1883. N°. 127.
Zaterdag 27 October.
70ste jaargang.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Landbouw en Veeteelt.
Rechtszaken.
^O-
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau "X
van N1JGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoepers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
GOES, 26 October 1883.
Wij herinneren belangstellenden aan de bijeen
komst, welke morgen (Zaterdag)avond in »de Prins
van Oranje" zal gehouden worden ter bespreking van
de oprichting eener nieuwe harmonie. Het gemis daar
van wordt hier tezeer gevoeld, dan dat het noodig
zou zijn tot eene groote opkomst aantesporen. Wij
vertrouwen dat de handen ineen geslagen zullen
worden om het in dezen door den heer Van der Bilt
La Motthe genomen initiatief te steunen.
In de gisteravond gehouden vergadering is door
den Voorzitter, dr. A. W. Van Campen, uitgebracht
het navolgend
VERSLAG
van den toestand van het Departement Goes der
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen en van
de aan haar verbondeu inrichtingen over het
jaar 1882/83.
»In het bestuur van ons departement is eene vaca
ture ontstaan, tengevolge van het vertrek naar elders
van den heer Van de Pauwert, en vervuld door de
benoeming van den heer De Visser.
Het aantal leden is met vijf verminderd. Het be
hoeft juist niet bijzonder lang z >o voorttegaan, of ons
departement heeft opgehouden te bestaan.
Uit de rekening van onzen penningmeester is u ge
bleken, dat onze financiën in een bevredigenden toe
stand verkeeren. Dit is alleszins natuurlijk, want
wij zetten eenvoudig de tering naar de nering.
Lezingen zijn er in dit jaar niet gehouden. Geen
wondér, lezers uit onze naaste omgeving vinden geen
hoorders en zijn dus niet te bekomen lezers van elders
zijn meer gewijd en ook wel te bekomen, maar zij
zijn duur en wij hebben geen geld.
Toch hebben wij twee samenkomsten gehad. De
eene van de leden onderling, zeer huiselijk, ter viering
van den 25en bestuurdersverjaardag van den heer
Van der Bilt La Motthe. De andere, meer openbaar,
bij gelegenheid, dat aan Adriana Moerman het eere
metaal werd uitgereikt wegens 50jarig dienstbetoon
aan eene en dezelfde familie. De laatste samenkomst
werd opgeluisterd door de voorstelling van Janus Tulp,
waarop de Rederjkerskamer «Aurora" ons vergastte.
Beide samenkomsten hadden ten doel den jubilarissen
hulde te brengen voor hetgeen zij, elk in den eigen
kring, goeds gedaan hadden.
Uit een kleine som, door de algemeene vergadering
ter beschikking van het hoofdbestuur gesteld tot on
dersteuning van enkele bibliotheken, ontving ons De
partement f25. Eene poging door uw bestuur, volgens
uwe lastgeving, aangewend, om van leden en niet-leden
eenige bijdragen voor dezelfde instelling te bekomen,
had tot resultaat, dat ingeteekend werd voor f35 aan
bijdragen in eens en voor f 20 aan jaarlijksche.
Op voorstel van een onzer leden hebben wij besloten,
ons tot den raad dezer gemeente te wenden met het
verzoek, dat hij maatregelen mocht nemen, om het
schoolverzuim, ontstaan tengevolge van veldarbeid, tegen
te gaan.
Op het daartoe strekkend adres is bericht ingekomen,
dat dat verzuim niet van dien aard was, dat maat
regelen daartegen noodig konden geacht worden.
Uit de rekening hebt gij bovendien vernomen, dat wij
nog steeds blijven voortgaan, de renten te ontvangen en
aan het Comité tot wering van schoolverzuim uitte-
keeren van een fonds, waarvan genoemd comité het
vruchtgebruik heeft.
In de statuten van de vereeniging »Ue Ambachts
school" is eene verandering gebracht, volgens welke
de drie leden, die ons departement tot dusver afvaar
digde naar het bestuur der schoolvoortaan ook zit
ting zullen hebben in het bestuur der vereeniging.
Hoe het in het afgeloopen jaar met onze sehool-
spaarbank en onze bibliotheek gegaan is, zult gij uit
den mond van HH. rapporteurs vernemen.
Voor ik daartoe de gelegenheid open, kwijt ik
mij van eenen aangenamen plicht door, ook uit uwen
naam, hun en allen, die aan den bloei van genoemde
instelling een grooter of kleiner deel van hunne krachten
gewijd hebben, mijnen dank te brengen."
Van de bedoelde rapporten zullen wij in ons volgend
nommer een uittreksel leveren.
Van bevoegde zijde wordt ons medegedeeld, dat
de ramp, die verleden week den Zimmerman-polder
is overkomen, bij nieuw ingedijkte polders volstrekt
geen ongewoon verschijnsel is, en dat er zeer vele
voorbeelden zijn aantewijzen van polders, waarbij in
het eerste of tweede jaar na hunne indijking eene
doorbraak van grooteren of kleineren omvang is voor
gekomen.
Een der redenen, waarom bij den Zimmerman-polder
de gevolgen der ramp zoo groot zijn, schijnt daarin
gelegen dat de grond, waarvan de dijk is opgeworpen,
binnendijks is verkregen, waardoor langs den voet van
den binnenbermweg een breede bermsloot is ontstaan.
Bij iedere wisseling van het getij stroomt thans het
Scheldewater met kracht door deze sloot in en uit
den polder en schuurt daarbij 'groote stukken gronds
weg. Daarom is men dan ook Woensdag jl. begonnen
met westelijk van de doorbraak een dam door de
bermsloot te maken, om zoodoende het in- en uit-
stroomen van het water te beletten. Tot laat in den
avond is dit werk voortgezet,' doch door het onstuimige
weder in den nacht van Woensdag op Donderdag was
daaraan weer schade toegebracht. Gisteren is het werk
echter met kracht voortgezet en men hoopte den dam
des avonds genoegzaam sterk te hebben kunnen maken
om voor verdere vernieling gevrijwaard te zijn.
Wanneer de dam gereed is, zal er binnenwaarts om
de plaats van de doorbraak een nieuwe dijk worden
gelegd, die 600 M. lang zal worden en waarvan het
profiel reeds op het terrein is afgebakend. Het geheele
werk geschiedt onder leiding van dhr. Lambrechtsen,
provinciaal ingenieur alhier.
Omtrent de vergadering van het bestuur der
Ned. vereeniging van gemeenteambtenaren, met de
afgevaardigden der locale vereenigingen, jl. Woensdag
te Utrecht gehouden tot regeling in het algemeen van
het examen voor aspirant-secretarissen, kunnen wij
nog het volgende mededeelen.
Nadat de Voorzitter van gezegd bestuur, de heer
mr. W. J. Van Woelderen baron Rengers, de afge
vaardigden had welkom geheeten, werd voorgesteld
en goedgevonden als leiddraad voor de behandeling der
zaak te nemen het bekende schema van den heer J. Bosch
Bruist, burg. van Nieuw Leusden en secretaris der
vereeniging, ofschoon het bestuur zich niet met dat
schema in zijn geheel vereenigde en vertrouwde, dat
dit ook bij de afgevaardigden het geval zou zijn.
Allereerst rees de vraagzullen twee soorten van
diploma's, zooals het schema wilde, ingesteld worden,
of zal men zich met een vergenoegen Uitgaande van
het beginsel, dat men eene nieuwe zaak, die wel de
sympathie van velen, maar nog niet van allen weg
draagt, zoo eenvoudig mogelijk op touw moet zetten
en de ervaring kan leeren, of verandering noodig is,
werd besloten, dat slechts éen diploma, na afgelegd
examen volgens programma Ades gevorderd nog
vereenvoudigd, zou worden beschikbaar gesteld.
Nu behandelde men de vraagzal éene commissie
voor het geheele rijk, of zullen provinciale commissiën
ingesteld worden Aan den eenen kant werd aange
voerd, dat éene commissie de eenvormigheid van het
examen zou bevorderen, doch daartegenover stond
de vrees, dat de afstand, dien vele aspiranten dan
zouden moeten afleggen om de plaats van het examen
te bereiken, hen zou afschrikken. Het denkbeeld werd
geopperd, om éene commissie in te stellen, en dat deze
zich zou verplaatsen, om in drie of meerdere gemeen
ten gelegenheid te geven voor het examen, doch dit
werd verworpen, daar men het beter achtte dat het
examen voor alle aspiranten op denzelfden dag plaats
vond. Ten slotte werd bepaald drie commissiën in
te stellen, en de provinciën des lands te combineeren.
Groningen, Friesland, Drente en Overijsel werden saam-
gevoegd; Gelderland, Utrecht, Noord-en Zuid-Holland
zullen de tweede groep vormen, en Zeeland, Noord-Bra
bant en Limburg de derde vereeniging uitmaken. De
plaats voor het examen zal door het bestuur der vereeni
ging in overleg met de commissie wie het geldt, worden
aangewezen. Elke commissie zal bestaan uit vijf leden,
alseen lid van gezegd bestuur, dat als voorzitter
zal fungeeren en vier leden, door dat bestuur, op
aanbeveling van de aanwezige afgevaardigden te be
noemen, uit de leden der Ned. vereeniging. De aan
beveling moet vóór 1 Januari 1884 hij het bestuur
zijn ingekomen de benoeming geschiedt vóór 1 Maart
daaraanvolgende, waarna eene vergadering van de
commissiën zal worden belegd tot vaststelling der werk
stukken van het examende tijd voor het eerste
examen werd bepaald op Juni 1884. De leden der
commissiën zullen gedefrayeerd worden uit de kas der
vereeniging, terwijl de door de aspiranten te storten
gelden (ƒ5 voor ieder die deelneemt aan het examen)
ten bate der vereeniging komen. De oproeping tot
deelneming aan het examen zal geschieden in de ad
ministratieve bladen, met bepaling, dat men zich uiter
lijk veertien dagen daarvoor moet aanmelden.
Vervolgens werd het programma voor het examen
in behandeling genomen, en werden de eisehen voor
een diploma na ampele bespreking vastgesteld als volgt
tt. Kennis der Ned. taal en het schrijven eener
goed leesbare hand, een en ander te beoordeelen naar
het schriftelijk werk-
b. Bedrevenheid in de vier hoofdbewerkingen van
de rekenkunst, met de leer der evenredigheden, der
gewone en der tiendeelige breuken.
C. Algemeene kennis van de staatkundige aardrijks
beschrijving van Nederland en zijne overzeesche be
zittingen.
d. Kennis van het bestuur van den staat, de pro
vincie en de gemeente in Nederland, volgens de grond-,
provinciale en gemeentewet.
e. Bekendheid met die bepalingen der wetten en
algemeene maatregelen van inwendig bestuur, waarvan
de uitvoering of de medewerking tot uitvoering aan
de gemeentebesturen opgedragen is.
f. Bekendheid met de wetten op het recht van
zegel en registratie, voor zoover de gemeentebesturen
daarbij betrokken zijn.
g. Bekendheid met de bepalingen van het burg.
wetb., die den burgerlijken stand betreffen.
h. Proeven van practische bekwaamheid.
Een scherp woord van afkeuring werd door den
voorzitter, onder luide en algemeene instemming der
vergadering, uitgesproken over de wijze waarop de
zaak van het examen door sommige vereenigingen en
nieuwsbladen bejegend is. Vooral werd gegispt een
artikel in het Overveluwsch Weekblad van 6 October,
hetwelk gesignaleerd werd als getuigende van onkunde
of van kwade bedoelingen.
Onder dankbetuiging van een der afgevaardigden
aan het bestuur der Ned. Vereeniging voor het nemen
van het initiatief in deze belangrijke zaak, en met
den wensch dat de pogingen zullen slagen, werd de
vergadering gesloten.
Naar aanleiding van het door ons uit Floralia
overgenomen bericht omtrent het vinden van een ra
dicaal middel tegen de trichinenziekte heeft de heer
A. Van Selms, arts te Ierseke, zich in het belang dezer
zaak gewend tot den in het bericht genoemden pro
fessor Tachimirow te Moskou en van dezen een zeer
beleefd schrijven ontvangendat de heer Van Selms
ons ter inzage zond en waaraan wij het volgende ont-
leenen
»Tot mijn leedwezen zijn noch ik noch iemand
mijner confrères in staat om trichinose, eenmaal ont
wikkeld, te genezen. Ziehier wat van de zaak is.
Ongeveer 4 jaar geleden heeft zich aan het «bureau
medical" te Moskou aangemeld zeker Oostenrijksch
handelaar in drogerijenmet verzoek om een brevet
voor een onfeilbaar middel, dat hij, naar zijn zeggen,
tegen de trichinen liad uitgevonden.
Mij werd het onderzoek van dit middel opgedragen
en daarvan bleek mij het volkomen gemis aan genees
kracht in dezen Het was niets dan gentiaan op bran
dewijn (radix Gentian® luteas).
Het verzoek van den kwakzalver werd mitsdien van
de hand gewezentoch heeft hij, daarbij misbruik
makende van mijn naam zijn valsch bericht zoowel
in Amerika als in Europa weten te verspreiden, gelijk
mij uit talrijke ontvangen verzoeken om nadere in
lichtingen gebleken is."
Eergisteren is in »de Prins van Oranje" alhier,
onder leiding van den heer Filet, burgemeester van
Ierseke, eene vergadering gehouden, ter bespreking
van den aanleg van een tramweg tusschen Wemel-
dinge, Iersekendam, Ierseke, Kruininge en Hansweerd
in aansluiting met den staatsspoorweg te Viake.
De bijeenkomst heeft tot geen praktisch resultaat
geleid. Dr. L. De Leeuw, van Wemeldinge, gaf in
de vergadering nog het denkbeeld aan, om, zoo de
tram tot stand kwam, in verbinding daarmede een
stoombootdienst van Zieriksee naar "Wemeldinge in
het leven te roepen.
De poging van den heer Filet om op deze wijze de
oesterhandel met den spoorweg in verbinding te bren
gen verdient voorzeker allen lof.
De heer G. J. Van der Weeldirecteur der
gemeente-reiniging te Dokkum, is benoemd tot admi
nistrateur der gasfabriek aldaar.
De Londensche correspondent der N. R. Ct.
schrijft o. a.
Naar ik verneem, zijn er al sedert eenigen tijd on
derhandelingen gaande tusschen de «Great Eastern-
spoorwegmaatschappij" en de stoombootmaatschappij
«Zeeland" over het totstandbrengen van een nieuwen
dagdienst via Vlissingen. Sedert de verhouding tus
schen Utrecht en Vlissingen aan den éenen, en de
London-, Chatham- en Dover-maatschappij aan den
anderen kant, nopens Queenboro, weer minder vriend
schappelijk is geworden, schijnen de plannen der stoom
vaartmaatschappij «Zeeland", om eene gemeenschap
te openen met nieuwe menschen, andermaal meer op
den voorgrond getreden te zijn.
Tusschen Harwich en Vlissingen zou terstond een
stoomdienst kunnen aanvangen. Het heette in het
voorjaardat de «Great Eastern"-spoorwegmaat-
schappij geene bevoegdheid heeft om stoombooten in
de vaart te brengen, anders dan tusschen Harwich
en Rotterdam en Antwerpen. Dit is ten eenemale
onjuist. Ik heb sedert de charters der maatschappij
erop nageslagen, en kan staven dat zij, krachtens die
oorkonden, behalve met Rotterdam en Antwerpen,
eene eigen stoomgemeenschap mag onderhouden met
Vlissingen, Harlingen en Geestemunde. Dit is niet
onbelangrijk te achten, indien b. v. de «Great Eastern"-
'spoorwegmaatsehappij in overleg met en onder mede
werking van de stoomvaartmaatschappij «Zeeland"
en van de maatschappij tot exploitatie van Staats
spoorwegen, hare booten tusschen Parkeston (Harwich)
en Vlissingen wilde laten loopen, om beurten met die
der stoomvaartmaatschappij «Zeeland".
Een dagdienst zou, dat behoeft geen betoog, vele
geriefelijkheden bieden.
Volgens mededeeling van Zr. Ms. gezant te Berlijn
heeft ook de overheid te Munster en te Trier, te re
kenen van 18 dezer, den invoer van Nederlandsch vee
verboden.
Vee echter, dat reeds vóór dien datum in Nederland
met bestemming naar Duitschland is verkochtkan
alsnog worden ingevoerd tot het einde der loopende
maand, onder voorwaarden als vermeld zijn in de St. Ct.
van 21 en 22 dezer.
De gezondheidstoestand van Z. K. H. prins
Alexander, prins van Oranje, is in de laatste dagen
aanmerkelijk verbeterd. De prins houdt echter nog
zijne kamer.
Men verneemtdat de Tweede Kamer op 6 of
7 November weder bijeenkomen zal.
Dhr. Feringsga, candidaat te Amsterdam, is
beroepen tot predikant bij de herv. gemeente te
's-Heerenlioek.
Men schrijft ons uit Waarde:
Er heerscht hier in den laatsten tijd, op kerkelijk
gebied, heel wat beweging. Een diaken, die reeds
vóór ruim een half jaar zijn ontslag schriftelijk heeft
aangeboden, blijft nog steeds in functieterwijl deze
heer met zijn ambtsbroeder (diaken) ijverig medewerkt,
om die beweging voedsel te geven.
Nadat hun toeleg, om een geheel onbevoegde voor
de gemeente te doen optreden, mislukt is, spannen zij
al hunne krachten in, om toch tot hun doel te ge
raken. Een van die twee lieeren heeft zijne werk
plaats ontruimd en doet die nu tot een oefenings-
lokaal inrichtenterwijl onze (diaken ex-diaken de
zaak geldelijk schijnt te steunen. Of deze heeren, ge
roepen optebouwen, hunne roeping naar eisch vervulh-n,
iaat ik aan het oordeel van het denkend publiek over.
De «St. Ct." bevat een koninklijk besluit, waarhij
ter zake eener behoorlijke inrichting van het lager
onderwijs boven de vergoeding van 30 pet., bedoeld
bij art. 45 der wet op het 1. o., een subsidie wordt
verleend aan de gemeente Ellewoudsdijk van ƒ7700,
Heinkenszand van ƒ4150 en Sluis van ƒ5000.
Iemand te Appelscha heeft van éen uitgezaaiden
roggekorrel 14 aren geoogst, bevattende circa 1060
korrels.
Uit Californië ontvangt men bericht omtrent eene
nieuwe graanpest. Een farmer uit de nabijheid van
Stockton deelt het volgende mede omtrent dit onaan
gename verschijnselopmerkzaam geworden, dat eenige
aren leeg, andere verschrompeld waren, onderzocht hij
ze nauwkeurig en bevond, dat aan de halmgeleidingen
nietige rupsen zaten, zoo klein, dat hij zich voor de
waarneming van een vergrootglas moest bedienen. De
diertjes vertoonden zich toen als maden of rupsen met
lichtroode vlekken op den rug. Zij vreten in de halm
geleidingen door en zuigen de levenskracht uit het
graan,zoodat de toevoer van sappen naar de aar wordt
afgesneden. Nadat het graan gemaaid was bleken de
geleidingen der stoppels vol met, levende maden te zijn.
Vrij algemeen werd tot nutoe aangenomen dat
de aardappel zijn vaderland heeft in Peru, vanwaar
Drake h«n het eerst zou hebben medegenomen. De
Californische botanist Lemmon heeft nu echter uitge
maakt dat het ware land van oorsprong de staat
Arizona is (in Noord-Amerikn), waar het nu zoo alge
meen verbreide voedingsmiddel nog op de bergen op
groote schaal in het wild groeit. Deze ontdekking
zou ter bevestiging kunnen strekken van de stelling,
dat Sir Walter Raleigh in 1586 voor het eerst den
aardappel in Europa heeft gebracht, en dat wel uit
den staat Virginia (eveneens in Noord-Amerika).
De zaak der millioenenjuffrouw werd gisteren voor
het hof te 's-tlage voortgezet. De Minister van Jus
titie en de burgemeester van den Haag woonden een
gedeelte der zitting bij, zoo ook de vroegere beklaagde
Hoetink. Jaantje bleef volharden in hare ontkentenis
van alles Voor Van der Heem was de verklaring
van den inspecteur van politie te Rotterdam gunstiger
dan voor de rechtbank Van der Heem betuigde ten
stelligste zijne onschuld. De Adv.-Generaa! Bijieveld
hield de schuld der vier beklaagden vol en eischte voor
Jaantje 5 jaar en 3 geldboeten van f 100, voor Van
Zutphen 3 jaar in plaats van twee, voor Van der Heem
1 jaar en voor Consenheim 1 jaar gevangenisstraf.
Daarna hadden de pleidooien plaats.
