1883. N°. 78.
Donderdag 5 Juli.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
mmw.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd on feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zicli: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
C0L1KAIMT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
OPENBARE VERGADERING
van den
It a it d «Ier gemeente Goes,
op VRIJDAG den 6 JULI 1883,
des namiddags te half twee uren.
De Secretaris,
HARTMAN.
Punten van behandeling
1. Mededeelingeningekomen stukken.
2. Verzoek van het Nutsdepartement omtrent eene
verordening tegen veldarbeid door kinderen, met
voorstel van B. en W.
3. Verzoek van S. Van der Peijl c. s., om afstand
van grond en water in gebruik.
4. Voorstel van B. en W. tot wijziging der begroo
ting van uitgaven «oor 1883.
5. Voorstel als boven tot het brengen van eenige
posten op onvoorziene uitgaven van 1883.
0. Verzoek van het bestuur van het gasthuis om
wijziging zijner begrooting voor 1882.
7. Aanvrage van de firma de wed. J. H. C. Kake-
beeke Gz. om afstand van grond in erfpacht.
8. Voorstel van twee raadsleden omtrent eene zwem
inrichting.
9 Benoeming van twee leden van het stembureau
voor de verkiezing van vijf raadsleden.
aa - eag1t-sggggssgg; tsssgsssst&ssssssssstssast
GOES, 4 Juli 1883.
In verband met het in de jongst gehouden algem.
verg. geuite gevoelen om niet langer het St -Nicolaas-
feest als het feest der vereeniging te beschouwen
maar ook of in de plaats daarvan, een zomerfeest te
geven, is thans door het bestuur van de «Vereeniging
voor Volksvermaken" alhier besloten op Dinsdag den
17 Juli a. s. den leden een feest aantebieden, nader
omschreven in de hierachterstaande advertentie.
Gewoonlijk neemt het ledental toe, wanneer een
leest in aantocht is.
Mocht dit ook nu het geval zijn, nu er werkelijk
een zeer aangename avond op til is, dan is het niet
onmogelijk, dat in Dec. ook het St.-Nicolaastëest kan
gehouden worden. Hiervoor zal echter het bestuur
rekening moeten houden met den stand der kas en
het St.-Nicolaasfeest zal alleen mogelijk zijn, als door
een ruime toetreding van leden bij het nu te houden
zomerfeest die kaswaarin het laatste eene groote
bres zal schieten, flink gestijfd wordt.
Het is te hopen dat velen het pogen der vereeni
ging die slechts gepaste en veredelende vermaken
beoogt, steunen mogen.
Met zekerheid kunnen wij melden, dat het plan
tot het laten loopen van een extra-trein ter gelegenheid
van het concert der grenadiers en jagers doorgaat.
Het uur van vertrek uit Middelburg is bepaald op
11.10; aankomst te Goes 11.38.
Hnnsvveerd. In de afgeloopen maand Juni werden
aan het rijks-telegraafkantoor alhier verzonden 341;
ontvangen 165; totaal 506 telegrammen.
jSt.-Maartensdijk. In de maand Juni zijn vanhier
verzonden 38ontvangen 50opgenomen en verder
geseind 97totaal 185 tegrammen.
Eervol ontslag is verleend aan den heer A. De
Vulder van Noorden, gewezen controleur 2e kl. bij het
binnenlandsch bestuur op Java en Madura, laatstelijk
met verlof hier te lande, op verzoek, met toekenning
van pensioen.
De kolonel van de artillerie Simon, gouverneur
der K. M. academiethans voor herstel van gezond
heid buitenslands, heeft, naar wij vernemen, aangevraagd
om op non-activiteit gesteld te worden. (N. R. Ct
3> FEUILLETON.
TJi"t de "V"endée.
(1794.)
Vrij naar het Duitsch van Felix Dahn.
Bewogen vatte de overste de hand van den jon
gen man.
«Neen, Hector, word niet twijfelmoedig, dwaal niet
weder af van het rechte padhet zou mijn ongeluk,
het zou meer, het zou de val mijner beginselen zijn
gij weet niet, wat ge voor mij zijt. Ik strijd om uwe
ziel met den geest van het verleden en de uitslag van
dien strijd is voor mij een oordeel Gods. Gij weet, hoe
ik geworden ben, wat ik ben. Mijn vader was koop
man in Straatsburg, ik zou de zaak overnemen ik
onderwierp mij en over dag heb ik kasboeken aange
houden, doch des nachts heb ik gestudeerd, en toen
mijn vader bankroet ging en zich het leven benam,
heb ik op mijn twintigste jaar den kost voor de mijnen
verdiend als professor aan de page-school. Ik ben
nimmer jong geweest, ik heb nooit bemind, de leer
van Rousseau was mijn spel, de vrijheid mijn ver-
Naar men met leedwezen verneemt, zou de ge
zondheidstoestand van den Minister van Staat mr.
Modderman, die zich in eene buitenlandsche badplaat;»
bevindt, te wenschen overlaten.
Het voorloopig verslag der Tweede Hamer over
het voorstel van den heer Vermeulentot wijziging
van de artt. 56, 61 en 65 der wet op het lager on
derwijs, is verschenen. Van meer dan éene zijde werden
bezwaren geopperd tegen de opportuniteit van dit
voorstel. De wet van 1878 werkte nog niet lang ge
noeg, om nu reeds ingrijpende wijzigingen daarin aan
te brengen. Het is ook niet wenschelijk, dat zij stuks
gewijze door de leden der Kamer worden voorgesteld.
Anderen gaven toe dat het de voorkeur verdiende,
wanneer de Regeering noodzakelijk gebleken wijzigin
gen voorstelde. Alvorens tot ontijdige wijzigingen
der wet van 1878 over te gaan, wenschen velen dat
ook het resultaat der kweekscholen, die eerst kort in
werking zijnwerd afgewacht. De voorgestelde ver
anderingen ondervonden veel bezwaarmaar enkelen
konden met het voorstel wel eenigszins medegaan.
Voor een talrijk en belangstellend gehoor droeg
prof. Ilubrecht van de Utreclitsche hoogeschool 11.
Zaterdag op het Londsche Visscherij-Congves zijn ver
handeling over de «oestercultuur in Nederland" voor.
Het doel zijner voordracht was vooral om te doen
uitkomen welke resultaten nu reeds gezien worden
van de systematische cultuur van de oester op de
kust van Holland. Er volgde een debat op de voor
dracht, waaraan ook deelnam de bekende Engelsche
geleerde Huxley, die warm aanprees het stelsel om
gedurende het tijdvak van 't kuitschieten het visschen
streng te verbieden.
Prof. dr. A. P. Fokker te Groningen is aldaar
candidaat gesteld voor den gemeenteraad door de kies-
vereeniging «Groningen".
In Juni zijn er 35 jongens bij de Kweekschool
voor zeevaart te Leiden bijgekomen. Hun aantal be
draagt thans 201.
In Augustus zal waarschijnlijk te Amsterdam de
vergadering gehouden worden van de «Vereeniging
tegen de kwakzalverij." Het aantal leden dier ver
eeniging bedraagt 771.
In Amerika, waar men zich zeer toelegt op de
oestercultuur, worden de leege oesterschelpen, waarvan
men gewoonlijk weinig of geen nut trektweder in
zee geworpenom nieuwe oesterbedden te vormen.
Men laat geheele scheepsladingen dier schelpen zinken
en op dezelfde plaats wordtn dan eenige flinke levende
oesters in 't water gedaan. De ondervinding heeft
geleerd dat binnen een paar jaar de oude schelpen
bezet zijn met een aantal jonge oesters.
William Lake, een Engelschman, heeft een in
teressante toepassing der electriciteit op het gebied
van het zeewezen tot stand gebracht. Een door hem
geconstrueerde toestel maakt het mogelijk een vaartuig
van den oever uit even gemakkelijk en zeker te be
sturen, als wanneer het een talrijke bemanning had. Bij
schipbreuken was het tot nogtoe meestal met de grootste
bezwaren verbonden om een reddingskabel naar het in
gevaar verkeerend schip te brengen. Met behulp van
de reddingsboot van Lake is zulk een verbinding zeer
licht te maken zonder een menschenleven in gevaar
te brengen. Zij bestaat uit een sloepdie door een
of anderen motor voortbewogen wordt. Door middel
van een electrischen geleiddraad kan de stuurman
zonder zijn post te verlaten de machine in werking
brengenze doen stoppenaan het gestrande schip
een touw toewerpen en signalen geven naar den vasten
wal. Natuurlijk is een dergelijke inrichting ook te
gebruiken tot het besturen van torpedo's.
.gHkrtvxrmM! ■nmii imm-u
loofde; ik was tot de overtuiging gekomen, dat het
menschdom zeventien eeuwen lang had gedwaald, dat
wij het verleden met wortel en tak moesten uitroeien,
dat de maatschappij opnieuw moest beginnen, wanneer
zij niet in kommer en dwingelandij wilde tenonder-
gaan. Ik heb in mijzelven gezien, wat de wil vermag:
met beginselen kan men eene wereld beheersehen;
waarom zou men er niet eene geheel nieuwe wereld
mede kunnen scheppen? Het verleden of de schim
van het verleden is voor onze republiek een gevaarlijker
vijand dan een verbond van alle vorsten van Europa.
Maar ieder mensch kan zijn verleden verloochenen, als
hij wil. Mijne tegenstanders in de philosophie, de
Engelschen en de Duitschers, ontkennen dit, maar het
is niet slechts een levensvraag voor mij, maar voor
geheel Frankrijk. Daar ontmoette ik n uw opoffe
rende, edele, vrije geest bracht mij in verrukking; in
u wil ik den vereerders van het verleden een levend
tegenbewijs aanbieden; gij, de geboren edelman, zult
door de allesomverwerpende kracht van uw wil de
vurigste republikein worden. In zelf heb daarvan een
voorbeeld in 't klein geleverdmijne natuur eigent zich
tot meer theoretischen werkkring, tot de wetenschap
- maar ik zag, dat het vaderland overvloed had van
De heer B. II. De Waal, consul der Nederlanden
te Durban, heeft bericht gezonden omtrent de land
verhuizing van Nederlanders naar Transvaal. Aan dit
bericht, in de Staats-Ct. in zijn geheel geplaatst, ont-
leenen wij het volgende
«Zooals thans een en ander ingericht is, stelt men
de emigranten bloot aan groote schade en bittere
teleurstellingen.
Het is mij nimmer voorgekomen, dat emigranten
van Nederland, hier aangekomen, niet ten hoogste
verbaasd waren te hooren, dat de reis van hier naar
Pretoria ongeveer vier weken vereischt. Een geval is
mij bekend van een huisgezin, bestaande uit man,
vrouw en twee kindereu, die in Holland een goed
burgerlijk bestaan hadden en, door de sclioone voor
spiegelingen verblind, al hun goed verkochten en
naar Transvaal trokken, doch, hier aangekomen, geen
geld hadden om de reis voort te zetten. Zij hadden
het aan de liefdadigheid te danken dat zij niet van"
honger zijn omgekomen, en na reeds maanden hier
geweest te zijn, verdienen zij te nauwernood genoeg
voor hun dagelijksch brood.
Teneinde een en ander te vermijden en betere
waarborgen te verkrijgen voor de toekomst der Neder
landers, die naar Transvaal komen, zou ik in beden
king geven:
lo. dat de commissie, die zich in Nederland met
die emigratie bezig houdt, betere gegevens omtrent
Transvaal en Zuid-Afrika verzamele, of, indien z:j
die bezit, dat die gegevens meer binnen het bereik
worden gebracht der emigranten; 2o. dat overeenkom
sten worden gemaakt met Stoombootmaatschappijen,
opdat de emigranten in staat worden gesteld tot
billijker, prijzen hierheen te komen; 3o. dat een per
soon hier aangesteld worde, die door de commissie
te Pretoria op de hoogte is gebracht van de behoef
ten van het bind, opdat bij wete, waarheen bij
voorbeeld een geschikt timmerman, een metselaar of
eenig ander persoon te zenden, terwijl hij te gelijker
tijd door de commissie in Nederland gewaarschuwd
wordt, wanneer en welke emigranten hier verwacht
kunnen worden, opdat hij persoonlijk, of iemand van
zijnentwege, de emigranten hier bij aankomst kan
afwachten, hen behulpzaam kan zijn met het inklaren
hunner goederen, desnoods met het wisselen van hun
geld, hun een onderkomen kan aanwijzen en hun verder
met wat meer zekerheid kan raden omtrent de plaats
hunner bestemming."
- De heeren W. Van Strien Cz., J. Kallemein en
D. \V. Den Herder zijn Zaterdag jl. als leden van het
burgerlijk armbestuur te Wolfertsdijk geïnstalleerd,
en hebben toen uit hun midden den eerstgemelde tot
voorzitter benoemd, waarna ook de heer J. Van der
Baan als secretaris-penningmeester in functie is getreden.
Bedankt voor het beroep naar 's-IIeer Ahts- en
Sinoutskerke door den candidaat C. J. Leenmans te
Sloten bij Amsterdam.
Een vijftal jeugdige personen te Leiden, die be
lijdenis hadden afgelegd en bevestigd waren geworden,
zijn daarna als lidmaten geschrapt, omdat ze niet in
de lichamelijke opstanding geloofden. Het classicaal
bestuur, waarbij zij zich hadden beklaagd, verklaarde
zich in deze zaak incompetent. De zaak is thans iu
handen der synodale commissie. (N. R. Ct.)
Het laa'ste bericht van den correspondent uit
Goes aan de Midd. Ct. van heden is waar en daar
mede de onjuistheid van het eerste bewezen. Eerst
Maandag is dan ook bepaald, dat het schoolfeest van
philosophen maar gebrek aan soldaten; ik dwong
de natuur en werd in strijd met het verleden soldaat,
officier."
«En een duchtig officier", riep Ilector.
«Het grootere, meer sprekende bewijs, moet gij le
veren, Ilector; beschaam mijne verwachtingen niet."
«Neen, Willem, waarachtig niet. Voer mij aan tegen
tnijne uitgewekene verwanten, die verraders des vader
lands, die zich door Pruisische bajonnetten willen laten
teruggeleiden het bloed mijner neven, mijner broe
ders zou ik in zulk een krijg willen vergieten. Maar
het stuit mij tegen de borst, deze boeren en jagers
hier met overmacht te vangen en dood te schieten,
hen, die in hunne bergen en bosschen voor hun ouden
God, voor hun koning en voor hunne landheeren met
aangrijpende trouw en gehechtheid strijden en sterven."
Gelooft gij, Hector, dat mij dit zoo licht valt? Ik
ben geen FroissardMaar voor het heil van het
menschdom moeten deze offers vallen Deze dalen In b-
ben eeuwen lang het geluk gehal door een wel wil
lenden en toch Hinken adel geregeerd te word m
geen belastingen hebben hen uitgeput, geen verdorven
hof heeft hun zedelijk gedoo l. Zij hebbm niet geleerd
den vloek der dwingelandij te haten, wiurom zouten
wege het Comité tot wering van schoolverzuim alhier
op 18 Juli zal plaatshebben. Omtrent de aangevraagde
weide is men de vergunning van den eigenaar nog
wachtende.
Waarde. Jl. Maandag trad de heer II. Stoutjesdijk
voor het laatst op als hoofd der openbare lagere school
alhier. Het bestuur en de raad dezer gemeente meen
den dezen dag niet onopgem srkt te moeten laten voor
bijgaan, maar hem, tot aandenken en als een bewijs
van hunne hooge achting en vriendschap, een meer
sprekend blijk te vereeren.
Nadat de gemeenteraad de school had bezien en
het onderwijs geëindigd was, ging men op verzoek
van den heer Stoutjesdijk naar zijn huis.
Hier had op eenvoudige bijna onopgemerkte wijze
de overreiking van het cadeau plaats. Eene prachtige
pendule met een inscriptie in zilver (waarvoor den gra
veur alle lof toekomt) van den volgenden inhoud
«Aan den heer 11. Stoutjesdijk, als blijs van hoog-
«achting en erkentelijkheid voor getrouwe plichtsver-
«vulling als hoofd der school te Waarde, van Fe-
«bruari 1859 tot zijne aftreding, na verkregen e,rvol
«ontslag op 1 Juli 1883, van het bestuur en den
«raad der gemeente" werd hem door den burgeme's-
ter overhandigd. Z.E.A. wees erop, hoe hij ruim 24
jaren onder hem aan het hoofd der school had gestaan,
hoe hij steeds met onverdroten ijver de belangen van
de jeugd en het onderwijs had behartigd, dat geen
enkele klacht gedurende al dien tijd was ingekomen
en dat het hem ten zeerste had gespeten, genoemden
heer Stoutjesdijk op grond van lichaamsgebreken, na
gedaan verzoek, eervol te hebben moeten ontslaan.
Hij wenschte hem vervolgens nog vele jaren levens
toe, om te zamen met zijne vrouw, de vruchten te
smaken van een welbesteed en nuttig leven.
Zichtbaar getroffen bedankte de heer Stoutjesdijk
voor het geschenk zoowel als voor de hartelijke woor
den, hem toegesproken. Het speet hem de school te
moeten vaarwel zeggen, nog gaarne bad hij zijn ove
rigen tijd in den dienst der gemeente aan het onder
wijs willen wijdenhij bedankte allen voor hunne
medewerking en de belanglooze welwillenheid, die hij
steeds zoo ruimschoots had ondervonden, hoopte dat
die goede geest steeds in hun midden zoude heerschen
en wenschte hun nog vele jaren toe, om voort te
gaan met het behartigen van de belangen der gemeente,
inzonderheid die van het onderwijs.
Hiermede was de plechtigheid afgeloopen. De tafel
was spoedig gedekt en onder het gebruik van een en
ander werd de tijd onder gezelligen kout verder ge
sleten.
Middelburg. Reikte de Vereeniging tot wering van
schoolverzuim dezer dagen bekroningen uit voor ge
trouw schoolbezoek in het afgeloopen jaar, wederom
bestaat het plan om Donderdag den 12 dezer niet
minder dan ruim anderhalf honderd leerlingen van de
scholen voor on- en minvermogenden aan een rijtoer
te doen deelnemen.
Naar wij vernemen zal het bestuur der Godshuizen
alhier ook een rijtoer organiseeren voor de jeugdige
verpleegden
Wij vernemen, dat het vergelijkend examen tot
toelating op de rijkskweekscholen voor het lager onder
wijs te Middelburg zal worden gehouden op 23 Juli a.s.
Kolijnsplaat. Door de leerlingen der lagere school
alhier is in de rijks-postspaarbank belegd
gedurende de maand April 9,17
in Mei - 8,09
in Juni - 7,25
Samen 24,51
In liet eerste kwartaal van dit jaar hebben zij be
legd ƒ33,56.
zij dan de vrijheid liefhebben? Zij strijden voor een
patriarchaal geluk, het eenige, wat zij kennen. Wij
evenwel brengen hun een hooger, een politiek geluk
geest, beschaving, vrijheid, zij het dan ook desnoods
met geweld, want evenals wij allen menschen zijn,
dus éen begrip, zoo moet ook het gansche mensch
dom slechts een geluk hebbende vrijheid".
«Flink overste", riep Froissard, die. zich ongemerkt
bij hen had gevoegd. «Ja, wij brengen de vrijheid
Wij zullen lnm aflee.ren onderscheid te maken, dat
de natuur niet kent. Komt de eene als boer, de ander
als edelman ter wereld, deze rijk, gene arm Neen
voor den duivel, als mensch wordt ieder geboren, en
slechts merschen moeten wij allen zijn, niets meer.
De natuur heeft een gelijke maat gesteld, gelijk voor
allen wie slechts een hoofd daarboven wil uitsteken,
moet juist dat hoofd klein >r gemaakt worden. Maar,
a propos, inijn wachttijd is om, thans is het ifwe
beurt, burger Chatillon, want burger Gracchus is overste
en doet geen dienst mede, dat onderscheid ino ;t ér
zijn. liet wachtwoord is: Frankrijk en de broederschap.
ilector stond zwijgen! op en ging met Beltrand
op zijn post naar den oever, waar de wachtvuren
bran 1 den. (Wordt vervolgd)
