1883. N°. 119.
Dinsdag 9 October.
De Avondschool,
Bij dit nommer behoort een bijvoegsel.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Kunst, Wetenschap en Letteren.
GOESCH
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
zijnde HERHALINGSSCHOOL (Hoofd de heer Ittmann),
zal dit jaar een aanvang nemen op Maandag den i
November, des namiddags te 5 uren.
Aangifte van leerlingen, onverschillig van welken
leeftijd, mits onder overlegging eener schriftelijke ver
klaring van het hoofd eener school, dat zij het gewone
schoolonderwijs hebben genoten, kan geschieden ter
secretarie der gemeente, van Donderdag den Hen tot
en met Donderdag den 25en October aanstaande.
Goes, den 6 October 1883.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. DB WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
GOES, 8 October 1880.
In de Vrijdagavond gehouden vergadering der
werklieden-vereeniging »Eigen Hulp" alhier werd het
navolgend driemaandelijksch verslag uitgebracht.
Het aantal gewone leden bedroeg op 30 Sept. 19,
dat der buitengewone leden 33.
Er werd ontvangen
Aan contributie gewone leden. 21,60
i> entreegelden1,50
boeten0,02
Samen 23,12
Op 30 Juni '83 was in kas 412,52%
Alzoo op 30 Sept. 435.64%
Wegens het overlijden van een buitengewoon lid
verminderde hun aantal met 1 terwijl dat der ge
wone leden met 6 vermeerderde.
Ook werd in die vergadering besloten om met de
gansche vereeniging lid te worden van het »Neder-
landseh pensioenfonds voor werkliedenom later
wanneer die vereeniging definitief is tot stand gekomen,
de leden in de gelegenheid te stellenom door een
geringe wekelijkscha contributie zich op ouderen leeftijd
te pensioneeren. Omtrent die contributie en het pen
sioengeld kon het bestuur nog weinig zeggen, daar
men zich thans slechts aansluit bij een bond, om later
door vereenigde krachten zoo'n pensioenfonds in het
leven te roepen. Naar wij van goede zijde vernamen
zijn de statuten van dien bond ter goedkeuring aan
den Koning gezonden.
Vervolgens werd besloten om ook dezen winter we
der eenige Volksvoorlezingen," te houden. Het be
stuur zal in den loop van deze maand eenige heeren
daartoe uitnoodigen, zoowel voor de voordrachten zelve
als voor het geven van bijdragen. Het bestuur hoopt,
dat het evenals het vorige jaar daartoe weder in de
gelegenheid zal gesteld worden.
De aanvang dier lezingen en eenige bepalingen daar
voor zullen nader worden bekend gemaakt.
Volgens de bewoordingen van art. 6 der Ge
stichtenwet zal het verplichtend zijn, in elke arron
dissement-hoofdplaats of in de daaraan onmiddellijk
grenzende gemeente èn een gewone strafgevangenis èn
een huis van bewaring te hebben. Zulk een gebie
dende bepaling acht de heer Pompe Van Meerdervoort
niet wenschelijk, omdat zij, tot groot geldelijk nadeel
van de schatkist, tot het stichten van z. i. onDoodige
«gewone strafgevangenissen" zou leiden.
Ten bewijze hiervan diene bv. dat voor eenige jaren
te Goes een celgevangenis gesticht is, die 4 a 5 ton
gouds gekost heeft; deze nu zal krachtens art. 11 wel
gebruikt blijven, maar niet wegnemen, dat er in de
hoofdplaats van het arrondissement Middelburg, op
een afstand van nauwelijks uur sporens, toch een
nieuwe «strafgevangenis" zal moeten gesticht worden,
alleen omdat de bestaande gevangenis niet in de aan
Middelburg onmiddellijk grenzende gemeenten gelegen
is, niettegenstaande zij ruimschoots voldoende geacht
kan worden, om de door de rechtbank te Middelburg
veroordeelden te kunnen opnemen.
Dergelijke toestand zal zich ook voordoen ten op
zichte van de celgevangenis te Sneek, arrond. Leeu
warden, en te Zieriksee.
Genoemde heer heeft daarom bij amendement aan
de Tweede Kamer voorgesteld in bovengenoemd art.
6, al. 1, in te voegen; «voor zooveel noodig".
Bij kon. besluit is eene commissie ingesteld tot
voorlichting der regeering omtrent eene wettelijke re
geling betreffende de inrichtingen van levensverzeke
ring, en zijn tot leden dier commissie benoemd de
heeren mr. W. S. Van Reesema, directeur der Natio
nale Levensverzekeringbank te Rotterdam; A. J. Van
Pesch, hoogleeraar te Amsterdam, en mr. J. W. H. M.
Van Idsinga, commies bij het Dep. van binnenl. zaken.
Ter uitvoering van de wet van 11 Juli 1882
heeft de Minister van Financiën nader bepaald
lo. Vrij van zegel zijna. alle quitantiën gesteld
op reeds gezegelde declaratiënb. de staten van per
centsgewijze belooning én indemniteiten van de ont
vangers en de staten van uitkeeringen aan de gemeen
ten wegens de personeele belasting en opcenten (voor
de quitantiën op deze staten is het zegelrecht van vijf
cent verschuldigd)
2o. Wanneer voor een quitantie strekkende in min
dering van een schuldvordering het recht van vijf
cent voldaan is, kunnen quitantiën tot verdere afdoe
ning van die schuld zonder nieuwe betaling van ze
gelrecht op hetzelfde papier gesteld worden.
Het bepaalde onder lo ziet overigens op alle niet
uitgezonderde quitantiën die in de daar bedoelde ter
men vallen, en dus ook op die, gesteld op de hier
boven onder lo, b, genoemde staten en op de losse qui
tantiën wegens tractementen, belooningen, toelagen of
vergoedingen of wel wegens voorschotten uit dien hoofde.
De heer C. J. Bottemanne Dz. doet in het »N.
en A. van Bergen-op-Zoom" eenige mededeelingen om
trent de tentoonstelling van levende oesters, die in
deze maand te Londen zal gehouden worden, en waar
aan wij de volgende bepalingen ontleenen
lo. De mededinging is voor alle landen geopend.
2o. De tot mededinging ingezonden oesters worden
in drie klassen verdeeld
I Natives, II Seconds, III Commons.
So. De inzender moet eigenaar, pachter of gebruiker
der gronden wezen, vanwaar de oesters herkomstig
zijn. Op eigen kosten zendt hij een mand of kist,
niet minder inhoudende dan honderd oesters van elke
soort, die hij ter mededinging inzendt.
4o. Elke mand of kist moet geadresseerd worden
aan The General Superintendant International
Fisheries Exhibition, London", en voorzien zijn van
een briefje, waarop een of ander merk of aangenomen
naam voorkomt. In geen geval mag het merk of de
naam eenige aanduiding bevatten, waardoor de inzender
of de oesters zonder verdere inlichtingen te kennen
zouden zijn.
5o. Elke inzender moet aan »The special commissi
oner for Juries" doen geworden een gesloten brief,
waarin vermeld worden de soorten of soort van oesters,
die hij inzendt, een beschrijving van elke soort, de
naam der gronden, of de localiteit, vanwaar de oes
ters herkomstig zijn en in het bijzonder merk of de
aangenomen naam, waaraan zijn inzending te herkennen
is.
Co. Yoor ieder der bovengenoemde drie klassen wor
den drie medailles uitgeloofdeen gouden, een zilveren
en een bronzen.
7o. De oesters moeten uiterlijk den 24en October
aan de tentoonstelling zijn afgeleverd, en de onder 5o
bedoelde en op de oesters betrekking hebbende brie
ven op eiken dag vóór genoemden datum.
8o. Alle inzendingen zullen beoordeeld worden door
een Internationale Jury. De beoordeelingen zullen
aanvangen op den middag van den 25 October.
9o. Inzenders, die deze voorwaarden overtreden,
zijn van de mededinging uitgesloten.
Aangezien de sub. 2 in genoemde omschrijving der 3
klassen niet duidelijk genoeg is, heeft de heer Botte
manne daarover nadere inlichtingen gevraagd, welke
hij bij ontvangst zal mededeelen.
Door bemiddeling der Nederl. Handelmaatsch. is
weder ƒ22,000 overgemaakt aan de plaatselijke com
missie te Batavia voor de ramp op Java, in het geheel
derhalve ƒ315,000.
Ierseke. Vrijdag verscheen hier de inspecteur van
het geneeskundig staatstoezicht in onze provincie ten
einde een onderzoek in te stellen in zake de besmetting
door trichineusch varkensvleesch. Hij heeft van een
slager varkensvleesch en worst en van verschillende
winkeliers Amerikaansch spek medegenomen om dit
microscopisch te doen onderzoeken.
Door den gemeenteraad zijn in zijne vergadering van
dienzelfden namiddag de volgende besluiten genomen:
le. tot het verleenen van eene gratificatie van
20 aan den gemeenteveldwachter en van 10 aan
elk der beide rijksveldwachters wegens buitengewone
surveillance op de kermisdagen
2e. tot het vaststellen eener bouwverordening
3e. tot verhooging der jaarwedde van den ambte
naar van den burgerlijken stand met 25 (van 75
tot 100)
4e. tot finale vaststelling der gemeentebegrooting
voor 1884 in ontvangst en uitgaaf op 16096,19,
waarvan f 5398 is geraamd voor onderwijsuitgaven en
5e. tot eenige verfraaiing van het gemeentehuis.
Ierseke. Het telegraafkantoor behandelde in Sep
tember 540 telegrammen tegen 393 in Sept. van het
vorige jaar. De oesterhandel was dan ook de eerste
maand van het seizoen vrij levendig. Door dien handel
en door de steeds klimmende bevolking worden de
werkzaamheden op het post- en telegraafkantoor steeds
drukker, 't Is daarom dat een verzoek tot den Mi
nister gericht is om toepassing van den vollen dag
dienst gedurende de wintermaanden, doch dit is voor
alsnog afgeslagen, zeker niet ten voordeele van het
publiek, dat post- en plakzegels en briefkaarten koo-
pende, aangeteekende brieven, pakketten, postwissels
en telegrammen aanbiedende en ontvangende, wel eens
zal moeten bedenken dat al die bedrijven door éen
beambte moeten uitgeoefend worden en daarom waar
schijnlijk nu en dan geduld zal moeten oefenen. Een
mensch kan niet alles te gelijk doen.
De collecte voor de slachtoffers te Java heeft
te Schore opgebracht ƒ11,13.
Yzendijke. Daar op onze jaarlijksche veemarkt
een markt zonder vee te aanschouwen was, bracht
ons bestuur het premiestelsel in toepassing om die
jaarmarkt te doen herleven. Het loofde flOuitaan
hem, die de meeste stuks vee aanvoerde, f 10 voorden
verstkomende en f 10 aan hem, die Tt meeste vee ver
kocht.
30 stuks hoornvee, 7 paarden en een massa varkens
waren ter markt, en vooral in varkens was een leven
dige handel, zoodat de proefneming van 11. Zaterdag,
wel iets voor het vervolg belooft.
Blijkens het »U. D zal bij de onthulling van het
standbeeld van Graaf Jan van Nassau te Utrecht, op 15
dezer, dr. A. R. Ruitenschild als feestredenaar optreden
en een kindercantate worden uitgevoerd van J. N. W.
C. A. Ruygrok, woorden van dr. A. W. Bronsveld.
In een aldaar gehouden vergadering van eenige aan
zienlijke ingezetenen is eene commissie benoemd ter
regeling van plannen, teneinde den Koning en de Ko
ningin bij hun komst alsdan een waardige ontvangst
te bereiden.
De winterdienst op de spoorwegen zal waarschijn
lijk op 1 November e. k. aanvangen. (Hbl.)
Oost-Indië. Verleend: een tweej. verlof naar Europa
wegens ziekte, aan den majoor-intend. bij de milit.
admin. W. B. Filet.
Aan het einde der morgen-godsdienstoefening
maakte ds. J. Post gisteren aan de Herv. gemeente
alhier bekend, dat hij een beroep ontvangen had naar
Abcoude en dat hij dit in ernstig beraad moest nemen.
Nog achtte de heer Post zich geroepen medetedeelen,
dat de prediker, die des avonds voor de gemeente zou
optreden (de predikant van Heinkenszand) de moderne
richting van welke richting hij in afkeurenden zin
sprak is toegedaan, maar dat in het kerkgebouw
der Christelijk Gereformeerden op dat zelfde uur een
Zendeling onder Israël zou optreden
Het buitengewone van de tweede mededeeling en
de bewoordingen waarin de heer Post haar inkleedde,
kunnen aan niets anders doen denken dan aan eene
waarschuwing tegen het gaan hooren van den genoem
den predikant.
Tot wij hieromtrent nader onderricht zijn, kunnen
wij alleen onze bevreemding betuigen, dat een man
als ds. Post, die als zeer verdraagzaam bekend staat,
een dergelijke waarschuwing tot de gemeente meent
te moeten richten.
Beroepen te Oud-Vosmeer c. a. ds. J. Hoogenraad
te Polsbroek; te Arnhem ds. K. W. Vethake, te
Leeuwarden.
Aangenomen het beroep naar Doeveren en Gen-
deren door den heer J. Ossewaarde, cand. te Wilhel-
minadorp. (N. R. Ct.)
Waarde. Alhier is tot predikant beroepen de heer
Van Lennip, carididaat tot den H. D. te Groningen.
Kortgene. Zondagvoormiddag is de heer J. Van
den Bergen als predikant alhier bevestigd door den
heer Klomp van Broek op Langendijk, naar aanleiding
van Jesaja 55, vers 11. Des namiddags hield de be
vestigde zijn intrede met Romeinen 1 vers 16, eerste
gedeelte. Beide godsdienstoefeningen werden door eene
groote schare volks bijgewoond.
Schoolspaarbank Goes, Sept. 1883.
School C ingebracht 24,32%, opgevraagd 18.66
D 5,04 4,87
29,36% f 23,53
Jl. Zaterdag werd te 's-Heerenhoek een verge
lijkend examen gehouden voor de betrekking van hoofd
der school, waaraan werd deelgenomen door de heeren
N. Polshoofd eener o. 1. s. in de gemeente Wisse
kerke; J. Keizer, hoofd eener o. 1. s. in de gemeente
Sluis en F. Heeroma, hoofd eener o. 1. s. in de ge
meente Tubbergen, die respectievelijk 104, 87 en 85
punten behaalden. De districts-schoolopziener, de heer
W. J. Van Gorkom, weid bij het examen bijgestaan
door den heer A. R Breetvelthoofd eener o. 1. s.
te Goes.
Kolijnsplaat. Door de leerlingen der openbare lagere
school alhier is door middel van de bekende formu
lieren voor éen- en vijfcentspostzegels in de rijkspost
spaarbank belegd: in Juli 11. 8,97. in Aug. ƒ4,16
en in Sept. 5,63, te zamen 18,76. In 't geheel
er sedert de oprichting, 8 Juni 1881, tot primo
Oct. 1883 bespaard 433,79; van 1 Jan. '83 tot
•1 Oct. '83 76,83.
De heer L. Van Oeveren, sedert 1 Jan. 1882 onder
wijzer aan de openbare lagere school alhier, is den
büen Oct. benoemd tot onderwijzer aan de openbare
lagere school voor minvermogenden no. 2 te Leiden.
Aan het vergelijkend examen voor hoofd van
school B te Ter-Neuzen hebben van de 18 opgeroepen
sollicitanten deelgenomen de heerenF. Van Dixhoorn
van Katwijk, L. H. Dormaar van Renesse, J. A. Van
Driel van Breskens, J. Lijbaart van Krabbendijke, P.
J. Van de SanJe van Ter-Neuzen, J. A. Vermeulen
van Breda en H, J. Vooren van Poortvliet. (Tern. Ct.)
Naar het »U. D." uit goede bron verneemt, wordt
tot hoogleeraar in de geschiedenis aan de Leidsche
universiteit, als opvolger van wijlen professor Dozy,
voorgedragen dr. Holwerda, thans leeraar aan het
gymnasium te Leiden.
Naar aanleiding van het besluit der laatste al-
gemeene vergadering van de Vereeniging tot bevorde
ring van het onderwijs in handenarbeid, 25 Aug. 11.
te Amsterdam gehouden, om de volgende vergadering
in Aug. 1884 te Arnhem te houden en daaraan te
verbinden een tentoonstelling van voorwerpen, vervaar
digd door of ten dienste van de leerlingen der scholen
voor handenarbeid, hebben eenige onderwijzers ook in
deze provincie eene uitnoodiging tot deelneming en
tot het spoedig toezenden eener gedetailleerde opgaaf
hunner huisvlijtschool wat het aantal betalende en
niet-betalende leerlingen, het aantal en de namen der
onderwijzers, het bestuur enz. aangaat, van de com
missie van regeling dier tentoonstelling ontvangen.
Deze commissie bestaat uit de hh. F. Z Barkhuis,
directeur, en P. Evekink, onder-voorzitter der huisvlijt
school te Arnhem, benevens den heer C. Van der Vlies,
directeur van een dergelijke inrichting te Zutfrn.
Het groote doel ishet vinden eener doelmatige
methode voor dit onderwijs. Te dien einde zal de
tentoonstelling minder ten doel hebben te doen zien,
welke school het mooiste, maar welke het doelmatigste
het meest practische werk levert. Zij zal in drie groe
pen verdeeld worden: lo. voorwerpen, vervaardigd ten
dienste van het onderwijs; 2o. voorwerpen, vervaar
digd door de leerlingen op de verschillende scholen
voor handenarbeid; 3o. voorwerpen, vervaardigd door
leerlingen te huis, dus huiswerk.
Op eene alremeene deelneming dringen bovenge
noemde heeren aan en zeer wenschelijk is het, dat
ook Zeeland, al mogen er nog maar weinig zulke
scholen gevonden worden, toone, dat ook hier de
huisvlijt geene onbekende is en ijverige en gelukkige
beoefenaars telt.
Bijtijds heeft de ijverige commissie hare circulaires
verspreid; bij ruime toezending van goed gekozen
voorwerpen uit alle oorden des lands zal zij zeker de
voldoening smaken het handwerkenonderwijs, dat kind
van onzen tijd, in practische waarde aanmerkelijk te
doen stijgen en gewis nieuwe vrienden daardoor ver
werven.
Het diploma van de «Maatschappij tot bev. der
Toonkunst" is o. a. toegekend aan den heer A. De
Jong, van Middelburg.
De Koninklijke subsidiën voor de schilderkunst,
die telken jare door de Maatschappij «Arti et Arnicitiae"
werden uitgereikt, zullen, naar wij vernem n, zonder
dat daarvoor een verklaarbare reden is genoemd, met
primo Januari niet meer worden verleend. Daarentegen
zou in 1885 een bepaling in werkingtreden waar
omtrent nog geen bijzonderheden zijn bekend die
deze subsidiën zou vervangen. (D. v. N.)
Onlangs heeft men een komeet ontdekt die,
volgens de berekeningen van prof. Boss, van de sterren
wacht te Dudley (Ver. St.), de komeet van i812 moet
zijn, welker terugkomst reeds sinds lang verwacht
werd. Deze staartster zal in Januari a. s. hare grootste
helderheid bereiken en in December, misschien reeds
vroeger, voor het bloote oog zichtbaar zijn.
Dr. Ramon De Luna, die de cholera heeft bestu
deerd tijdens de laatste hevige epidemie te Manilla,
heeft aan de Fransche Académie de Médecine thans
eer. rapport toegezonden omtrent zijne bevindingen
betreffende de cholera, waarbij hij tot de volgende
conclusiën komt:
do. De oorzaak der cholera moet altijd in de lucht
gezocht worden, waardoor zij op personen en voorwer
pen wordt overgebracht. 2o. De besmetting komt
uitsluitend langs de ademhalingsorganen tot stand
3o. Het grootste gevaar voor besmetting bestaat tijdens
den slaap, 4o De microbe, welke de ziekte verwekt,
werkt vooral op de bloedlichaampjes in, waarvan zij
de zuurstofopname belet en zoo een langzamen stikkings-
dood veroorzaakt. 5o. Het eenige redmiddel voor
choleralijders is inademing van vapeur, hgpoazotique
met lucht vermengd.
