1883. N°. 140. Dinsdag 27 November. 70ste jaargang.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Rechtszaken.
Uit onze Koloniën.
Buiienlandsch Overzicht.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per k-wartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
•oorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
I dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
«biedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
«OESüfi
De passage over
«len OOSTWAL
van af de KL KIN KERKSTRAAT (Waaihoek) tot aan
de KORTE NIEUWST RAAT zal tot nader aankon
diging voor het publiek
GESTREMD zijn.
Goes, den 26 November 1883.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. ti. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
GOES, 26 November 1883.
In de plaats van den heer P. C. N. Eichholtz
is ten postkantore te Goes benoemd de commies F.
W. H. Rijke, thans te Rotterdam.
De tot commies der posterijen 4e kl. bevorderde
surnumerair J. Waale Jr., thans t.en postkantore
Zieriksee, zal met 1 Dec. a. s. in dienst treden op
het spoorweg-postkantoor no. 1 (Amsterdam-Emmerik).
Sint-Aiiiiahind. Bij het dezer dagen te 's Gravenhage
gehouden vergelijkend examen voor de betrekking van
klerk bij de Rijks-telegraaf is o. a. geslaagd de heer
J. A. Polderman alhieraan wien Amsterdam tot
standplaats is aangewezen.
De commissie, belast met het afnemen van de
practische examens van apotheker, vermeld in art. II
der wet van 25 December 1878zal zitting houden
op Donderdag 6 December e. k. en'volgende dagen
te Amsterdam.
Het Staatsblad no. 155 bevat een kon. besluit,
houdende aanwijzing van een terrein in de gemeente
Muiden, waar de buskruitfabriek »De Krijgsman" weder
kan worden opgericht en in werking gebracht.
Van Zr. Ms. gezant te Parijs is bij Z. K. H.
den Kroonprins, voorzitter der centrale commissie tot
het inzamelen van giften ter leniging der ramp in
Nederlandsch-Indië, ingekomen eene som van fr. 32,623.
Door den Gouv. van Suriname is, mede ten behoeve
van die slachtoffers, ter beschikking van den Minister
van Koloniën gesteld een som van f 2700, zijnde de
opbrengst van een in gemelde kolonie gehouden collecte.
Volgens art. 2 al. 3 der drankwet kunnen «ver
gunningen" boven het wettelijk maximum in bijzondere
gevallen worden verleend door B. en W. eener ge
meente, na machtiging van Gedep. Staten en bij ge
motiveerd besluit in de Staats-Ct. te vermelden. Zij
worden, zoodra zich gelegenheid daartoe voordoet,
binnen de grenzen van het maximum teruggebracht.
Volgens mededeeling van den Minister van Justitie
zijn 335 zulke bijzondere «vergunningen" verleend,
waarvan 2 in Zeeland.
Eiland-SchouwenGemakkelijkheid van onderling
verkeer werkt welvaart en beschaving in de hand.
Tot onze schade ondervinden wij hier nog dagelijks
de waarheid van het tegendeel. Onze gemeenschaps
middelen, onze wegen toch verkeeren in deerniswaar-
digen toestand. De verzuchting: «Hoe lange nog?",
in vorige jaren zoo vaak hopeloos geslaakt, is althans
voor de gemeente Drijschor verkeerd in den blijmoe-
digen uitroep »'t Is dit jaar voor 't laatst." Immers,
een ontwerp werd door den Raad dier gemeente aan
genomen en door Ged. Staten bekrachtigdwaarbij
bepaald werd, dat een grintweg zou worden aangelegd
van die gemeente naar Schuddebeurs, welke weg zou
aansluiten aan den grooten weg van Brouwershaven
naar Zieriksee. De uitvoering van het plan is nu
slechts een quaestie van tijd. In het begin van het
volgende jaar denkt men de hand aan het werk te
slaanen zoo den staat van isolement opteheffen
waarin die «verre hoek" tot nutoe verkeerde. Schuilt
het denkbeeld van een tramweg ook in den nacht der
tijden wij zijn reeds dankbaar voor datgene wat
zoolang begeerd, werkelijkheid zal worden, 't Is een
belangrijke schrede vooruit in de juiste richting.
In de zitting van den gemeenteraad te Vlissingen
op Vrijdag werd medegedeeld, dat het besluit tot
aankoop van het badhuis met toebehooren thans is
goedgekeurd, zoodat het nu zeker is dat met 1 Jan. e. k.
die inrichtingen onder het beheer der gemeente komen.
Volgens de Ter Neuzensche Courant zou de
zoogenaamde Westkapelsche zeedijk, die, aan de uiterste
westzijde van Walcheren gelegen, dit eiland tegen den
golfslag der Noordzee beschermen moet, in eenen hoogst
gevaarlijken toestand verkeeren.
De schrijver van dit sensatie-bericht heeft zeker een
benauwden droom gehad, zegt de Midd. Ct. Het blad
kan tenminste verzekeren dat de laatst gedane peilin
gen volstrekt geen reden tot bezorgdheid opleverden.
Aan de sluizen te Sas van Gend, behoorende tot
de verbeteringswerken van het kanaal van Ter Neuzen
naar Gent, zijn eenige scheuren ontstaan in de met
selwerken. Hoe deze zijn ontstaan is nog niet te bepalen,
enkelen meenen dat de fundeering zakt, anderen dat
zij ontstaan zijn door de werking van den grond. Een
onderzoek zal spoedig plaatshebben.
Z. M. de Koning heeft, ten einde in dezen winter
aan behoeftigen werk te verschaffen, besloten een
grintweg voor zijn rekening te doen leggen van de
buurtschap Uddel in rechte lijn naar het Aardhuis,
het eigendom van Z. M., en verder door het Soerensche
bosch naar de halte Asselt, onder beding dat de weg
door de gemeente Apeldoorn zal onderhouden worden.
Met ingenomenheid werd dit plan vernomen en besloten
het onderhoud voor gemeente-rekening te nemen,
Men meldt uit Grave aan «de Amst." dato
ZondagDe Maas is in de laatste 24 uren, 60 cM.
gewassen. De peilschaal wijst op het oogenblik (I
uur nm een stand aan van 9.11 M. boven A. P. of
3.61 M. boven middelbaren rivierstand.
De uiterwaarden loopen reeds in. Het weder is
stormachtig uit het Zuidwesten.
Er valt veel regen. Wanneer dit weder aanhoudt,
verwacht men hoog water.
Op het oogenblik ontbreken tijdingen van boven.
Vrijdagavond werd te Rotterdam eene vergade
ring gehouden van het Bond tegen vaccine-dwang.
Velen waren opgekomen, zelfs enkele vrouwen, doch
er bestond onder de aanwezigen groot verschil van
gevoelen, wijl zij deels tot de voorstanders, deels tot
de tegenstanders van de vaccine behoorden. Nieuwe
argumenten werden niet gehoord. De heer Keuchenius
voerde al de bekende motieven tegen de vaccine aan,
en werd bestreden door de heeren dr. Sleurs en Francken.
De vergadering leverde geen enkel resultaat op.
Naar het Vad. verneemt, heeft zich te Amster
dam een comité gevormd tot ontvangst der Trans-
vaalsche deputatie, waarin alle richtingen en partij-
schakeeringen vertegenwoordigd zijn.
Heinkenszand. Bij de Herv. gem. alhier zijn tot
ouderlingen herkozen de heeren G. Steijns en M. De
Vos, en wegens het overlijden van jhr. mr. C. Van Citters
is gekozen dhr. B. Vermande; als diakenen zijn her
kozen de heeren A. Cappon en Iz. Cappon.
Onder leiding van de heeren jhr. mr. Elout Van
Soeterwoude, baron Van Wassenaer en graaf Van Py-
landt zijn stappen gedaan, om ook in Nederland een
tak van de Evangelische Alliantie opterichten.
(Heraut.)
In de eerste zitting gedurende de najaarsverga
dering der synodale commissie van de Nederl. Herv.
kerk werd de uitslag, opgemaakt van de hoofdelijke
stemming door de leden der provinciale kerkbesturen
over de wijzigingen in kerkelijke reglementen, uitge
bracht. Daarbij bleek dat voor nieuw artikel 17* en
wijziging art. 43, 51 A. R. alsmede voor de uitbreiding
van het reglement op de erkenning van nieuwe ge
meenten zich verklaard hadden 35, daartegen 32. Daar
voor verandering van het Algemeen Reglement de toe
stemming vereischt wordt van twee derde van de leden
der prov. kerkbesturen, blijkt derhalve dat de genoemde
veranderingen niet tot wet kunnen worden verheven,
en alzoo deze poging tot bevrediging van de godsdien
stige behoefte der minderheden niet is geslaagd.
De wijzigingen in het Regl. op de kosten en het
Regl. op het H. O., slechts de overbrenging van den
post voor kosten ten behoeve van de commissie van
voordracht uit het eene fonds naar het andere betref
fende, bleken met op éene na algemeene stemmen aan
genomen te zijn.
Geslaagd voor aardrijkskunde M. O. de heer J.
Bruggeman te Baarland, vroeger leerling aan de H.
B. S. te Goes.
De heer J. H. Thiel Jz., te Middelburg, heeft
akte verkregen voor de Fransche taal (1. o.), en de
heer A. Langejan, mede van Middelburg, akte voor tee
kenen (1. o.)
De heer J. J. Van Elsacker, van Westkapelle,
is geslaagd voor de akte lagere wiskunde (k.) midd.
onderwijs.
Tot onderwijzer aan de openbare school te Som-
melsdijk is benoemd de heer L. Meeuwisse te Baarland.
Zooals gemeld is werd het beroep van den ge
meenteraad van Aagtekerke tegen het besluit van Ged.
Staten, waarbij goedkeuring is onthouden aan het
raadsbesluit tot sluiting der openbare school, door de
Regeering afgewezen en het besluit van Gedep. Staten
alzoo gehandhaafd.
In Maart 11. was de vorige onderwijzer ("hoofd der
school) in die gemeente overleden, en nog steeds bleef
de gemeenteraad in gebreke in de daardoor ontstane
vacature te voorzien. Dientengevolge hebben Gedep.
Staten gebruik gemaakt van het recht, hun bij art.
32 der wet op het lager onderwijs toegekend, en nu
als hoofd dier school benoemd den heer J. v. d. Ende
te Groede.
Het bericht, dat de bisschop van Breda aan de
geestelijken in zijn bisdom verboden zou hebben, om
kinderen, die niet lezen en schrijven kunnen, tot de
eerste communie toetelaten, is, naar wij vernemen,
onjuist gebleken. Waarheid alleen is, dat de bisschop
aan eenige geestelijken, ten plattenlande vooral, ver
zocht heeft pogingen aantewenden ter bevordering van
het geregeld schoolbezoek. (Amst.)
Arrondissevnents-rechtbank te Middelburg.
Zaterdag heeft de rechtbank, tevens in de kosten,
veroordeeld
J. V., 31 j.schippersknecht te Bi'fskens, wegens
hoon tot f15 boete; A. F., 29 j., koopman te
Breskens, wegens mishandeling tot 15 dagen cel
M. S., 24 j., schilder te Goes, wegens openbare dron
kenschap en verzet tegen een bedienend beambte tot
6 dagen cel en eene boete van f5; M. N., 20 j.,
schippersknecht te Ierseke, wegens mishandeling tot
2 maanden cel en f8 boete; F. D., 23 j, werkman
te Eede, wegens diefstal tot 183 dagen cel;A. Van
G., 25 j, landmansknecht te Koewacht, wegens mis
handeling tot 15 dagen cel; J. J. W., 11 j., te
Groede, wegens diefstal tot 3 dagen gev. en P. Van
B., 25 j., arbeider te Driewegen, wegens mishandeling
tot 15 dagen cel en f8 boete.
De rechtbank te Roermond veroordeelde de
beide wethouders, die eenigen tijd geleden bij afwe
zigheid van den burgemeester de deuren van het raad
huis insloegen, ten einde zich daar toegang te ver
schaffen, tot f25 boete of 3 dagen gevangenisstraf
Naar men verneemt, is de zaak van den eige
naar van het Engelsche stoomplezierjacht, die (zooals
we meldden) door een of meer geweerschoten eenige
jongens te Dokkutn wondde, en voorloopig te Leeu
warden is gedetineerd, door het O. M. naar de raad
kamer der rechtbank aldaar verwezen.
Uit Londen wordt aan de Amst. getelegrafeerd,
dat de rechter in de Theems politierechtbank Vrijdag,
op verzoek der Regeering, bevel tot inhechtenisneming
heeft uitgevaardigd tegen twee personen die in Whi-
techapel (Londen) zaken deden als Nederlandsche
kooplieden, een succursaal in Nederland hebbende.
Hun namen zijn Alexander Reeves en Marcus Reeves.
Zij handelden in bloembollen en hun zaak was ge
vestigd in Tenter street, Whitechapel.
Zij worden beschuldigd van oplichting tot een be
drag van f72000.
Van den Gouverneur van Atjeh en onderhoorighe len
zijn onder dagteekening van 12 Oct. de volgende tele-
graphische berichten ontvangen
«Benden den 8en door onze troepen opgezocht.
Wachtten aanval niet af, doch sloegen op de vlucht
vóór een schot gelost was Den lOen opnieuw door
onze troepen aangetast en op de vlucht geslagen
lieten drie dooden en eenige wapenen achter.
Toekoe Ali Pager Ajer werd volgens spionnen-
berichten gewond. Onzerzijds zes niet gevaarlijk ge
wonden. Benden keeren meerendeels naar de boven
landen terug. Alleen Tengkoe di Tirou met de benden
uit Gigieng houdt zich nog in de XXII Moekims op.
Morgen rukken van hier tr oepen uit om de aanwezige
troepen in de XXII Moekims te helpen den vijand
geheel te verjagen. Cholera afnemend. Van 7 tot en
met 9 Oct. werd geen lijder in het hospitaal opge
nomen. Den lOen echter weder twee. Onderbevolking
zijn gedurende de laatste twee dagen ook weer eenige
getallen meer voorgekomen dan van 7 tot 9 Oct. jl."
De Jav. Ct. bevat nog de volgende berichten van
den waarn. Resident der Lampongsche districten over
den toestand aldaar:
Het aantal meuschen, welke bij de ramp van 26 en
27 Augustus zijn omgekomen, kan thans met eenige
zekerheid worden opgegeven, als te zijn totaal 12,539
Inlanders en daarmede gelijkgestelden en 5 Europeanen.
Dit is dus veel minder dan gedacht werd. Men
schatte het op 20,000.
Van de eersten behoorden 484 ter hoofdplaats Telok-
Betong, 1474 in afdeeling Ommelanden van Telok-
Betong, 8337 in de afdeeling Katimbang en 2247 in
de afd. Semangka tehuis; de laatsten waren de klerk
griffier in Semangka, de machinist en de stuurman
van de Gouvernementsstoomer «Barauw", zoomede
een Europeeseh fuselier te Telok-Betong en een kind
van den contröleur van Katimbang.
Het aantal door de zee weggespoelde kampongs be
draagt 95, van welke 9 de hoofdplaats Telok-Betong
vormden, terwijl 44 in de afdeeling Ommelanden van
Telok-Betong en 22 in Semangka waren gelegen.
De noodlijdende bevolking werd van bestuurswege
ondersteund door haar rijst en zout te verstrekken.
De verstrekking van zout geschiedde geheel gratis,
die van rijst in de afdeelingen Katimbang en Se
mangka evenzeer. Ter hoofdplaats en in de Omme
landen van Telok-Betong evenwel, werd slechts aan
hen die niets bezaten rijst om niet verstrekt, aan
anderen werd zij verkocht tegen 6 cent de katti.
Aan de reliefworks namen dagelijks een 60 a 70
man deel.
Het comité voor de noodlijdenden deelt rijkelijk
andere voedingsmiddelen uit, zoomede landbouwwerk
tuigen, kleeren, kook gereedschappen en ander klein
huisraad.
Er werd hard gewerkt aan het oprumen der over
blijfselen van Telok-Betong en de overblijfselen der
andere verwoeste kampongs, aan 't herstellen van wa
terleidingen en wegen.
De zware slagregens evenwel in den aanvang van
October zijn een groot beletsel hierin. De weg naar
Menenga is dientengevolge nog niet voor transport
per as geschikt.
Het is zeer te hopen, dat een algeheele ommekeer
in den toestand van de baai hierin spoedig verbete
ring brenge en de bevolking dientengevolge kunne
worden ontheven van de drukkende di nsten, thans
op haar rustende.
Gelukkig is in de laatste dagen groote verandering
in dezen waar te nemen. Het puin schijnt weg te
drijven althans, over groote uitgestrektheden langs
de kust bij Telok-Betong is de zee geheel open.
Ook de overige wegen in de Ommelanden van Telok-
Betong en in Semangka hebben door de herhaalde
bandjirs zwaar geleden.
De rijstbouw wordt allerwegen hervat, doch heeft
thans met een groot bezwaar te kampen, t. wde
dikke aschlaag, die diep omspitten van den grond vor
dert en het branden van het bosch belemmert. Genomen
proeven doen alles goeds verwachten van den oogst.
De gezondheidstoestand is minder goed. In alle af
deelingen van de residentie kwamen in de laatste
weken cholera gevallen voor nergens ovenwei kon die
ziekte gezegd worden epidemisch te heerschen.
In Semangka is zij nu gelukkig reeds weer geweken.
In Toelang Bawang leed de bevolking aan koortsen.
In de laatste twee etmalen is een aanmerkelijk ver
andering ten goede gekomen in den toestand van de
Lampongbaai.
"Volgens zeggen van deskundigen is de Lampongbaai
voor elk stoomschip bevaarbaar; weliswaar bevindt er
zich nog een puimsteenlaaag in, doch deze wordt door
wind en stroom in- en uitgedreven en is van zoo ge
ringe dikte, dat zij geen bezwaar voor de stoomvaart
opleveren kan.
In de Fransche Kamer zijn bij de behandeling der
begrooting van eei edienst weder enkele poften met
een vrij aanzienlijk bedrag verminderd. De heer Jules
Roche heeft evenals verleden jaar eene reeks van
amendementen voorgesteld, strekkende om de begroo
ting met zes milUoen francs te verminderen. Hij gat
te kennen, dat enkel die posten op de begrooting
mochten voorkomen, die een uitvloeisel zijn van het
concordaat en daarmede in verband staande wetten.
Hoewel hij zich sterk verklaarde voor de scheiding
van kerk en staat, omdat hij die achtte in het belang
te zijn zoowel van de vrijheid van gew< ten als in dien
van den staat zeiven, heeft hij toch dit beginsel niet
vooropgesteld
De Minister van eeredienst, de heer Martin-Feuillée,
antwoordde dat hij de quaestie van de scheiding gaarne
tot eene beslissing zou gebracht zien, doch dat hij die
bij de behandeling der begrooting van eeredienst niet
op hare plaats achtte. Hij betoogde tevens, dat die
scheiding groote moeielijkheden zou opleveren, ja, dat
zelfs vele voorstanders der scheiding, door die moeie
lijkheden in de uitvoering, vermoedelijk in tegenstan
ders zouden veranderen.
De heeren Goblet en Clémenceau hielden tegen de
bewering des ministers vol, dat de geestelijkheid vij
andig gezind was tegen den Staat.
Twee der araendementen van den heer Jules Roche
zijn aangenomenn.l. dat ter vermindering van de
bezoldiging van den aartsbisschop van Parijs van
45,000 francs tot 15,000 francs en dat tot opheffing
der beurzen aan de katholieke seminariën. Bij de be
handeling van dit laatste punt zeide de heer Roche
o. a. «De regeering heeft zich bij het concordaat
niet verbonden tot toelagen aan de seminariën. Het
onderwijs dat er gegeven wordt is gericht tegen de
vrijheid van geweten en tegen de rechten desStaats.
Indien de Kamer het hoofdstuk verwerpt, dan zal het
geld der republiek althans niet besteed worden voor
het onderwijs van den Syllabes."
1 De minister antwoordde dat de opheffing der beurzen
aan de seminariën de opleiding van protestantsche en
joodsche geestelijken zou tegengian, zonder dat dit