1884. N°. 43.
Dinsdag 8 April.
71ste jaargang.
De Secretarie der gemeente
-<£^C£C^C£^~
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
S
In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slecht
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 Jets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
zal op MAANDAG DEN 14 APRIL, uithoofde van den
2den Paasckdag, gesloten zijn.
Tot het doen van aangiften voor den Burgerlijken
Stand zal gelegenheid gegeven worden des voormid
dags van 11 tot 12 uren.
Goes, den 5 April 1884.
Burgemeester en Wethouders van Goes.
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
GOES, 7 April 1884.
De 2e Kamer heeft in hare zitting van Vrijdag
avond de zaak Poppink afgehandeld, en zich met 38
tegen 27 stemmen vereenigd met de conclusie der
minderheid, waardoor zij derhalve beslist heeft dat
er geene termen bestonden om den heer Poppink naar
aanleiding der door hem gesproken woorden te schorsen.
Te vergeefs hebben de Katholieken en de anti-re
volutionairen getracht uit deze quaestie de onhoud
baarheid der neutrale school te bewijzen, de voorstanders
van die school hebben haar met kracht verdedigd en
het pleit gewonnen.
Het zou toch ook te dwaas zijn, omdat enkelen
aanstoot vinden in de door den heer P. gebruikte
woorden, daaruit te willen afleiden, dat neutraal
onderwijs eene utopie zou zijn. Zeer zeker zal het vak
der historie altijd een teer punt blijven voor den
onderwijzer en doet hij goed alleen feiten te behandelen,
teneinde alle klippen te vermijdendoch in het gebruik
van een enkel woord, of eene enkele uitdrukking
aanleiding te zoeken om een klacht intedienen als
tegen den heer P. is ingebracht, dat bewijst alleen
dat de tegenpartij geene krachtige argumenten bezit
om tegen de neutrale school te pleiten en dat zij
daarom op den loer ligt om haar op eene zwakke
plaats aan te tasten, in plaats van haar met eerlijke
wapenen in het front te bestrijden.
Naar aanleiding van deze beslissing schrijft De
Standaard
«Geheel de liberalistische partij heeft als een eenig
man kennelijke schending van de schoolneutraliteit
als niet in strijd met de wet goedgekeurd.
«Noodzakelijk moet dus nu van tweeën éen gebeuren
Of de meerderheid van de Tweede Kamer moet bij
de eerste stembus de beste worden omgezet; of wel
alle openbare onderwijzers zullen gebruik gaan maken
van den vrijbrief, bun door de Staten Generaal voor
neutraliteitsschending verleend.
«Van antirevolutionaire zijde was de quaestie vol
komen zuiver gesteld.
«Veroordeel Poppink niet, riepen de onzen; niet
als ware de neutraliteit niet gesehonden, maar omdat
de neutraliteit niet te schenden, voor den onderwijzer
der historie eene onmogelijkheid is."
De Standaard ziet dus in de beslissing der Kamer
een feit van groote beteekenis, en in dit opzicht zijn
wij het met de redactie geheel eens. Maar natuurlijk
op andere gronden. Wij gelooven gaarne, dat De
Standaard bij de eerste stembus de beste de meerder
heid van de Tweede Kamer wenscht te zien omgezet;
het is niet de eerste maal dat, en de eenige reden
waarom zij dien wensch te kennen geeft, maar zij vindt
nu weer eens eene welkome gelegenheid om dien
opnieuw te uiten.
Maar wij gelooven niet»dat alle openbare onder
wijzers zullen gebruik gaan maken van den vrijbrief,
hun door de Staten-Generaal voor neutraliteitsschending
verleend". We kennen den openbaren onderwijzers
daarvoor in 't algemeen te veel eerbied voor 4e gods
dienstige meenmgen van andersdenkenden toe.
De Minister van binnenlandsche zaken heeft aan
de Commissarissen des Konings de volgende aanschrij
ving gericht
Ik heb de eer UHEdg. te verzoeken, de aandacht
der burgemeesters in uw go west te vestigen op 's Konings
besluit van 19 Maart 1884 Staatsblad 38), waarbij een
Raadsbesluit der gemeente Goes wordt vernietigd op
grond dat daartoe hebben medegewerkt twee raads
leden, die, hoewel zij niet behooren tot eene gezindheid
die het eedzweren verbiedt, hunne betrekking hebben
aanvaard zonder het afleggen van den bij art. 39 der
Gemeentewet bedoelden eed, maar met eene enkele
verklaring en beloften.
Uit dit koninklijk besluit blijkt, dat uitsluitend zij,
die behooren tot eene gezindheid (in den zin van kerk
genootschap, niet van individueeie meening) die het
eedzweren verbiedt, hunne betrekkingalsraadslidmogen
aanvaarden op de bij art. 39 der gemeentewet bedoelde
beloften en verklaring. Alle anderen kunnen volgens
de wet hunne betrekking wettig niet anders aan
vaarden, dan door aflegging der voorgeschreven eeden.
UHEG, gelieve de burgemeesters namens mij te ge
lasten, hieraan bij de toepassing van art. 39 der ge
meentewet stipt de hand te houden.
Ingeval na eene beslissing des burgemeesters, met
inachtneming van het bovenstaande, de Raad zich ge
roepen mocht achten een besluit te nemen in tegen-
overgestelden zin, dan worde door den burgemeester
art. 70, al. 2, der gemeentewet toegepast.
Het sociaal-democratisch orgaan Recht voor
Allen bevestigt het gerucht, dat rechtspersoonlijkheid
is geweigerd aan de Sociaal-democratische Vereeniging.
Het motief moet luiden «omdat in het door de Ver-
eeniging uitgegeven orgaan en de door haar verspreide
geschriften steeds wordt aangespoord tot het plegen
van handelingen, die met een vreedzame uitoefening
van de bij de Grondwet en andere wetten gewaarborgde
rechten niet vereenigbaar zijn".
»Of de Regeering hieraan verstandig heeft gedaan,
schrijft het Vaderland, laten wij geheel in het midden.
Of de sociaal-democraten tot martelaars worden ge
maakt, doet niet ter zake, en niet op dien grond moet
de beslissing worden afgekeurd. Maar zij moet worden
afgekeurd, omdat zij met het recht in strijd is.
De rechtspersoonlijkheid wordt geweigerd, maar
de Vereeniging wordt niet verboden. Voor dit uiterste
deinsde men terug. Toch was dit noodzakelijk, krach
tens artikelen 2 en 3 der wet op de vereenigingen,
als de Vereeniging aanspoort tot handelingen, in strijd
met de uitoefening van gewaarborgde rechten. Ver
biedt men de Vereeniging niet, en constateert men
dus, dat zij niets bedoelt in strijd met de wetten, de
openbare orde en de goede zeden, dan kan men haar
rechtspersoonlijkheid niet onthouden, tenzij haar sta
tuten op gronden, ontleend aan het algemeen belang
(art. 7 van genoemde wet), niet kunnen worden goed
gekeurd.
Dit nu schijnt niet te worden beweerd. Weigering
van rechtspersoonlijkheid is dan onrecht, want onrecht
blijft onrecht, ook tegenover sociaal-democraten."
In een schrijven aan de Banier behandelt de
heer mr. A. F. De Savornin Lohman het vraagstuk
van den flnanciëelen band tusschen den Staat en de
kerkgenootschappen. Hij deelt daar mede, dat «in de
commissie voor de grondwetsherziening, waarin zoo
vele kundige mannen zitting hadden, die bijna allen
vóór het behoud van traktements-uitkeering waren,
niemand in staat is geweest het betoog te leveren,
dat die uitkeeringen, als afkomstig uit kerkelijke goe
deren, nog steeds verschuldigd zijn".
De slotsom, waartoe de heer Lohman bij de over
weging van dit vraagstuk komt, is, dat hij blijft hopen,
«dat de Staat wel aan de tegenwoordige genieters de
traktementen blijve uitkeeren (dat eisclit het recht)
dat hij slechts langzamerhand en geleidelijk de ge
meenten tot een anderen toestand voorbereide (dat
eischt de billijkheid)maar dat hij over eenige jaren
in het geheel geen staatsfondsen, hetzij dan gekapi
taliseerd of niet, voor de gemeenten meer beschikbaar
steile (dat is eisch des geloofs in onzen Heer J. C.)".
In de Zaterdagavond te Amsterdam gehouden
openbare vergadering van de vereeniging «De Dageraad"
bracht de heer P. C. F. Frowein in herinnering het
vonnis, dat den heer Roland Holst trof. Vervolgens
dat acht dagen geleden de heeren De Marees van
Swinderen en Massee onbevoegd werden verklaard om
in den Goeschen gemeenteraad zitting te nemen, wijl
zij belofte in plaats van den eed aflegden, eene quaestie
waarin de Raad Maandag e. k. moet beslissen. Spr.
protesteerde ten sterkste tegen de aanranding der ge
wetensvrijheid. Nog herinnerde hij, dat, ruim twee
jaren geleden, de heer Hartogh Heijs van Zouteveen
moest bedanken voor het lidmaatschap van den Raad
van Assen. Gebleken is dns, volgens spr., dat in ons
land huichelen gevergd wordt.
Hij bracht de volgende motie uit: »De vereeniging
»De Dageraad", het betreurende, dat de wet, zooals
zij uitgelegd wordt door den Raad en den Koning,
vele vrijdenkers van openbare ambten en bedieningen
uitsluit, tenzij ze een geloof huichelen, dat niet het
hunne is, drukt den wensch uit dat spoedig in ons
vaderland volledige gewetensvrijheid zonder persoonlijk
nadeel gewaarborgd zij".
De motie werd met toejuiching aangenomen.
De heer C. C Brassel, stationschef te Kapelle-
Biezelinge, zal met zijn ambtgenoot te Zwijndrecht
van standplaats verwisselen.
Hansweerd. Gedurende de maand Maart werden aan
dit Rijks-telegraafkantoor behandeld 522 telegrammen
als: verzonden 337, ontvangen 185.
Vlissingen. Zaterdagavond te 11 uren vertrok uit
Queenboro het Engelsch Koninklijk Yacht «Osborne";
aan boord bevond zich de Kroonprins van Duitschland.
Op de hoogte van het vuurschip van de «Wandelaar"
werd door den afhaalkotter van het Belgisch loodswezen
een zee- en rivierloods aan boord gezet. Gisteren te
9 uren passeerde het Yacht de stad en zette de reis
voort naar Antwerpen, vanwaar de Kroonprins on
middellijk naar Berlijn zal vertrekken. Hij reist in het
strengst incognito.
II. M. onze Koningin zal, naar wij vernemen, Dinsdag
avond per «Valk" uit Sheerness naar hier vertrekken.
Niet tevreden met de nadere uitspraak van
het Hof te Amsterdam schijnen sommigen een nieuwe
behandeling van de zaak der Utrechtsche studenten
te verlangen. Althans onder de advertentiën in het
N. v. d. D. komt eene oproeping voor tot medebe-
kostiging van meetings, die men zich voorstelt over
die zaak in verschillende steden des lands te houden.
Gold het een besluit van eenige autoriteit of col
lege, misschien zou dan zulk eene samenkomst eenig
gevolg kunnen hebben, maar de naam van de Neder-
landsche rechterlijke macht is te zeer boven verden
king verheven, om van deze meetings iets te verwachten.
(Arnh. Cl).
Reeds een twintig-tal lotelingen der lichting van
1884 heeft den Minister van Oorlog doen blijken van
den wensch om tot militie-luitenant (reserve-officier)
te worden opgeleid.
De eerste lcteling, die zich aanmeldde, verklaarde,
dat hij recht had op vrijstelling wegens broederdienst,
doch dit recht niet zou doen gelden. (D.)
Te Amsterdam is een nieuw weekblaadje ver
schenen, dat tot naam heeft «De Onpartijdige". Het
is hoofdzakelijk gewijd aan eenvoudige bespreking
van maatschappelijke toestanden.
Met het stoomschip «Prins van Oranje", van de
maatschappij «Nederland", hetwelk 12 April a. s. van
Amsterdam vertrekt, zal van daar rechtstreeks een
brievenmaal aan Atj-h worden verzonden. Voorts zal
op 22 April a. s. met den trein van 5.20 's avonds
nit Amsterdam naar Antwerpen in aansluiting op het
vertrek van het bedoelde stoomschip nit Marseille, een
tweede verzending aan Atjeh geschieden.
De gemeenteraad van Vlissingen heeft besloten
tot gedeeltelijke verbouwing van het Badhuis, om daar
van eene behoorlijke badinrichting te verkrijgen.
Voorts om aan twee nieuwe straten de namen te
geven van Frans Naerebout en Jan Alman, ter her
innering aan den edelen redder van de schipbreuke
lingen van het scbip «Woestduin" en aan den moedigen
burger, die in 1572 zooveel toebracht omdeWaalsche
bezetting uit de stad te verdrijven.
Met het oog op de steeds toenemende bevolking werd
nog besloten, een tweede school voor on- en minver
mogenden interichten.
De Minister van Waterstaat, If. en N. heeft be
paald, dat de opening van den zomerdienst op de spoor
wegen dit jaar niet op 1 Juni, maar op 20 Mei zal
plaatshebben, evenals in Duitschland en België. Dit
besluit is genomen omdat 'top 1 Juni Pinksteren is;
daar het personenverkeer dan steeds zeer druk is, werd
't wenschelijk geacht, dat het stations-personeel vóór
dien tijd eerst eenigszins aan den nieuwen dienst ge
wend zou zijn.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
In de avondzitting van Vrijdag werd de discussie
voortgezet over de zaakPoppink. De heer Keuchenius
stelde een conclusie voor, waarin nog scherper dan
in de conclusieLohman het neutraliteitsbeginsel der
Schoolwet werd afgekeurd. De heer Bastert stelde
voor eenvoudige aanneming voor kennisgeving. Nadat
de Minister van Binnenl. Zaken had geconstateerd, dat
Poppink had gezondigd onder verzachtende omstandig
heden en dienovereenkomstig was gestraft, dat de
Minister Pijnacker Hordijk na het hoor en wederhoor
betracht te hebben geoordeeld had en dus geen afkeu
ring verdiende en dat het neutraliteitsbeginsel niet
incidenteel mocht worden veroordeeld, is een motie
tot sluiting van het debat aangenomen, waarna: lo
de conclusie der meerderheid (dankzegging aan den
Minister) nagenoeg eenparig is aangenomen en 2o. de
conclusie der minderheid (afkeuring van liet schorsings
besluit) is aangenomen met 38 tegen 27 stemmen.
Dientengevolge vervielen de andere conclusiën.
De Kamer is daarop tot nadere bijeenroeping ge
scheiden, zoodat verschillende aan de orde gestelde
onderwerpen zijn verdaagd.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Door het provinciaal kerkbestuur van Zeeland
is aan den heer H. Schouw Santvoort, pred. te Kats,
wegens zwakheid van vermogens, eervol emeritaat ver
leend, in te gaan met "1 April 1884.
Genoemde heer heeft zich onder curateele gesteld
en is den 25sten Maart jl. naar Utrecht vertrokken.
Beroepen te Nieuwvliet ds. A. Scholte A.H.z.,
te Stavenisse.
Schools paarbank Goes, Maart. 1884.
School C ingebracht 31,03%, opgevraagd ƒ39,30%
3,54 ,95%
D
34,57%
f 40,20
Akte-examens in Zeeland. Van de 16 mannelijke
candidaten werden 6 afgewezen.
Toegelaten zijn nog de heeren: J. G. Goethals, M.
J. Hage en J. W. Happée te MiddelburgW. J. Har
riot te VlissingenA. De Hullu te ZuidzandeD. 11.
Jonk en J. Kleeuwens te Middelburg; L. De Klerck
te Nieuwvliet; A. Kuijper Boone te Toien en H. Lam
pen te Kruininge.
Mej. H. A. J. C. De Korte is geslaagd bij het
examen voor onderwijzeres te 's-Bosch.
Bij de akte-examens voor lager onderwijs te
Utrecht gehouden den 3en en 4en April 11. is o. a.
geslaagd de heer A. Quist van Kolijnsplaat, thans te
Bunschoten.
Door het Rijk is aan de gemeente Scherpenisse
eene buitengewone subsidie groot 5098 toegezegd
voor de verbouwing der school.
Bij beschikking van den Minister van Binn*
Zaken zijn beurzen van f.300 begeven aan de volgende
kweekelingen bij de Rijks-Normaallessente Goes,
mej. L M. Van der WeelZieriksee, mej. C. C. Van
't HofTolen, mejn. M. J. Van der Moer en C. M.
Van 't Holf. (De Wekker.)
Te Vlissingen zijn 232 kinderen boven de 6 en
beneden de 12 jaren vau alle onderwijs verstoken.
Het Volksblad ontving de mededeeling, dat het
bewuste leesboek, hetwelk door den districtsschoolop
ziener in eene onzer zuidelijke provinciën van de boe
kenlijst der openbare school geschrapt was, maar daarop
door den Minister gehandhaafd werd, getiteld is«Bij-
belsche geschiedenis in beknopte verhalen voor de
jeugd," le stukje, uitgegeven bij J. J. Arkesteijn, te
's-Bosch. De Tijd, die het geval indertijd op geheim
zinnige wijze mededeelde, heeft, blijkbaar om de ont
dekking tegen te gaan, in den titel het woordje «beknop
te" door leerzame vervangen. Dit kleine streekje (zegt
het Volksbladheeft echter niets gebaat, want ook
de naam der gemeente kunnen wij noemenOverlan-
gel bij Ravenstein, district 's-Hertogenbosch.
Benoemd tot conrector aan 't Gymnasium te
Gorinchem dr. J. H. Slothouwer, leeraar aan 't Gym
nasium te Zutfen.
Naar De Stand, verneemt, heeft mr M. Bichon
van IJselmonde bedankt als Voorzitter van de Hoefd-
commissie der Vereeniging voor Chr. Nat. schoolon
derwijs; hij zal echter als lid des Bestuurs aanblijven.
Rechtszaken.
Arrondissements-rechtbank te Middelburg.
Zaterdag zijn door de rechtbank o. a. veroordeeld:
H. B., 28 j., schippersknecht, "wiens tegenwoordige
woonplaats onbekend is, wegens mishandeling, tot 8
dagen cel. J. D., 24 j., koopman te Kloetinge,
wegens diefstal, tot een maand cel. M. C. R 26 j.,
vrouw van A. D., koopman te Goes, wegens beleedi-
ging van een beambte in functie, tot 8 boete.
N. L., 39 j., landbouwer te Ellewoudsdijk, wegens
openbare dronkenschap, tot 7 dagen cel.
Buitenlandsch Overzicht.
Wij meldden in ons vorig overzicht, dat Lord
Harrington eenige mededeelingen had gedaan in het
Engelsche Lagerhuis omtrent de ontruiming van Egypte
door de Britsche troepen en dat hij namens de re
geering verklaard heeft alles te zullen doen om Gordon
te beveiligen, doch dat tevens de inscheping der
troepen zal worden voortgezet.
De zitting, waarin deze mededeeling geschiedde,
was volgens latere berichten uiterst stormachtig. In
zonderheid de premier, de heer Gladstone, heeft daarin
eene krachtige philippica gehouden tegen de oppositie.
Moge dit eenerzijds een gunstig bewijs zijn voor het
herstel van zijne gezondheid, aan den anderen kant
moet worden erkend, dat in de gegeven omstandigheden
een zoo heftig protest van de zijde der regeering niet
op hare plaats was nu het meer en meer blijkt, dat
in den boezem van het ministerie oneenigheid heersclit
omtrent het Egyptische vraagstuk.
De heer Gladstone wees er op, dat zij, die thans
het hoogste woord voeren tegen het beleid dtr regeering,
zelve oorzaak zijn van den ellendigen toestand der
Egyptische financiën, maar het zwakke punt van zijne
verdediging bleef steeds gelegen in het verzwijgen der
middelen, die men zal aanwenden om Gordon te hulp
te komen. En toch heeft deze verdienstelijke man
alle recht op spoedige en krachtige hulp. Hij heeft
zijn mandaat van de regeering ontvangen en het is dus
ook haar plicht om hem uit zijne weinig benijdens
waardige positie te verlossen.
Men weet, dat in de Deensclie Kamer de meerder
heid tegen de regeering is gekant. Het ligt in den
aard van eene goede regeling der zaken, dat in een
dergelijk geval het ministerie zijne plaats inruimt voor
bewindsmannen, die beter met' de meerderheid der
v rtegenwooi diging kunnen samenwerken. Wij hebben
