1884 N°. 26.
Donderdag 28 Februari.
71ste jaargang.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag. Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct,, elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regeL
GOES, 27 Februari 1884.
Als vervolg op een bericht in ons vorig no.
kunnen wij mtdedeelen, dat de tegen de notulen der
vergadering van ingelanden der Watering Hoedekens-
kerke ingebrachte bezwaren ongegrond zijn bevonden.
Het voorstel betreffende de geldleening voor de oever
verdediging was door de directie schriftelijk ingediend
en na debat door de vergadering aangenomen. Dit
schriftelijk voorstel is in de notulen geïnsereerd, zoodat
slechts min juiste opvatting of min juist begrip der
zaak door eenige ingelanden aanleiding tot de inleve
ring van bezwaren schijnt te hebben gegeven.
Enkele weken geleden is er een nieuw blad ver
schenen onder den titel Nederlandsch-Amerikaansch
Weekbladwaarvan de redactie niet genoemd wordt,
doch waarvan het bureau is gevestigd op de Prins
Hendrikkade no. 140 te Amsterdam. In het feit, dat
dit bureau zich bevindt «onder hetzelfde dak als de
welbekende firma Prins en Zwanenburg" vindt de heer
Boelen aanleiding om in de Oprechte Steen wij her
Courant van den 25en dezer ernstig te waarschuwen
tegen het al te lichtvaardig geloofhechten aan alles,
wat in het N.-A. Weekblad omtrent Amerika staat
vermeld. De heer B. betoogt, dat de firma P. en Z.
niet vreemd is aan de uitgave van genoemd blad en
wijst erop, dat het in het belang dier firma is, dat de
toekomst voor den landverhuizer in Amerika zoo gun
stig mogelijk worde afgeschilderd.
De heer B. nu is zelf jaren lang in Amerika geweest
en heeft tal van landverhuizers van nabij gekend. Hij
is het volstrekt niet eens met die rooskleurige schil
dering van den rijkdom, die er onder alle omstandig
heden voor den landverhuizer in the far West is weg
gelegd en zegt tal van voorbeelden te kunnen aanhalen
van personen, die met het beste vertrouwen naar
Amerika scheepgingen, doch daar steeds verder achteruit
gingen om hun leven in de diepste ellende of wel in
de gevangenis te eindigen.
Inzonderheid waarschuwt hij tegen de landverhuizing
naar Manitoba, waar een zeer koud klimaat heerscht
en waar de bewoners onder Engelsch bestuur staan,
zoodat zij «volstrekt nietdeelen in de voorrechten, die
Amerika geeft".
Het is geenszins onze bedoeling en voorzeker ook
niet die van den heer Boelen om bet N.-A. Weekblad
of de firma Prins en Zwanenburg verdacht te maken
maar wel willen wij hen, die voornemens mochten zijn
naar Amerika te emigreeren, den raai geven niet uit
sluitend inlichtingen te vragen bij die firma's, die zich
met de bevordering der emigratie belasten of alleen
te vertrouwen op hetgeen in een courant omtrent land
verhuizing wordt geschreven, maar zich ook eens te
wenden tot andere personen, die niet zoo onverdeeld
met de landverhuizing zijn ingenomen en met de toe
standen in Amerika bekend zijn. Zoo iemand is o. a.
de heer J. R Boelen te Doesburg, de schrijver van
bovenbedoeld artikel in de Steenwijker Courant, die
gaarne bereid is aan iedereen inlichtingen te verschaffen.
De heer W. J. Van Gorkom, schoolopziener te
Goes, maakt deel uit van de commissie voor het af
nemen der gedurende dit jaar te houden examens bij
het vak der posterijen.
De heeren L. D. Borel alhier en Van Iterson
uit Tilburg maken deel uit van de commissie van ont
vangst van de Transvaalsche deputatie te Amsterdam.
Uitslag der verkiezing van een lid van den ge
meenteraad te KrniningeGetal kiezers 451, inge
leverde briefjes 403, van onwaarde 4, zijnde niet in
gevuld. Volstrekte meerderheid 52. Hiervan verkregen
de hh.H. C Baarens 43 St., J. C. Bouwens 25, A Boone
Jz. 4 9, W. Visscher 6, J. Wondergem 3, P. Visser 2,
en F. V. De Grooff, P. Polderman, S. Visscher en Adr.
Blok Hz. ieder 4 stem.
De herstemming tusschen dhr. H. C. Baarens en
J. C. Bouwens is bepaald op den 40 Maart.
Bij Zr. Ms. besluit is aan jhr. mr. A. F. De
Savornin Lohman, op zijn daartoe gedaan verzoek, met
ingang van 4 April 4834, eervol ontslag verleend als
raadsheer in het gerechtshof te 's-Hertogenbosch.
De Minister van Binnenl. Zaken heeft benoemd
in de comissie, in het voorjaar van 4884 belast met
het afnemen der examens ter verkrijging van de akte
van bekwaamheid, bedoeld in art. 56 onder a. dier
wet in Zeeland: a. tot lid en voorz.den insp. van
het 1. 0. in de 2e inspectieb. tot lodende school
opzieners in het district Goes en in de arrondissementen
Middelburg, Oostburg en Aksel; c. tot leden-plaats
vervangers de schoolopzieners in de arrondissementen
Goes, Zieriksee en Tolen.
Door het bestuur der Nederlandsche Vereeniging
van gemeenteambtenaren zijn benoemd tot leden van
de in de maand Juni a. s. zitting nemende examen-
commissiën voor adspirant-gemeentesecretarissen en
ambtenaren ter secretarie voor de provinciën Zeeland, 1
Noord-Brabant en Limburg: 4o. J. F. Jansen, burg
van Tilburg, tevens voorz.2o. R. F. Stalenhoef,
secret, van Montfoort, tevens als vice-voorz.3o. H. G.
Hartman, secret, van Goes; 4o. J. G. Gerritsen, burg.
van Groede en Breskens; 5o. F. W. Van Liempt,
secret, van Waalwijk; en tot plaatsvervangende leden:
mr. L. A. Bybau, burg. van Kolijnsplaat; I1'. G. A.
R. baron Van Lamsweerde, burg. van Bokstel, C. J.
Verhije, secret, van Rozendaal.
Het Staatsblad no. 30 bevat het besluit van 15
Februari 1884 tot vernietiging van eene verordening
der gemeente Wissekerke, van 24 October 4883, op
het tegengaan van het nazoeken van veldvruchten in
de gemeente.
In dit besluit wordt aangevoerd:
dat die verordening verbiedt op eens anders erf of
land zich den afval of het overblijfsel van den oogst
toeteëigenen, of den grond om te graven of om te
woelen, of met dat doel op eens anders erf of land,
zonder toestemming van den gebruiker, voorzien te
zijn van eenig gereedschap of voorwerp;
dat art 474, no. 9 en 40, van het Wetboek van
Strafrecht, art. 18 van de wet van 29 Juni 1854
(Stbl. no. 402) en art. 21, titel II, van de wet van
6 October 4 791 (Code Rural), bepalingen bevatten
tegen het wegnemen van vruchten en veldvruchten
aan anderen toebehoorende en het nalezen van den
oogst, en dat art. 471. no 43, en art. 475, no. 9,
van het Wetboek van Strafrecht, bepalingen behelzen
tegen het gaan over eens anders bezaaide of in den
oogst staande gronden:
dat de Raad van Wissekerke, door in bovenvermelde
verordening de aangehaalde wettelijke bepalingen uit-
tebreiden, in het algemeen Rijksbelang getreden is,
en voorschriften heeft gegeven omtrent onderwerpen
die bij de wet zijn geregeld
dat art. 450 der gemeentewet dit verbiedt;
dat bovenvermelde plaatselijke verordening derhalve
is in strijd met de wet.
Bij kon. besluit is aan het uitvoerend comité
der internationale landbouwtentoonstelling te Amster
dam vergunning verleend tot het houden eener ver
loting van paarden, vee, werktuigen en andere inzen
dingen, aangekocht op die tentoonstelling.
Door den Commissaris des Konings in Noord Hol
land is bepaald, dat het aantal loten voor deze verloting
400,000 zal mogen bedragen, tegen den prijs van ƒ1
per stuk, terwijl de trekking in de maand September
1884 zal geschieden.
De Regeering heeft eenige wijzigingen ingediend
in de wetten betrekkelijk de rechterlijke organisatie
en het beleid der justitie, het burgerlijk wetboek, het
wetboek van koophandel en het wetboek van burger
lijke rechtsvordering, in verband 8taande met de invoe
ring van het nieuwe strafwetboek.
Naar het Vaderland verneemt is de nieuwe In
dische begrooting voor 1884 reeds gereed en kan haar
indiening spoedig verwacht worden. De Minister van
koloniën bewerkte de begrooting in de laatste dagen
van zijn verblijf te Batavia en gedurende zijn reis
naar Europa.
Omtrent de voorstellen der Staatscommissie voor
Grondwetsherziening deelt het D. v. N. nog mede, dat
de commissie voorstelt in de Grondwet het beginsel
optenemen, dat elke klacht wegens rechtskrenking door
het administratief gezag in het hoogste ressort moet
kunnen worden onderworpen aan de beslissing van een
van de uitvoerende macht onafhankelijk rechter.
Dit is dus de grondslag eener zelfstandige admini
stratieve rechtsmacht. De Raad van State of een zijner
afdeelingen zal de hoogste administratieve rechter kun
nen zijn.
Naar men verneemt, zal de heer Modderman,
Minister van Staat, Zaterdag van Wiesbaden vertrekken
en wordt hij Dinsdag te 's-Gravenhage verwacht.
Zeeland, waar niet alleen de beroemde Zeeuwsche
tarwe groeit, maar ook zeer gezocht vlas wordt geteeld,
wordt altijd vroeg in 't voorjaar door de Hollandsche
vlasboeren bezocht, die van hun Zeeuwsche buren dan
daartoe het land komen huren.
Dit jaar echter maakt een uitzondering daaroptot
heden ziet men bijna geen liefhebbers, welk verschijnsel
alleen toeteschrijven is aan den slappen handel in en
de lage markt van het vlas.
Eenigszins vlugger wordt daar de handel in de aard
appelen, die daardoor ook wat in prijs stijgen; men
besteedt thans van 1,80 tot 2 per mud. (O.)
Ten behoeve der Maatschappij van Weldadigheid
heeft H. K. II. Prinses Hendrik eene som van honderd
gulden geschonken.
De algemeene vergadering der Nederlandsche
Pensioenvereeniging voor werklieden wordt Zaterdag
4 Maart e. k. gehouden in het Nutsgebouw te Am
sterdam.
Het hoofdbestuur van het «Volksbond tegen
Drankmisbruik" heeft zich mede bij adres tot de
Tweede Kamer gewend, om het wetsontwerp tot wij
ziging van enkele bepalingen der drankwet te bestrijden.
De Erigelsche Regeering heeft besloten, voors
hands geen werkdadige maatregelen te nemen om de
bevrijding te verkrijgen van de op Atjehsch grond
gebied gevangen genomen bemanning van de uNisero".
Zij wenscht den uitslag der deswege geopende onder
handelingen af te wachten.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
Ingekomen zijn de ontwerpen tot heffing van
klassen-belasting, de vermeerdering van leden der col-
legiën van zetters en opheffing van het patentrecht,
behalve voor naamlooze vennootschappen.
Met 47 tegen 26 stemmen werd in de zitting van
gisteren verworpen het voorstel van den Voorzitter tot
behandeling van tijdelijke belastingverhooging en met
48 tegen 25 stemmen idem van het voorstel van den
heer Van Delden.
Derhalve is besloten Vrijdag te behandelen de munt
wetten, de verdeeling van markegronden, de krank
zinnigenwet, enz.
De vraag van den heer Van Kerkwijk, wanneer het
voorstel der commissie tot grondwetsherziening gedrukt
zal worden, zal later worden behandeld.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
De beide liberale dienstdoende predikanten, al
de dienstdoende ouderlingen en drie vierde der dienst
doende diakens bij de Waalsch Herv. gemeente te
Amsterdam hebben zich bij adres gewend tot de
Synode der Ned. Herv. kerk, met het dringend ver
zoek terug te keeren op den weg, dien zij tot 4882
steeds bewandelde, om het echte protestantsch karakter
der Herv. kerk te handhaven en mitsdien de voorloopig
aangenomen wijziging der reglementen, waarbij de
vroegere onderteekenings-formule voor predikant en
godsdienstonderwijzer hersteld wordt, niet te arres
teeren.
Ds. W. H. Stenfert Kroese, te Tilburg, heeft
voor het beroep naar Zieriksee bedankt.
Ds. II J. Krol Lz., te Ter-Neuzen, heeft het
beroep naar Budel in Noord-Brabant aangenomen.
Z. M heeft, met ingang van 4 April a. s., een
pensioen verleend van 4600 'sjaars aan J. F. L
Abreseh, pred. bij de Ned. Herv. gemeente te Middelburg.
Bedankt voor het beroep naar Wetsinge-Sau-
wert door ds. C. C. Schot Cz., te Tolen.
Naar de met 4 Mei vaceerende betrekking van
hoofdonderwijzer der Christelijke school te Goes is
uit de 49 sollicitanten door het bestuur benoemd de
heer J. C. Wirtz Cz hoofdonderwijzer eener par ticu
liere school met den bijbel te Amsterdam
Naar men ons mededeelt behoort de heer Wirtz tot de
Christ geref. gemeente, waartoe, gelijk bekend is, de
heer H. Poolmeijer, die na twaalfjarigen dienst ont
slagen is, niet behoorde. De stukken betrekkelijk
dit ontslag zijn in handen gesteld van de hoofd-comm.
voor Christ, nationaal onderwijs te Amsterdam.
Kolijnsplaat. De heer A. Van Overbeeke, sedert
4 Januari 4883 onderwijzer aan de openbare lagere
school alhier, heeft zijn eervol ontslag tegen 4 April
a. s. aangevraagd wegens zijne benoeming tot onder
wijzer te Herkingen (jaarwedde f 700).
Nu blijkt het uit de Leeuw. Ct., dat de ƒ4000,
bij een godsdienstoefening ontvangen, wel door den
Koning waren gegeven die echter zelf afwezig was
maar dat zij niet bestemd waren voor de scholen
met den bijbel, maar voor de diaconiescholen in Den
Het officiëele schoolverslag over 48824883
meldt omtrent het lager onderwijs o. a het volgende
Er kwamen 31 openbare en 7 bijzondere scholen
bij en 413 scholen werden vernieuwd, 221 verbeterd.
Het getal van hen die onderwijs genoten nam met
40.770 toe. Het getal van hen, die geen onderwijs
ontvangen, wordt gaandeweg geringer.
De vermeerdering van het aantal ouderwijzers bij
de openbare scholen met 396 was verre van voldoende
om in de behoefte te voorzien. Wel is waar was de
verhouding van het aantal onderwijzers tot dat der
leerlingen, over het geheele rijk, niet ongunstig, maar
door de uitgebreidheid van het onderwijs aan vele
scholen moesten deze van meer personeel worden voor
zien dan bij art. 24 der wet is voorgeschreven, en
bleven daardoor vele scholen, waar enkel de vakken
ak worden onderwezen, daarvan verstoken.
Dat onder dergelijke omstandigheden onophoudelijk
mutatiën in het onderwijzend personeel plaats grijpen,
zooals in 4882 4453 malen gebeurde, en men, bij de
steeds langer aanhoudende vacaturen, de eischen aan
de sollicitanten gesteld verminderen moet, behoeft geen
betoog, evenmin als dat de invloed daarvan op het
onderwijs nadeelig terugwerkt.
De hulp van vrouwelijk personeel, in ruimer mate
voorhanden, kon ten deze veel verbetering aanbrengen
doch wordt slechts weinig ingeroepen. Bij vele gemeen
tebesturen bestaan hiertegen bezwaren, die het school
toezicht niet dan zelden vermocht op te heffen.
Door rijk en gemeenten werd in 4882 voor het
openbaar onderwijs uitgegeven f 44 384 913,58 of
ƒ2.829 406 70% meer; ontvangen 4.353 082,28%
of ƒ3484.07 minder dan in 4881. Het zuiver bedrag
der uiteaven was dus 43.031.831,29 tegenover
ƒ10.198.943.52 in 4881.
Voor hooger, middelbaar en lager onderwijs dat
bij de land- en zeemacht, in de gevangenissen en het
onderricht op de bewaarscholen blijven buiten aan
merkinggaven rijk, provinciën en gemeenten uit
na aftrek der inkomsten 47.048.602,88% tegen
14 468.734,95% in 1881.
Kunst, Wetenschap en Letteren.
Onze hedendaagsche oorspronkelijke tooneellite-
ratuur kan nog niet op zulk een groot aantal goede
tooneelstukken bogen, dan dat niet iedere goede nieuwe
pennevrucht met blijdschap wordt begroet. Het is
bovendien een verblijdend verschijnsel, dat onze tegen
woordige tooneelkunstenaars hoe langer hoe meer zelf
de pen ter hand nemen en waarlijk, wat zij leveren
kan wel den toets doorstaan. De stukken van Faassen,
De Vos enz., ze worden met genoegen door het publiek
op het tooneel gezien. Wij achten het daarom van
belang hier met een enkel woord melding te maken
van het succes, dat Van Zuylen's »'t Is maar een
smid!" te Rotterdam heeft gehad. De bladen spreken
met zeer veel lof over dit nieuwe tooneelspel, dat wel
is waar geen nieuwe intrige bevat, maar dat in allen
deele geschikt is om zeer populair te worden, zoowel
om den inhoud als om de bewerking.
Ook het spel der verschillende acteurs en actrices
wordt zeer geroemd en niet het minst dat van den
schrijver zelf, die zich de rol van een ouden knecht
had toebedeeld.
Wanneer de heer Van Zuylen kon besluiten met
zijn gezelschap zulk een stuk hier eens te komen
opvoeren, gelooven wij niet, dat het hem aan publiek
zou ontbreken.
De Brusselsche «Société de musique" zal HH.
MM. onze Koning en Koningin bij» hun komst te Brus
sel een groot feest aanbieden. Daarbij zal »de Schelde"
van Peter Benoit ten gehoore worden gebracht. Alle
groote muziekvereenigingen uit België hebben haar
medewerking toegezegd.
Rechtszaken.
Voor de Arrondissements-rechtbank te Middel
burg diende gisteren de volgende zaak. Bij het stellen
van de stoomketels in het stoomschip «Soerabaija",
op de werf «De Schelde" te Vlissingen, den 29n
November van het vorig jaar, sprong een stropketting,
met het ongelukkig gevolg, dat een werkman zeer
ernstig gewond werd. Er had te dier zake een onder
zoek plaats door drie deskundigen, welk onderzoek
tot uitslag had, dat als beklaagde werd opgeroepen
W. H. Martin, machine-ingenieur aan de Maatschappij
»De Schelde", aan wien ten laste wordt gelegd het
ontstaan van verwonding door onvoorzichtigheid.
Tal van getuigen, waaronder de baas-ketelmaker,
verschillende werklieden, benevens de persoon wien
het ongeluk trof en verschillende deskundigen zijn
gehoord. 1
Uit het requisitoir van het O. M. blijkt, dat bij
het ongeval is gebruikt een ketting van te gering
draagvermogen. Dit is volgens het O M. bewezen en
dit is ook door den beklaagde erkend, en de vraag
waarover alleen het verschil kan bestaan is dezeof
door te handelen zooals beklaagde deed eene fout
begaan of eene onvoorzichtigheid gepleegd is?
Dat eene fout begaan is heeft de uitkomst bewezen
en tot beantwoording der vraag of de beklaagde hier
met die nauwgezetheid, met die voorzichtigheid gehan
deld heeft dat, voor zoover dit te voorzien was, alle
gevaar werd gemeden, zijn vijf deskundigen gehoord,
die sedert jaren met dergelijke zaken bekend zijn.
De eer.-te drie hebben volmondig gezegder is in
dezen onvoorzichtig gehandeld, en waren wij in de
plaats van beklaagde geweest, wij zouden niet op die
manier gewerkt hebben.
Ook de deskundigen, door beklaagde voorgebracht
erkennen dat de draagkracht van kettingen aan gren
zen gebonden iszij beweren echter in strijd met de
drie anderen, dat zij in de praktijk, vooral wanneer
er geen menschenlevens door in gevaar worden gebracht
boven die grens zouden durven gaan, maar bewijzen
niet dat dit voorzichtig is.
Het O M. eischte schuldigverklaring van beklaagde
aan verwonding door onvoorzichtigheid en zijne ver-
