1883. N°. 111.
Donderdag 20 September.
De Marktmeester
i
3
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
in ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
C01I4NT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
der gemeente J. Visser Az.. is met ingang van den
len October aanstaande ONTHEVEN van de verdere
vervulling dezer betrekking.
Goes, den 15 September 1883.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. J. OCHTMAN, L.B.
De Secretaris,
HARTMAN.
De derde Maandag in September is voorbij, de
troonrede uitgesproken en daarmede het zittingsjaar
1883/84 onzer vertegenwoordiging aangevangen.
Aangezien de troonrede, in hoe vage bewoordingen
zij gewoonlijk ook gesteld zij, ons jaarlijks een soort
programma geeft van hetgeen de regeering zich voor
stelt met de vertegenwoordiging aftewerken, is het
begrijpelijk, dat zij dit jaar met meer dan gewone
belangstelling werd tegemoet gezien, nu er kort ge
leden een ministerie is opgetreden, waarvan eigenlijk
niemand weet, wat er van te verwachten is.
Wel gaf de intrekking der wet op den kinderarbeid
en der aanhangige militie- en schutterij wetten weinig
hoop op de behandeling van onderwerpen, die door
velen urgent worden geacht, maar juist daarom had
men met grond mogen verwachten, dat de regcering
in de troonrede aan de natie duidelijk zou uiteenzetten
welke richting zij uit wil. Evenals de zonnewarmte in
deze dagen de ochtendnevelen doet optrekken en ons
vertoont wat eerst voor het oog verborgen was, had
men mogen veronderstellen, dat juist een krachtige troon
rede de nevelen zou doen verdwijnen, waarin dit mi
nisterie voor het oog der natie is gehuld.
Bitter teleurgesteld moet daarom elk Nederlander,
welke politieke richting hij ook zij toegedaan, zijn
geweest, die Maandag de troonrede heeft gelezen.
Het schijnt wel, dat de regeering aan onze vertegen
woordiging niets heeft willen of niets heeft kunnen
zeggen. Dat er op het oogenblik niet het minste gevaar
bestaat, dat wij in een oorlog gewikkeld worden, was
voor niemand onbekend, terwijl leger en vloot over
het algemeen den Nederlanders te weinig belang in
boezemen, om 's Konings meerdere of mindere tevreden
heid daarover als een gewichtige mededeeling te doen
beschouwen.
x>De tentoonstelling te Amsterdam gaf der Neder-
landsche nijverheid en kunst gelegenheid met die van
het buitenland te wedijveren", eene gelegenheid die
voor onze vaderlandsche nijverheid bij alle volgende
tentoonstellingen evenzeer zal openblijven.
»De regeering steunde die tentoonstelling". Dit is het
eenige blijk van belangstelling, dat zij bij de troonrede
in handel, nijverheid en landbouw gat. Voor het overige
bewaart de troonrede, evenals hare voorgangster, over
deze bronnen van welvaart een diep stilzwijgen.
Over Atjeh niets dan de erkenning van den oorlogs
toestand over de rampen, die den Oost-Indischen
Archipel troffen, slechts een kalme mededeeling van het
feit en erkenning van de aanvankelijke milddadigheid.
Alles wat wordt toegezegd zijn wetsontwerpen om
de invoering van het wetboek van strafrecht mogelijk
te maken, alsmede eene onmisbare versterking van
's Rijks inkomsten. Ook op financieel gebied laat de
regeering dus in het minst niet doorschemeren, wat
van haar te verwachten valt. Toch mocht dit, met
het oog op de verschillende geruchten, die daaromtrent
de ronde hebben gedaan, niet overbodig geacht worden.
»Ook aan andere belangrijke onderwerpen ter be
handeling zal het niet ontbreken". Heeft de natie, heeft
hare vertegenwoordiging er dan geen belang bij te
weten, welke die andere onderwerpen zijn
»Met het onderzoek van welke bepalingen der Giond-
wet herziening raadzaam is, houdt de door mij be
noemde staatscommissie zich bezig". Geen woord, hoe
ver die arbeid reeds gevorderd is en of het voorstel
tot grondwetsherziening in de naaste toekomst kan
worden tegemoet gezien. Zou ook de eerste wet des
rijks, waarop tal van andere wetten zijn gebaseerd,
hij de tegenwoordige regeering geene belangstelling
kunnen opwekken
Treurig moet het genoemd worden, wanneer een
volk reikhalzend uitziet naar de behandeling van zoo
vele onderwerpen, die met zijne welvaart en ontwik
keling in verhand staan, dat, bij de ontmoeting van
den vorst met de vertegenwoordiging van dat volk,
niets meer gezegd kan worden dan in de troonrede
van Maandag is medegedeeld. Die sobere houding der
regeering dwingt geen eerbied af en al kan de critiek
eerst na de daad komen, wij kunnen het niet ver
helen, dat onze verwachting niet hoog gespannen is.
Mogen wij aan het einde van het zittingsjaar kunnen
erkennen, dat die verwachting is beschaamd
Eenigen tijd geleden heeft mr. L. Büchler, Ieeraar
aan de R. 11. B. S. te Zwolle, een artikel geplaatst
in de »Pr. Over. en Zw. Ct." naar aanleiding van een
hem door den ontvanger der Ned. Herv. gem. aldaar
gezonden aanslagbiljet. In dit artikel, gericht aan de
autoriteiten der Ned. Herv. gem. in Overijsel's hoofd
stad, geeft de heer B. zijne verwondering er over te
kennen, dat hij een kerkelijk aanslagbiljet ontving,
niettegenstaande hij toch nimmer een stembiljet had
ontvangen. Hij overwoog echter,-dat misschien voor
het verkrijgen van stemrecht het indienen van eene
attestatie noodzakelijk kon zijn, terwijl voor het innen
der belasting het betrokken kerkelijk college kan
trachten zich een bewijs van lidmaatschap van den
belastingschuldige te verschaffen door te schrijven naar
de vroegere woonplaats van den delinquent of naar de
plaats, waar deze tot lidmaat der kerk is aangenomen.
Toen de heer B. dan ook verder in aanmerking nam,
dat hij zijn kind had laten doopen, protesteerde hij
tegen de gevorderde betaling niet, doch zeide tevens
in het bedoelde artikel in de »Zw. Ct." openlijk zijn
lidmaatschap op.
Hij noemt zichzelven in dat stuk een ongeloo-
vlge en de aanneming tot lidmaat eener kerk van
een minderjarige eene verbintenis zonder wettelijke
kracht.
Dit stuk, in hoogst gematigden toon geschreven,
(het is te lang om het in zijn geheel in ons blad
optenemen) heeft het misnoegen van Z. E. den Mi
nister van Binnenl. Zaken opgewekt, hetgeen blijkt
uit de volgende missive, in Juli jl. door dhr. B.
ontvangen
»Ik heb de eer U medetedeelen dat mij bij schrijven
van den Inspecteur van het Midd. Onderwijs, Dr. A.
T. Van Aken, van 6 Juli 11., no. 2422, is opgedragen
U de ontevredenheid van Z. E. den Minister van Bin-
nenlandsche Zaken te betuigen, wegens het door U in
de »Prov. Ov. en Zwolsche Courant" van 31 Mei in
gezonden stuk aan de autoriteiten der Nederduitsch
Hervormde Gemeente te Zwolle, en U ernstig te raden
U in het vervolg van dergelijke handelwijze te ont
houden.
De Directeur der Rijks H. B. School te Zwolle,
(geteekend) HUBERTS.
Mr. Büchler heeft zich, naar aanleiding van deze
missive, tot de Tweede Kamer gewend. Hij schrijft
in zijn adres o. a. 't volgende:
»De vraag ligt voor de hand wat bedoeld wordt met
ddergelijke handelwijze": aan het gezond verstand zou
te twijfelen vallen van hem, die meende dat de heeren
Huberts, Van Aken en Heemskerk met hun drieën,
hoe knap ze ook overigens mogen zijn, in staat waren
op die vraag een logisch afdoend antwoord te geven,
klaar zonder zich in die vraag te verdiepen, kan elk
onbevooroordeelde zich door de lezing van het inge
zonden stuk overtuigen, dat daarin niets voorkomt wat
iemand, die Ieeraar is aan eene openbare school, niet
openlijk zou mogen zeggen of schrijven."
Dhr. B. deelt voorts eenige bijzonderheden mede, waar
uit blijkt, dat er bij de betrokken ambtenaren (in dezen
ook bij den directeur der H. B. S.) eene sterke nei
ging bestaat om tegenover hunne inferieuren misbruik
te maken van hunne positie.
Wij gelooven met recht te mogen vragen, wat de
minister Heemskerk toch wil Heeft hij reeds in
enkele schoolquaestiën volgens veler gevoelen verkeerd
gehandeld, de zaak kon ten minste steeds in verband
gebracht worden met eenig artikel der onderwijswet.
De quaestie Büchler daarentegen betreft een amb
tenaar in zijn privaat leven, en wij noemen het niet
alleen ongeoorloofd, maar geheel in strijd met het
beginsel van gewetensvrijheid, dat van hooger hand
een ambtenaar over de uiting van zijne geloofsgeroe-
lens huiten zijne betrekking wordt lastig gevallen.
Wij vertrouwen dan ook, dat de Tweede Kamer
bovengenoemd adres met nauwkeurigheid zal behan
delen en de aangelegenheden, die daartoe aanleiding
gaven, grondig zal onderzoeken, opdat aldus de macht
der hooge regeering in dergelijke gevallen door deze
uitspraak nauwkeurig worde omschreven.
GOES, 19 September 1883.
Voor de najaarsvergadering voor 1883 van de
vereeniging van Burgemeesters en Secretarissen in
Zuid- en Noord-Beveland welke den 27 dezer alhier
zal worden gehouden, komen de volgende punten op
de agenda voor
I. Verslag van de algemeene vergadering der Ne-
derlandsche vereeniging van gemeente-ambtenaren, den
6 September jl. te Amsterdam gehouden.
II. Behandeling der volgende vr aagpunten
lo. Is er geen strijd tusschen artt. 18 en 88 der
gemeentewet? Kan aan art. 83 dier wet altijd
uitvoering gegeven worden?
Adviseur dhr. J. A Neeteson, surnumerair te Goes.
2o. Is de regeering bevoegd heffing van schoolgeld
als voorwaarde te verbinden aan het verleenen
van subsidie, ingevolge art. 49 der onderwijswet?
Adviseur dhr. jhr. M. J. De Marees van Swinderen,
wethouder van Goes.
3o. Kan de raming van de 30 pet. bijdrage van
het recht in de kosten van het lager onderwijs, zooals
die laatstelijk door Ged. Staten is voorgeschreven, geen
aanleiding geven tot verwarring in de comptabiliteit
der gemeente?
Adviseur dhr. H. G. Hartman Jz., secretaris van Goes.
III. Vragen in de bus.
Middelburg. Bij kon. besluit is goedgekeurd de
begrooting der enkel provinciale en huishoudelijke in
komsten en uitgaven van de provincie Zeeland, voor
den dienst 1884, bedragende in ontvang en uitgaaf
358,394,19%.
Den 16en September heeft aan het Ministerie
van buiterrlandsche zaken de onderteekening plaatsge
had eener overeenkomst tusschen Nederland en België,
betreffende de samenwerking van de Nederlandsche
Rijks-postspaarbank en de Belgische algemeene spaar
en pensioenkas, in het belang der ingezetenen van
beide landen. (Staats-Ct.)
De Regeering heeft aan de Tweede Kamer de
bekrachtiging gevraagd van het door haar verleend
subsidie van 30,000 in de kosten eener uitrusting
ter opsporing van het stoomschip de »Varna" in de
poolstreken.
De gepensioneerde luit.-gen. Van der Heijden
maakte Maandag wederom deel uit van 's Konings
gevolg op zijn tocht naar het gebouw der Staten-
Generaal.
De »Georgy", het tweede schip, dat uitgezonden
was om de Pool-expeditie optesporen, is Zaterdag be
houden in Archangel binnengeloopen. De »Barents"
was, volgens een bericht van Samojeden, bij de Ka-
rische Poort.
Naar wij uit goede bron vernemen, heeft de
Minister van Koloniën een ingenieur naar Curacao
gezonden om de noodige opnemingen te doen voor de
verbetering der haven en voor de plaatsing van het
droogdok. Het is zijn streven om de haveninrichtin
gen van Curacao in uitnemenden staat te brengen tegen
de opening van het Panama-kanaal. Dit ter toelich
ting van de zinsnede der troonrede, dat de aandacht
der Regeering gevestigd is op de gevolgen, die voor
de kolonie Curacao zijn te wachten van de doorgra
ving der landengte van Panama. (Vad.)
De Faucy-Fair, Zaterdag aanstaande te houden
in de gebouwen en op de terreinen der Tentoonstel
ling, belooft uitstekend te zullen slagen. Van alle
zijden ontving het comité blijken van welwillendheid.
Zoo werden een paar appartementen van de directeurs
woning van het museum afgestaan tot in ontvangst-
name der goederen, terwijl het Comité d'Exploitation
het geheele terrein in en buiten de gebouwen ter be
schikking van lr t comité stelde.
Eene uitgelezen schare van Amsterdamsche dames
heelt zich bereid verklaard voor den verkoop der
diverse voorwerpen. Ook voor amusementen, vooral
's avonds op het terrein, wordt gezorgd Drie or kesten,
waaronder het uitstekende van de. koninklijke gr ena
diers te Brussel, directeur Bender, zullen zich dien
dag bij afwisseling doen hooren.
Het gebouw der Hollandsche restauratie zal 's avonds
als calé-concert zijn ingericht, waar alweder geheel
belangloos diverse artisten op velerlei gebied zich
zullen doen hooren.
Het belooft dus op het terrein een ware dag van
uitspanning te worden. Voegt men daarbij de vele
gelegenheden, die aangeboden worden om w d te doen,
dan twijfelen wij niet of een druk bezoek zal der
commissie een prachtige uitkomst verzekeren.
Volgens telegram uit Ilaininerfest, gisteren ver
zonden, is de Willem Barents" daar binnen geloopen
alles wel.
De Nederlandsche Vereeniging tot afschaffing
van sterkedrank hield Dinsdagavond te Gouda eene
openbare vergadering. De voorzitter van het hoofd
bestuur, jhr. J. L. De Jonge, opende de vrij druk
bezochte bijeenkomst.
Hij bracht o. a. hulde aan den Min Modderman
voor het totstandkomen van de drankwet, al schonk
zij slechts een deel van hetgeen men dezerzijds ver
langde, terwijl hij van den Min. Heemskerk vertrouwde
en hoopte dat van hem geen voorstel zou uitgaan om
art. 28 dier wet te verzwakken, eer om een stap
voorwaarts te doen. Vele sprekers voerden het woord.
Dr. Brutel de la Bivière uit Haarlem deed daarbij
nadrukkelijk uitkomen, dat de vereeniging, hoezeer
zij ingenomen moge zijn met de drankwet, vasthoudt
aan haar program: de afschaffing van den sterkedrank.
Zij hoopt hare volharding bekroond te zien door eene
Maine-wet, eene wet die hier te lande het bereiden
en verkoopen van sterkedrank geheel verbiedt.
Maandag is te 's-Gravenhage het 3jaarlijksch con
gres van den Britschen «Algemeenen bond tot bevor
dering der afschaffing van de Prostitutie" geopend.
De heer De Laveleye hield de eigenlijke openings
rede, waarin hij de prostitutie besprak, uit het zeda-
lijkheidsoogpunt. Hij herinnerde aan het onvermoeide
streven van mevr. Butler in Engeland, die ten slotte
er in geslaagd was het Engelsch parlement tot de
overtuiging te brengen, dat de gereglementeerde prosti
tutie moest worden afgeschaft.
Na eene breedvoerige uiteenzetting van de rampen
en onheilen, welke door het voortwoekeren der prosti
tutie in onze hedendaagsche maatschappij aanhoudend
meer gevoeld worden, bestreed spr. nog de vaak geuite
stelling, dat de prostitutie »toch zal blijven bestaan,
en daarom aan wettelijke banden moest gelegd worden."
Als practisch voorbeeld wees hij er op, hoe in de
landen, waar geene reglementaire voorschriften bestaan,
de algemeene gezondheidstoestand toch niet slechter is.
In de Dinsdag gehouden vergadering werden door
den heer Laveleye verschillende mededeelingen gedaan.
Door den lieer H. Pierson werd daarop het rap
port uitgebracht omtrent den toestand der Nederl.
afdeeling. Hij wees er daarin op, dat het afgetreden
Ministerie zeer gunstig voor de zaak was gezind en
de minister Modderman er geheel mede sympathiseerde.
Hij vertrouwde dat verandering van het kabinet niet
nadeelig zou werken. Met genoegen constateerde de
spreker dat o a. de Prins van Oranje een bijdrage
in de kosten van dit congres heeft geschonken en lid
is geworden, terwijl 100 nieuwe leden zijn toegetreden.
De commissie stelt voor als conclusiën: lo. dat
het congres verlangt, dat in ieder land, waardever
houding tusschen man en vrouw wordt geregeld, de
wet zich verklare ten gunste van gelijk recht m ge
lijke zedelijkheid voor beide seksen2o. dat het con
gres veroordeele het verplichte geneeskundig bezoek,
hetzij aan mannen en vrouwen gebracht, als eene
beleediging der persoonlijke vrijheid en der bescha
ving aangedaan en verheven tot administratief
stelsel als eene rampzalige hygiënische fout3o.
het congres veroordeelt even sterk elke erkenning van
overheidswege van publieke huizen, bestemd om de
ontucht te vergemakkelijken.
Alle punten lokten nogal debat uit, waarin zich
verschillende vrouwen m 'ngden. Ten slotte werd be
sloten de conclusie aan de commis-ie voor de wet
geving terug te zenden om, da' discussiën gehoord,
daarin wijzigingen aan te brengen.
Over deze conclusiën zal den laatsten dag van het
congres worden beslist.
WMWitfiTWffniTiiijiBMnwuiiMiuBK——et—a—a—ma—w—
Staten-Generaal.
In de gisteren gehouden zitting der Tweede Kamer
zijn alle nieuwe en herkozen leden toegelaten De
candidatenlijst voor het voorzitterschap bestaat uit
do. de heer Van Rees, 2o. de heer Crerners en
3o. mr. Borret.
In de zitting der Eerste Kamer werden eveneens de
herkozen en nieuwe leden toegelaten.
De heer Van Eysinga, weder tot voorzitter benoemd,
opendr de zitting met eene rede, waarin hij wees op
de geringe wijziging, die de Kamer had ondergaan.
Hij bracht tevens hulde aan de leden, die hun ambt
hadden neergelegd en sprak een welkomstgroet tot de
nieuwe leden. Hij herinnerde aan de onvruchtbaarheid
van het afgeloopen zittingsjaar, tengevolge van bekende
omstandigheden hij wees op de naderende en wensche-
lijke grondwets-herziening en drukte den wensch uit,
dat de vertegenwoordiging, wars van allen drang en
invloed, moge medewerken ten nutte van Koning en
Vaderland.
Voorts deelde lnj mede, dat dhr. Vos De Wael
wegens zijne benoeming tot lid der Tweede Kamer
ontslag had genomen.
Nadat besloten was de troonrede te bi antwoorden,
werd de zitting gesloten.
Landbouw en Veeteelt.
In de gisteren alhier in de «Prins van Oranje" ge
houden vergadering van de afdeeling Heinkenszand der
Maatschappij tot bevordering van landbouw en veeteelt
in Zeeland waren een 50tal leden tegenwoordig.
Na resumtie der notulen van de voorafgaande ver
gadering werd overgegaan tot het benoemen Van een
bestuur voor de opgerichte vereeniging tot aankoop
van zaaigranen en kunstmeststoffen, tot welke vereeni
ging ongeveer 50 leden der afdeeling zijn toegetreden.
Tot bestuurders werden benoemd de heeren J. II. Over
man, C. Zuijdweg, M. De Kater, M. De Jager en A.
Padmos, die allen de benoeming aannamen en aan wie
de belangen der vereeniging dus zijn opgediagen.
Alsnu deed de voorzitter eenige mededeelingen om
trent de weerseinen. Van den heer Buijs Ballot, met
wien men zich nader over de zaak in correspondentie
had gesteld, was door middel van dhr, v. Hasselt, dir.
mat. inst Amsterdam, bericht ontvangen, dat men, ten
einde verwarring voor de zeïvaart te voorkomen, in
plaats van de voorgestelde, liever platte teekens, nl. een
driehoek, een vierhoek en een cirkel, behoorde aan te
wenden. Uit een onderzoek was gebleken, dat het on-
