1883. N°. 81.
Donderdag 12 Juli.
Schoolgeld-verhooging.
DELFT. Het gebouw voor de stu
dentenfeesten, pas voltooid, is gister
avond 11 uur door onbekende oorzaak
totaal afgebrand. Decoraties, vaandels,
alles is verloren. Volgens gerucht heb
ben 2 studenten daarbij het leven ver
loren. Zie laatste berichten.)
wmm
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In. ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
Sinds eenigen tijd verschijnt bij den uitgever Klem-
kerk alhier een bladwaarin herhaaldelijk de verze
kering gegeven wordt, dat men heusch geen politiek
blad is, maar waarvan geen nummer verschijnt of het
bevat, hetzij van de redactie, hetzij in den vorm van
ingezonden stukken, bijna niets danpolitiek
en (toevalliganti-revolutionaire politiek.
Wij hebben daar natuurlijk niets tegen, mits men
eerlijk kleur bekenne. En dat het blad eene bepaalde
kleur heeft, wie betwijfelt het nog, die het tijdens de
verkiezingen leest?
Ook nu weder blijkt die kleur bij de aanst. verkie
zing voor den gemeenteraad.
In no. 26 van dat blad zegt X. (het blad werkt
sterk met onbekenden), na eene treurige en laakbare
personaliteit aan het adres van den heer Massee, het
volgende
«Krijgt de partij, waartoe ik behoor, eene meer-
derheiddan zullen die mannen de schoolgelden
«vooral van school le klasse (lager onderwijs) en de
«beide Hoogere Burgerscholen aanmerkelijk moeten
«verhoogen en bij de benoeming der leeraars letten
«welke richting ze zijn toegedaan."
Dit is dus de reden, waarom men de liberale raads
leden wil laten vallen. Opmerkenswaardig stemt deze
leuze overeen met wat door een paar anti-revolutio
naire leden een en andermaal in den Raad is gezegd.
Wij vertrouwen echter dat de kiezers wijzer zullen
zijn en inzien, dat, wanneer het dien weg uitgaat, al
het goede, waarop de gemeente bogen mag, vernietigd
zal worden eenig en alleen ten nadeele van de
kleinere burgers.
Om iets te bewijzen is niets welsprekender dan
namen en cijfers. Nu het kohier van den Hoofd,
omslag publiek is gemaakt, zijn de gegevens ruim
voorhanden om het bewijs te leveren van onze stel
ling, dat men vooral den minderen burger niet meer
zou kunnen benadeelen dan juist door het schoolgeld
op de inrichtingen van onderwijs te verhoogen
Namen zullen wij echter niet noemen; ieder weet
in welke klasse hij is aangeslagen en hij kan dus
zelf de gevolgtrekking maken. Wij bepalen ons dos
tot de cijfers.
Nemen wij eens aan, dat het schoolgeld op school
le klasse werd verhoogd tot f 1 per kind en per maand.
Dan krijgen wij daar eene vermeerderde opbrengst
van 130 X 12 x 40 ets624.
Stellen wij verder, dat het schoolgeld op de H. B. S. ver
hoogd werd met b. v. 20 per leerling, dan verkreeg
men over 110 leerlingen 2200 meer. Aannemende,
dat bij verhoogd schoolgeld het aantal kinderen het
zelfde blijft als nu en dat ook het rijk alsdan geen
bezwaar zou maken om de subsidie van 13500 te
blijven geven, dan zou dus eene vermeerdering van
inkomsten verkregen worden van ƒ2824. Bepalen
we haar op het ronde cijfer van 3000 en onder
stellen wij, dat daarmee de hoofdelijke omslag kan
verminderd worden, dan hebben wij alle factoren in
het voordeel van de anft-Hoogere-burgerschool-mannen
gebracht.
Maar letten wij nu eens op de uitwerking, op de
gevolgen van die vermindering. Het schijnt zoo aan
lokkelijk, dat denkbeeld van vermindering van den
H. O. Wie daarvan spreekt heeft onmiddellijk de
onnadenkenden op zijne zijde. Maar wie zouden er
het meest van profiteeren? De berekening is heel ge
makkelijk. Men heeft slechts den regel van drieën
toetepassen en de bekende aanslagen naar een kohier
van ƒ26000 te berekenen naar een van 23000.
Welnu
De beide hoogst aangeslagenen in de 26e en 24e
klasse, thans betalende f 9C0 en ƒ600, zouden dan
betalende eerste 800, de tweede 530 en dus
verminderen met 100 en 70. Geen van deze twee
heeren heeft kinderen op de II. B. S. Toch zijn bei
den loyale voorstanders van de inrichtingen van on
derwijs. Wel een bewijs dat in dezen niet de liberalen
op hun voordeel bedacht zijn.
In de 23e klasse staat een aanzienlijk ingezetene,
van wien 3 kinderen de H. B. S. bezoeken. Hij be
taalt nu 520 II. O. en zou bij vermindering daarvan
betalen f 460, dus juist zooveel minder als het ver
hoogde schoolgeld zou bedragen.
Gaat men verder het kohier na, dan hlijkt, dat van
de 22e tot en met de 16e klasse een 22tul liberalen
tegenover een Stal niet-liberalen tot de hoogst aange-
slagenen behooren; dat voor eenigen hunner, die kin
deren op de H. B. S. hebben, de vermindering van
den H. O., naarmate van het aantal kinderen, öf zonder
invloed zou blijven öf slechts eene geringe verhooging
van lasten zou opleveren.
Ongunstiger wordt echter de toestand, als men aan
de in lagere klassen aangeslagenen komt. Zij, die b. v.
in de 12e klasse staan en 75 betalen, zouden ver
minderen met 9. In die klasse komt een persoon
voor, die 2 kinderen op de H. B. S. heeft en dus,
tegen eene vermindering van 9, veertig gulden meer
voor het onderwijs zou moeten betalen.
Zij, die in de 11e klasse aangeslagen zijn en kjn-
deren op de H. B. S. hebben, zouden van 61 op
54 komen, maar 20 meer per kind op de H.
B. S. betalende, ƒ13 schade lijden.
In de 10e klasse vinden wij iemand, die een zoon
op de H. B. S. heeft en die thans ƒ50 H. O. betaalt.
Zijn aanslag zou met 6 verminderen, tegenover de
ƒ20 verhoogd schoolgeld.
In de 9e klasse treffen wij niet minder dan 5 aan
geslagenen aan, die kinderen op de middelbare school
hebben; een zelfs 2. Zij betalen nu 40 H. O.
Voor hen zou de vermindering bedragen 5 en zij
zouden dus voor ieder kind eene schade lijden van
ƒ15; de persoon met 2 kinderen dus van ƒ30.
In de 8e, 7e, 6e, 5e, 4e en 3e klasse komen op
het kohier personen voor, die voor hunne kinderen van
het middelb. onderwijs profiteeren. Die in de 8e klasse
hetalen nu 31,41bij een kohier van ƒ23000 zou
den zij ƒ4 minder betalen.
In de 7e klasse zou de vermindering bedragen 2,75
6e 2,10
5e 1,40
4e 1,
3e 0,80
Tegenover deze onbeduidende verminderingen zouden
al de hierbedoelde personen f 20 per kind meer
moeten betalenbehalve misschien nog de verhooging
op school A
Als men nu de namen van deze personen op het
kohier en de schoollijst nagaat, dan blijkt het, dat
zij allen tot de burgers en zoogenaamde kleine bur
gers behoorenen dan is daarmede het overtuigend
bewijs geleverd, dat bij de tegenwoordige regeling van
hoofdei.-omslag en schoolgeld juist het meest gebaat zijn
de burger en de kleine burger, en dat het voor dezen
een ramp zou zijr., wanneer ooit een maatregel in de»
beoogden geest werd genomen. Immers, men gevoelt
het, eerst dan zou de H. B. S. worden wat nu ter
kwader trouw beweerd wordt dat zij iseene inrich
ting voor de kinderen van meergegoeden. Want, men
bedenke het wèlvele ouders zouden niet meer in
staat zijn zulk een verhoogd schoolgeld te betalen
en een aantal burgerjongens zou dientengevolge deze
gelegenheid tot ontwikkeling missen. Hiervan zou
weder het gevolg zijn, dat de opbrengst der school
gelden minder werd naarmate het aantal leerlingen
afnam en ten slotte zou de gansche beweging dit ge
volg hebben dat slechts de meergegoeden van de in
richting gebruik konden maken, terwijl de belastingen
niet minder werden.
Wij gelooven ons na deze uiteenzetting ontslagen
te kunnen achten van de berekening der gevolgen van
verhoogd schoolgeld op de lagere school le kl. Dit
zou, tegen 40 ets. per kind en per maand, weder
4,80 in een jaar voor ieder kind meer zijn. Men
stelle zich den invloed van een en ander voor in
öurgergezinnen met veel kinderen 1
Terwijl nu de last der ouders, die veel kin leren
hebben, wordt verlicht, zou hij dan enorm verzwaard
worden. Of is het soms het doel der anti-hoogere-burger-
schoolmannen om de kinderen uit de kleine burgerij
tot onwetendheid te doemen en iedere ontwikkeling
van de werkelijk schrandere geesten ook onder de
minderen tegen te houden
«Maar" zoo staat er verder, «men zou dan
ook bij de benoeming van leeraars erop letten welke
richting zij zijn toegedaan."
Dit is eene meermalen gehoorde insinuatie tegen de
leeraren. Zonderling 1 Het onderwijs aan de inrich
tingen voor M. O. zou tot ongodsdienstigheid leiden
en er wordt gebruik van gemaakt door ver
klaarde orthodoxendoor autoriteiten in de hervormde
en in de christelijk gereformeerde kerk
Laten die ouders getuigen, en zoo daarvoor reden
is openlijk verklaren, of er aan hunne kinderen ooit
iets is geleerd, dat niet volkomen in overeenstem
ming was met den eerbied, aan andersdenkenden ver
schuldigd.
Nimmer nog werd er een klacht van dien aard
bij de bevoegde autoriteit ingediend 1
Wat blijkt uit een en ander
lo. Dat men de voorstanders van het onderwijs,
die grootendeels juist onder de hoogst aangeslagenen
in den II. O. behooren en dus voor het onderwijs
het meest betalen, schromelijk belastert als men zegt,
dat zij zich door den minderen man laten bedeelen
2o. dat verscheidene ouders het onderwijs, hetwelk
door hen of hunne geestverwanten als eene bedeeling
en als zedenbedervend afgeschilderd wordt, door hunne
eigene kinderen laten genieten.
De gansche beweging in dezen is dan ook niets
anders dan eene leuze om de persoonlijke eerzucht
van eenigen te bevredigen, de raadzetels intenemen, en,
daar gezeten, wellicht de zaken te laten zooals zij
door de goede zorgen dei liberalen geworden zijn, gelijk
in een vroeger tijdperk, toen de orthodoxen hier in den
Raad de meerderheid hadden, het geval is geweest.
Zullen wij nog opsommen de stoffelijke voordeelen,
welke de H B. Scholen overigens opleveren Eene
rijkssubsidie van f 13500 komt er jaarlijks door in
de gemeente; de leeraren moeten hier leven; betalen
hun behoorlijk quantum in den II O.leerlingen
van buiten zijn een niet te versmaden inkomst voor
velen, maar bovenal: juist de zonen en dochters van
den burgerman kunnen er zich eene dosis kennis
eigen maken, welke voor hun volgend leven zoo zeer
noodzakelijk is, en die juist vele burgerlieden erken
nen tot hun spijt te missen.
Vergeten wij daarbij niet de Burger-Avondschool,
waar een 30tal jongens ook uit den min gegoeden
stand voor eene kleinigheid die kundigheden kunnen
opdoen, welke zij bij hun vak zoo zeer behoeven en
waai'door eene categorie van ontwikkelde handwerks
lieden kan ontstaan, die een sieraad in de maatschappij
zullen uitmaken.
Wat blijft er, als men de zaken zoo eens op den
keper beschouwt, over van het fraaie idéé om de
schoolgelden te verhoogen; wat van den ondragelijken
last, dien het onderwijs op den minderen man zou
leggen
Blijkt niet uit alles, dat het de meergegoeden zijn.
die de lasten en zorgen der minderen helpendragen?
Men zij gewaarschuwd! Op financiëele gronden is
de leuze der anti-hoogere-burgerscliool-mannen niet
voltehouden. De bedoeling is dus eene andere. Als
de orthodoxe candidaten worden gekozen, dan kan de
eerste stap gezet zijn op den weg van den totalen
ondergang van deze kennis en welvaart verspreidende
inrichtingen, waarop onze gemeente trotsch mag zijn;
de mindere burger, die slechts moeielijk kan rondkomen
en toch zoo gaarne zijne kinderen wat verder zou
brengen, zal hen er niet meer kunnen heenzenden
een tijdlang zullen de scholen alleen nog voor de rij
keren kunnen bestaan en eindelijk zullen deze bronnen
van inkomst voor de ingezetenen en van kennis voor
hunne kinderen uit onze gemeente verdwijnen.
Wij vertrouwen, dat het gezond verstand der kie
zers het daartoe niet zal laten komendat zij niet
om de persoonlijke eerzucht van enkelen te voeden
de hand zullen leggen aan het edelste wat wij hebben.
Maar dan ook behoort er gezorgd te worden, dat
de werkelijke voorstanders van «uwkostbare ontwik
keling in de meerderheid blijven en is in de eerste
plaats herkiezing van de drie aftredende heeren C.
E. Massee, mr. J. W. C. De Jonge van Ellemeet en
jhr. M. J. De Marees van Swinderen dringend noodig.
Den heer Den Boer, die zich, evenals de heer Quist,
herhaaldelijk voor hooger schoolgeld heeft verklaard,
kunnen wij om die reden niet steunen. Hij zelf zal
moeten erkennen, dat hij voor zijne kinderen minder
gemakkelijk de noodige ontwikkeling zou kunnen ver
krijgen, als hij niet, zooals nu, voor hen van de niet
zoo kostbare H. B. S. in deze gemeente kon gebruik
maken. In het optreden van den heer De Wilde hebben
wij nog geen aanleiding gevonden om omtrent hem
van meening te veranderen. Door niets is ons gebleken,
dat in hem de gemeente een bekwaam vertegenwoor
diger zou verkregen hebben.
Wij gelooven dan ook dat de burgers, die de dezer dagen
gehouden kiesvergadering bijwoonden, wèl deden twee
anderen in hunne plaats candidaat te stellen en wel
de heeren J. Van Zandbergen Buwalda en C. L. M.
Lambrechtsen. Over deze en de andere candidaten
een woord in ons volgend nommer.
-«?. HHil—M i 111 ii ii nu i iih—iiimMW ■uil—in iwiib—mui una wn»«i mi
GOES, 11 Juli 1883.
De uitslag der verkiezing van leden voor de
Eerste Kamer der Staten-Generaal is als volgt
Zuid-Holland. Herkozen de heeren Joost Van Vol
lenhoven met 59 stemmen; jhr. F. G. E. Merkes van
Gendt en Hendrik Muller Szn., ieder met 54 stemmen.
Noord-Holland. Herkozen de heeren mr. G. Van
Tienhoven en Insinger.
Friesland. Herkozen de heer D. D. Breuning, met
36 van de 48 stemmen.
Drente. Herkozen de heer mr. H. J. Carsten met
25 van de 30 stemmen.
Overijsel. Herkozen de heer mr. A. Van Naamen
van Eemnes, met 30 van de 45 stemmen.
Gelderland. Herkozen de heer mr. J. Thooft met
37 van de 56 stemmen.
Utrecht. Gekozen (ter vervanging van den heer Du
Marchie van Voorthuysen, die bedankt had) de heer
F. W. I. baron Van Aylva van Pallandt te Putten,
bij loting tegen mr. W. H. De Beaufort te Leusden;
(ieder hunner had 20 stemmen).
Noord-Brabant. Herkozen de heer mr. J. B. Hengst;
gekozen (ter vervanging van den heer Van Sasse van
IJsselt, die verzocht had niet weder in aanmerking
te komen) de heer mr. J. G. De Bruijn, lid van de
Tweede Kamer, met 30 stemmen.
Limburg. Herkozen de heer L. F. H. Beerenbroek.
De heer G. Krol Van der lloek is heden te
Leiden bevorderd tot apotheker.
O.-Indie. Overgeplaatstin rang en anc.bij de
milit. adm., de 2e luit. der inf. W. C. Van Campen.
Bij kon. besluit van 6 Juli zijn, op verzoek, eervol
ontslagen J. W. Van Nieuwenhuyzen, als dijkgraaf
van den Bastiaan De Langepolder en van den Caland-
polder en J. F. Almekinders, als plaatsvervangend
dijkgraaf voor den Nieuwerhavenpolder. Voorts zijn
benoemd: tot plaatsverv. dijkgr. van den Thomaes-
polder P. J. G. Cortvriendt; tot lid van het bestuur
der waterkeering van den calamiteusen Hoofdplaat
polder C. J. Sturm; tot gezworene van den Willem
Leopoldpolder P. Mabesoone; tot gezworene van den
Zonnemairepolder C. F. Van den Bout Cz.
Kruininge. Gisteren werd alhier eene vergadering
gehouden der liberale kiesvereeniging«Gemeentebelang"
tot het bespreken en stellen van drie candidaten voor
den gemeenteraadwaarin tegenwoordig waren "29
ledende aftredende raadsleden M. Wondergem en
P. Kole Mz.werden met bijna algemeene stemmen
weder candidaat gesteld, terwijl voor de derde vacature
(A. Krijger, overleden), de meeste stemmen bekwam
de heer C. J. Van Sluijs, opzichter van den waterstaat
te Hansweerd.
Van den in ons vorig no. vermelden provincialen
schietwedstrijd voor schutterijen, schutterkorpsen en
schietvereenigingen, te Vlissingen op jl. Maandag ge
houden, was de uitslag o. a. als volgtKorpswedstrijd
salvo's. Iste prijs zilv. medaille dd. schutterij Zieriksee
met 13 treffers, 25 punten; 2de prijs bron', medaille
schietvereeniging «Vlissingen" met 12 treffers, 24
punten.
Korpswedstrijd individueel, le prijs zilv. medaille
schutterij Middelburg, 218 p.; 2e pr. bronz. medaille
schietvereeniging Middelburg, 200 p.
Personeele wedstrijd op 200 M afstand Bij dezën
behaalde de 18e pr. P. Labrout te Goes (volgens de
Midd. Ct. P Labrar.dt; beide zijn hier echter onbe
kend;, met 37 punten.
In den namiddag werd het feest opgeluisterd door
de muziek der dd. schutterij van Vlissingen. Na afloop
van den wedstrijd begaven de deelnemers zich met
den stoomtram naar Middelburg, alwaar in het «Schut
tershof" de feestelijkheid met een vriendschappelijken
maaltijd werd besloten.
Met ingang van 1 Augustus a. s. wordt van
Zieriksee naar Hansweerd verplaatst de heer L. Krook,
commies-verificateur 3e categorie.
Naar het Vaderland verneemt, laat Z. K. H.
Alexander der Nederlanden, Prins van Oranje, zich
dagelijks telegraphisch inlichten aangaande den toestand
van den oud-Minister mr. Modderman.
Volgens een gistermiddag ontvangen telegram was
de toestand van den heer Modderman bevredigend en
nam hij wat in krachten toe.
Blijkens een aan het Departement van koloniën
ontvangen telegram van den Gouverneur-generaal van
Nederlandsch-Indië is het zuidelijk marine-magazijn
te Batavia, inhoudende artillerie-materieel en sloepge-
schut, door brand vernield De granaten bleven onge
deerd. De oorzaak van den brand is onbekend. Omtrent
den omvang der schade is nader bericht toegezegd.
Bij de Tweede Kamer is ingekomen een brief
van den Minister van Justitie, houdende intrekking
van het wetsontwerp tegen overmatigen arbeid en
verwaarloozing van kinderen.
De Minister van Marine heeft f 100 geschonken
aan de algemeene armen te Helder als blijk van
erkentelijkheid voor hetgeen Helder's ingezetemn
deden om de nagedachtenis te eeren van lien, die bij
de Adder-ramp het leven verloren.
Een groot internationaal concours van fanfare-
en harmonie gezelschappen zal den 2n, 3n, 9n en lOn
September a. s. te Amsterdam gehouden worden.
Namens Z. M. den Koning heeft de Minister van
Waterstaat den wensch kenbaar gemaakt, om van de
Commissarissen des Konings in de provinciën eene
opgaaf te ontvangen van de waarde per hectare van
vlasland en van den gemiddelden prijs der opbrengst
van het vlas in de provinciën.
De mailbrieven en dagbladen, die Maandag aan
kwamen, riekten sterk naar carboolzuur; 't blijkt dus
dat ze met het oog op de cholera in Egypte reeds
aan een desinfectiekuur onderworpen zijn. (R. NU.)
Naar wij vernemenbestaat er kans, dat be
halve de 20 vroeger voor den administratieven dienst
in Iadië gevraagde ambtenaren (controleurs enz.) er
dit jaar nog 10 in het geheel dus 30 geplaatst
zullen worden. (Vad.)
