1883. N°. 130.
Zaterdag 3 November.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Kunst, Wetenschap en Letteren.
Landbouw en Veeteelt.
Buitenlandsch Overzicht.
-CS=>C2?Ci*CIsCS*-
(iOESCI!
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich; voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COl
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
GOES, 2 November 1888.
Als vervolg op ons bericht van jl. Zaterdag
betreffende polders, die in de eerste jaren van hun
bestaan zijn ingeloopen, kunnen wij mededeelen dat
de navolgende polders bedijkt zijn en ingeloopen in
de daar achtergeplaatste jaren
Tolen.
bedijkt.
bezweken.
polder Anna Vosdijk
1575
1577
Breede Vliet
1560
1566
Nieuwe Vrijberghe
1747
1750
Z. Beveland.
polder Borsele
1616
1617
Frederika
1851
1851
Schenge
1874
1874
1 e landaan w. maatschap. 1852
1853
St. Filipsland.
polder Anna Jacoba
1847
1847
Vijfde district.
Piersenspolder
1864
1864
N. Brabant.
Van der Duijnspolder
1862
1862
Katerspolder
1861
1862
Naar men ons verzekert zal bij den bouw der
nog nieuw opterichten bijgebouwen van de meelfabriek
alhier het terrein dier fabriek electrisch worden ver
licht, opdat de aannemer in de gelegenheid zal zijn
ook des avonds te laten voortwerken.
Aan het telegraafkantoor te Goes zijn in Oct.
jl. verzonden 964, ontvangen 924, opgenomen en ver
der geseind 323, totaal 2211 telegrammen.
De volksvoorlezingen vanwege de werkliedenver-
eeniging Eigen hulp" alhier zullen niet doorgaan. Van
de 10 uitnoodigingen zijn er 8 antwoorden ingekomen,
waaronder slechts 1 toestemmend. Van de overige 2
is nog niets bekend.
De heer mr. J. Moolenburgh te Zieriksee heeft
zijn benoeming tot lid der Eerste Kamer aangenomen.
Z. M. heeft benoemd tot comm. ter inspectie der
dir. bel., invoerr. en acc. te Middelburg P. C. H.
Huvers, klerk ter prov. inspectie aldaar.
De Reichscinzeiger publiceert eene bekendmaking
van den Landdrost te Osnabrück, waarin het verbod
van invoer van schapen uit Nederland wordt verlengd.
De oude centen, welke ingevolge het koninklijk
besluit van 15 October 1883 op 1 Januari a. s. op
houden gangbare munt te zijn, kunnen van heden af
aan alle kantoren der betaalmeesters en van de ont
vangers en kommies-ontvangers der directe belastingen,
invoerrechten en accijnzen ter inwisseling aangeboden
worden op de uren, waarop die kantoren voor het pu
bliek geopend zijn.
Bij het afdeelingsonderzoek van een suppletoire
begrooting van Binnenl. Zaken voor 1883 maakte een
lid der Tweede Kamer bezwaar tegen de uitgaven, ver
oorzaakt voor het bevorderen van de koepokinenting;
de meerderheid achtte echter een bespreking van dat
onderwerp beter op haar plaats bij de begrootings-
debatten.
Eenige leden waren van oordeel, dat de suppl. aan
vraag van 650.000 voor de 30 pet. onderwijs-sub-
sidiën aan de gemeenten in verhouding tot de dit jaar
nog te vervullen behoefte, met minstens 150.000
kan worden verminderd.
Naar aanleiding van het schrijven vandenLon-
denschen correspondent der N. R. Ct. heeft de Midd. Ct.
gemeend inlichtingen te moeten vragen aan het bestuur
der maatschappij «Zeeland". Dit bestuur heeft haar
gemachtigd te verklaren, dat tusschen de maatschappij
en de «Great Eastern" geenerlei onderhandelingen om
trent een stoomvaartverbinding tusschen Vlissingen en
Harwich zijn noch worden gevoerd.
Bij de behandeling der begrooting, die in de
meeste gemeenten op het laatst van October plaats
heeft, is, voor zoove|: wij ze nagingen, nergens de
mogelijkheid ter sprake gebracht nog veel minder
erop gerekend dat de gemeenten het 4/5 der op
brengst van het personeel zouden verliezen. Nochtans
is dit door den heer Grobbée voorgesteld als tijdelijke
maatregel, om te voorzien in den dienst van het vol
gende jaar. Algemeen schijnt dus de overtuiging, dat
dit plan niet zal worden uitgevoerd, zoo vast te staan,
dat niemand het zelfs der moeite waard achtte, om
er ook maar op te zinspelen.
Zulk een eenparige onverschilligheid voor zijne plan
nen is voor een Minister van financiën verre van
vleiendzelfs een woord van bestrijding werd het niet
waardig gekeurd. Het plan is eenvoudig doodgezwegen.
{Arnh. Ct.)
Uit Nijkerk, waar het Woensdagavond rustig
is gebleven, wordt geschreven«In de laatste Raads
vergadering alhier is onder anderen gelezen een missive
van den Commissaris des Konings in Gelderland
daarin mededeelende, dat Z. M. de Koning met groot
leedwezen de aangenomen houding en de gevolgde ge
dragslijn heeft vernomen van de gemeentebesturen van
Ede, Barneveld en Nijkerk in de zaak van de stoom
tram EdeNijkerk, en vauwege Z. M. aan die gemeen
tebesturen berichtende, dat het het verlangen van Z. M.
is, dat zij in elk opzicht krachtdadig de pogingen van
baron Van Goltstein zullen ondersteunen."
Het Vaderland zegt daaromtrent«Hoe de commis
saris des Konings het met zijn plicht heeft kunnen
overeenbrengen, op dergelijke wijze pressie te oefenen
op een gemeenteraad, verklaren wij niet te begrijpen.
Een raadsbesluit, dat in strijd is met de wet of
het algemeen belang, kan ter vernietiging worden
voorgedragen. Bestaat zulk een strijd niet, dan heeft
geen autoriteit het recht, op de vrijheid van den raad
om te besluiten, gelijk hij wil, inbreuk te maken. En
pogingen tot intimidatie, als in dezen door den Com
missaris des Konings in Gelderland zijn beproefd, om
een Gemeenteraad te bewegen zijn onafhankelijkheid
prijs te geven, zijn te afkeurenswaardiger, naarmate
de personen van wie zij uitgaan, hooger zijn geplaatst."
Naar de iV. R. Ct. verneemt zijn de statuten
van het Adder-fonds door Z. M. den Koning goed
gekeurd en is dat lichaam als rechtspersoon erkend.
In de N. P.ott. Ct. schrijft men uit N.-Beveland
De werkzaamheden aan de zeesluis van den Willem
polder onder de gemeente Wissekerke zijn voor 't
oogenblik gestaakt, om de 7 polders, wier water door
deze sluis gelost moet worden, van het overtollige
water te bevrijden. Langen tijd werd er geklaagd
over den slechten waterafvoer, tot eindelijk het pol
derbestuur besloot door verlaging van de genoemde
zeesluis te beproeven het gebrek te verhelpen. In het
voorjaar reeds besloten, wachtte men evenwel tot voor
korten tijd uitvoering aan dat besluit te geven, zeer
ten ongerieve van verscheidene landbouwers, die door
de vele regens in 't laatst van September en deze
maand als 't ware verdronken, zoodat de weiden van
sommigen reeds meer dan 3 weken onder water staan.
Van een weinig roekeloosheid is men ten deze niet
vrij te pleiten, door wat oordeelkundiger de zaak te
hebben aangevat, wat vroeger te zijn begonnen en wat
krachtiger te hebben voortgegaan, zou men in staat
geweest zijn, geruster den regentijd af te wachten en
veel last en schade te voorkomen. Ook is het niet
te ontkennen dat er gevaar dreigt, dewijl ter zijde
van deze sluis in den zeedijk eenige gaten zijn gevallen,
die bewijzen dat het water van de Zandkreek ook aan
de zuidzijde van dit eiland zijne geheimzinnige werk
zaamheid ter vernieling voortzet.
De beschuttende kracht der vaccinatie en revac-
cinatie bleek onlangs recht duidelijk uit het volgende;
In het armen- en ziekenhuis te Hakner (Londen) werd
een zieke opgenomen, omtrent wiens ziekte men in
den aanvang niet in 't reine was. Eerst na eenige
dagen bleek het dat de patient aan pokken leed,
waarna hij naar het pokkenhospitaal vervoerd werd.
Teneinde de verdere verspreiding in de eerste inrich
ting te voorkomen, werden alle bewoners (met uitzon
dering van 7) ingeënt, en ofschoon tot die uitvoering
bij ca. 800 personen eenigen tijd werd vereischt, zoo
kwamen daarna slechts 7 gevallen van pokken voor
bij de genoemde niet ingeënten.
Vanwege het bureau voor microscopisch onder
zoek, onder leiding van den heer Van Ledden Hulse
bosch, te Amsterdam, ontving het Handelsblad de
mededeeling, dat, na het eten van ingelegde paling, in
verschillende vischhuizen gekocht, vele personen onwel
zijn geworden en geneeskundige hulp hebben ingeroepen.
Het onderzoek leerde, dat de visch en de gelei vrij
waren van schadelijke zware metalen, maar dat de visch
bedeeld was met eene aanzienlijke hoeveelheid splijt
zwammen (bacteriën) van bijzonder groote afmeting.
In de Midd. Ct. wordt gevraagd, of hierbij ook niet
de azijn in het spel kan zijn.
Sint-Maartensdijk. Gedurende de maand October
werden aan het telegraafkantoor alhier ontvangen 168
telegr.; verzonden 154; opgenomen en verder geseind
309. Totaal behandeld 631 telegrammen'.
Sint-Annaland. Voor de noodlijdenden in Ned. Indië
is alhier bijeengebracht 54,20.
Vlissingen. Op het Rijkstelegraafkantoor alhier
werden gedurende de maand October 5251 telegrammen
behandeld. Hiervan werden aangeboden 2452, ontvan
gen 1057, overgenomen en verder geseind 1742.
Maandag jl. heeft te Arnhem de eerste bijeen
komst plaats gehad van de Commissie tot voorberei
ding van herziening der wetgeving op het notariaat.
Men weet, dat het voorschrift omtrent het ver
plichte kerkgaan der cadets aan de Kon. Milit. Aca-
I demie onlangs in dien zin gewijzigd isdat op ver
zoek van ouders of voogden de cadets niet meer ge
dwongen zijn ter kerk te gaan, maar het aan hunne
eigen verkiezing zal zijn overgelaten. Thans hebben
sedert den aanvang van het tegenwoordig studiejaar
reeds ruim honderdvijftig cadets, grootendeels van het
2e, 3e en 4e jaar, na verzoek van ouders of voogden,
van de verleende vrijheid gebruik gemaakt, zoodat er
van geen gedwongen kerkgaan aan de Mil Academie
meer sprake kan zijn. Naar het zich laat aanzien
zal het getal nog steeds toenemen. (JV. v. d. D)
Dr. Kuyper is op uitnoodiging van de Trans-
vaalsche deputatie naar Londen vertrokken, om met
haar over onderscheidene aangelegenheden te raad
plegen. Std
Tot leden van het kiescollege der Ned. Her
vormde gemeente te Goes zijn bij eerste stemming
herkozen en gekozen de heeren A. De Bruijne, A.
Visser, J. Schouwenburg, A. Verburg, H. M. Wierts
Van Coehoorn, D. Kodde, en bij herstemming gekozen
de heeren E. Kerkhove, P. Van Dullemer, L. De Beste
Wz. en J. W. Van de Weert Wz.
De bevestiging en intrede van ds. R. Bokma
te Krabbendijke zal plaatshebben op den 4n November
e. k., des namiddags te 2 uren. Als bevestiger zal
des voormiddags optreden ds. B. Wielinga, predikant
te Kruininge.
Ds. Segboer te Hoogvliet heeft voor het beroep
naar St. Annaland bedankt.
Op bevel van den heer Paredis, R. K. bisschop
te Roermond, zal er op een door de heeren pastoors
der respectieve parochiën te bepalen Zondag of feestdag
in alle kerken van zijn bisdom eene collecte gehouden
worden ten behoeve der slachtoffers van de ramp op
Krakatau.
Ierseke. Tot onderwijzer aan school II alhier is
benoemd de heer E. Nieuwenhuijse, kweekeling aan
die zelfde school.
Ontslagen eervol, op verzoek, mej. Timans als
hoofd eener school te Bergen-op-Zoom.
Aan den heer C. Van Dijk, hoofd eener lagere
school te Ter-Neuzen, is een pensioen verleend van
1037.
Tot onderwijzeres aan de school met den bijbel
te Charlois is benoemd mej. J. F. Schell te Zieriksee,
die de benoeming heeft aangenomen.
Kinderarbeid. Naar de wet op den kinderarbeid,
die met Mei in Rusland in werking is getreden, mogen
er geen kinderen beneden 12 jaren in de fabrieken
arbeiden. Van 12 tot 14 jaren mag er niet langer
dan acht uren per dag gewerkt en moet de school
drie uren dagelijks bezocht worden. Tengevolge dezer
bepaling zullen 100,000 kinderen, die in fabrieken
of op andere plaatsen te Petersburg of voor die plaats
arbeiden, in de termen van verplicht onderwijs vallen.
Verscheidene aanzienlijke industriëelen richten op eigene
kosten scholen op bij hunne fabrieken.
Zorg voor de oogen. De oogarts Dr. Steffan
te Frankfort vestigt de aandacht op eene bezigheid,
die zeer gevaarlijk is, nl. de in de Fröbel-scholen
veelvuldig voorkomende vlechtwerken, het uitprikken
van figuren en het teekenen tusschen vierkantjes. Al
deze werkzaamheden zijn zeer nadeelig voor het jeug
dig oog. Dr. Steffan verdedigt zich tegen het vermoe
den, als zoude hij de verdiensten van Fröbel willen
verkleinen, doch hij merkt zeer terecht op, dat in
Fröbels tijd de oogheelkunde nog niet dien trap van
ontwikkeling bereikt had als tegenwoordig.
Wij vestigen met een enkel woord de aandacht
op het concert, dat Dinsdag 6 November in de socië
teit V. O. V. gegeven zal worden door mejuffrouw
Augusta Köttgen en de heeren Wensink. Hoewel
voor het Goesche publiek eene vreemde, is mej. Köttgen
in de kunstwereld blijkens tal van berichten uit Duitsch-
land en ook uit ons land geene onbekende en de
bijval, dien zij overal, zoowel in Duitschland als in
België en Nederland verwierf, en die ook aan het
viool- en pianospel van de heeren Wensink ten deel
viel, zal, naar wij vertrouwen, velen aanleiding geven
Dinsdag a s. het concert bijtewonen.
Wij ontvingen hierover ook nog het volgend schrijven
van een in dezen zeker zeer bevoegd beoordeelaar, den
heer G. Samans alhier;
«In de Goesclie Courant van gisteren las ik de aan
kondiging van het concert, a. s. Dinsdag te geven
door mej. Aug. Köttgen en de heeren Wensink.
Uit talrijke recensiën in buitenlandsche couranten
heb ik vernomen, dat mej. K. in het bezit is van eene
schoone, sonore, sympathische, welgeoefende en om
vangrijke altstem, en aan deze eigenschappen eene
zielvolle voordracht weet te paren.
De heeren Wensink heb ik als zeer talentvolle Neder-
landsche toonkunstenaren hooren roemen.
De heer Joh. Wensink vooral moet zoowel een
uitstekend pianist als violist zijn."
De heer Z. b. Van der Bilt La Motthe heeft
pogingen in het werk gesteld om dezen winter nog
enkele voorstellingen van «Het Nederlandsch Tooneel"
in deze stad te doen plaatshebben. Aanvankelijk zijn
deze pogingen met goeden uitslag bekroond, althans
de Rotterdamsche Afdeeling beeft bericht gezonden,
dat zij op Vrijdag 23 November a. s. hier zal
optreden, mits haar eene som van 300 kan gega
randeerd worden.
Daar de vorige opvoering netto circa 200 heeft
opgebracht, zal nog slechts een garantiefonds van 100
worden vereischt. Om dit fonds te verkrijgen zal de
heer La Motthe eerstdaags een lijst laten circuleeren.
Het is te verwachten, dat dit werkelijk geringe bedrag
spoedig zal bijeengebracht zijn.
Naar het Vad. verneemt, is het bericht van
den schrijver der «Brieven uit de Hofstad" in de
Arnh. Ct., dat de Prins van Oranje eene uitgifte van
brieven van Z. K. H. Prins Frederik voorbereidt,
onjuist.
Om allerlei groenvoeder in kuilen te bewaren,
is het noodzakelijk, alle lucht daaruit te verwijderen,
voordat de inhoud warm wordt, of er gisting begint.
Door het opleggen van zware lasten op het in kuilen
gestorte groenvoeder bereikt men dit doel slechts ge
deeltelijk, daar de aangewende drukking zich ternau
wernood dieper dan tot de helft van den hoop en niet
tot alle deelen van den inhoud voortplant, en daaren
tegen voor een groot deel van de ingesloten lucht een
beletsel is om te ontwijken Bovendien eischt deze
manier van handelen zijwanden, die eene aanmerkelijke
drukking kunnen verdragen, terwijl het door de druk
king naar beneden gejaagde, uitgeperste vocht op den
bodem der kuilen bijeenvloeit, en daar begint te gisten.
Om een en ander te. voorkomen, moet eene methode
dienen, die door Samuel Oolcord, te Dover (in Mas
sachusetts) in practijk is gebracht
Colcord maakt voor het in maken van zijn groen
voeder gebruik van uit planken met metalen buizen
voorziene kasten, die op slechts eene matige drukking
berekend zijn. Op den bodem van zulk eene kast
ligt een raam van met gaatjes voorziene buizen, die
met éene of meer aan de buitenzijde aangebrachte
rechtopstaande buizen in verbinding staan. De liggende
buizen dienen voor het afvoeren van het zich onder
in ds kast verzamelende vocht, de rechtopstaande voor
het wegvoeren van de uit de kast opstijgende gassen,
uit welker reuk en temperatuur (door het laten in
zakken van een thermometer te bepalen), de toestand
van den inhoud kan nagegaan worden. Een tweede
stel van zulke buizen is met behulp van eenige latten
te halver hoogte van de kast aangebracht. Men kan
trouwens deze buizenstelsels naar goedvinden vermeer
deren, maar bedenke, dat bij het ontladen van den
kuil de blootkomende buizen verwijderd moeten wor
den. Naar wordt opgegeven, moet bij dergelijke in
richting de lucht snel en volkomen worden uitgedreven,
zelfs onder slechts matigen druk, veel beter dan zonder
zulke buizen, en is men in staat den toestand van het
ingekuilde voeder te controleeren, terwijl, naar er
wordt bijgevoegd, de mogelijkheid bestaat om, door
bijvoeging van daarvoor geschikte zelfstandigheden,
gisting van den inhoud te voorkomen. (Ldb. Ct.)
Het debat over Tongkin is Woensdag in de Fransehe
Kamer voortgezet. Ditmaal was het hoofdzakelijk de
heer Clémenceau, die de regeering aanviel. Veel nieuws
werd er overigens niet verkondigd. In hoofdzaak wer
den dezelfde argumenten tegen het beleid der regeering
aangevoerd als den vorigen dag door de heeren Granet
en Périn waren gebezigd, waardoor natuurlijk ook de
premier van het ministerie, Jules Ferry, weinig anders
kon tegenwerpen dan Dinsdag door de regeering
was geantwoord. Ten slotte werd met groote meer
derheid (339 tegen 160 stemmen) aangenomen de
volgende motie van den heer Paul Bert:
«De Kamer, de door de regeering genomene maat
regelen ter bescherming van de belangen en de eer
van Frankrijk goedkeurende en vertrouwen stellende
in hare vastberadenheid en behoedzaamheid om de uit
voering te verzekeren van de bestaande tractaten, gaat
over tot de orde van den dag", nadat de eenvoudige
orde van den dag, waarmede de regeering geen ge
noegen nam, met 339 tegen 194 stemmen was ver
worpen.
Het schijnt maar al te waar te zijn, wat verschil
lende Spaansche bladen dezer dagen meldden omtrent
de onlusten in Portugalnamelijk dat daaromtrent
de berichten over het algemeen veel gunstiger luiden,
dan de toestand schijnt te zijn. Ook de onlangs plaats
