1883. N°. 123.
Donderdag 18 October.
70ste i
Staten-Generaal.
Kerksl jke Zaken en Onderwijs.
Rechtszaken.
Landbouw en Veeteelt.
T entoonstellings-kroniek.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd, op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nornmers 5 fit., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich; voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regeL
GOES17 October 1883.
In de gisteravond gehouden vergadering van de
leden der Vereeniging »de Ambachtsschool" te Goes
zijn de rekening over 1882 83 en de begrooting voor
1883/84 ingediend en goedgekeurd. Als bestuurslid
werd herkozen de heer W. J. Van de Weert en ge
kozen de heer H. J. Van Noppen, waarna door den
voorzitter werd uitgebracht het hiervolgend
VERSLAG van den toestand der Ambachts
school te Goes en van de Vereeniging van
dien naam over het jaar 1882/83.
Een der laatste zinsneden van ons vorig v, rriag
luidt; »Het aantal leerlingen bedraagt op dit oogenblik
25". «Op dit oogenblik" is een dag in de maand
October van het verloopen jaar en dus in het midden
van den cursus 1882/83 en wel nadat nog in de maand
September gelegenheid was gegeven, om tct de school
te worden toegelaten. Sedert dat tijdstip is er eene
aanmerkelijke verandering in het personeel onzer leer
lingen gekomen. Vóór het eindigen van den cursus
hadden reeds twee hunner de school verlaten, zoodat
deze, de cursus namelijk, met 23 leerlingen eindigde.
Die 23 brachten het tot het einde van den cursus.
Toen werd aan twee hunner het bekende diploma,
met de gewone plechtstatigheid en onder den toeloop
van het gewone aantal belangstellenden, uitgereikt,
terwijl twee andere knapen het kunnen ook hunne
ouders geweest zijn van oordeel waren, dat zij
reeds voldoende vorderingen hadden gemaakt en dus
ons onderwijs wel konden missen. Daar het in het
laatst van Maart gehouden toelatingsexamen ons éen
nieuwen leerling bracht, traden wij onze nieuwe loop
baan in met juist 20 discipelen. Die 20 zijn ons even
wel niet lang getrouw gebleven de een na den ander,
op verschillende tijdstippen dus, evenals om verschil
lende redenen, hebben er ons vier den rug toegekeerd
en het is alleen aan den ruimen oogst van de vorige
maand te danken, dat wij ons op dit oogenblik in het
bezit van 21 leerlingen mogen verheugen, 4 minder
derhalve dan in het vorige jaar op ongeveer hetzelfde
tijdstip.
Buitengewone redenen zoowel tot klagen als tot
roemen hebben de leerlingen ons ook dit jaar niet
gegeven. Indien wij hunnen ijver konden afmeten naar
de door onze kas ontvangen loonen, ten bedrage van
597,93, dan zouden wij gewis reden hebben, om
trotsch te wezen, doch wij willen daarvan een zeer
belangrijk aandeel plaatsen op de rekening der onder
wijzers, overtuigd als wij ervan zijn, dat hetgeen de
vlijt der leerlingen alleen oplevert, in den regel al van
zeer weinig beteekenis is.
Waar wij den onderwijzers in het bewerken van het
hout daarvoor onzen dank brengen hebben wij ook
den onderwijzer in het teekenen in onze gedachten,
als wij dien dank betuigen voor alles, wat zij overigens
voor de school hebben gedaan. Bijzondere vermelding
verdient de onderwijzer Brouwer voor de proeve, die
hij in de zomermaanden heeft genomen met het geven
van theoretisch onderwijs in het timmeren, het maken
van zoogenaamde uitslagen namelijk. Het plan bestaat,
om in den volgenden zomer dat onderwijs voorttezetten
in overleg met den onderwijzer in het teekenen.
Enkele aan de school vervaardigde voorwerpen heb
ben eene zeker niet gewone bestemming erlangd. Zij
werden vervaardigd op verzoek van en afgestaan aan
de Vereeniging, die zich ten doel stelt, de verpleging
der weezen in het huisgezin te bevorderen. Het be
stuur dier vereeniging heeft daarvan en van andere
geschenken bij gelegenheid van de Internationale Ten
toonstelling een Bazar geformeerdwaarvan de op
brengst heeft gediend tot stijving van de kas van
genoemde vereeniging.
Uit de rekening van onzen penningmeester is u
gebleken, dat onze financiën in een alleszins gewensch-
ten toestand verkeeren. Dien penningmeester hebt gij
verleden jaar herkozen. Gij deedt daar zeer verstandig
aan. Zoo'n penningmeesterschap is lang geen sinecure
er is vrij wat drukte aan verbonden en voor baantjes
van dien aard zijn niet veel menschen te vinden, vooral
niet waar verlangd wordt, en dit is hier vóór alles
een vereischte, dat zij goed worden waargenomen.
Onder de inkomsten van onze Vereeniging bevinden
zich de contributiën van hare 108 leden. Van die 108
zijn er intusschen reeds weder eenige afgevallen, maar
wij geven u de verzekering, dat, ouder gewoonte,
eerstdaags door ons de jacht weder zal geopend wor
den, ten einde nieuwen toevoer te bekomen.
Op de van tijd tot tijd gewijzigde statuten van onze
vereeniging hebben wij de koninklijke goedkeuring
gevraagd en ook bekomen.
Ik eindig mijn verslag met eene herinnering, zonder
welke het onvolledig zou zijn met den penningmeester
is ten vorigen jare ook de voorzitter afgetreden en
ook door u herkozen. Hij was er u natuurlijk dank
baar voor en is dat tot op dit oogenblik gebleven.
Namens het Bestuur der Vereeniging
xide Ambachtsschool" te Goes,
A. W. Van Campen, Voorzitter.
De door den heer Van der Bilt La Motthe uit
geschreven bijeenkomst om de oprichting eener nieuwe
Harmonie te bespreken, is, blijkens de hierachter voor
komende annonce, eene week uitgesteld, en nu bepaald
op Zaterdag 27 October a. s.
In een paar bladen komt het bericht voor dat
in den watergang aan den Veerschen rijweg het lijkje
is gevonden van het 14jarig meisje M.S. H. uit Mid
delburg, dat nu reeds sedert Vrijdag 5 October wordt
vermist.
Van het vinden van een kinderlijkje is noch hier
noch in Veere iets bekend, zoo schrijft de Midd. Ct.,
en het bewuste meisje is nog steeds niet gevonden.
De politie liet in het Politieblad het signalement
van het vermiste kind opnemen, enkele slooten werden
onderzocht maar tot nutoe hoorde men niets.
Het kind is 's avonds bij aankomst van den laatsten
trein aan het station te Middelburg gezien, daarna
sloeg het den weg langs het kanaal in, terwijl het
later nog in Vlissingen moet geweest zijn.
Wie dus iets weet, dat de politie verder kan brengen
op het spoor van het verloren kind, vei zuime niet, hoe
gering het ook moge wezen, om daarvan aan de politie
kennis te geven.
Want het is toch zonderling dat een kind zoo ge-
ruimen tijd kan weg zijn zonder dat men iets naders
hoort, en het zou schandelijk wezen tevens, wanneer
niet alles werd aangewend wat slechts mogelijk, is om
het weer te vinden.
De examens bij het vak der posterijen zullen
aanvangen 13 November a. s. Tot de commissie be-
hooren o. a. de heeren L. C. baron Van der Feltz
inspecteur der posterijen te Arnhem, en W. J. Van
Gorkomschoolopziener te Gues.
Door den Minister van Waterstaat, H. en N. is
bepaalddat de Rijkstelegraafkantoren met de kust
lichten en vuurtorens telephonisch zullen verbonden
worden, teneinde aan in nood verkeerende schepelingen
zoo spoedig mogelijk hulp te kunnen doen toekomen.
In de zitting der Tweede Kamer van gisteren
is o. m. aangenomen het wetsontwerp tot naturalisa
tie van Eduardus Van Hootegem.
Ter uitvoering van een besluit van ingelanden
van het Waterschap Poortvliet tot verbetering van de
bestaande uitwatering van dat waterschap, heeft het
bestuur van dat lichaam een gedeelte van het tot het
kroondomein behoorend perceel bouwland Poortvliet
noodig, benevens de daarlangs loopende waterleiding,
samen groot 2.15 aren. Het bood voorde gezamenlijke
oppervlakte f 38,35. Deze prijs, overeenkomende met
nagenoeg f1800 per hectare, mag, omdat de grootste
helft van het verkochte uit het water bestaat, zver
hoog worden genoemd; de regeering heeft daarom be
krachtiging van dien onderhandschen verkoop voorge
steld.
Ierseke. Zondagavond is bij den burgemeester aan
gifte gedaan van een diefstal van eene portefeuille mét
65 ten laste van een tapper alhier. De verdachte
werd dadelijk gearresteerd doch in weerwil van een
streng onderzoek, den volgenden morgen voortgezet,
werd het vermiste noch bij bedoelden persoon noch
elders gevonden. In den namiddag verschenen de
officier van justitie, de rechter-commissaris jlir. mr.
Van der Lecq de Clerq en een griffier der Middelburg -
sche rechtbank, doch ook zij waren niet gelukkiger.
De gearresteerde is wegens gebrek aan voldoend bewijs
weer vrijgelaten.
Heinkenszand. Tot wethouder alhier is gekozen de
heer P. Van den Dries.
De collecte voor de slachtoffers op Java heeft
te Wolfertsdijk opgebracht 36,53.
Een herdenking van de Unie van Utrecht en
een herinnering aan de scheuring met België vallen
toevalliger wijze dezer dagen samen.
Ook door een scheuring van Noord en Zuid door
het besef althans dat een samengaan op den duur
onmogelijk was, werd de Utrechtsche Unie noodzakelijk.
Die Unie zelf was een soort van staatsverdragdat
meer dan twee eeuwen lang tot bewijs strekte dat
hetgeen van nature bijeen behoort, ook niet gescheiden
kan worden, hoe zwak de band moge zijn, die moet
bindenhoe onbeholpen het regeerstelsel, dat samen
werking moet waarborgen. En later, toen Noord en
Zuid weder vereenigd werden, toen bleek omgekeerd,
dat een stelsel, berekend op innige samensmelting en
anderdeels ingericht op wederzijdsche concessiën, niet
voldoende is om tot samenwerking te leiden waar
de eenheid van denken en willen van nature ontbreekt.
Maar nu wij in dezelfde dagen de grondlegging van
het Noord-Nederlandsche volksbestaan herdenken en
den Koning van België binnen onze landpaden ontvan
gen blijkt toch dat wij verder zijn dan vóór drie
eeuwen en verder dan in den aanvang dezer eeuw
De vijandschap tusschen de volken is uitgewischt
wat uiteengaatstaat niet meer gewapend tegenover
elkander, gaat ook niet meer naast elkander zijns weegs
met den wrok in het hart, maar gunt elkaar volgaarne
een plaats in de rij der natiënmet warme belang
stelling en sympathieke waardeering wederzijds ver
vuld. Op die goeie verstandhouding tusschen twee
volken komt het bezoek van den Belgischen Koning
het zegel drukken.
Is het dan vermetel te hopen, dat in niet te verre
toekomst een tijd moge dagen, dat uniën en alliantiën
overbodig zullen blijken maar dat de volken en de
vorsten in de overtuiging der eenheid van aspiratie n
en eenheid van belangen, ook waar verschillende we
gen gevolgd worden, den hechtsten band tusschen de
natiën vinden? Vaderl
Door wijlen den heer N. Van der Straal is aan
de weesinrichting te Neerbosch een legaat vermaakt
groot 5000, vrij van rechten.
De zilveren medaille wegens 24jarigen trouwen
militairen dienst is uitgereikt aan den sergeant-majoor
Maas en de bronzen medaille aan den adj.-onderofficier
Naerebout, beiden van het garnizoen te Bergen-op Zoom.
TWEEDE KAMER.
In de gisteren gehouden zitting werd de conclusie
der commissie betreffende het Adderrapport, tot dank
zegging aan den Minister, aangenomen, na verwerping
met 32 tegen 26 stemmen van een voorstel-Lieflinck
om daarbij den wensch uittespreken om maatregelen
te nemen ter voorkoming van eene herhaling der ramp.
De Minister van Marine wees erop dat reeds voldoende
aanschrijvingen aan de kommandanten zijn gericht en
de commissie constateerde, dat in haar rapport vol
doende wenken voorkomen.
Ook is aangenomen het krediet van 30,000 gulden
voor hulp aan de Varna. De heer Van Wassenaar
van Cat wijk bracht daarbij hulde aan prof. Buijs Ballot
en de kloeke Noordpoolvaarders.
Na een uitvoerig debat is aangenomen het suppletoir
krediet voor onderwijs-uitgaven.
De Minister Heemskerk legde geene verklaring af,
wat de Kamer van hem ten opzichte der onderwijswet
te verwachten had, doch opende haar het uitzicht
daaromtrent zijne plannen te vernemen bij de behan
deling der begrooting voor 1884, indien de vraag dan
aan de orde wordt gesteld.
Heden komt o. a het voorstel-Vermeulen aan de orde.
Waarde. De can iidaat F. Van Lennep heeft voor
het beroep naar de Herv. gem. alhier bedankt.
Waarde. Nu het plan van enkelen, om den heer Akker
huis als godsdienstonderwijzer hier te beroepen, mis
lukt is (genoemde heer is niet eens in het bezit ecner
akte) wenscht inen langs een anderen weg toch het
doel te bereiken. Men zou zich thans vergenoegen
met hom te gebruiken als voorlezer of oefenaar, als
er geen godsdienstoefening wordt gehouden door een
predikant. Moet men zich niet verwonderen over de
lichtgeloovigheid van het volk dat schijnt te denken,
dat men van rozengeur of maneschijn kan leven?
Rilland-Bath. Bedankt voor het beroep der Ned.
Herv. gemeente alhier door den heer D. J. Kar res,
cand. te Amsterdam
De heer J. II. J. Bartelse alhier heeft voor zijne
benoeming tot onderwijzer te Urk bedankt. De keuze
voor Kruininge, waar hij no. 1 op de voordracht
staat, wordt dus niet, zooals elders gemeld is, door
zijne benoeming te Urk beperkt.
Benoemd tot hoofd der school te 's-IIeerenhoek
de heer N. Pols van Wissekerke.
Bij beschikking van den Min. van Pinnenl Zaken
is o. a. benoemd tot plaatsvervangend lid in de com
missie, belast met het afnemen der examens M. O.
voor de Hoogduitsche taal, de heer F. G. De Liefde,
leeraar aan de R. H. B. S. te Middelburg
Gisteren is door de arrondissements-rechtbank te
Middelburg o. a. veroordeeld: P V., 32 j., werkman
te Ellewoudsdijk, wegens openbare dronkenschap, bij
herhaling gepleegd, tot 21 dagen gev. en verder op
zending gedurende 3 maanden naar een rijkswerkin
richting.
In de Maandag gehouden terechtzitting van het
gerechtshof te 's-Gravenhage heeft het hof uitspraak
gedaan in het appèl van den Staat, der Nederlanden
tegen de curators in het faillissement van de firma
P.ncoffs en Kerdijk, ingesteld tegen een vonnis der
arrondissements-rechtbank te Rotterdam, waai bij ap
pellants vordering om in dat faillissement te worden
erkend als crediteur voor de kosten, veroorzaakt door
de behandeling der strafprocedure tegen Pincoffs voor
den Hoogen Raad, is ontzegd. Het vonnis der recht
bank is door het gerechtshof bevestigd.
Alle polders, naar men aan de L. Ct. meldt,
die door molens bediend worden, hebben nog te veel
water; in enkele laaggelegen polders staat het op het
land, doch de toestand is niet zóo dat er ergens vee
op stal behoefde gehaald te worden. De molens heb
ben juist zooveel wind gehad om het ergste te kun
nen loozen. Ilieibij behoeft niet vermeld te worden
dat het toenemend aantal polders, die door stoomge
maal bediend worden, van te veel water geheel be
vrijd zijn. Tengevolge daarvan eten de koeien dan
ook nog niet met vijf monden, maar met een, of, ge
lijk de boer zich evenals andere menschen over het
vee uitdrukt, met een bek, en zij vertrappen het gras
nog niet met de pooten, Voegt hierbij dat allerwegen
nog het weiland, bij eene gezonde kleur, gras genoeg
aanbiedt en nog niet éene koe behoeft te zoeken om
zijn buik vol te eten, zooals de boer ook zegt.
XXI.
Amsterdam, 15 Oct. '83.
Nog een paar brieven, mijne lezers, en het zaakje
is bekeken. Hetgeen mij op het hart en op de tong
ligt, moet er af; vooreerst een woord van teleurstel
ling over het in duigen vallen van het feest. Welk
feest? hoor ik u vragen. Wel, de buitenlandsche
commissarissen zouden, uit pure dankbaarheid voor
de hun te beurt gevallen ontvangst, medewerking,
vriendschap enz. enz. aan jury-leden, de pers en nog
eenige genoodigden een banket aanbieden, waarvoor
een 600 invitaties werden uitgeschreven en dat circa
20,000 francs zou kosten. De graaf De Saint Foix,
consul generaal van Frankrijk, was eere-voorzitter en
begaf zich naar Parijs om de eerste artisten van de
groote Opera en het Theatre Francals voor die gelegen
heid te engageeren. De avond zou nl. bestaan uit
een dramatisch gedeelte, een souper en een bal en
het feest zou alle vorigen in luister overtreffen. Ik
behoef u niet te zeggen hoe onze jeunesse doréericli
spitste en hoe de bloem onzer jufferschap voorname
lijk daar zou schitteren.
Zooals ik zeide komt er echter niets van. De reden
moet zijn dat de Fransche artisten te hooge eischen
stelden (ik heb gehoord van 3000 francs per hoofd).
In een paar mijner brieven sprak ik u over brand
kasten, zoo van binnen- als buitenlandse!» fabrikaat.
Laat mij die studie vervolgen en u, nevens de IIol-
landsche en Engelsche kasten, thans eens wijzen op
een Fransch product, nl. van Pierre Haffner te Parijs,
welke ik met de grootste belangstelling in hijzonder
heb gadegeslagen; in de eerste plaats die, bekleed
met hout, in den vorm van een sierlijk meubelstuk.
Deze trekken daardoor minder de aandacht van heeren
liefhebbers dan andere. Ik geloof hier ook eene
nieuwe vinding als uitmuntend te kunnen prijzen, nl.
die, waarbij twee brandkasten als het ware in elkan
der zijn geplaatst met eene tusschenruirnte van een
20 c.M. Zeer doelmatig vond ik ook een nieuw model
van slot, dat, als men den sleutel slechts éénmaal
omdraait, met geen mogelijkheid kan opengestoken
worden, zooals in den regel bij sluitingen eenvoudig
op «dagslot" het geval is. De firma Haffner verwierf
talrijke medailles, o. a. op de tentoonstelling te Phila
delphia de hoogste onderscheiding.
Eene aanvulling op eene reeds door mij gedane
beschrijving acht ik noodig. Bij gelegenheid van het
vorstelijk bezoek heeft H. M. de Koningin o. a. 'stil
gestaan bij de keurige spiegel-étalage van onze stad-
genooten, de firma G. Dorens. De aandacht viel op de
keurige damversiering met ingelegd uurwerk, de kolos
sale spiegel met kunstig bewerkte lijst, die iedereen
voor metaal aanziet, een meesterstuk in elk opzicht,
terwijl over 't geheel de artistieke bewerking in ver
schillende stijlen, historisch-getrouw gevolgd, werd
geprezen. Het spiegel-kabinet van Dorens is dan ook
wel eene waardige entiee van het hoofd-gebouw.
Begeven wij ons thans weder eens in den tuin, dan
moet ik uwe aandacht vestigen op een kunstwerk,
dat zooeven voltooid isik bedoel de monumentale
fontein voor het paviljoen des Konings. De smidskunst
verrijst als 't ware, evenals die der goud- en zilver
smeden, uit hare asch, getuige in het hoofdgebouw
de prachtige preekstoelti'ap (Belgisch werk eere
diploma), getuige ook de bedoelde fontein in gotischen
stijl, geheel in gesmeed ijzer uitgevoerd, naar een
ontwei p van den architect P. J. H Cuijpers alhier,
door de firma G. J. Vincent en Co. te Schiedam.
Boven een rond bekken van ongeveer 4 meter door
snede verheft zich een holle zuil, waardoor het water
in acht sierlijke stralen in het bekken stort. Deze
4 meter hooge zuil draagt een met bladen gesmeed