1884. N°. 21.
Zaterdag 16 Februari.
71ste jaargang.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
Door COMMISSARISSEN der MAATSCHAPPIJ van
WELDADIGHEID is de aandachl hunner landgenooten
gevestigd op den toestand dier Maatschappij, welke
niet verward mag worden met de rijks-gestichten voor
bedelaars te Veenbuizen en Ommecschans
De landbouw-koloniën van de Maatschappij werden
in 1818 door graaf Van den Bosch gesticht en jaren
achtereen stond wijlen Z. K. H. Prins Frederik aan
haar hoofd.
In 1869 kwam eene scheiding tusschen de bedelaars
gestichten en de vrije koloniën te Frederikaoord tot
stand, en keerde de Maatschappij van Weldadigheid
terug tot haar oorspronkelijk karakter van particuliere
liefdadigheids-instelling ter voorkoming van armoede.
Als zoodanig had en heeft zij, als zoo menige andere
instelling van min of meer gelijken aard, dringend
behoefte aan den steun der natie. En zij was dien
waardig. Duizenden bij duizenden hebben sedert 1818
hunne zedelijke ontwikkeling en stoffelijke welvaart
aan de Maatschappij te danken, en thans nog zijn ïuim
1800 personen, uit alle oorden van ons land afkomstig,
behoorende tot de verschillende godsdienstige gezind
ten, in de koloniën der Maatschappij gevestigd. Zij
wonen daar tevreden en gelnkkig, ornaat zij verzekerd
zijn ten allen tijde door arbeid een eerlijk stuk brood
te kunnen verdienen en omdat hunne kinderen ge
regeld en goed godsdienstig en schoolonderwijs ont
vangen.
In 1865 werd door het bestuur der Maatschappij bij
de Rotterdamsche hypotheekbank eene hypothecaire
leening gesloten, waarvan de annuitelt i 80U-/ bedraagt.
Tal van jaren werden cemmissarissen door de gitten
van een onbekende in staat gesteld die aanzienlijke
som te voldoen. Die onbekende was, het is na haren
dood eerst gebleken, H K. H. Mevrouw de Prinses
Marianne der Nederlanden. Nu de bron heeft opge
houden te vloeien, moet de afdoening uit de gewone
middelen worden bestreden. Dit is echter ondoenlijk
en daarom wordt door commissarissen een beroep
gedaan op den weldadigheidszin der Nederlandschenatie.
Bij Koninklijk besluit van 31 December 1883 no. 6
is vergunning verleend tot het houden eener collecte
door het geheele Rijk, ten behoeve van de Maatschappij
en wel in de week van 17 tot 23 Februari 1884.
De leden der Afdeeliüg Goes van de Maatschappij
zullen in peisoon deze collecte alhier houden op
Woensdag den 2© Februari a. s.
en hebben burgemeester en wethouderB verzocht daar
van mededeeling aan de ingezetenen te doen. Hier
aan voldoende achten burgemeester en wethouders
het onnoodig een woord van opwekking tot het ver
strekken van mime giften hierbij te voegen, daar toch
niet verwacht mag worden, dat het Neder'acdsche
volk eene weldadigheids instelling, die voor het geheele
land werkt, zal laten te gronde gaan door gemis aan
belangstelling.
Goes, den 13 Februari 1884.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
GOES, 15 Februari 1884.
Men verzoekt ons te melden, dat het concert
van mejuffrouw Pfeiffer en de heeren Spoel en Michelsen,
in plaats van op Woensdag 20 Febr., zal plaatshebben
op Vrijdag 22 Febr. a. s.
In het nommer van heden van de Middelburg-
sche Courant komt onder de «Laatste Berichten" eene
mededeeling uit Goes voor, waarin gemeld wordt dat
«door vertrek naar elders van enkele en bedanken
van andere werkende leden, het te vreezen was, dat
ook de zangvereeniging van de afd. «Toonkunst" had
moeten liquideeren geen enkel tenorzanger was over
gebleven" en een eind verder staat in datzelfde
bericht«Daarom verheugt het ons, dat, naar we
vernemen, ettelijke tenorzangers van de zangvereeni
ging «Excelsior" in «bruikleen" aan «Toonkunst" zijn
afgestaan, waardoor de voorgenomen uitvoering van
«Toonkunst" op 5 Maart zal kunnen plaatshebben".
Wij kunnen hun, die belang stellen in de zangvereeni
ging van «Toonkunst" en door dit bericht zeer zeker angst
zouden beginnen te koesteren voor haar voortbestaan, tot
hunne geruststelling mededeelen, dat die zangvereeniging
nog een viertal tenorzangers onder hare leden telt, die
door «ettelijke" (zegge vier) leden der vereeniging «Ex
celsior" tijdelijk zullen worden bijgestaan. Of deze laat-
sten in «bruikleen" zijn afgestaan, kunnen wij niet be-
slissen, aangezien wij niet weten wiens eigendom zij
zijn.
Volgens een hier te lande ontvangen particulier
bericht is de heer W. N. Wiersma, hulpprediker te
Ratahan, tengevolge van een door hem geschreven
artikel in de Indische Gidsbij gouvernementsbesluit
van 14 Sept. 11. overgeplaatst naar Waai op Ambon.
De heer Wiersma heeft echter verlof aangevraagd naar
Holland".
Zoo luidt een bericht in de N. R. Ct.
Vermoedelijk wordt met het bewuste artikel bedoeld
dat, wat in «de Indische Gids" van Juli voorkomt,
getiteld: «Minahassa-toestanden." Daarin schrijft de
heer J. N. (niet W. NWiersma over «willekeurige
daden, die in 1882 als ondsr zijne oogen plaatsvonden."
Die willekeurige daden komen volgens den heer W.
hierop neder, dat de Resident van Menado een getrouw
ambtenaar Markus Mamihit uit zijne betrekking van
Hoekoem Besar var, Tonsawang zou hebben ontslagen
en in zijne plaats benoemd Samuel Momuat, een man
met een ongunstig verleden.
Voorts deelt de heer Wiersma in genoemd stuk
nog eene geschiedenis mede van wat hij noemt «de
ramp van Ratahan"; hierop neerkomende, dat op 30
December 1882 een vonnis ten uitvoer werd gelegd,
waarbij de oogst te velde van 5 personen werd uit
gerukt en vernield, omdat zij dien (voor de tweede maal)
geplant hadden op grond, door hoofden en controleur
voor toekomstige koffietuinen gereserveerd. Deze han
deling van den controleur noemt de heer Wiersma
«alweer louter willekeur en machtsovertreding, waar
door het brood van weduwen en weezen roekeloos werd
verwoest."
De toon, waarin een en ander geschreven is, ge
tuigt van die «edele verontwaardiging", welke recht
schapen lieden ondervinden, wanneer in huu oog on
rechtvaardigheid geschiedt.
Of men dan echter niet eens wat meer zegt dan
te verantwoorden is en of dan niet het gevoel parten
speelt aan het begrip van recht en orde, laten wij ten
dezen voorloopig in het midden tot nader van de zaak
blijkt.
Vreemd komt het ons al aanstonds voor, dat de
strekking van een gouvernementsbesluit als dit, reeds
14 Sept. 11. genomen, eerst thans door een particulier
bericht hier bekend zou zijn geworden, daar het geval
toch zeker eene belangwekkende stof voor de Indische
bladen zou hebben opgeleverd.
Hoedekenskerke. In de jl. Woensdag gehouden
vergadering van ingelanden van dezen polder is beslo
ten dat de leening van ƒ60,000 doorgaat, maar dat
ingelanden het recht aan zich behouden, om over een
deel der te besteden sommen telkens te beschikken.
Tevens besloot men de controleurs der notulen niet
te laten benoemen door het dijkbestuur maar door de
ingelanden.
Krnininge. Woensdagavond werd door ons fanfaren-
gezelschap «Eendracht maakt Macht" het vroeger aan
gekondigde concert gegeven en daarbij het tooneelstuk
«Onze Jongens" opgevoerd. Zoowel de muziekstukken
als het tooneelstuk werden uitmuntend afgespeeld; het
gezelschap heeft weder zijn roem gehandhaafd en ge
toond dat het steeds in ontwikkeling vooruitgaat. Wij
kunnen niet anders dan alle medewerkenden onzen
dank betuigen voor den genotvollen avond ons verschaft;
wij moeten ons onthouden om een der medewerkenden
in 't bijzonder te vermelden, daar allen toonden zeer
rolvast te zijn en uitmuntend speelden.
Het bal, na afloop van 't concert gegeven, was zeer
geanimeerd.
Rilland-Bath. Sinds jaren heeft men op eene hof
stede onder deze gemeente de gewoonte om liedjes
zangers en zangsters, orgeldraaiers en andere bespelers
van blaas- of trek-instrumenten, ongelnkkigen die,
gedekt door een marsje, «fatsoenlijk" langs de huizen
bedelen, kooplieden in postpapier, zwavelstokken enz.
en nog vele anderen toe te staan zich 's nachts in de
schuur op het stroo neer te vlijen. De eigenares dezer
hofstede, een goedhartig mensch, voorziet de arme
drommels 's avonds nog van eten en drinken en lang
blijven zij zich voor het vuur in de keet warmen, eer
zij zich ter ruste begeven.
In het vorige jaar is men eens begonnen met «boek
te houden" van allen, die gingen en kwamen. Bij het
einde van dit jaar kwam men tot de treurige zeker
heid, dat 158 personen deze gemeente en ook de
eigenares der hofstede met een bezoek hadden vereerd.
Neemt men nu nog het aantal dergelijke personen,
die slechts voor eenige uren deze gemeente bezoeken,
dan eerst kunnen wij ons eene voorstelling maken,
hoe groot het aantal dergenen nog is, dat liever door
bedelen dan door werken brood verdient.
Kolijnsplaat. Woensdagavond 13 dezer had alhier
voor dit seizoen de laatste wintervergadering van het
Nutsdepartement «Noord Beveland" plaats. Naar aan
leiding van de bekende circulaire van het hoofdbestuur
om bij de leden aandeden van 1000 gulden, des noods
gesplitst in aandeelen van 100 gulden, voor den bouw
en de inrichting der kweekschool voor bewaarschool-
houderessen te Utrecht te plaatsen, stelde de presi
dent voor aan het hoofdbestuur te schrijven, dat het
departement niet afkeerig zou zijn in den geest van
het departement «Schoonhoven" de contributie met
20 cents te zien verhoogen.
In de plaats van wijlen den heer J. v. Leeuwen werd
als lid van het bestuur gekozen de heer J. F. Van
Grasstek, die zich deze keuze liet welgevallen.
De heer J. F. Van Grasstek droeg voor«Uit den
tijd, toen ik nog een lief vers maakte" van L. Mulder
de heer J. Vermeulen «Tijs de Jolleman" van J. Van
Maurik; de heer Ph. De Back «De klem aan de pomp"
en de heer M. Hooze «Wagenmakerslied" uit de
Vaderlandsche letteroefeningen.
Sint-Maartensdijk. Deze week werd door het alhier
bestaande nutsgezelschap zijn laatste wintervergadering
gehouden. Ruim een 40tal dames en heeren vereerden
deze bijeenkomst met hunne tegenwoordigheid. Als
hoofdbijdrage Jas de heer J. Dormaar voor het publiek
eene boeiende novelle, zijnde eene marineschets, geti
teld: »De Rooie"; door W. Buning.
Na afloop der vergadering bedankte de President
de aanwezigen voor hunne trouwe opkomst, nu en
gedurende den winter ondervonden, en riep allen een
hartelijk «Tot weerziens" toe.
Door den Min. van waterstaat enz is bepaald dat
het in art. 2 der wet van 21 Juni 1881 (Stbl. no.
76), houdende de bepalingen omtrent de zeevissche-
rijen bedoelde letterteeken zal zijn als volgtvoor
Arnemuiden ARM, Bergen-op-Zoom B Z, Boschkappelle
B K, Breskens B R, Brouwershaven B 11, Bruinisse
B R U, Haamstede H S, Hoofdplaat H P, Middelburg
M G, Nieuw-Vosmeer N V, Tholen T II, Veere V E,
Vlissingen V L I.
Het Dagbl. verneemt, dat de onderhandelingen,
gevoerd tusschen den Minister van Buitenlandsche
Zaken en den Franschen gezant, den heer Louis Le
grand, geleid hebben tot het sluiten van een nieuw
tractaat van handel en scheepvaart tusschen Neder
land en Frankrijk.
Naar men ons gisteren seinde is dit nieuwe han-
delstractaat nog niet geteekend, maar is volkomen
overeenstemming verkregen over de hoofdbepaling:
behandeling van Nederland op voet der meest begun
stigde natie. Het tractaat zal voor enkele jaren slechts
worden aangegaan.
De correspondent der N. R. Ct. te Londen schrijft:
Naar ik verneem, circuleert hier thans een adres aan
den postmeester-generaal van belanghebbenden bij de
draadgemeenschap tusschen Engeland en Nederland.
Daarin wordt aangedrongen op spoedige verhelping van
den tegen woordigen ellendigen toestand. Reeds bevin
den zich daarop vele invloedrijke namen van kooplieden,
bankiers enz.
Weer moeten 259 runderen, behoorende aan ver
schillende veehouders te Schiedam, worden onteigend
en afgemaakt, als verdacht van longziekte.
De trekking van de seriën 1120 der tentoon
stellingsloterij, die heden zou plaatshebben, is uitge
steld tot 25 April e. k., wanneer tevens de prijzen
der seriën 2130 en de hoofdprijzen zullen worden
uitgeloot.
Landbouw en Veeteelt.
Naar mpn uit Leeuwarden meldt, bestaat het
plan om in de Yereenigde Staten van Amerika eene
vereeniging op te richten onder den naam van Ver
eeniging van fokkers van Hollandsch vee."
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Kolijnsplaat. Voor de vacature, ontstaan door het
overlijden van den heer J. Van Leeuwen, is door het
kiescollege het volgende drietal opgemaakt: ds. Klomp
te Broek-op-Langendijk, ds. Apeldoorn te Enter en ds.
Schouten te Roon, terwijl het beroep op eerstgenoem-
den heer is uitgebracht. De jaarwedde van rijk en
gemeente bedraagt gezamenlijk 1710 gulden.
Velen zullen met leedwezen vernemen, dat de
zoon van den «pelgrimzanger" Philip Phillips, die
onlangs bij zijn bezoek aan Nederland toonde dat de
gave zijns vaders ook hem eigen is, in Amerika be
denkelijk ziek ligt. Er moet weinig hoop bestaan op zijn
herstej. (Stand.)
Het aantal op de dagschool gaande kinderen
in de gemeente Goes bedroeg op 31 Dec. 1883:
B 264
256
t> D
C 204
193
D 76
75
bijz. school Wijng.str. 129
147
1
R /IC school 96
91
V
Totaal 900
889
Op de bewaarscholen was het aantal kinderen
als volgt
School A
v. on- en minv.m. 150
bijz. Chr. school 109
R./K. school 125
37 tegen 29 op 31 Dec. 1882
142
110
120
401
Totaal 421
In vak K (handwerken)
School A 65 tegen 52 in 1882
B 98 96
C 89 89
D 25
Totaal 277
20
263
Kolijnsplaat. Op de Jijst der in deze gemeente
schoolgaande kinderen boven de zes en beneden de
twaalf jaren op den 1 Januari 1884 (volgens art. 80
der wet van 17 Augustus 1878) komen 299 leerlingen
voor. Twaalf kinderen van dien leeftijd gaan niet
school. Een dezer is echter in deze maand weder ge
komen, 5 zijn in 1877 geboren en zullen dus zeer
waarschijnlijk bij de eerstvolgende aanneming van
nieuwe leerlingen den 1 Juli a. s. komen, 2 zijn idioten
en 4 (meisjes in 1872 geboren) hebben reeds school
gegaan, maar moeten in de huishouding behulpzaam
zijn, zoodat het absolute wel te onderscheiden van
het relatieve schoolverzuim hier gering mag ge
noemd worden.
De Wekker bevat een schrijven van den heer
Moens, inspecteur van het lager onderwijs, waarin hij
mededeelt, dat hij thans in staat is voor de in Dec. jl.
uitgestelde vergaderingen dagen vast te stellen, waar
tegen hij vertrouwt dat maar bij zeer weinigen bezwaar
zal bestaan. Te Middelburg zal die bijeenkomst plaats
hebben op Zaterdag 19 April in een nader aan te
wijzen lokaal, des morgens te 10 uren.
«Naar aanleiding van een misverstand daaromtrent
gerezen, herinner ik", schrijft dhr. Moens, «dat het mijne
bedoeling is geweest tot de verg. uit te naodigen wie
zich met de opleiding van kweekelingen bezighouden
of vroeger daarmede belast waren, en hen, die op dat
onderwijs toezicht moeten houden.
«Reeds lieten enkele sprekers zich inschrijven, ik
vertrouw, dat nog meer zich zullen aanmelden. Aan
genaam zal het mij zijn, indien ze mij hun voornemen
om een der bekende onderwerpen te behandelen tijdig
meedeelen.
«Mocht iemand een ander onderwerp aan de orde
willen stellen, ook daartoe zal hij de gelegenheid heb
ben. Hij geve 't mij vooraf op, en ik zal het ter kennis
brengen van hen, die de vergadering willen hij wonen.
In het begin der samenkomst kan dan worden beslist
of het al of niet in behandeling zal worden genomen".
Gemengde Berichten.
Rilland-Bath. Bij een landbouwer in deze gemeente
is heden een varken geslacht, dat niet minder dan
700 halve kilo's schoon aan den haak woog.
Dat dienstboden door hunne meesters uit den
dienst worden weggezonden is geen zeldzaamheid; doch
dat de «heer des huizes" de woning ruimt voor de
meid, is zeker een niet alledaagsch verschijnsel. Sedert
Mei jl. heeft iemand te Donkerbroek eene vrouwelijke
dienstbode, van welke de buren getuigen, dat hare
houding tegenover haren meester in den laatsten tijd
wel iets te wensclien overliet.
Zaterdag is nu de huisvader met zijn inboedel
vertrokken naar zijne in de buurt wonende kinderen,
terwijl hij voor de meid de woning, een hoopje aard
appelen, een bed, wat brandstof en eene kachel achter
gelaten heeft. NG. C.)
Te Aarlanderveen heeft op 11 dezer de gerech
telijke schouwing plaatsgehad van het lijk van A. H.,
na een kortstondige ongesteldheid Zondagochtend over
leden.
Vóór eenigen tijd toch moet de overledene tot iemand
hebben gezegd, dat, zoo hij eens plotseling dood was,
men maar moest denken, dat zijn stiefzoon B. v. H.
hem had vergiftigd. Vandaar deze lijkschouwing en
het in verhoor nemen van B. v. H.
Op 12 dezer, in den vroegen ochtend, is het lijk
tot nader onderzoek naar Leiden vervoerd.
Als een bewijs van een zeldzaam vasten slaap
kan dienen, dat deze week een echtpaar te Woensel
's morgens bij hun ontwaken een grooten steen in
hun bed vonden. Bij onderzoek bleek, dat men 's nachts
in het slaapvertrek eenige glazen hal ingeworpen,
zonder de minste stoornis in de zoete rust der echte
lingen te brengen.
Men meldt, dat de Transvaalsche deputatie reeds
in het laatst van de volgende week uit Engeland te
's-Hage kan verwacht worden.
Zondagnacht kregen (eenige jongelieden op den
weg tusschen Noord- en Zuidhorn, nadat zij in eerst
genoemde plaats den avond hadden doorgebracht, een
hevigen woordentwist over eene persoon van de andere
sekse, welke twist zoo hoog liep, dat men handgemeen
werd Doch hierbij bleef het niet. Het scheen dat men
het op den houtzaagmolenaarsknecht P. te Briltil,
gemeente Zuidhorn, gemunt had, die daarover zoozeer
in woede ontstak, dat hij zijn mes trok, en een zijner
kameraden, genaamd N., van Noordhorn, daardoor eene
wonde in den buik ontving, tengevolge waarvan hij
meer dood dan levend op den weg neerzeeg. Door een
geneesheer uit Zuidhorn werd de patient zoo spoedig
en zoo goed mogelijk verbonden. Gelnkkig kan men
de hoop koesteren den gewonde, wanneer geen andere
invloeden zich laten gelden, in het leven te houden,
P. is in voorloopig arrest gesteld.