1883. N°. 72.
Ponderdag 21 Juni.
Patentrecht.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
-^i^CïsCSF^CJbCP-
(■OESCH
De uitgave dezer Courant gescliiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
De BURGEMEESTER van GOES brengt bij deze ter
kennis van een ieder, wien het aangaat,
dat het primitief kohier no. Ivan het PATENTRECHT
voor deze gemeente, voor het dienstjanr 1883—1881, op
heden ter invordering is gesteld in handen van den
ontvanger dier belastingen binnen deze gemeente, en
ieder verplicht is zijnen aanslag ten gestelden tijde te
voldoen.
Goes, den 20 Juni 1883.
De Baigcmeester voornoemd
J. G. DE WITT HAMER.
De nieuwe Voorschriften
omtrent de inrichting en het niemve model der
gemeente-rekening in Zeeland,
door II. G. Hartman, secretaris van Goes.
I.
Art. 179e der gemeente-wet draagt aan burg. en
wetli. op het beheeren der inkomsten en uitgaven dei-
gemeente, zoover dit niet aan anderen is opgedragen,
terwijl de art. 2C3 en 218 van hen vorderen, dat
jaarlijks eene begrooting en eene verantwoording (de
laatste onder overlegging van de door den ontvanger
opgemaakte rekening) van die inkomsten en uitgaven
aan den Raad wordt ingediend, die, na door dezen
voorloopig te zijn vastgesteld, aan de definitieve goed
keuring en vaststelling van Ged. Staten worden onder
worpen. Beiden, begrooting en rekening, zijn (art.
206 en 115. al. 1) ingericht naar voorschriften, door
Ged. Staten onder 's Konings goedkeuring te geven.
De voorschriften in de provincie Zeeland, afgekondigd
bij besluiten van 20 Aug. 1852 (Prov.blad no. 100)
en 5/12 Mei 1854 (Prov.blad no. 58), waren verouderd,
of liever, hadden, in den loop der jaren van hun bestaan,
gebreken aan het licht gebracht, die hunne herziening,
ook door sommige eischen voor de statistiek der comp
tabiliteit, noodzakelijk maakten. Niet alleen dat er
nu en dan uit den boezem der gemeente-besturen
stemmen waren opgegaan, die zulks verkondigden,
maar ook was o. a. in de vergadering der vereeniging
van burg. en secr. in Zuid- en Noord-Beveland, den
22 April 1880 gehouden, de inrichting der begrooting
tot een onderwerp van bespreking gemaakt, en als
gevolg daarvan de wensch naar wijziging van het
model aan Ged. Staten medegedeeld. Die wensch werd
weldra vervuld. Bij besluit van 19 Aug. 1881 (Prov.
blad no. 86) werden, onder bijvoeging van een nieuw
model, nieuwe voorschriften afgekondigd voor de begroo
ting, die voor het dienstjaar 1882 in werking traden.
Nu behoorde ook een wijziging van voorschriften en
model voor de rekening te volgen. In de vergadering
van Ged. Staten dd. 27 April 1883 zijn beiden vast
gesteld en, na door den Koning bij besluit van 25 Mei
no. 23 te zijn goedgekeurd, bij besluit van Ged Staten
van 1 Juni no. 49 afgekondigd in no. 48 van het
Prov.blad.
Wij hebben van beiden (voorschriften en model)
met genoegen kennis genomen. Ged. Staten verdienen
een woord van dank voor de verandering, die zij heb
ben tot stand gebracht. De voorschriften leggen een
loffelijk getuigenis af van den ernst, waarmede zij de
zaak hebben opgevat, alsmede van hun streven, om
de wenken, die de practijk aan de hand geeft, opte-
volgen en vooral van hunne zucht, om, bij de vervul
ling hunner verplichtingen, het den comptabelen ambte
naren, maar ook burg. en weth. in hun beheer, gemak
kelijk te maken.
Evenwel zijn die voorschriften, naar ons beseheiden
oordeel, niet vrij van vlekjes en duisterheden. Trouwens,
wij gelooven dat Ged. Staten zeiven de eersten zullen
zijn, om te erkennen, dat hun werk niet volmaakt is.
Enkele opmerkingen, die ons bij het lezen van de
stukken voorkwamen, hebben wij opgeteekend, en het
kwam ons niet ongepast voor, deze in wijderen kring
bekend te maken.
Art. 1 der nieuwe voorschriften wil, dat de reke
ning, naar de orde der begrooting van het dienstjaar
waarover zij loopt, met behoud der daarin voorko
mende omschrijving, uitsluitend die posten van ont
vangst en uitgaaf vermeldt, welke bij die begrooting zijn
toegestaan, of daaraan krachtens afzonderlijk door
Gedeputeerde Staten goedgekeurde raadsbesluiten zijn
toegevoegd. Is de door ons gecursiveerde bepaling, die
ook in de vroegere voorschriften voorkwam, niet over
tollig? Zoodra een raadsbesluit tot wijziging van of
toevoeging van posten aan de begrooting door Ged.
Staten is goedgekeurd, maakt de inhoud daarvan een
integreerend deel der begrooting uit. De begrooting is
alleen veranderd, maar blijft het budget, waarnaar
burg. en weth. hun beheer uitoefenen.
Art. 4 1 heeft het vroegere art. 3 overgenomen
met eene 'kleine bijvoeging en luidt: «Heeft uit een
op de begrooting uitgetrokken of daaraan toegevoeg-
den post geene ontvangst of uitgaaf plaats gehad,
dan wordt de reden hiervan in de kolom Aanmer
kingen" opgegeven en kolom 6 der inkomsten of kolom
8 der uitgaven met nihil ingevuld." Wij hebben hier
omtrent twee opmerkingen. Vooreerst ontdekten wij
een grammaticale fout in het woordje uit. Wel kan
uit een post der begrooting van uitgaaf betaling ge
schieden, doch uit een post van inkomst kan niet
gezegd worden, dat ontvangsten plaats hebben. Ten
tweede komt ons het slot der bepaling overbodig voor.
Het spreekt toch van zelf, dat als geene ontvangst
of uitgaaf op eenig artikel heeft plaats gehad, de
betrokken kolom der rekening met nihil moet worden
ingevuld.
Doch dit slechts in het voorbijgaan. W ij hebben
een ander bezwaar tegen deze en de tweede (nieuwp)
van het artikel. Die tweede luidt: «Waai
de uitgetrokken sommen belangrijk verschillen met
die, in de begrooting toegestaan, wordt de reden daar
van insgelijks in de kolom «Aanmerkingen" vermeld."
Hoe is de opvolging van bet artikel mogelijk De re
kening wordt opgemaakt door den ontvanger en aan
burg. en weth. ingediend, die van hun beheer aan
den raad verantwoording doen, onder overlegging van
die rekening. Zijn nu aan den ontvanger de redenen
bekend, welke in de kolom «Aanmerkingen" moeten
worden opgenomen Van de ontvangsten zou dit mis
schien nog kunnen, dewijl aan den ontvanger de be
grooting wordt uitgereikt en hij belast is (art. 413
der gem.wet) met de invordering van al de inkom
sten van de gemeente, zoo absoluut zelfs, dat burg.
en weth. niet het recht hebben om hem te gelasten,
de vervolging van een nalatigen schuldenaar der ge
meente te staken, of althans, dat hij zich niet aan
dien last behoeft te storen. Hij kan dus weten, waar
om minder in de rekening wordt verantwoord dan
op de begrooting was uitgetrokken. Maar met de
uitgaven is dit anders. Hij mag (art. 114) niet be
talen dan op bevelschriften, door burg. en weth. afte
geven of, indien zij daarin nalatig blijven (art. 225),
op een besluit van Ged. Staten Indien nu op een
of ander artikel bijv. f 1000 is uitgetrokken en aan
den ontvanger worden ten laste van dit art. slechts
bevelschriften tot een bedrag van 600 uitgereikt,
dan ziet hij, dat minder is uitgegeven, doch de reden
is alleen aan burg. en weth. bekend. Het zou, dunkt
ons, beter geweest zijn, als de redenen van minder
of geene ontvangst of uitgaaf door burg. en weth.
bij hunne verantwoording moesten worden opgegeven.
Voor de mindere ontvangst konden zij, des noodig, de
inlichtingen bij den ontvanger inwinrien, hetgeen meer
met de eischen der administratieve hiërarchie overeen
komt, dan dat de ambtenaar die van burg. en weth.
moet ontvangen.
Was aan burg. en weth. opgedragen de reden van
mindere of geene ontvangsten of uitgaven te vermelden,
de verantwoording van hun college zou beter aan den
naam beantwoorden dan thans. Wat toch is thans
die verantwoording? Niets anders dan de vermelding
van het totaal der ontvangsten en uitgaven, met het
goed of nadeelig saldo, dat deze opleveren, iets
wat ook blijkt uit het ontwerp-besluit tot voorloopige
vaststelling der rekening, dat, tegelijk met deze (art.
220) den raad wordt aangeboden gevolgd door eene
opgave van het totaal bedrag, dat op al de artikelen
der begrooting te zamen meer en minder is ontvangen
en uitgegeven zonder eenige aanwijzing van posten
of vermelding van redenen welks verschil gelijk
moet zijn aan het cijfer van het goed- of nadeelig
saldo. Dit is, onzes erachtens, geene verantwoording
van het volgens art. 179 e gevoerd beheer; het is
eene eenvoudige aftreksom, waarvan de getallen door
een jongen uit de hoogste klasse eener lagere school
kunnen gevonden worden. In andere provinciën wordt
dan ook iets geheel anders van burg. en weth. ge
vorderd, en moet in hunne verantwoording worden
opgegeven, wat in Zeeland van den ontvanger in de
kolom «Aanmerkingen" van zijne rekening wordt ver
langd. Daardoor wordt ook aan burg. en weth. een
spoorslag gegeven om zich nog meer met het comptabel
beheer vertrouwd te maken en bouwstoffen te ver
zamelen voor de eerstvolgende begrooting.
GOES, 20 Juni 1883.
Vrijdag 22 Juni a. s. zal het 30 jaren geleden
zijn, dat de heer M. J. Soutendam tot commandant
der dd. schutterij te dezer stede is benoemd. Het zal
den geachten jubilaris voorzeker op dien dag niet aan
bewijzen van belangstelling en waardeering ontbreken.
Bijna 53 jaren is de heer S. aan de schutterij ver
bonden geweest. Als vrijwilliger werd hij in de dagen
van beroering den 7den October 1830 bij de mobiele
schutterij te Goes ingedeeld en was in de jaren
18301834 in Staats-Vlaanderen gelegerd. Denl4den
Nov. 1830, dus slechts vijf weken na zijne indienst
treding, werd hij aangesteld tot korporaal om op 2
Febr. 1831 tot sergeant te worden bevorderd. Ruim
een jaar daarna, 31 Juli 1832, mocht hij den 2den
luitenantsrang verwerven, welke hij bekleedde tot 31
Juli 1837, toen hij tot 1 sten luitenant werd bevorderd.
Drie jaren later, 16 Jan. 1840, werd hij in dien rang
overgeplaatst hij de rustende schutterij, om op 22 Juni
1853 ge.roepen te worden om als commandant (kapitein)
der dd. schutterij alhier optetr.:deu. Den 17den Juni
1368 werd den jubilaris door Z. M. den titulairen
rang van majoor verleend.
Niettegenstaande zijn langdurigen diensttijd kan van
den beer Soutendam getuigd worden, dat hij zich nog
altijd met ijver aan de belangen van de Goesche
schutterij wijdt cn bij geen der oeleningen ooit gemist
wordt.
In verband met ons jongste hoofdartikel maakt
men ons opmerkzaam op de den 10 Juni gehouden
vergadering van de afdeeling Rotterdam van liet bond
voor algemeen stemrecht, welke vergadering, blijkens
een verslag in de N. Rott. Ct., goed bezocht was en
waarin de voorzitter, op grond van de eenstemmigheid
omtrent eene voorgestelde motie, concludeerde, dat de
zaak van het algemeen stemrecht groote vorderingen
maakte.
Wij geven billijkheidshalve gaarne eene plaats aan
die opmerking en erkennen tevens, dat, afgaande op
de verslagen van de Utrechtsche vergadering in het
Utr. Dagblad, en op die der Rotterdamsehe in de
N. Rot.t. Ct., de indruk van de laatste gunstiger is
dan die van de eerste.
Borsele. In de Maandag alhier gehouden vergade
ring van den Dijkraad voor de waterkeering van Elle-
woudsdijkBorsele werd o. a. een voorstel behandeld,
dat betrekking had op vernieuwing van werken, waar
aan de vereischte goedkeuring was onthouden. Met
algemeene stemmen werd besloten daartegen bij Z. M.
den Koning voorziening aantevragen.
Verder kwam in behandeling een voorstel tot het
onderzoeken van den oever van Ellewoudscijk door
middel van duikingen, welk voorstel met 18 tegen 2
stemmen werd aangenomen.
Aan het verslag van de vergadering van den
geneeskundigen raad voor Zeeland ontleenen wij nog
de volgende mededeelingen
In 1882 zijn in Zeeland overleden of doodgeboren
3974 of 20.99 pet., tegen 3916 of 20.76 pet. in het
vorige jaar.
In de gemeenten Kolijnsplaat, Driewegen, Ellewouds-
dijk, Hoedekenskerke, Oudelande, Wemeldinge, Wisse-
kerke en Wolfertsdijk bedroeg de sterfte 25 tot 30 pet,
In Borsele, Kats, Nisse en Waarde meer dan 30 pet.
In Goes 21.38 pet.
De gemeenten Krabbendijke, Biezelinge, Waarde,
Kruininge, Ierseke en Schore werden door mazelen
bezocht.
Over de door ons reeds medegedeelde conclusie om
trent het rapport der commissie tot het instellen van
een onderzoek naar de verdeeling van geneeskundige
hulp in de provincie werd door verschillende sprekers
het woord gevoerd. De wenschelijkheid der vestiging
van meer vroedvrouwen voor de verloskundige hulp
werd betoogd. Een beletsel daartegen schijnt te zijn
dat de vroedvrouwen geen bestaan hebben, aangezien
de geneeskundigen bijna alle verlossingen, zelfs tot
buitengewoon laag honorarium, verrichten. Daarom
werd het wenschelijk geacht dat de geneeskundigen
geen verlossing deden voor minder dan 40 ot 50,
opdat dit gedeelte der praktijk meer door vroedvrouwen
zou kunnen uitgeoefend worden.
Door den raad is een commissie ben.ternd tot de
samenstelling van zooveel mogelijk praktische voor
schriften tot hulpverleening bij plotselinge ongevallen
in den geest als door den geneeskundigen raad van
Noord-Holland is bewerkt en uitgegeven.
In de a. s. zomervergadering der Prov. Staten
van Zeeland, Dinsdag 3 Juli te houden, zullen, na on
derzoek der geloofsbrieven van de herkozen en nieuwe
leden, verschillende Kon. besl. worden behandeld, waar
onder dat tot ealamiteus-verklaring van den Leendert-
Abrahampoldei', en tot vaststelling van een bijzonder
reglement voor het bestuur en beheer der waterkee
ring van dien calamiteusen polder.
Voorts zal plaatshebben de benoeming van vijf leden
van Ged. Staten tengevolge van de aftreding der heeren
mr. J. C. R. Van der Bilt, mr. N. J. C. Sr.ouck Hur-
gronje, J. P. I. Buteux, J. H. Bijbau en J. II. C. Heijse
en die van een lid der Staten, bedoeld bij art. 89 der
provinciale wet.
Bovendien zullen o. m. de navolgende voorstellen
van Ged. Staten worden behandeld
lo. omtrent de aanvraag van A. Nijssen te Kapelle
tot bet erlangen van een subsidie uit de provinciale
kas voor eene proefneming op het gebied der zuivel
bereiding.
Het ged. college adviseert hierop afwijzend te be
schikken. Het stelt echter voor den post voor land-
bouwlezingen in de brgrooting tot f 000 te verhoogen,
teneinde door den heer Vorsterman Van Oijen piac-
tische en aanschouwelijke lezingen op het gebied der
zuivelbeieiding te doen houden;
2o. omtrent het verzoek van ingelanden van den
Sophiapolder (Noord-Beveland) om ealamiteus-verkla
ring van dien polder, waarop Ged. Staten voorstellen
afwijzend te beschikken
3o. tot vaststelling der grenzen van de werken tot
zeewering of oeververdediging van den calamiteusen
Leendert-Abrahampolder
4o. tot aanvulling van de artt. 6, 7, 8 en 12 van het
algemeen reglement voor de polders of waterschappen
5o. tot het aangaan eener geldleening voor ver
betering van wegen, met een plan van geldleening.
Z. M. heeft den officier van admin. 1ste kl. J.
G. Bebelaar, ter zake van in- en door den dienst ont
stane lichaamsgebreken op pensioen gesteld onder
toekenning van een jaarlijksch pensioen van f 1300;
en van eene verhooging van dat pensioen van f1125,
voor werkelijk verblijf in mil. dienst in 's-Rijks over-
zeesche bezittingen en koloniën en tusschen de keer
kringen.
Z. M. heeft met het gezondheidsonderzoek van
schepen voor den tijd van drie jaren, met ingang van
1 Aug., belastvoor Vlissingen F. C. Stewart Schultz;
voor Ter Neuzen J. Van Pienbroek.
Naar ons uit Den Haag wordt gemeld, is aldaar
van de verloving van den Kroonprins, waarvan de
Middelb. Ct. melding maakte, niets bekend.
Zondagavond, ter gelegenheid van den geboorte
dag van wijlen H. M. koningin Sophia, heeft Z. K. H.
prins Alexander den vorstelijken grafkelder bezocht
en vier prachtige kransen op de lijkkisten zijner be
trekkingen neergelegd.
Zondag, de verjaardag van wijlen koningin Sophia
(17 Juni), werd de »Sophia-stichting" te Scheveningen
weder voor kinderen, die alleen door zeelucht en zee
baden kunnen genezen, geopend.
Reeds werden enkele kinderen opgenomen. In de
eerstvolgende dagen wordt een vijftigtal verwacht.
Naar wij vernemen, zal in November a. s. een
onderzoek worden ingesteld naar de bekwaamheden van
rijkstelegraafambtenaren in den postdienst. (Dagbl.)
Zondag werd, in tegenwoordigheid van vele leden
der medische faculteit en van verschillende vertegen
woordigers van het hoofd-comité, te Amsterdam de
internationale koloniale geneeskundige tentoonstelling
geopend.
Door de departementen der Maatschappij »tot
Nut van 't Algemeen" zijn tot nieuwe leden van het
hoofdbestuur gekozen de heeren W. F. Loman, prof.
J. P. Moltzer en P. H. Testas, die zich deze kenze
hebben laten welgevallen.
Bij de commissie van advies van het Centraal-
Comité der antirevolutionaire kiesverenigingen is, op
haar schrijven aan de hh. mr. Van Berckel en mr.
Modderman, van laatstgenoemde geen antwoord inge
komen, maar van mr. Van Berckel een zoodanig, dat
de commissie evenals de centrale kiesvereeniging «Ne
derland en Oranje" te Delft, van oordeel is, dat de
candidatuur van mr. Van Berckel dient te worden
gesteund.
Wij hadden van deze comedie geen anderen uitslag
verwacht. Officiéél zal men den katholieken candidaat
steunenOf hij echter zal gekozen worden
Aan de depart. Gymnastieksehool te Dordrecht
ontvingen in het afgeloopen jaar 602 jongens en 134
meisjes onderricht. Van de 64 personen, welke van
Mei '82 tot Mei '83 aan de inrichting van heilgym
nastiek in behandeling waren zijn reeds 43 geheel
hersteld. De patiënten leden hoofdzakelijk aan ver
kromming van den ruggegraatafwijkingen van de
sclioudei bladen en plaatselijke of algemeene spierzwakte.
Gedurende de Internationale Visscherij-tentoon-
stelling te Londen zal een reeks wetenschappelijke
voordrachten gehouden worden door Engelsche geleer
den en éen Nederlander, den Utrechtschen hooglecraar
dr. A. A. W. Ilubrecht, die een verhandeling zal
voordragen over «oestercultuur en oestervisscherij",
O -Indie. Overgeplaatst van Bodjonegoro (res. Rem
bang) naar Sitoebondo (res. Bezoeki), de opz. 4 e kl.
P. Elenbaas.
Beroepen te Wissekerke ds. J. F. De Later,
predikant te St.-Annaland.
De rekening der Diaconie te Ellewoudsdijk over
1882 sluit met een goedslot van 822,47 y2 blijvende
nog te verantwoorden 11,73 rente van 500 nomi
naal 2% pet. op het grootboek, over dat dienstjaar,
op de rekening pro memorie uitgetrokken.
De heer G. J. Van Hemert, cand. bij bet prov.
kerkbestuur van Zeeland, heeft voor het beroep naar
's-lleerenhoek bedankt.
Z M. heeft met ingang van 19 April een pen
sioen verleend van 100 'sjaars aan J. I. Van Lut-
senburg, te Leiden, wed. \an L. C. Meijer, in leven
emer. predikant der Herv. gemeente te Hor.teiiisse.
