in den
geest van onzen tijd. Ik weet wel, die twee zaken
zijn reeds vóór eenige jaren in ons Departement ter
sprake gebracht, maar wat zal ik zeggen? Er is eene
commissie van onderzoek benoemd. Haar is een en
andermaal haar taak herinnerd en eindelijk is zij
den weg van alle vleesch gegaan. Zou het ook niet
bij het Nut tehuis behooren, dat er eens een onder
zoek werd ingesteld naar de gehalte van de woningen
der minst bevoorrechten onder ons, om wanneer deze
blijken mocht onbevredigend te zijn, te beproeven
daarin verbetering te brengen? Ik bedoel niet, of zij
aan de eischen der hygiène voldoen, want daarvoor
hebben wij onze gezondheidscommissie, maar of de
huur niet te hoog is in evenredigheid met de waarde
van het gehuurde. Wel weet ik, dat er steeds huizen
en huisjes gebouwd worden, maar voor demenschen,
die ik op het oog heb, zijn die toch niet te bekomen,
en dat de geringere woningen daardoor in huurprijs
zouden dalen, daarvoor zorgen onze huisjes-melkers
wel. Zulk een onderzoek zou al zeer spoedig doen
zien, dat de meer gegoede, die 400 huur kan ver
wonen, niét veel duurder woont dan de arme, die 1
per week voor een krot van een kamer betaalt. Er
zou zeker nog wel iets meer ten nutte van het alge
meen te doen zijn, zoo wij er slechts naar zochten
en dat zoeken is de plicht van de mannen van het Nut.
En waarom geschiedt dit dan niet? Wij hebben te
weinig leden, en als een gevolg daarvan te weinig
geldwant al die zaken kosten geld, al behoeft het
dan zoo bijzonder veel niet te zijn. Wij hebben te
weinig leden, zeg ik. Het vorige jaar telden wij er 38
en nu 40. Veertig een mooi getal, zegt gij Daarmede
kan men nog al wat doenMijne heerengij weet
het zoogoed als ik: onder die 40 zijn eenige figuranten
als ik ze zoo eens noemen mag, van wie hetzij om
hunnen leeftijd, hetzij om drukke beroepsbezigheden,
hetzij omdat zij buiten de gemeente wonen, niet veel
meer gevergd kan worden, dan dat zij hunne contributie
betalen. En die figuranten stellen wij niettemin op
hoogen prijs, aangezien wij hunne contributie niet
missen kunnen, want zelfs met haar, gij hebt het uit
de rekening van onzen penningmeester gezien, staan
onze financiën niet zeer gunstig, en hoe zou het dan
wel zonder haar zijn Dan zijn er nog weer andere
leden wanneer er onder u zijn, wien die schoen past
moeten zij het mij niet kwalijk nemen, want ik heb nie
mand persoonlijk op het oog, dan zijn er nog weer
andere leden ,die zich nietgaarnebijzonder inspannen voor
het algemeen, en ik kan hun dit ook zoo heel euvelniet
duiden, want men heeft er in den regel niet veel plezier van,
als men zich voor het algemeen wat moeite geeft. Doch
met dat al blijven er van die veertig maar zeer weinig
overde werkezels, had ik haast gezegd, maar ik
bedoelde werkpaarden. Zij moeten in ons departe
ment alles doen, terwijl zij dezelfde paardentaak ook
nog in tal van andere vereenigingen verrichten. Is
het wonder, dat zij, die zoo dikwijls er voor gespan
nen worden, zelfs met den besten wil niet altijd van
zessen klaar kunnen zijn Daaraan is het dan ook,
voor een gedeelte althans, te wijten, dat wij zoo
weinig huishoudelijke vergaderingen hebbm gehouden,
waarover wellicht een of ander lid zich wel eens ver
wonderd heeft. Dan was het éene werkpaard hier,
dan het ander daar in het gareel, en een mensch, zelts
indien hij voor werkpaard dienst doet, heeft toch maar
éen lichaam, terwijl elk dan nog bovendien zijn eigene
zaken heeft, want de werkpaarden komen maar weinig
onder de renteniers voor, al zouden zij er ook het
best voor kunnen dienen.
A propos van vereenigingenik geloof waarlijk,
dat wij er hier wel wat veel hebben en dat die rijk
dom ook aan onze zaak schade doet Men kan toch
van alles geen lid zijn, zegt er een en zoo hij van
alles lid is, op éen na, op het Nut na, dan zou ik
haast zeggen gij hebt gelijk, maar misschien zeide
ik wel: dat éene kan er dan ook nog wel bij. Maar
ik we t het niet; zouden er onder hen, die dat zeggen,
niet zijn, die dat telkens herhalen bij elke uitnoodi-
ging, om tot deze of gene vereeniging toetetreden
Ten tijde van onzen worstelstrijd tegen Spanje
ik denk daaraan, omdat wij welhaast den sterfdag
van den grooten Zwijger herdenken hadden wij hier
te lande tal van Maatschappijtjes, die schepen naar
Indië uitrustten. Dat maakte de Indische waren goed
koop en was dus voor den handel niet voordeelig.
Onze groote Raadpensionaris schande over ons, dat
er voor hem nog geen standbeeld is opgericht wist
te bewerken, dat al die maatschappijtjes zich ver-
eenigden tot de eene O. I. Compagnie. Nu ging het
beter voor de kooplui en voor al haar aandeelhouders.
Of zulk eene samensmelting hier wenschelijk zou zijn,
wil ik niet onderzoeken, omdat ik op de vraag, of
zij mogelijk, niet of zij practisch uitvoerbaar zou zijn,
op verschillende gronden een ontkennend antwoord
meen te moeten geven.
Wat er intusschen ook van zijn mogezal ons De
partement meer nut doen, dan moet het meer leden
hebben, want dan heeft het lo. meer van hetgeen niet
alleen van den oorlog, maar evenzeer van alle andere
zaken de zenuw is, doch dan heeft het 2o. ook over
meer werkpaarden te beschikken.
En nu geef ik het woord aan de heeren verslag
gevers van de Leesbibliotheek en van de Schoolspaar
bank, die, werkpaarden, als zij met hunne helpers zijn,
wel een schepje haver verdienen. Wij brengen hun dit
in deu vorm van eene dankbetuiging voor hetgeen zij
ten nutte van het algemeen hebben gedaan.
A. W. YAN CAMPEN.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
In de gistermorgen gehouden godsdienstoefening
in de Ned. Herv. kerk alhier herdacht dr. R. Soetbrood
Piccardt den 300sten gedenkdag van den dood van
Willem den Zwijger, naar aanleiding van II Samuel 1
vers 25.
Beroepen bij de Chr. Ger. gemeente te Dinteloord
ds M. Keulemans te Middelburg.
Donderdag beleefde de oudste predikant bij de
Ned. Herv. gemeente te Schiedam, ds. F. Haverschmidt
(«Piet Paaltjens"), den dag, waarop hij vóór 25 jaren
het leeraarsambt te Loudgum en Raard aanvaardde.
Vanwege een groot aantal vrienden en vereerders
werd hem een kostbaar geschenk aangeboden, be
staande in een bronzen pendule met candelabres. Een
sierlijk album met de namen der gevers vergezelde
dit geschenk. Bovendien ontving de jubilaris nog vele
blijken van belangstelling en waardeering.
De vergadering van de Algem. Synode der Ned.
Herv. kerk zal geopend worden op -16 Juli e. k.
Er worden pogingen aangewend om een bedrag
van omstreeks 20,000 bijeen te brengen, teneinde
daarmede de kosten van een nieuwe, op de jongste
wetenschappelijke onderzoekingen gegronde vertaling
van het Oude Testament te bestrijden. Een vereeniging
van vaderlandsche geleerden zal dat werk onder leiding
van den Leidschen hoogleeraar Kuenen ondernemen.
Schoolspaarbank Goes, Mei en Juni 1884.
School C ingebracht ƒ32,60, opgevraagd 29,37
D 3,48, 6,46%
36,08 f 35,83%
Aan school B werd gedurende de maand Juni in
gebracht: op formulieren van 1 cent 19, van 5 cent
7, samen 26. Aan vier kinderen werd voor het
eerst een spaarboekje uitgereikt.
Bij het eind-examen aan het stedelijk gymna
sium te Deutichem is o. a. geslaagd dhr. K Loggers.
Kolijnsplaat. Door de leerlingen der openbare school
alhier is in de rijks-postspaarbank gebrachtgedurende
de maand April 1884/5,23; Mei/6,03; Juni/"5,22.
Totaal sedert 30 Juni 1881 f 610,66.
Bij het Zaterdag gehouden vergelijkend examen
voor hoofd der school te Duivendijke waren van de
11 sollicitanten, die zich hadden aangemeld, slechts 3
opgekomen, die in de volgende orde op de voordracht
zijn geplaatst: 1. C. Van Weele, onderw. te Diijschor;
2. Chr. Kole, hoofd eener openb. school te IJzendijke;
3. J. M. Kosten, onderw. te Amsterdam,
Te Breda hebben zich voor de hoofdacts aan
gegeven 130 mann. en 22 vr. en t« Arnhem lit
mann. en 13 vr. candidates
