1883. N°. 116.
Dinsdag 2 October.
70sle jaargang.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Landbouw en Veeteelt.
Buitenlandsch Overzicht.
G0ESG9I
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
GOES, 1 October 1883.
Wij stemmen der »Midd Ct." gaarne toe, dat bij
de, naar aanleiding van de Assensche eedsquaestie in
de Tweede Kamer gehouden interpellatie-Van Houten,
gebleken is, dat de minister Six de opvatting deelt,
dat volgens de wet het afleggen van den eed nood
zakelijk is. Wij hebben echter gemeend in ons vorig
artikel het Kamerdebat in dezen te kunnen laten rusten,
omdat wij ons niet andermaal in de wetsquaestie zelve
wilden begeven. Wij hebben ons alleen bepaald bij de
beslissing van den Minister op het bekende adres,
waarin hij, niettegenstaande zijn in de Kamer ont
wikkeld gevoelen, de zaak tot den verantwoordelijken
burgemeester heeft teruggebracht. »Het afnemen van
»den eed of de belofte is opgedragen aan den bur
gemeester deze heeft derhalve te zorgen" enz., zoo
antwoordde de Minister.
Daarmede in verband zeiden wij dan ook, dat nu
wellicht onzen burgemeester het gevoelen der Regeering
over zijne wetsopvatting zal worden kenbaar gemaakt,
ofschoon dit tot dusverre niet is gebeurd en wij het
hoogst zonderling zouden achten wanneer de Regeering
of andere autoriteiten, zoo in dezen geen twijfel be
staat, eerst op aandrang van anderen overgingen tot
het doen van datgene, waartoe zij ambtshalve verplicht
waren. Immers, zoo het ongerijmd genoemd wordt, dat
de burgemeesters in dezen naar hunne eigene opvatting
zouden handelen, even ongerijmd zou het zijn, dat de
opvolging van de wet afhing van de toevallige om
standigheid, dat eenig ingezetene, hoelang de zaak ook
reeds verloopen ware, bezwaren deed kennen.
Wij zullen nu kalm den loop der zaken afwachten.
Naar wij vernemen hebben de vier heeren zich tot
Gedep. Staten gewend. Ook wij hopen, dat deze ge
schiedenis ons een stap nader brenge aan de herziening
der voorschriften op dit gebied en dat, in den geest
der motie-Schaepman, het getal eeden aanzienlijk be
perkt worde.
Door Ged. Staten van Zeeland zijn ter provin
ciale griffie bevorderd tot adjunct-commies der eerste
klasse de heer D. Van de Kreke, thans adj. comm.
der tweede klassetot adjunct-commies der tweede
klasse de heer H. J. G. Hartman, thans eerste klerk
tot eersten klerk de heeren A. J. De Nood en C. H.
De Kan, thans tweede klerken. Verder is benoemd
tot eersten klerk de heer A. R Vermeulen te Mid
delburg.
Overgeplaatst van Heinkenszand naar de Kouter
(Klinge) de commies Knudde, en van laatstgenoemde
plaats naar Hansweerd de commissie F. De Vrome.
Bij resolutie van den Minister van Koloniën van
den 27 September 1883, lit. D. no. 9, is de civiel-
ingénieur W. Elenbaas gesteld ter beschikking van den
Gouv.-Gen. van Nederl -Indië, om te worden benoemd
tot adspirant-ingenieur bij den waterstaat en 's lands
burgerlijke openbare werken daar te lande.
De collecte voor de ramp op Java en Sumatra
heeft opgebracht
Te Kruininge en Hansweerd 218,98 te Kapelle
ƒ116,40, te Biezelinge met Eversdijk 32,60, te Kat-
tendijke 50,25, te Ovezand ƒ26,05, te Driewegen
25,35.
Op de aanbeveling voor rechter in de arrondis-
sements-rechtbank te Assen komt ook voor de heer
mr. J. Van Binsbergen rechter in de arrond recht
bank te Zieriksee.
Aan het kantoor Goes werden in de maand Sep
tember aangenomen 864, ontvangen 844, overgenomen
en verder geseind 205, totaal 1913 telegrammen.
»Het Vrije Woord", vereeniging ter bevordering
der vrije gedachte te Rotterdam, goedgekeurd bij Kon.
besluit van 13 Juni 1882, heeft in hare gisteren ge
houden vergadering tot vice-president benoemd den
heer J. J. Severijn, gep. kapit. O.-I. leger, vice-pres.
der vereeniging »De Dageraad" te Amsterdam, die
verklaard heeft deze benoeming te aanvaarden.
De vorige week hebben wij melding gemaakt van
de onderscheidingdoor Z. M. den koning verleend
aan den heer Nering Bögel te Deventer. Thans be
richt men dat door de jury der tentoonstelling aan die
firma geen bekroning kon worden toegekend omdat
zij zelve tot de jury behoorde en dus niet mocht mede
dingen.
In den loop der maanden November of December
zal gelegenheid worden gegeven tot het afleggen der
examenster verkrijging van een getuigschrift als
apothekers-bediendeen ook als vroedvrouw.
De eerste zullen worden afgenomen te Kampen en
te Utrecht, de laatste te Amsterdam. Men zie verder
de St. Ct. no. 229.
De koninklijke familie is Vrijdag uit Den Haag
op Het Loo aangekomen.
De Standaard meldtdat het bureau van de
anti-revolutionaire kamerclub voor dit jaar is samen
gesteld uit de heeren Keuchenius, presidentA. baron
Mackay, vice-president; Van der Hoop, le secretaris
Beelaerts Van Blokland, 2e secretaris.
Wij missen tot dusverzoowel in de St.-Ct.
het bericht van de ontvangst, door Z, M. den koning,
van de commissie voor het Adres van antwoord op
de troonrede, als in de gedrukte stukken het weder
antwoord des Konings.
Aan wien ligt de schuld voor het verzuim met de
openbaarmaking van een en ander vraagt het »Dagbl."
Het afdeelingsonderzoek van de Indische begroo
ting is Vrijdag afgeloopen, zoodat de Kamer deze week
aan het onderzoek der staatsbegrooting zal besteden.
Op het request van den heer D. J. Oggel te
Aksel aan Z. M. den koning, houdende verzoek zitting
te kunnen nemen als lid van den gemeenteraad is
afwijzend beschikt.
De Noordpoolreizigers werden Zaterdagnamiddag
door de feestcommissie op het station van den Ned.
Rhijnspoorweg te Utrecht hartelijk verwelkomd. In
4 rijtuigen vertrokken zij te 2 uren vandaar m ar het
park »Tivoli". Vele belangstellenden waren op het per
ron aanwezig.
In het park »Tivoli" aangekomen, werden de Noord
poolreizigers in de zaal der Buiten-Sociëteit door den
burgemeester mr. Boer hartelijk verwelkomd en werd
hun de eerewijn aangeboden. Daarna begaven z:j zich
in den tuin van «Tivoli" en werden aldaar eveneens
welkom geheeten door den Commissaris des Konings,
den heer 's Jacob. De muziek der Utrechtsche schut
terij verhoogde met het spelen van volksliederen de
feestviering. De heer Gamél werd tegen 4 uren ver
wacht. Aan het feestmaal namen 150 personen deel.
Het Utrechtsch studentenkorps is voornemens
Z M. den koning een eerewacht aantebieden, bij ge
legenheid van de plechtige onthulling van het stand
beeld van Graaf Jan van Nassau, op 15 Oct. a. s.
De gepensioneerde luit.-generaal jhr. E. A O. De
Casembroot, oud minister van oorlog, en de vroegere
gouverneur van wijlen den Prins van Oranje, is te
's-Hage overleden.
De overledene was den 20 Juni 1812 te Oud Vos
meer geboren.
Men schrijft uit Den Haag aan »de Amster
dammer":
De Commissie voor de Grondwetsherziening heeft,
bij het aanvaarden harer taak, zich tot geheimhouding
verbonden. Dit neemt niet weg, dat het een en ander
omtrent haren arbeid is uitgelekt. Zoo weet men,
dat zij vacantie heeft genomen bij de behandeling van
art. 168.
De rust scheen voorgeschreven, omdat de financiëele
quaestie, die zich bij de scheiding van Kerk en Staat
voordoet, een al te harden strijd vorderde. Na afloop
der verademingsperiode hoopt men dezen strijd uit te
vechten.
Over de regeling der troonsopvolging waren, naar
men verzekert, de heeren het eens geworden.
Omtrent de artikelen betreffende de defensie is ook
het een en ander bekend geworden. Wij deelden reeds
mede, dat het anti-dienst ver vangingsbond reden heeft
om aan te nemen »dat er in overweging gegeven zal
worden, om alle door opvolgende militie wetten sinds
1814 ingevoerde uitzonderingen op art. 177 der Grond
wet afteschaffen."
Deze mededeeling is niet zonder grond voegt »de
Amst." er bij. Ook wij vernamen dat men de Grond
wet in dien zin wil gewijzigd zien, dat zij aan alge-
meenen dienstplicht geen beletselen in den weg stelt.
Het beginsel om aan de kieswet de regeling der kies
bevoegdheid geheel over te laten, schijnt niet voldoenden
steun gevonden te hebben.
Gedurende de maand Augustus 1883 zijn bij de
rijks-postspaarbank ingelegd en terugbetaald de vol
gende bedragen
Bedrag der inlagen. 249,387.49
d terugbetalingen 145,463.90
Alzoo meer ingelegd dan terug
betaald 103,923.59
Aan het einde der maand Juni
was ten name der verschillende in
leggers ingeschreven een bedrag van 2,738,223 80%
Zoodat de som der inlagen op
31 Juli bedroeg 2 842.147.39%
In den loop der maand zijn 2206 nieuwe spaarbank
boekjes uitgegeven; 500 boekjes weiden geheel afbe
taald, zoodat aan het eind der maand 61,822 boekjes
in omloop waren.
Sedert een twaalf of vijftien jaren hebben de
bestrijders van de koepokinenting in Engeland al hunne
krachten ingespannen om de wet, die de inenting ver
plichtend stelt, afgeschaft te krijgen. Geen moeite of
kosten zijn er gespaard; eindelijk werd het voorstel
tot afschaffing dier verplichting afgestemd met 286
tegen en slechts 16 voor. En onder deze 16 zijn er
waarschijnlijk nog gevonden, die, evenals John Bright,
voor de inenting wai en, maar tegen den inentingsdwang.
Da luidruchtige toebereidselen, door de anti-vacci-
nisten genomen, hadden de voorstanders der inenting
wakker gehouden. Zij stonden op hun post, duchtig
gewapend. In de eerste plaats Sir Lyon Playfair, die
aanwees, dat de gemiddelde jaarlijksche sterfte in En
geland aan de pokken vóór de vaccine 3000 op het
millioen inwoners bedroeg; na de ontdekking der vac
cine, bij vrijwillige inenting, daalde zij, de eerste 40
jaren, op 600 dooden op het millioen; de volgende
periode van 1841'54, bij kostelooze inenting, zonk
zij op 305; daarna onder de eerste wet, die tot in
enting verplicht, van 1854'71, viel zij op 203, en
onder de latere, strengere wet van 1871'83, op 156
van het millioen.
Dr. Cameron bekeek de zaak uit een ander oogpunt.
Hij had eene statistiek over 27,215 poklijders, in 50
jaren. Van dezen hadden 18,515 zich laten inenten,
8600 niet. Van de niet geënte waren er 40 pet. be
zweken, van de geënte slechts 7 ten honderd.
Sir Ch. Dilke wees op de ambtenaren der posterijen.
Dezen, 10,504 in getal, waren allen gevaccineerd. In
de tien jaren (18701880) was er eene pokken-epi
demie geweest; tien van de tienduizend waren er aan
getast, doch niet éen gestorven.
Tegenover deze onwedersprekelijke cijfers zonk het
voorstel der anti-vaccinisten als een steen.
(N. R. Ct.)
Beroepen te Rilland-Bath de heer D. J. Karres,
cand. bij het prov. kerkbestuur van Friesland.
De algemeene Synode der Ned. Herv. kerk heeft
met het oog op de aanstaande vierhonderdjarige ge
denkdagen der geboorte van Luther (10 Nov. 1483),
en van Zwingli (1 Januari 1484) eene circulaire ge
richt aan de kerkeraden in de verschillende gemeenten,
waarin zij deze uitnoodigt, in 't belang der eenparig
heid, dat de gewone viering van den gedenkdag der
kerkhervorming dit jaar worde vereenigd met die van
de 400jarige geboortedagen van Luther en Zwingli,
en dat deze, met afwijking van het daaromtrent aan-
bevolene in den synodalen brief van 22 Juli 1853,
dit jaar plaats hebbe op den tweeden Zondag in No
vember."
Nisse. Gistermorgen werd onze nieuwe leeraar dhr.
J. M Conradi bevestigd door ds. C. Beets te Houten,
naar aanleiding van Ps. 25 4 en 5. Des namiddags
verbond de bevestigde zich aan deze gemeente naar
I Timoth 1 15a. Beidti plechtigheden werden door
eene groote schare bijgewoond.
Daar de vertrokken pred. Van Selms 1 April af
scheid nam, is de vacature alzoo juist binnen den tijd
van een half jaar vervuld in deze dagen zeker eene
zeldzaamheid.
Benoemd tot hoofd der herhalingsschool te Baar
land dhr. J. De Hond aldaar. (N. v. d. D.)
Met het oog op het groot aantal onderwijzers,
dat thans nog aan de openbare lagere scholen ontbreekt,
zou, naar wij vernemen, bij de Regeering ernstige
twijfel zijn gerezen of aan het voorschrift van art. 1,
2e alinea van het kon. besluit van 17 Januari 1880
(Stbl. no. 1) te zijner tijd door de gemeentebesturen
uitvoering zou kunnen gegeven worden. Gedep Staten
der provinciën zijn dan ook reeds door den Minister
over eene wijziging van evengemeld voorschrift gehoord.
(N R. Ct.)
De afdeeling Hoorn en eenige andere hebben tot
het hoofdbestuur van de vereeniging Volksonderwijs
het verzoek gericht, eene buitengewone algemeene ver
gadering bijeen te roepen, ten einde eene wijziging in
de statuten in behandeling te brengen, strekkende tot
verhooging der bijdrage uit de kas der afdeelingen aan
de algemeene kas, met het doel om ook na Januari
1884 de uitgave van liet Volksblad op den ouden voet
te kunnen voortzetten.
Het hoofdbestuur heeft bepaald dat die buitenge
wone algemeene vergadering gehouden zal worden te
Amsterdam, op Zaterdag 22 October a. s.
Behalve het voorstel der afdeeling Hoorn e. a. komt
op die vergadering in behandeling het volgende voor
stel van het hoofdbestuur:
»Te beginnen met 1884 wordt de uitgave van het
Volksblad vervangen door die van een op onbepaalde
tiiden, doch minstens driemaal 'sjaars verschijnend
blad, dat aan alle leden wordt toegezonden, en behel
zen zal wat, benevens het jaarverslag en de hande
lingen der algemeene vergadering, naar het oordeel
van 't hoofdbestuur, in de eerste plaats onder de aan
dacht der leden verdient gebracht te worden."
Het hoofdbestuur vindt vooral wegens redenen van
financiëelen aard geen vrijmoedigheid om het voorstel
Hoorn te ondersteunen, en hoe gaarne het anders
zelf de uitgave van het Volksblad zou zien voortgezet,
i is het niettemin van oordeel dat aan zijn ve 1 beschei
dener voorstel de voorkeur moet gegeven worden.
"Weineldinge. Als groote bijzonderheid verdient ze
ker melding, dat door den heer C. Lindenbergh alhier
naar de vruchtententoonstelling te Naaldwijk zijn op
gezonden 5 stuks peren (calabasse monstre), die te
zamen 3,1 kilo wegen. De grootste heeft, bij eene
lengte van 21 centimeters, een gewicht van ruim 8
hectogram.
Het denkbeeld om aan den Rijn een zichtbaar gedenk-
teeken opterichten, ter eere van Duitschland's eenheid,
na harden strijd verworven, werd reeds in 1871 geop
perd door Graaf Van Eulenbnrg, toenmalig regeerings-
president te Wiesbaden. Dit denkbeeld is thans tot
werkelijkheid geworden.
Op het Niederwald is een beeld verrezen, zoo
grootsch en schoon, dat het den naam van den ver
vaardiger Johannes Schilling door gansch Europa heeft
bekend gemaakt.
Op een voetstuk van 25 meters hoogte en verdeeld
in drie afdeelingenals 't ware eene combinatie van
drie voetstukken op elkaarstaat de Germaniaeen
vrouwenbeeld, dat alleen 10}£ M. hoog is. In de lin
kerhand houdt het een met lauweren omwonden
zwaard, terwijl het met de rechterhand de keizerlijke
kroon omhoog heft. Achter het beeld staat een zetel,
welks leuning gevormd wordt door adelaars. De zware
haarlokken van het beeld zijn omstrengeld met een
krans van eikenloof. Van de schouders golft in schil
derachtige teekening de opengeslagen mantelmet
adelaarsfiguren bezet en met een prachtigen zoom om
boord. Op het onderkleed ziet men den draakde
zwaan, da raaf en andere diereufiguren uit de Duitsche
sagenwereld.
Dit eereteeken nu voor Duitschland's eenheid is
Vrijdag in tegenwoordigheid van keizer Wilhelm en
de andere Duitsche vorsten onthuld. Reeds den vori-
gen dag waien stroomen van feestgangers naar Rü-
desheim en andere omliggende plaatsen heengetogen.
Donderdagsavonds waren overal schitterende illumi
naties ontstoken, terwijl de afzonderlijk langs den Rijn
staande villa's, kasteelen, ja zelfs de ruines zich even
eens in een zee van licht baadden. De eigenlijke feest
dag brak niet onder de gunstigste omstandigheden
aan, daar het in den vroegen ochtend sterk regende,
en hoewel het later droog werd bleef het weder win
dt rig en onzeker.
Te 12% uren verscheen de Keizer op den Niederwald
en werd met geestdrift begroet. Tal van toespraken
en redevoeringen werden gehouden. De Keizer ant
woordde ten slotte in deze bewoordingen
«Wanneer de Voorzienigheid baren wil aan de wereld
wil verkondigen, kiest zij daartoe het tijdstip en het
land hetwelk het werktuig zal zijn óm dien wil te
volvoeren. In 1870/71 openbaarde zich dit op treffende
wijze. De Almachtige voerde de Duitschers van zege
praal tot zegepraalmillioenen harten dankten God
reeds toen daarvoor en loofden Hem omdat hij ons,
Duitschers, waardig vond tot de verwezenlijking van
Zijnen wil op te treden. Maar tot in der eeuwen
nacht wil het Duitsche volk deze dankbaarheid betoo-
nen, en met deze bedoeling is dit gedenkteeken ge
sticht. Ik wijd het in, met de woorden mijns vaders
Den gevallenen tot herinnering, den levenden tot er
kentenis, den komenden geslachten tot prikkelend
voorbeeld. Dat geve God."
De Keizer ontblootte daarop het hoofd en gaf ieder
der vorsten afzonderlijk de hand, terwijl het omhul
sel, onder het donderen der kanonnen en de krachige
tonen van de «Wacht am Rhein", werd weggenomen.
Na afloop der plechtigheid op den Niederwald is
de Keizer met den stoet van vorstelijke en andere
hooggeplaatste personen naar Wiesbaden vertrokken,
alwaar hij z jne gasten gezamenlijk aan een diner had
genoodigd.
De koning van Spanje is Donderdag te Brussel aan
gekomen. Ofschoon hij aanvankelijk verzocht had
dat hem geen honneurs zouden bewezen worden, heeft
hij ten slotte toch toegegeven. De ontvangst bleef
echter uitsluitend tot het ofïiciëele eerbetoon beperkt.
De bevolking gedroeg zich uiterst koel. Van geen enkel
particulier gebouw wapperde de vlagnergens was
eenige versiering aangebracht. Pij de aankomst ver
drong zich eene dichte menschenmassa vóór hot station,
doch geen enkele vreugdekreet deed zich hooren. De
koning van België, de ministers en vele andere auto
riteiten waren aan het station om koning Alphonso
te verwelkomen.
Zaterdag is hij te Parijs aangekomen. Zooals wij
reeds vroeger meldden, hebben de Fransche bladen
het den Spaanschen koning zeer kwalijk genomen, dat
hij eene benoeming tot kolonel van een Duitsch re-
I gement Uhlanen heeft aangenomen en in weerwil van
de lot kalmte «n bezadigdheid aansporende ministeii-
ëele bladen was de opgewondenheid bij zeker deel der
bevolking niet geweken. De bladen, die tegen den
