1883. N°. 124.
Zaterdag 20 October.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
-<»<2^Cit=CJbC£^-
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich; voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
cdinwï.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
GOES19 October 1883.
De Tweede Kamer heeft in hare zitting van eer
gisteren een belangrijk besluit genomen door op voor
stel van den heer Vermeulen overtegaan tot de wij
ziging van art. 65 der wet op het lager onderwijs.
Was het tot nutoe voor hen, die eene akte 1. o. voor
een der talen wenschten te verkrijgen, een vereischte,
dat zij eerst de hoofdonderwijzersakte behaalden, door
de beslissing der Kamer van gisteren is deze bepaling
met 57 tegen 18 stemmen vervallen verklaard en zal
derhalve elk (hulp)onderwijzer evenals vóór de wet
van 1878 weder in de gelegenheid worden gesteld, na
een voldoend examen, eene akte 1 o. voor de talen te
verwerven.
Wij gelooven, dat door dit besluit een groot bezwaar
tegen de onderwijswet is vervallen en in strijd met
den heer De Meijier, die meende, dat op tene dergelijke
wijze de wet op het 1. o. broksgewijze zou worden
afgebroken, meenen wij, dat zij juist in stabiliteit en
in deugdelijkheid en dus ook in levensvatbaarheid heeft
gewonnen. De wet toch verliest door eene wijziging
als de hier bedoelde niets van hare kracht en die
wijziging zelve heeft een groote grief ertegen doen
verdwijnen.
De bepalingdat geen taaiakte 1 o. kon worden
verkregen, tenzij men in het bezit was van de hoofd
onderwijzersakte, was werkelijk voor de meeste onder
wijzers een groot bezwaar.
Immers het komt op de plattelandsgemeenten, tot
waar het middelbaar onderwijs nog niet is doorge
drongen, meermalen voor, dat er een onderwijzer ver
langd wordt met eene taaiakte voor lager onderwijs.
En de vraag naar dergelijk onderwijspersoneel zal wel
grooter maar niet kleiner worden. De zucht naar ont
wikkeling en naar kennis neemt onloochenbaar toe, al
gaat het misschien nog niet met de snelheid, die velen
zouden wenschenen die zucht naar kennis is niet
slechts een gril, een verlangen, zij wordt als het ware
geboren door de verbeterde middelen van vervoer, die
iederen afstand doen verdwijnen, die ook den platte
landsbewoner in een oogenblik aan de grenzen brengen,
welke hij niet langer aarzelt te overschrijden om aan
gene zijde ervan zelf betrekkingen voor handel enz
aanteknoopenwaarvoor echter eenige kennis van
vreemde talen al is het maar om zich te kunnen
redden", onontbeerlijk is.
De wijziging der wet kan dus in eene bepaalde be
hoefte voor het platteland voorzien, en hiermeê in
verband biedt zich ook voor de onderwijzers een zich
meer uitbreidende werkkring aan, wat, aangezien de
nieuwe wet wel meer onderwijzers, maar niet meer
hoofden van scholen vordert, den lust om onderwijzer
te worden aankvveeken kan.
Vóór hun twintigste jaar mogen de onderwijzers
niet naar de hoofdonderwijzersakte mededingen en eerst,
wanneer zij die verkregen hadden, konden zij voor hunne
taaiakte beginnen te studeeren. Aannemende, dat daar
voor twee jaren noodig waren en dat de onderwijzers
akte op 48jarigen leeftijd was verkregen, dan waren
de onderwijzers vier jaren verstoken van het bezit eener
akte, die hun ook financieel groote voordeelen kan
opleveren.
Dit financiëele voordeel mag evenmin uit het oog
worden verloren. De traktementen van het onderwij
zend personeel zijn van dien aard, dat zij mogen ge
rekend worden in de dagelijksche behoeften voldoende
te kunnen voorzien. Voor iemand, die vooruit wil en
niet met het bloote bezit zijner onderwijzersakte te
vreden is, komen voor studiekosten evenwel tamelijk
groote uitgaven kijken, die uit zijn gewoon traktement
nauwelijks kunnen worden bestreden. Het bijwonen
van een cursus ter verkrijging van de hoofdonderwij
zersakte, het is vroeger in ons blad reeds aangetoond,
eischt groote geldelijke opofferingen, vooral wanneer
daaraan nog wekelijksche reiskosten zijn verbonden.
Het zich bekwamen voor akte A middelbaar onder
wijs, het eenige middel tot nutoe voor onderwijzers
zonder hoofdakte om eene taaiakte machtig te worden,
is voor de meesten onmogelijk, aangezien daarvoor op
vele plaatsen een rijksdaalder per lesuur wordt gevorderd
Deze groote uitgaven, noodig voor het verkrijgen
der hoofdakte of voor akte A voor het m. o deden
menigeen den moed in de schoenen zakken en zijne
studiën opgeven; of zoo hij nog tot verdere studiën
neiging gevoeldedan viel zijne keuze toch veelal op
eene vreemde taal, en aangezien dit in de eerste plaats
het geval was met de vlugsten, zoo gingen daardoor
dikwijls de theoretisch beste krachten voor het 1. o.
verloren.
Om deze redenen meenen wij dat het jongste besluit
van de Tweede Kamer in zake de onderwijswet goed
keuring verdienten al zijn wij ook overtuigd, dat de
heer Vermeulen in het minst geene sympathie koestert
voor de wet van 4878, wij gelooven toch, dat allen,
die het wel meenen met die wet, hem dankbaar moeten
zijn, dat hij in dezen het initiatief heeft genomen.
Door den heer N. M. Bosdijk alhier is aan de leden
van de Eerste en Tweede Kamer een adres verzonden,
waarin hij, om in de noodzakelijke versterking van
's lands middelen te voorzien, in bedenking geeft, de
personeele belasting voor het jaar 1884 te verdubbe
len en daarvan 55pct. aan het rijk en 45pct. aan de
gemeenten uittekeeren.
De opcenten ten behoeve van het rijk worden in
dat plan van 20 op 5 teruggebracht, terwijl die voor
de provincie en de gemeente, in verband met de dub
bele heffing der hoofdsom, op de helft komen en dus
onveranderd blijven.
Voor het rijk. zou daardoor iets meer dan het ge
raamde tekort worden vei kregen, terwijl het voorde
gemeenten, dooreen genomen, weinig verschil met de
tegenwoordig uit het personeel genoten inkomsten zou
opleveren.
Alleen zou de hoofdsom van ieders personeele be
lasting bij dit plan verdubbeld worden.
Wolfertsdijk. In de gemeenteraadszitting van Woens
dagavond werd mededeeling gedaan van eene ingeko
men dankbetuiging van het hoofd der school te Oud-
Sabbinge voor het verbouwen zijner woning en het
toekennen eener gratificatie. Vervolgens dat de geld-
leening, groot 6900,was aangegaan met den heer
J A. Zip te Middelburg, en dat daarop aan provisie
enz. 85,67% onkosten waren gevallen. Op voorstel
van den heer Van Weel werd deze som, inplaats van
op onvoorziene uitgaven zooals het dag. bestuur voor
stelde, gebracht op de uitgaven voor onderwijs, aan
gezien de geldleening ten behoeve van het onderwijs
was aangegaan.
Dewijl tusschen den dood van den heer Persant
Snoep en de komst van den tegenwoordigen gemeente
geneesheer gedurende eenige maanden geneeskundige
hulp van buiten de gemeente noodig was geweest, en
daarvan de kosten hooger waren, was de post voor
den gemeente geneesheer met f 450 overschreden, en
werd nu de post met dat bedrag verhoogd.
Alsnu werd voorgelezen eene missive van den heer
De Koning uit Goes, welke daarin voorstelt overtegaan
tot het vernieuwen en verbeteren van de goten aan
de school te Oostkerke. De heer Van Weel meende
uit het schrijven van den heer De Koning te kunnen
opmerken, dat dit weik nog al groote kosten zal vor
deren, daar er bij het afbieken denkelijk nog al veel
zal bijkomen, en zoodoende wel een bedrag van ƒ500
tot 700 noodig zal zijn. Daar de post van on
voorziene uitgaven al reeds overschreden en er dus geen
geld voor beschikbaar is, stelt hij voor wel te besluiten
om het werk uittevoeren, doch te wachten tot 4884.
Dit wordt na eenige discussiën aangenomen.
Aan den heer Weststrate werd ontslag gegeven van
een kwartaal huurs eener kamer in het gemeentehuis,
die hij voor de posterij gebruikte.
Alsnu was de gemeentebegrooting voor 4884 aan
de orde. Door de commissie van onderzoek waren
eenige veranderingen voorgesteldwelke alle even
als de begroot! ng zelve (in ontvang en uitgaaf op
f 13867,23 werden aangenomen. Onder de uitgaven
is een post van ƒ5075 voor het onderwijs.
Daarna werd overgegaan tot het benoemen van een
secretaris Er waren acht sollicitatiën ingekomen, nl.
van de heeren G. E. G. Ribbius van Breskens, A.
Hogenboom te Middelburg, G. A. Weide te Goes, F.
W. Bal te Vlissingen, J. Van der Bilt te Domburg,
M. Mieras, J. Van Damme Cz. en J. Goetheer Pz.,
te Wolfertsdijk. De sollicitatiën werden achtereen
volgens voorgelezen, waarna de burgemeester te kennen
gaf, dat G. E. C. Ribbius en M. Mieras door burg.
en weth. op de aanbevaling zijn gebracht. De heer
Van Weel vroeg of de burgemeester ook informatiën
had ingewonnendeze antwoordde dat hij naar de
heeren Ribbius en Mieras had geïnformeerd, doch de
brieven niet bij zich had. De heer Van Weel zeide,
dat ook hij geïnformeerd had naar den heer Ribbius
en vroeg verlof een schrijven van den heer burgemees
ter van Breskens te mogen voorlezen, wat werd toe
gestaan, en waarbij bleek dat het schrijven over den
heer Ribbius allergunstigst was. De voorzitter zeide
dat het geheel met het zijne overeenkwam Daarna
werd tot stemming overgegaan, waarvan de uitslag
was dat op den heer Ribbius 4, J. Van Damme Cz.
2 en M. Mieras 4 stem werden uitgebracht, zoodat
de heer Ribbius met volstrekte meerderheid van stem
men is gekozen. Tevens werd vastgesteld, dat hij
45 Nov. a. s. of zoo veel vroeger als hij kan in func
tie zal moeten treden.
Rilland-Bath. Nadat den geheelen nacht de woeste
golven der onstuimige Schelde voortdurend den dijk
van den verleden jaar ingedijkten Zimmermanpolder
hadden gebeukt, bezweek hij gistermorgen omstreeks
4 uur voor de kracht van het water en stonden in
een ongelooflijk korten tijd 500 gemeten lands, nau
welijks éen jaar aan het woeste element ontrukt, blank.
De sluiswachter met de zijnen hadden eenige bange
j oogenblikken te doorstaan, vóór zij uit hunne netelige
positie waren verlost. Gelukkig had hij zijn varken en
zijne kippen bijtijds den vrijen loop gegeven, zoodat
deze dieren zichzelven redden.
Treuriger ongeval deed zich een paar uren later voor.
C. v. d. G., een oppassend jongeling, wilde als naar
gewoonte zich naar den dijk begeven om te krammen.
Door het afloopen van het water was de weg door
den polder bloot gekomen. Dien weg koos hij om den
dijk te bereiken. Vóór den dijk lag eene heul, die door
den sterken stroom was weggeslagen. C. v. d. G. be
proefde om blootsvoets door het water te waden en
den dijk te bereiken. Al tastende, met een stok in
de hand, gaat hij langzaam voort, totdat opeens de
grond onder zijne voeten wegzinkt en hij in de diepte
verdwijnt. Nog eenmaal komt hij boven en roept om
hulp, voordat hij door den sterken stroom wordt
medegevoerd.
De beide personen, die op den weg dit ongelukkige
schouwspel bijwoonden en hem tegen de golven zagen
kampen, waren niet bij machte eenige hulp aan te
brengen. Zijn lijk is nog niet gevonden.
Uit Batli schrijft men ons hierover nog het volgende
Tal van gaten bevindt n zich in den dijk, waaronder
ook een zooger of zuiger, die men voor het volgende
tij zooveel mogelijk trachtte dicht te maken.
De op de kaai alhier liggende suikerpei en moesten
het ook weer ontgelden; eenige duizenden kilo's zijn
den eigenaars door het water ontvoerd.
Uit Ierseke schrijft men ons
Ook hier hei ft de -torm, vergezeld van lioogen vloed,
eenige schade aangericht. In den ïirgdijk van den
nog niet voltooiden oesterput der heeren Clifford zijn
eenige gaten geslagen, zonder evenwel doorbraak te
veroorzaken; de krammat langs dien dijk is voor een
groot deel vernietigd. Van den heer Borel is een
steenen loods, staande aan de buitenglooiing van den
Scheldedijk, i. gestort en verder is van verscheidene
personen eenig materieel, als oestevbakken, kruiwagens
enz weggedreven, doordat het water ver op den wal
stond.
Te Vlissingen is door een buitengewoon hoog ge
tijdewater het zeewater in de Slijkstraat en Breewater-
straat tot binnen de huizen gedrongen, In de straten
kon men eenigen tijd met booten varen.
Te Bergen-op Zoom wierp de wind de op de markt
staande tenten en kramen gedeeltelijk omver, onder
steunde verder het springtij, en deed het water daar
eene hoogte bereiken zooals, naar men zegt, in geen
twintig jaren het geval was.
Schore. De begrooting voor het jaar 1884 werd
door den gemeenteraad alhier vastgesteld in ontvang
en uitgaaf op 5747,99%, waaronder voor kosten
van onderwijs 2375, voor hoofdeüjken omslag 4600.
St.-Maarlensdijk. Leest men zoo hier en daar van
te hoogen waterstand in verschillende polders, door
de laatste regens ontstaan, van hier kan gemeld wor
den, dat men er, dank zij de verbetering ten vorigen
jare in de suatie gebracht, geen last van gehad heeft,
niettegenstaande de watermolen aanvankelijk weinig
dienst kon bewijzen. En voorzeker zou de geloosde
watermassa, in de dagen van windstilte, nog aanmer
kelijk grooter zijn geweest, indien er geen stremming
veroorzaakt werd door het spuien der naburige ge
meente Schei penisse. Onder de vele reglementaire be
palingen schijn.-n er nog geene te bestaan, op grond
waarvan deze belemmering van afvoer van overtollig
water uit eenig waterschap belet kan worden in tijden
wanneer waterovervloed en windstilte zich tegelijk
voordoen.
De collecte ten behoeve der slachtoffers op Java
heeft te Sint-Maartensdijk 57,45 opgebracht en te
Poortvliet 66,45.
Door Z. M. is aan mr. F. N. Van der Bilt, op
zijn verzoek, eervol ontslag verleend als kantonrechter
plaatsvervanger te Middelburg.
Naar aanleiding van het koninklijk besluit van
31 Maart jl waarbij bepaald isdat loten in de
Nederl. Staatsloterij, die met een niet uitkomen, den
houders geen recht meer geven op een klassikaal lot
in de daaraanvolgende loterij tegen den inlegprijs, z:jn
er omstreeks 2500 klassikale loten vrij gekomen.
Naar wij vernemen zijn deze thans onder de ge
delegeerden eerste klasse verdeeld, met verhooging van
vier gulden per lot ten behoeve van het Rijk, zonder
dat bij het verkoopen dier loten of van gedeelten daar
van, meer van de spelers mag gevorderd worden dan
bij het plan vastgesteld is.
Tengevolge dezer beschikking wordt de bate, die de
Staatsloterij aan de schatkist afwerpt, nu 30,000
jaarlijks grooter. (N. R. Ct.)
HH. MM. de Koning en de Koningin der Belgen
met gevolg zijn Woensdagavond te 40 uren 45 minuten
per extra trein aangekomen aan het Centraal station
te Amsterdam, alwaar burg. en weth., de commissaris
des konings, de provinciale commandant, de directeur
commandant der zeemacht en andere burgerlijke en
militaire autoriteiten zich tot ontvangst der koninklijke
bezoekers bevonden. Op het perron stond de schutterij
in twee gelederen geschaardwaarvan de muziek de
»Braban?onne" en den parademarsch speelde, terwijl
in de verie het geschut der oorlogsschepen donderde.
Na de voorstelling der autoriteiten schreed de Ko
ning, die in generaalsuniform met het Grootkruis der
orde van den Nederlandschen Leeuw gekleed was, langs
de gelederen der schutterij, die de geweren presenteerde.
Herhaaldelijk juichte het publiek den Koning met het
geroep Leve Leopold toe.
Na een kort oponthoud begaf de stoet zich in de
gereed staande vijf hoirijtuigenden weg nemende
largs den Nieuwendijk. Ondanks den regen was eene
dichte menigte op de been, doch de weg der rijtuigen,
die in langzamen draf reden, bleef zonder moeite vrij.
Toejuichingen lieten zich aanhoudend hooren, ook toen
de stoet op den Dam aankwam waar het voor de
sociëteitet »De Groote Club" ontstoken bengaalsche
vuur een schitterend en phantastisch licht over de
opeengepakte drommen wierp Ook hier werd door
de militaire muziek het Belgische volkslied gespeeld.
De aanhoudende regen was oorzaak, dat de menigte
spoedig uiteenging.
Donderdagmorgen bezochten de Belgische Koning
en Koningin het Tiippenhuis, het paleis en het stad
huis. Te 42.25 kwamen onze Koning en Koningin
aan het centraalstation en nauwelijks waren zij ten
paleize, of onze Koning verscheen met de Koningin
van België, en Koning Leopold met onze Koningin
op het balkon. Zij werden met jubelkreten uit dui
zenden monden begroet. Het muziekkorps der schut
terij speelde de Belgische en Nederlandsche volksliederen.
Des namiddags bezochten HH. MM. de tentoonstelling
en te 5.35 vertrokken onze Koning en Koningin naar
Het Loo.
Ter eere van den Koning en de Koningin der Belgen
werd Donderdagavond in den Park schouwburg een
gala concert gegeven.
Naar men verneemt, laat de Minister van justitie
het ontwerp van wet tot regeling van het notarisambt,
op last van zijn voorganger samengesteld door den
heer II. W. J. Sannesontvanger der registratie en
domeinen te Oorschot, niet rusten.
De Minister heeft nl. den samensteller uitgenoodigd
zich met twee notarissen in commissie te vereenigen
om zijn ontwerp met 't oog op de praktijk aan een
nader onderzoek te onderwerpen.
Het verzoek van eenige Fransche inzenders ter
Tentoonstelling te Amsterdam, om reeds vóór 31 dezer
te mogen inpakken, ten einde tijdig met hunne expo
sitie te Nizza te kunnen zijn, is afgewezen. Alles
blijft dus in zijn geheel tot den laatsten dezer maand.
Dit is zeker van groot belang voor hen, die de ten
toonstelling in de laatste dagen nog wenschen te ko
men zien. Tot dusver neemt de drukte er nog weinig
of niet af.
Kruininge. De gemeenteraad alhier benoemde gis
teren, met algemeene stemmen, tot onderwijzer met
akte van hoofdonderwijzer aan de school op het dorp
den heer J. H. J. Bartelse, thans te Goes.
Schore. Tot onderwijzeres alhier is benoemd mej.
R. A. Breetvelt, thans <d, zoodanig werkzaam op de
openb. meisjesschool te Zieriksee.
De jaarwedde van het. hoofd der 2e gemésfffe
school te Biervliet, dhr. P. Verhage, is met 50 gulden
vermeerderd en alzoo op 800 gulden gebracht, om
hem gelijk te stellen met zijne collega's in de nabuurschap.
Geslaagd bij het examen te Utrecht als arts de
heer H. C. M. Van Gorkom, doctorandus.
Het le natuurkundig examen is te Amsterdam
met goed gevolg afgelegd door den heer H. L. Dominicus
Van den Bussche.
Op de Dinsdag te Utrecht gehouden 5e jaarver
gadering van de Unie seen school met den bijbel"
deelde de secretaris mede, dat er dit jaar reeds 4 4
scholen met den bijbel zijn geopend. Haar getal is
thans 395 met 64350 leerlingen, terwijl de opening
van 40 nieuwe scholen aanstaande is. Het getal corres
pondenten bedraagt thans 679 en dat der locale
comité's 86.
Voor zoover nu reeds bekend, heeft de Augustus-
collecte 404679, dat is ruim 100 meer dan ïn
het vorige jaar opgebracht. Van 56 comité's moeten
de opgaven nog inkomen.
Als leden van het kiescollege der Ned. Herv.
Kerk te Goes zijn herkozen de heeren A. DeBruijné,
.1. Schouwenburg, A. Visser, en gekozen de „heeren
D. Kodde, H. M. VVierts Van Coehoorn en A. Verburg.
Herstemming tusschen de heeren L. De Beste, A.
Overweel, E. Kerkhoven. J. W. Van de Weert Wz.,
M. De Koster, F J. Boone, P. Van Dullemer en A. A,
Willemse.
