1883. N». 107.
Dinsdag 11 September.
K
Ramp
ingezetenen
in Indië.
Ten behoeve van Nederiandsch Indië
wordt een beroep op Nederland gedaan.
Eene ontzettende ramp heeft nog niet
te overziene ellende over een groot deel
van onze Oost gebracht en hulp, spoedige
hulp, wordt aan het moederland gevraagd.
De ondergeteekenden, overtuigd dat
ook deze gemeente en omstreken bereid
zijn om aan die roepstem gehoor te geven,
verklaren zich in overleg met de Cen
trale commissie bereid om giften daar
toe in ontvangst te nemen en aan be
doelde commissie over te maken.
In den loop dezer week zal daartoe
ook aan de woningen der
eene inzameling gehouden worden
Goes, 10 Sept. 1883.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. De WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
j. g. de witt hamer.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
GOËSCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
in ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
Krachtens circulaire van. den heer Commissaris des
Konings van 1 September 1883 A no. 1446/3e afdeeling,
worden tot de werkelijke dienst opgeroepen de miliciens
verlofgangers der lichting 1883,
Adriaan Dnvekot en Johannes De Koning,
beiden van het 2e Regt. Veld-Artillerie, om tegenwoor
dig te zijn bij hun corps te Leiden op Dinsdag den 2
October a. s. voor des namiddags 4 uur.
De verlofganger die niet aan de oproeping voldoet
woidt als deserteur behandeld, en hij die niet op den
bestemden tijd onder de wapenen komt, oi niet voort
durend aan de oefeningen deelneemt, of achterlijk
blijft in het aanleeren van den wapenhandel, zoo veel
langer onder de wapenen gehouden als de komman-
dant noodig acht.
Goes, 10 Sept. 1883.
De Burgemeester van Goes,
GOES, 10 September 1883.
De Nederlandsche Handelmaatschappij heeft voor
de slachtoffers der ramp in Indië f5000 geschonken.
Door hare tusschenkomst is thans reeds f 58000 over
gemaakt aan de pl. commissie te Batavia. De heer
Duymaer Van Twist en de firma's Kreglinger Go.
en Van Eeghen en Co. gaven ieder f2000, en voorts
zijn bij de commissie te Amsterdam verscheiden giften
van flOOO ingekomen.
Reeds hebben zich op enkele plaatsen als Rot
terdam, Den Haag, Arnhem, Delft, Doetichem, Zwolle,
enz. sub-comité's gevormd ter inzameling van gelden
voor de geteisterde Indische gewesten. Verblijdend is
het en aangenaam voor het nationaal gevoel, dat ook
het buitenland niet achterblijft. Reeds in ons vorig
no. hebben we gemeld, dat Zondag in de Holl. kerk
te Londen een collecte zou worden gehouden voor
den nood op Java, benevens het aanbod van de En-
gelsche regeering aan de onze. Bovendien heeft zich
te Londen en ook te Brussel, (in de laatste plaats,
onder beschermheerschap van den Nederlandschen
gezant baron Gericke van Herwijnen) eene commissie
gevormd tot het ontvangen van giften voor de slacht
offers der ramp op Java en Sumatra, terwijl ook de
Nederlandsche consuls te Antwerpen, Gent, Brugge,
Luik en Ostende zich hebben bereid verklaard giften
te ontvangen.
Te Parijs heeft zich insgelijks een Comité tot het
zelfde doel gevormd. Als een bewijs van sympathie
voor Nederland wordt gemeld, dat het comité reeds
den eersten dag 2000 francs heeft ontvangen, hoofd
zakelijk van Parijsche beursbezoekers.
Z. M. de Koning heeft van den president der
Fransche Republiek een schrijven ontvangen, waarin
deze zijne deelneming betuigt met de ramp van Krakatau.
Eea officieel telegram uit de Oost meldt het vol
gende De passage in straat Sunda tusschen St. Ni-
colaaspunt en de Zutphensche eilanden is niet afge
sloten. Lichtschepen zijn onnoodig. Het vuur op
Java's eerste punt is onbeschadigd dat op Vlakke-
hoek kan na 8 dagen weder brandende bijgebou
wen aldaar zijn verdwenen en het personeel grooten-
deels. Het vaarwater in straat Sunda is waarschijn
lijk alleen veranderd tusschen Krakatau en Seboekoe.
Volgens ontvangen berichten van den resident der
Lampongs, van kapitein Beunke en van den controleur
Wijnveldt zijn het residentiehuis, het fort en de ge
vangenis te Telok Betong gespaard; verder is alles
verwoest; het gouvernementsstoomschip is twee palen
(ongeveer 40 minuten gaans) landwaarts in terug
gevonden. Van de kustdistricten is nog geen bericht.
De kust is ongenaakbaar; zooveel zichtbaar is alles
verwoest. De Gouverneur-Generaal zendt hulp via de
rivier Toelang Bawang en Mangala.
Volgens telegraphisch bericht van den agent en
consul-generaal te Alexandrië heeft de cholera te Telok
Semavi op Atjeli opgehouden.
Zooals wij in ons vorig no. onder de laatste
berichten meldden, hebben HH. MM. de Koningen de
Koningin Vrijdag nogmaals een bezoek gebracht aan
de Koloniale Tentoonstelling te Amsterdam. De voor
middag werd hoofdzakelijk besteed aan het bezichtigen
der Nederlandsche afdeeling, waar de burgemeester en
de heeren Cordes en Scbagen Van Leeuwen de eer
genoten HH. MM. rond te geleiden. De Koning gaf
herhaaldelijk zijn tevredenheid over deze afdeeling te
kennen.
De lunch werd in het paviljoen des Konings ge
bruikt. Met HH. MM zaten daar aan de Kroonprins
van Zweden, de heer en mevrouw Van Tienhoven en
de heer Cordes. Daarna werd de machinegalerij be
zocht, waar op speciaal verlangen des Konings hoofdza
kelijk de Nederlandsche inzendingen werden bezichtigd.
Onderweg, nadat reeds vroeger de graaf De Saint
Foix Z. M. was komen begroeten, ontmoette de Ko
ning zijn vriend, den Kennemer minstreel W. J. Hofdijk.
Lang drukte onze Vorst den grijzen dichter de' hand
en stelde hem met bijzondere hartelijkheid aan de
Koningin voor.
Ook werd de commissaris generaal, de heer Agostini,
den Koning voorgesteld en hebben HH. MM. zich met
hem onderhouden.
Ellewondsdijk. In de Zaterdag gehouden gemeente-
raads-vergadering was aan de orde het benoemen van
een gemeente-secretarisin de plaats van wijlen den
lieer G. Prumers. Er waren voor die betrekkipg tw?e
sollicitanten, de heeren E. A. Van der Bent alhier en
Plezier van IJselmonde. Bij de stemming werden 5
stemmen uitgebracht op den heer A. Fontein, burge
meester der gemeente, die vóór de stemming verklaard
had wel voor de betrekking in aanmerking te willen
komen en 2 stemmen op den heer E. A. Van der
Bent. Alzoo is de heer A. Fontein burgemeester en
secretaris van deze gemeente.
Voorts werd tot secretaris van het college ven kerk
voogden en notabelen benoemd de heer P. Stouten.
Ierseke. Op voorstel van den den burgemeester heeft
zich de raad dezer gemeente in commissie gesteld tot
het houden eener collecte voor de rampen op Java,
op Zaterdag 45 September a. s.
Herbenoemd tot wethouder en ambtenaar v. d.
burger), stand der gemeente 's-Heer Arendskerke dhr.
II. De Jonge.
Wolfertsdijk.. Teneinde de poging van den heer
burgemeester te ondersteunen, om het besluit van den
gemeenteraad tot ontslag van den secretaris te doen
vernietigenis door eene commissie van 3 a 4 leden
dezer dagen rondgegaan om handfeekeningen te ver
werven op een daartoe strekkend adres aan Z. M. den
Koning.
Oud-vosmeer. De heer B. G. Frideviebs, die voor
eene herbenoeming als ambtenaar van den Burgerlijken
Stand bedankte, is nu vervangen door den heer C.
Maris.
Ylissingen. Wanneer een schip gereed ligt om zee te
kiezen, dat is zoodra ballast of lading ingenomen en ge
stuwd is, wordt de bemanning aangemonsterd. De zorg
voor 't verzamelen der equipage wordt door den kapitein
aan een makelaar voor de zeevaart (in de wandeling
«slaapbaas" genaamd) opgedragen en deze wordt niet
betaald voor en aleer allen goed en wel aan boord
zijn. In de meeste gevallen wordt Janmaat boven zijn
«theewater" aan boord gebracht en kan dus de kapitein
eerst den volgenden dag beoordeelen met wat voor
bemanning hij de reis zal aanvaarden. Dat deze manier
hare schaduwzijde heeft kwam verleden week hier uit.
Een Engelsch driemastschip kreeg te Antwerpen op
bovengenoemde wijze zijne bemanning aan boord en
om wegloopcn te voorkomen liet de gezagvoerder di
rect zijn schip naar de reede van Vlissingen slepen
om daar, zonder gemeenschap met den wal, een gun-
stigen wind af te wachten om naar zee te gaan. Toen
Janmaat zijn roes uitgeslapen had en beide partijen
elkander eens goed hadden opgenomen bemerkte de
kapitein tot zijn schrik, dat hij zeven man aan boord
gekregen had, die om zoo te zeggen «nooit zee gezien
hadden". Dat de rest van de bemanning weigerde om
met zoo'n hoop groenen op een groot schip in dit
jaargetij zee te kiezen was een natuurlijk gevolg, en
de slaapbaas had op de aanmaning van den kapitein
om hem nieuw volk te leveren, de brutaliteit te ver.
klarendat hij nooit volk terugnam en van die praatjes
niets geloofde. Intusschen verliep de gunstige wind en
den kapitein restte niets anders dan weer met veej
kosten te trachten andere matrozen te krijgen en daarop
was het natuurlijk aangelegd. Stoomschepen behoeven
bij zoo'n geval zoo nauw niet te zien, daar zij gewoonlijk
weinig of geen zeil voeren en de boel marcheert zoo
lang de machine draait en er een paar bevaren kwar
tiermeesters zijn om de wacht aan het roer te kunnen
waarnemen. Slaapbazen in groote zeesteden zooals
LondenAntwerpenRotterdam of Bremen zijn de
schrik der kapiteins en de gezagvoerders, die bet met
hen aan den stok krijgen, kunnen verzekerd zijn weken
op volk te wachten en zoodoende groote financiëele
schade te lijden. Ooggetuigen verhalen, dat zoodra de
schepen in 't gezicht van Antwerpen komen ze als
het ware bestormd worden door die lui, welke het
volk heimelijk van sterkedrank voorzienwaardoor
hulp van den wal bij het wenden en verhalen van het
schip onontbeerlijk wordt. Van dat oogenblik af heeft
Janmaat aan niets gebrek, maarde centen van de
afmonstering verwisselen in een ommezien van eigenaar
en de zoo zuur verdiende penningenwaarvoor hij
zoovele gevaren en ontberingen heeft doorgestaan, zijn
in een paar dagen verbrast; het leeuwendeel ziet hij
voorbij zijn neus gaan en komt in de handen van die
landhaaien, die hem nog voor 't laatst uitzuigen, docr
hem voorschot te geven op zijn handgeld voor eene
nieuwe reis, die hij dikwijls binnen 8 dagen weer ver
plicht is aantevangen. De allernoodzakelijkste stukken
voor zijne uitrusting kan hij zich ter nauwernood aan
schaffen en velen brengen niets anders aan boord dan
de klederen, welke ze aan 't lijf hebben. Als bette
laat is gaan hem de oogen open en vervvenscht hij
zijne zwakheid. Getrouwde zeelieden worden bij hunne
binnenkomst met het oog op bovengemelde gewoonlijk
door vrouwlief afgehaald die niet rust vóór zij het
geld in haar bezit heeft.
Naar men verneemt, is de vervaardiging van
twee cargobooten van middelmatige grootte vopr En-
gel&he rekening opgedragen aan de Koninklijke Maat
schappij »De Schelde" te Vlissingen.
De veldmanoeuvres der derde divisie infanterie
zijn afgeloopende troepen zijn Zaterdag in hunne
garnizoenen teruggekeerd.
Onder de nieuwe belastingplannen van deze Re
geering behoort, naar het «Vaderland" verneemt, ook
eene verhooging van de belasting op het gedistilleerd.
Volgens hetzelfde blad zou de Minister van finan
ciën naast de nieuwe belastingplannen ook maatregelen
nemen om andere bronnen van inkomst ruimer te doen
vloeien. Zoo zouden de inkomsten uit de staatsloterij
vermeerdei d worden door beperking der veel te groote
voordeelen van den tusschen handel.
De lieer Vermeulen hoeft zijn antwoord aan de
Tweede Kamer gezonden op haar Verslag over zijn
wetsvoorstel tot wijziging van de artt. 56, 64 en 65
der Schoolwet. Nogmaals zet hij in beknoptcn vorm
duidelijk uiteen, dat de wet van 1878 in haar geheel
blijft en alleen lo. bij het hoofdonderwijzersexamen
ge,en wiskunde meer gevorderd zal worden en 2o. voor
het verkrijgen van een taal-akte niet langer het vooraf
behalen van de hoofd-akte vereischte zal zijn.
Daardoor zullen o. a.lo. de thans allerjammer-
lijkste resultaten van het hoofdond.-examen verbeteren;
2o. vele gemeenten althans eenigermate financieel
worden te gemoet gekomen, daar zij minder tegen
elkaar zullen behoeven op te bieden om onderwijzers
te bekomen; 3o de gelegenheid ook ten plattelande
behouden zal blijven om onderwijs in moderne talen
te genieten, waar men te recht prijs op stelt.
De heer Vermeulen blijft zijn voorstel handhaven.
Z. M. de Koning heeft bevolen, dat het hof den
lichten rouw zal aannemen wegens het overlijden van
den graaf van Chambord.
Blijkens te 's-Hage ontvangen berichten was de
toestand van den heer Modderman sedert de laatste
dagen aanmerkelijk verbeterd.
Naar wij vernemen, heeft jhr. mr. G. J. Th. Bee-
iaerts Van Blokland het hem gedaan aanbod, om be
noemd te worden tot Staatsprocureur in de Trans-
vaalsche Republiek, niet aangenomen.
Er is gemeld dat er plan bestaat bij de regee
ring om binnen korten tijd te Utrecht een cursus te
openen voor jongelieden die zich wenschen te bekwamen
voor het notariaat en dat voor dit doel een lector
zou worden benoemd.
Dit bericht is niet juist. Bij de regeering bestaan
geen dergelijke plannen. Wél is er sprake van dat
zich iemand bij haar aangemeld heeft om tot privaat
docent (niet lector) in de notariëele wetenschap te
worden aangesteld. (U. D
Wat dr. Kuyper gedaan heeft voor de anti-revo
lutionaire, heeft dr. Schaepman thans beproefd voor
de Katholieke partij: het leveien van een politiek
program, voorzien van een breede toelichting. Het
eigenlijke program, waarvan de auteur z-lf getuigt dat
het uitmunt door duidelijkheid en scherpe lijnen, be
staat uit 17 stellingen. Vrijheid van godsdienst, er
kenning der Souvereiniteit van Oranje, handhaving van
den parlementairen regeeringsvorm, kieswetwijziging,
handhaving van den eed, beperking van de Staatszorg
tot het onontbeerlijke, vrijheid van onderwijs, weder
invoering der doodstraf, handhaving der Zondagsrust
zijn de voornaamste punten van dat program.
Volgens de laatste spelling tracht de Katholieke partij
de Katholieke Nederlanders tot eenstemmig handelen
op staatkundig gebied te bewegen.
De samenwerking bij verkiezingen niet andere par
tijen hangt van de meerdere of mindere instemming
met de in de 46 andere stellingen ontwikkelde begin
selen af.
Een Engelschman, de heer William Tebb, heeft
te Dordrecht inlichtingen ingewonnen aangaande het
geen in het hospitaal aldaar gebeurd is met de ingeente
pontonniers Van den officier van gezondheid dr. N.
Rutgers ontving hij een schrijven, waarin deze bevestigt
wat reed bekend was dat nl. van de zeven militairen,
die drie dagen na de inenting door wondroos werden
aangetast, drie stierven. De inenting was geschied
met gehumaniseerde pokstof, die van een parc-vacci-
nogène in buisjes ontvangen was. Dr. Rutgers voegt
erbij«Ik geloof, dat zulke ongelukken door recht-
streeksche vaccinatie van arm op arm van een gezond
kind, of van het kalf, kunnen voorkomen worden."
«De «Standaard" verzocht overneming van dit schrij
ven. Onzerzijds bestaat natuurlijk geen bezwaar. Wat
daarin vermeld wordt is bekend en door ons althans
nooit ontkend Maar waarom de «Standaard" triom
fantelijk op dit schrijven wijst, is ons raadselachtig.
Of wordt soms door de mededeeling dezer bekende
feiten de houding van dat blad verdedigd, dat gretig
aanviel op dit treurige geval om er politieke munt
uit te slaan en het volk tegen de inenting op te zetten?"
vraagt het «Vaderland".
Te Goes zal Woensdag den 26sten Sept. a. s.
de Zeeuwsche pastoraal-conferentie worden gehouden.
De punten van behandeling zijn de volgende: «De strijd
tusschen Voetius en Coccejus", inteleiden door ds. J.
A Goedbloed te Aksel; «Wat moet uit een chris
telijk oogpunt ons oordeel zijn over Oldenbarneveld?"
inteleiden door ds. D. De Pree te Goes; «Wie niag
het Onze Vader bidden?" door ds. B. Veenstra te
Meliskerke; «De oude en de nieuwe mensch", door
ds. II. J. Schoolland te Brouwershaven. (N. v. d. D.j
Ds. Krom te Oudelande staat op het drietal voor,
de a. s vacature te Ouwerkerk.
Aangenomen het beroep naar 's-Hage door dr.
F. Van Gheel Gildemeester, pred. te Dalfsen.
's-Heer Abtskerke. De Raad dezer gemeente besloot
in zijne vergadering van Donderdagmiddag tot het
bouwen van eene nieuwe onderwijzerswoning.
Ofschoon de omstandigheden niet toelaten dat nog
in dit jaar uitvoering van dit besluit geschiede, kan
men to ti verwachten, dat na verloop van eenige
maanden ons dorpje zal verrijkt zijn met een school
huis, dat zijne plaats naast de nette school ten volle
waardig is.
Tot het verkrijgen van de onderwijzersakte bij
het in October a. s. in Zeeland te houden examen
hebben zich aangemeld 4 9 mann. en 6 vrouw, candi
dates Als deskundige bij dat examen zal o. a. op
treden de heer J. Swart, hoofd der openbare school
te 's-Gravenpolder.
Bij het na-examen vanwege de vereeniging voor
geref. schoolonderwijs is geslaagd de heer P. Adiiaanse
te Middelburg.
De St.-Ct. dd. 8 Sept. no. 28 bevat een be
schikking van den Min. van Binnenl. Zaken, waaibij
deze naar aanleiding van een bezwaarschrift, ingediend
door den heer M. Maas, R. K. geestelijke te Winters
wijk, het gebruik van den tweeden druk van het leer-
boek, getiteld«Nieuwe Geschiedenis. Verhalen en
S' hetsen voor de hoogste klasse der Volksschool, door
A. Nuiver en O J. Reinders", bij het onderwijs op
de openbare lagere scholen verbiedt.
De uitdrukkingen, die aanleiding gaven tot deze
beslissing en uit de q iaestie-Poppink bekend, zijn
echter in den derden en den vierden druk door andere
vervangen, zoodat tegen het gebruik daarvan geen
bezwaar bestaat.
Tegen het bekende besluit van den gemeenteraad
te Aduard, waarbij de kinderen van boven 42 jaar-
van de scholen in de gemeente gewperd worden, zijn
5 requesten ingezonden, allen verzoekende het besluit
intetrekken. Een daartoe strekkend voorstel van een
raadslid werd met 4 tegen 2 stemmen verworpen.
In beginsel is aangenomen een voorstel om het lier-
halingsonderwijs uittebreiden.
Naar de Arnh. Ct. verneemt is A. Hoclistenbac h,
hoofd der openbare school te Simpel veld, bij koninklijk
