1883. N". 114.
Donderdag 27 September.
70ste jaargang.
Staten-Generaal.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Rechtzaken.
Uit onze Koloniën.
Landbouw en Veeteelt.
i
SK^3^=
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
GOES, 26 September 1888.
De Minister van binnenlandsche zaken heeft aan
de Tweede Kamer eenige inlichtingen verstrekt op de
adressen van P. Schelling en Zoon en andere steen
fabrikanten in Zuid-Holland en van de Kamers van
koophandel en fabrieken te Deventer en te Assen, over
het gebruik van Belgisehen steen bij den bouw van
lagere scholen. Daarin wordt gezegd, dat de loop van
vermelde aangelegenheid aan de Tweede Kamer bekend
is uit de overgelegde adressen der steenfabrikanten.
Ook wordt geklaagd dat de inlandsche nijverheid
wordt benadeeld, omdat bij den bouw van openbare
lagere scholen het gebruik van Belgischen steen zou zijn
voorgeschreven. Tot adstructie dezer klacht worden
drie gevallen genoemd er wordt namèlijk gewezen op
de bestekken voor het bouwen van scholen te Krabben-
dijke, Schore en Hansweerd.
Het is gebleken, zegt de Minister, dat in die be
stekken de Belgische baksteen alleen is voorgeschre
ven voor de metselwerken onder het trasraam; dat
de districts-schoolopziener deze bepaling heeft goed
gekeurd, omdat deze steensoort, naar het oordeel der
deskundigen, voor fundeeringen zeer geschikt is, ook
dat derhalve de voorstelling in de bedoelde adressen,
als zoude voor den bouw en verbouw der genoemde
gebouwen uitsluitend Belgische baksteen zijn voorge
schreven, onjuist is, daar aan genoemde gebouwen voor
verreweg het grootste gedeelte Nederlandsche steen
gebruikt is.
Het komt niettemin den Minister voor, dat een
bestek, houdende het voorschrift om bij uitsluiting
voor eenig werk buitcnlandschen baksteen te gebrui
ken, door den districts-schoolopziener had moeten zijn
afgekeurd. In dien zin is eene aanschrijving aan
ieder der districts-schoolopzieners gericht, hoewel het
geval slechts in twee schooldistricten schijnt te zijn
voorgekomen.
Er is bij de regeering een nieuwe regeling in
onderzoek van de bezoldigingen der ontvangers van de
directe belastingen, invoerrechten en aceijnsen, waarbij
de indemniteiten en schadeloosstellingen der ontvangers
zullen vervallen. Ook wordt een regeling voorbereid,
waarbij de surnumerairs der directe belastingenin
voerrechten en accijnzen, door toekenning van een vast
traktement benevens een deel van het zuiver inkomen
hunner waarnemingen, zonder bezwaar voor de schat
kist regelmatiger zullen worden bezoldigd dan thans
het geval is.
De Minister van Oorlog heeft op zijn begrooting
voor 1884 gelden uitgetrokken voor drie belangrijke
verbeteringen. In de eerste plaats om de verhouding
van het aantal le en 2e luitenants te veranderen van
3:2 op 2:1, zoodat de 2e luitenants ten minste éen
jaar vroeger bevorderd zullen worden. Verder wordt
de [traktements-verhooging na zeker getal dienstjaren
voor kapiteins en luitenants verbeterd. Eindelijk wor
den de pensioenen van onderofficieren en minderen,
die vóór de wet van 1851 gepensioneerd zijn, met
30 pet. en die der anderen (18611877) met 20
pet. van het verschil vermeerderd.
De Minister van Binnenl. Zaken heeft, naar wij
vernemen, geantwoord op de ter zake van het incident-
Péan gerichte missive van den gemeenteraad van
Venloo. In dien brief moet de Minister te kennen
geven dat na de aan den genoemden leeraar opgelegde
straf (twee maanden schorsing) geen hernieuwde ver
oordeeling wegens zijn uitlatingen in strijd met de
neutraliteit van het onderwijs, kan worden uitgespro
ken. De heer Heemskerk verzoekt den gemeenteraad
zijn invloed aantewenden, opdat de commissie van
toezicht op 't middelbaar onderwijs te Venloo, die
collectief haar ontslag nam, op dat besluit terugkome.
"Wij vernemen echter dat daarop geen uitzicht bestaat.
(Vad.)
Voor de posterijen, vooral in het belang der
lotsverbetering van het personeel, wordt voor het vol
gend jaar door de regeering f 226,750 meer aange
vraagd dan voor het loopende jaar. Daarentegen kan
op een meerdere inkomst van f350,000 gerekend worden.
De Regeering, bereid om Rijksbeurzen te stichten
voor het landbouwonderwijs, heeft f 1000 aangevraagd
om acht jongelingen het bijwonen van de lessen aan
de landbouwschool mogelijk te maken.
Aan den Isten luit. L. Lange, van de Ilde af-
deeling der krijgsschool, wordt tot herstel van gezond
heid een jaar verlof verleend, weshalve hij in October
e. k. niet naar O.-Indie terugkeert.
Bij kon. besluit is herbenoemd tot curator aan
de Rijks universiteit te Leiden de heer L. M. De
Laat de TCanter.
Eervol ontslag verleend als 2en luitenant bij het
5e bataljon rustende schutterij in Zeeland, aan den
heer H. L. J. Maertens en benoemd tot 1 en luitenant
mr, P. L. Van Eeten.
De sergeant der infanterie J. Vermande zal
naar aanleiding van het onlangs te 's Hertogenbosch
gehouden examen op 15 October a. s. op den hoofd
cursus aldaar worden geplaatst.
De commies der directe belastingen C. Bierens
wordt met ingang van 1 November a. s. verplaatst
van Hansweerd naar Ter-Neuzen
Voor het eerste gedeelte van het notariëel examen
is o. a. geslaagd de heer J. H. O. Dominicus te
Kruininge.
Naar wij vernemen, verbetert de toestand van
den minister van Staat, mr. Modderman, in die mate,
dat hij nog vóór den winter de terugreis naar Neder
land zal kunnen aanvaarden.
De heer P. A. Janssen te Middelburg heeft een
verzoek aan den Koning ingediend, waarin hij Z. M.
verzoekt om alsnog, met intrekking van Zr. Ms. besluit
van 30 September 1871 no 5, hem toetekennen een
eervol ontslag uit den militairen dienst met het pen
sioen, waarop hij volgens zijn militaire dienstjaren
(24 jaar en 4 maanden) aanspraak heeft.
De heer A. Van Vlijmen te 's-Hage heeft een
derde bezwaarschrift betreffende den bouw der konink
lijke stallen aan de Tweede Kamer ingediend. De aan
wijzingen gelden hoofdzakelijk het gebruik van minder
kostbare materialen dan in het bestek waren voor
geschreven. Aan het slot wordt daaraan de opmerking
toegevoegd, dat de achtergevel, grenzende aan den tuin
van het koninklijk paleis, schijnt te staan buiten het
hart der fundeering, waardoor de escauzijnschsteenen
plinten voldoende steunpunt missen.
De dag der sluiting van de tentoonstelling te
Amsterdam is thans bepaaldelijk vastgesteld op 31
October a. s. Tot en met den laatsten September
zullen de terreinen 's avonds nog geopend blijven. Te
beginnen met 1 Oct. worden de gebouwen der ten
toonstelling 's avonds te 5 uren gesloten, terwijl de
buiten-terreinen eerst te 6 uren behoeven verlaten te
worden.
Ofschoon de juiste opbrengst der fancy-fair van
Zaterdag nog niet bekend is, wordt het netto bedrag
niet boven ƒ25,000 geraamd. De fancy-fair voorden
watersnood in Noord-Brabant bracht indertijd ƒ49,700
netto op. Bijzondere vermelding verdient, dat de Suri-
naamsche inboorlirgen zeiven een sommetje bijeen
brachten en dit aan de commissie ter hand stelden
voor hunne Oostersche broeders.
De trekking der Amsterdamsclie tentoonsfellings-
loterij zal plaatshebben 10 November. (N. R. Ct.)
Krabbeudijke. De collecte voor de slachtoffers der
verwoestingen op Java heeft opgebracht f 34,51
Aan het Nederlandsch consulaat te Parijs, waar
een inschrijving geopend is ten behoeve der slachtoffers
van de ramp in Nederl.-Indië, werd totnutoe voor
ruim frs. 10 000 ingeschreven.
Naar het Dagblad verneemt, heeft de Italiaansche
gezant bij ons hof, graaf Delia Croce, aan den burge
meester van Den Haag eene zeer aanzienlijke gift doen
toekomen, als bijdrage voor de noodlijdenden door de
ramp van Krakatau.
Naar het »R. N." verneemt, bevindt zich hier
te lande de heer Postrath Sydow uit Berlijn, die namens
de Duitsche Regeering eene studie komt maken van
de inrichting en de werking onzer Rijks Postspaarbank.
Het congres tot bestrijding der prostitutie, te
's-Gravenhage gehoudenis zooals we reeds meldden
afgeloopen. De navolgende besluiten zijn genomen
strekkende om te verklaren: lo. dat het congres wenscht
dat in ieder land waar de wetgeving regelt de ver
houdingen tusschen mannen en vrouwen, zij gegrond
zij op een beginsel van gelijk recht en zedelijkheid
voor beide seksen2o dat het congres veroordeelt het
verplicht geneeskundig bezoek in het stelsel der politie
op de zeden zoowel bij vrouwen als mannen, als eene
verkrachting van de persoonlijke vrijheid, eene belee-
diging van het verhevenste streven der beschaving en,
tot administratief stelsel verheven, als eene noodlottige
hygiënische fout3o dat het congres veroordeelt elke
erkenning of officiëele toelating van de prostitutie als
bedrijf en elke erkenning der huizen van ontucht
4o dat het congres veroordeelt het stelsel dat politie
of administratie discreditaire of buitengewone macht
geeft op het gebied der zedenen verklaart dat dit
gebied door het gemeene recht moet worden beheerscht;
5o dat het congres wenscht dat, indien de tegenwoor
dige bepalingen der wetboeken daartoe niet voldoende
zijn, zij mogen worden aangevuld in dien zin, dat zij
elk bedrijf treffe dat zich ten doel stele exploitatie der
ontuchtvooral de koppelarij onder eiken vorm en
hare bedrijvers.
Het aantal leden der Ned. lijkverbranding is in
het afgelooptn jaar van 771 tot 710 achteruitgegaan
en de inkomsten daalden van f1314 tot fill0.
De «Willem Barents" is Zaterdag uit Hammerfest
vertrokken.
TWEEDE KAMER.
Na zeer uitvoerige discussiën, waarin de heeren
Reuther, v. d. Oye, Keuchenius, Wintgens en Lohman
de geopperde bezwaren tegen den vorm van het adres
van antwoord volheilden en dr. Schaepman dien ver
dedigde, als bedoelende de Regeering te bestijden noch
te steunen, maar aan den arbeid te laten, is de al-
gemeene strekking van het adres aangenomen met 47
tegen 30 stemmen.
De Regeering zeide in die bedoeling te zullen be
rusten, zij verklaarde dat zij aan de verbetering der
levende strijdkrachten haar aandacht bleef wijden, dat
de financiëele wetsontwerpen binnen weinige dagen
zouden aangeboden worden en nam tegenover de hee
ren Keuchenius en "Van der Hoeven de verantwoorde
lijkheid op zich van de handhaving van den gouver
neur-generaal, wiens zwichten voor het parlementair
votum nadeelig zou zijn voor ons prestige in Indië.
Nadat de heer Keuchenius zijn leedwezen had be
tuigd over de afwezigheid van den kroonprins bij de
opening der Kamers en zijn blijdschap te kennen had
gegeven dat de Kroonprins de Krakatau-commissie had
gevormd, is het geheele adres aangenomen met 49
tegen 28 stemmen.
Vervolgens antwoordde de regeering op de gisteren
aangekondigde interpellatie van den heer Viruly, dat
de consul-generaal te Bern gemachtigd was Nederland
te doen toetreden tot de Bernerconventie van 1881,
betreffende de phyloxera, wat den vrijen invoer van
Nederl. tuinbouwproducten insluit.
Men deelt ons mede, dat ds. P. Huet alhier een
beroep ontvangen heeft naar 's-Heerhendrikskinderen.
Zondagvoormiddag is de heer J. F. De Later
als predikant te Wissekerke bevestigd door den heer
Ormel, pred. te St.-Maartensdijk, naar aanleiding van
Joh. 126, laatste gedeelte. Des namiddags hield de be
vestigde zijne intree-rede over Luk. V: 5, laatste ge
deelte. (M. Ct
Beroepen te Westkapelle ds. W. A. Macpherson
te Jaarsveld; te Kattendijke de heer H. Feijkes, cand.
te Haarlem.
Ylissingen. Dank zij eene toelage van het Engelsch
gouvernement zullen de Engelsche (Presbyterian) ge
meenten te Vlissingen en Middelburg, zich binnen kort
weer mogen verheugen in het bezit van een leeraar.
Sedert den dood van den vorigen leeraar, de heer
Carp, was de gecombineerde dienst onvervuld.
De nieuwbenoemde is een Schot; hopen wij dat hij
even keurig, zuiver Engelsch spreke als zijn voorganger
St.-Maartensdijk. Benoemd tot onderwijzer aan de
openb. lagere school alhier de heer A. M. Polderman,
thans als zoodanig in functie te Schore.
Benoemd tot onderwijzer te Nieuwveen de heer
J. Vermaas van Scherpenisse.
Aan de leden van «Volksonderwijs" is bekend
gemaakt, dat slechts ongeveer 600 leden zich bereid
hebben verklaard, zich tegen 1,50 op het «Volks
blad" te abonneeren. Aangezien minstens 1000 ge-
abonneerden noodig waren, is deze uitg ive dus, jammer
genoeg, aan gemis van belangstelling overleden,
Voor 1882 werd voor de vergoeding door het
Rijk aan de gemeenten voor de kosten van haar lager
onderwijs (art. 45 der wet) aanvankelijk geraamd
3,500,000, welk bedrag later tot 4,000,000 is
verhoogd. Ook laatstgenoemd cijfer is gebleken on
voldoende te zijn. Het laat zich aanzien dat eene
tweede verhooging, en wel met 400,000, zal noodig
wezen. Het totaal der uitgaven voor 1882 wordt dan
4,400,000.
Voor 1883 werd geraamd en toegestaan ƒ4,500,000.
Daarvan was omstreeks 16 Juni 1883 nog slechts
ƒ350,000 beschikbaar. Te rekenen r.aar de sommen,
die over 1882 na Juni van dat jaar verschuldigd bleken
te worden, zal voor 1883 nog pl. m. ƒ100,000 noodig
zijn Voor laatstgenoemd jaar zal alzoo vermoedelijk
een verhooging van het artikel met ƒ650,000 en dus
tot ƒ5,150,000 noodig wezen.
Op grond van die cijfers, de geleidelijke uitbreiding
van het onderwijzend personeel en de voortgaande stich
ting, vergrooting of verandering van schoollokalen,
wordt voor 1884 ƒ5,500,000 noodig geacht en op de
staatsbegrooting 'uitgetrokken.
Arrondissements-rechtbank te Middelburg.
Door de rechtbank zijn gisteren veroordeeld
J. G., 46 j., broolbekker te Vecre, wegens belee-
diging van een bedienend beambte in functie tot eene
geldboete van f8. P. De B., 50 j., huurkoetsier te
St. Nicolaas (België), wegens verfco'en invoer van
rundvleesch in Nederland tot eene geldboete van f3.
J. D. Van K., 19 j pakjesdrager te Middelburg,
wegens mishandeling tot eene geldboete van f8. M.
G., 24 jschoenmaker te Rilland-Bath, wegens be-
leediging van een bedienend beambte in functie tot
twee geldboeten elk van f 15. M. B., 17 j., te Seroos-
kerke, wegens diefstal tot 21 dagen cel. K. Van B
28 j., visscher te Arriemuiden, wegens beleediging
van een bedienend beambte in functie tot eene geld
boete van f 12 en A. M. B., 17 jte Sluis, wegens
diefstal veroordeeld tot eene geldboete van f 3.
Allen in de kosten.
De commandant van het den 17 Augustus (dus
10 dagen vóór de groote ramp) te Batavia aangeko
men stoomschip «Madura", der Maatschappij Neder
land, rapporteert, dat hij voorbij Krakatau stoomende,
zeer veel last heeft gehad van wijd en zijd in den
omtrek neder vallende asch uit den krater. De lucht
was verscheidene mijlen ver zoozeer met die asch be
zwangerd, dat het bijna stikdonker was en de com
mandant met zijne officieren op de brug bij het kom
pas lamplicht moest gebruiken. Men was zeer bevreesd
voor de in de nabijheid van vulkanische uitbarstingen
zoo menigvuldig voorkomendeafwijkingen van 't kompas,
en men haalde dus aan boord van de «Madura" in
den letterlijken zin van het woord ruimer adem, toen
men die gevaarlijke plek voorbij was. Intusschen was
men van des morgens elf tot 's namiddags drie ure in
den aschregm geweest, waardoor het vaartuig en het
tuig met een dikke aschlaag was bedekt, veel overeen
komst hebbende met. portland-cement. Aan den kant,
waar men Krakatau voorbijstoomde kon men ook
duidelijk doffe slagen hooren, voortgebracht door aan
houdende uitbarstingen.
Het verslag van den Gouverneur van Atjeh, loo
pende van 16 tot en met.31 Juli; bevat o-. m. de
volgende berichten
De oorlogspartij gaf weder teekenen van meerdere
bedrijvigheid, al waagde zij het slechts ééns zich me.t
eene groote macht in het door ons bezette gedeelte
van Groot-Atjeh te vertoonen, toen de Gouverneur en
de militaire commandant zich den 22n Juli van Ana-
galoeng naar Glé-Kambing begaven. Omtrent dezen
aanval zijn reeds uitvoerige mededeelingen gedaan
laatstelijk bij bet verslag der militaire verrichtingen.
Talrijke bjnden waren te Moeroeë Reien en omlig
gende kampongs in het gebergte vereenigd.
Den 16n Juli werd Djerir uit de omliggende heuvels
en den volgenden dag Senelop beschoten, beide malen
zonder eenig resultaat.
Hoewel onze troepen aanhoudend in beweging waren
en 's vijands groote plannen daardoor wel bemoeielijkt
werden, konden kleine rooverijen toch nog niet geheel
tegengegaan worden.
Door den controleur van de XXII Moekims werd
zekere Njaq Hoesin met drie volgelingen gearresteerd.
Deze, in schijn goed gezind, werd sinds lang verdacht
met den vijand te heulen, en de goedgezinde bevolking
tot verzet aan te sporen, doch eerst kort te voren
was dit overtuigend gebleken.
De cholera heerschte schier overal op de Noord-en
Oostkust, maar vooral te Telok-Semawé en Samalan-
gan, waar deze ziekte epidemisch werd verklaard. Te
Telok-Semawé bleven de troepen verschoond, doch te
Samalangiitr woedde de ziekte juist het hevigst in onze
benting 16 Eurupeesche en inlandsche militairen en
5 civiele personen (inlanders) waren daar den 25 Juli
reeds aan cholera overleden, terwijl de geheele bezetting
met inbegrip van vrouwen, kinderen en bedienden
slechts circa 240 zielen telt.
Volgens bericht van den controleur te Segll zoude
de cholera ook heerschen in het binnenland en wel in
de gelieele landstreek tusschen Garoet en Kemala.
De toestand der in het hospitaal verpleegd wordende
gewonden was gunstig. De pokken te Oleh-leh en Me -
rassa schenen geweken. Overigens heerschte er nogal
koorts te Kota-Radja.
St.-Maartensdijk. Nu de drukte van het vlas voorbij
is, treden er weder een paar andere producten op den
voorgrond, die aan ons anders nog maar stil plaatsje
(de zangvereeniging bestaat niet meer en het fanfaren-
gezelschap geeft ons ook nog niets te hooren) weder
betrekkelijk groote bedrijvigheid verschaffen. Het zijn
de suikerbieten en de ajuin. Om eenigszins eene voor
stelling te krijgen van de drukte die er heerschtin
den tijd dat genoemde producten in den handel zijn,
dienedat er aan het telegraafkantoor alhier soms
meer dan 400 telegrammen behandeld worden per
maand, welke ongeveer allen in betrekking tot handel
in ajuin en suikerbieten staan.
Breda. Gisteren had alhier de 2e algemeene jaar-
lijkrehe vergadering plaats van de Noord Brabantsche
