3. N°. 64.
Zaterdag 2 Juni.
70ste jaargang.
Wf
Kerkelijke "Zaken en Onderwijs.
Rschtzaken.
T entoonstellings-kroniek.
v.
GOESCHG
T)e uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COIRANT.
Da prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
GOES, 1 Juni 1883.
In de Woensdagavond gehouden vergadering van
de leden der Vereeniging voor Volksvermaken is mede-
deeling gedaan van de samenstelling van het hoofdbe
stuur. President is de heer A. Van Schelven, vice-
president de heer J. J. Ramondt, le secretaris de heer
G. J. Van der Poll, 2e secr. de heer W. Pelle en
penningmeester de heer P C. N. Eichholtz. Tot lid
van het comité van bestuur werd benoemd de heer
A. R. Breetvelt.
Vervolgens werd een voor de stabiliteit der vereeni
ging zeer noodzakelijke en nuttige maatregel genomen.
Het reglement houdt namelijk o. a. de bepaling in,
dat elk, die wenscht optehonden lid te zijn van de
vereeniging, daarvan vóór i Mei schriftelijk aan een
der secretarissen kennis moet geven. Bij verzuim is
men verplicht de contributie over het nieuwe dienst
jaar (1 Mei30 April) te voldoen.
Tegen het begin van het nieuwe dienstjaar nu worden
door den penningmeester de quitantiën voor de contri
butie gereed gemaakt. Komt evenwel in den loop
van de maand Mei de bode om de contributie te ont
vangen, dan wordt somtijds door een honderdtal leden
geweigerd die te betalen, met de bijvoeging dat zij
bedanken voor hun lidmaatschap. Dat dit in strijd
is met het reglement zal ieder inzien, maar dat het
bovendien daardoor aan het bestuur onmogelijk gemaakt
wordt om de financiën in orde te houden, is ook niet
moeilijk te vatten. Immers op de begrooting voor
het aanstaande dienstjaar worden de contributien van
alle leden, die niet vóór I Mei bedankt hebben, als
ontvangsten beschouwd, doch komt men om deze te
innen, dan blijft de ontvangst somtijds honderd gulden
beneden de raming.
Wordt nu evenwel in den loop van het jaar door
de vereeniging eenig feest gegeven, dan stroomen alle
leden (die eerst liever geen lid wenschten te blijven)
naar den penningmeester om toch maar weer lid te
worden.
Ten einde nu deze onregelmatigheid weg te nemen,
heeft de algemeene vergadering met algemeene stem
men op 2 na een voorstel van den heer Baa'dolf
goedgekeurd, om die leden, welke zich aan bovenge
noemde bepaling uit het reglement niet gestoord
hebben, tot uiterlijk 15 Juni in de gelegenheid te
stellen hunne contributie (die eigenlijk 1 Mei ver
schuldigd is) te voldoen; blijven ze dan nog nalatig,
dan kunnen ze in dit jaar geen lid meer worden dan
tegen eene betaling van 50 cents boven de contributie.
De vergadering was van oordeeldat men daardoor
meer stabiliteit in het ledental en daardoor in de
financiën zou verkrijgen.
Nog werd door het bestuur medegedeeld, dat het
trachten zou een zomerfeest te organiseeren hetgeen
met applaus door de aanwezigen werd vernomen
onder opmerking van een der leden dat het comité
zich daarmee in goede richting bewoog«te lang was
het St.-Nicolaasfeest het feest der vereeniging geweest."
In de maand Mei jl. werden alhier aan het
telegraafkantoor aangenomen of verzonden 677, ont
vangen 653, overgenomen en verder geseind 132,
samen 1462 telegrammen.
's-Gravenpolder. Heden vergaderde de afdeeling
westelijk deel der «Centraal Liberale Kiesvereeniging"
alhier bij Zaaijer. Het bestuur deelde mede dat de
candidaat der afdeeling, de heer mr. J. G. De Witt
Hamer, voor de candidatuur bedankt had. Uit de
lijst vanwege het hoofdbestuur gezonden, bleek dat de
afdeeling geene keuze had, daar de heer Van Gorkom,
en nog wel voor het geval geen geschikter persoon
zich candidaat stelde, de eenige candidaat was. Nadat
een der leden medegedeeld had, dat hij uit vertrouw
bare bron vernomen haddat de heer mr. W. C.
Borsius, lid der Eerste Kamer, wellicht zich eene can
didatuur voor lid der Tweede Kamer zou laten wel
gevallen en nadat men overwogen had dat de heer
Van Gorkom liever geen candidaat zoude zijnwerd
de heer Borsius met algemeene stemmen tot candidaat
gekozen.
Echter onder die reserve, dat zulks niet in strijd
zou zijn met art. 13 der statuten.
Het anti-revolutionair Centraal-verkiezingscomité
heeft ook dit jaar weder een circulaire rondgezonden
om geldelijke bijdragen voor het verkiezingswerk.
De «Standaard" ondersteunt dit verzoek om geld
met de verzekering, dat er «o zooveel van ruime
middelen afhangt bij den veldslag, dien de staatspar
tijen elkander aan de stembus leveren".
Waar zoo om geld, veel geld wordt gevraagd, komt
onwillekeurig de vraag op, waartoe al dat geld bij
de verkiezingen noodig is. Kost het «bewerken" van
de «broeders" dan zóóveel? (Vad.)
De Zeeuwsche kiesvereeniging «Luctor et Emergo"
hield Dinsdag te Goes hare algemeene vergadering.
Volle instemming werd betuigd met de candidatuur
der heeren De Savornin Lobman voor Goes en 't Hooft
voor Middelburg.
De aan de beurt van aftreding zijnde bestuurders,
de heeren A. Littooij en W, A. De Rijcke, werden
met algemeene stemmen herkozen. In plaats van de
vertrekkende bestuursleden W. F. A. Winckel en C.
W. Pohtmann werden gekozen de heeren dr. C, C. Schot
Cz. te Tolen en B. De Die te Oostburg, de laatste
in herstemming met den heer J. Sanders te Sluis.
(Het Zuiden.)
Volgens het «Zuiden" zal de heer mr. B. M.
Bahlmannlid van de Tweede Kamer voor het kies
district Tilburg, op Zondag 3 Juni a. s. te IJzendijke
eene lezing houden voor de leden der afdeeling IJzen-
diike van de Centrale Kiesvereeniging«Recht voor
allen", gevestigd te Middelburg.
Waarschijnlijk zal mr. Bahlmann de volgende wéék
ook voor de katholieken te Middelburg en Vlissingen
optreden.
Voorts is onder diens leiding te Tilburg een voor-
loopige vergadering gehouden van fabrikanten en han
delaars, waarin besloten is later in een algemeene
vergadering te behandelen een adres aan de Kamer,
waarin verzocht zal wordendat het beschermend
handelsstelsel in Nederland worde ingevoerd.
De anti-revolutionaire kiesvereeniging te Vlis
singen heeft het aftredend lid voor de He Kamer
mr, P. C. 't Hooft candidaat gesteld.
In het kiesdistrict Amersfoort is door de Cen
trale kiesvereeniging voor de aanstaande verkiezing tot
lid van de Tweede Kamer als candidaat gesteld de
heer K. W. Van Gorkom, te Baarn.
Voor de betrekking van gemeente-ontvanger te
Middelburg is door burgemeester en wethouders eene
alphabetisch gestelde aanbeveling opgemaakt, bestaande
uit de heeren: D. P. Rinders, rijkstelegrafist der eerste
klasse te Middelburg, en A. De Vulder van Noorden,
burgemeester van Heinkenszand.
Voor die betrekking hebben-zich 27 sollicitanten
aangemeld.
De Staatscommissie voor de Grondwetsherziening
is gisteren weder vergaderd geweest en zal minstens
twee vergaderingen in de week houden. Hoewel haar
mandaat onbeperkt is, staat het toch, naar men zegt,
reeds vast, dat zij haar lierzieningsvoorstellen tot de
noodzakelijke zal beperken. (Vad.)
Benoemd tot raadsheer in den Iloogen Raad dei-
Nederlanden jhr. mr. B. C. De Jonge, thans president
der arrondissementsrechtbank te 's-Gravenhage.
De gemeenteraad van 's-Gravenhage benoemde
gisteren tot wethouder ter vervanging van den heer Du
Tour, minister van justitie, het raadslid jhr. mr. W.
Six, oud-minister en oud-secretaris van 's Gravenhage,
die het wethouderschap aanvaardde,
In overeenstemming met het advies van B. en W.
heeft de gemeenteraad van 's-Gravenhage, o. a. ook
op grond dat de inwilliging van het verzoek z. i. is
in strijd met de wet, afwijzend beschikt op het adres
van F. Domela Nieuwenhuis c. s., om aan de kinderen,
die de openbare bewaarscholen voor on- en minver
mogenden bezoeken, van gemeentewege gratis voedsel
te verstrekken.
Omtrent de laatste levensdagen van H. K. II.
prinses Marianne vernemen wij nog het volgende:
De beterschap van de prinses was in die mate toe
genomen dat zij het verblijf in de ziekekamer met
eene wandeling door den tuin mocht verwisselen. Zelfs
bevond zij zich zoo weldat zij de hoop koesterde
weldra naar het buitenverblijf Rusthof te Voorburg
hier te lande terugtekeeren. Juist kwamen Maandag op
dat buitengoed eenige personen van haar dienstpersoneel
aan. De prinses gevoelde zich evenwel niet krachtig
genoeg de terugreis per spoor aan te nemen en van
daar dat zij gewaagde van het plan om met een boot
langs den Rijn het vaderland te bereiken. In de laatste
dagen had prinses Marianne haar geliefkoosd hand
werk borduren, eenige uren van den dag hervat. In
hare omgeving was de verwachting algemeen, dat het
volkomen herstel van de prinses nabij was. Die hoop
werd niet verwezenlijkt.
Eene hartaandoening, die met zware benauwdheden
gepaard ging, maakte eene einde aan haar leven.
Wegens den dood zijner moederII. K. H. prinses
Marianneis een einde gemaakt aan de missie van
Z. K. H. prins Albert van Pruisen om Z. M. den
Keizer Duitschland gedurende de kroningsfeesten in
Moscou te vertegenwoordigen.
Dientengevolge zou de prins Woensdag zich onmid
dellijk naar Reinhardshausende sterfplaats zijner
moeder, begeven.
De verdere feestelijkheden in Luxemburg zullen
onmiddellijk worden gestaaktwegens het overlijden
van prinses Marianne.
De 98e algemeene vergadering der Maatschappij
«tot Nut van 't jAlgemeen" zal gehouden worden op
Dinsdag 14 Augustus.
Behalve de gewone huishou lelijke werkzaamheden.
zal behandeld worden het rapport der commissie tot
voorbereiding- van het eeuwfeest der maatschappij. Be
halve de feestelijke viering, stelt de commissie voor den
aankoop van het huis te Edam, waarin de grondslag
der maatschappij gelegd is, en de stichting eener kweek
school van bewaarschoolhouderessen te Haarlem. Mocht
het laatste voorstel verworpen worden, dan stelt het
hoofdbestuur voor een der reeds bestaande kweekscho
len te subsidieeren. Door het hoofdbestuur wordt
voorgesteld den almanak van 1885 niet uittegeven,
maar «De Zwaluw" te blijven steunen; het stichten
van plaatselijke verzamelingen ter bevordering van kunst
en industrieel onderwijs door subsidie te bevorderen,
en 10 beurzen van 300 's jaars uitteloven aan
onbemiddelde leerlingen der rijksschool voor kunstnij
verheid te Amsterdam; de wetsherziening die in 1884
moet plaatshebben, wegens de feestviering uittestellen;
500 subsidie beschikbaar te stellen ter bevordering
van het schoolbezoek van schipperskinderen; een ge
schrift uittegeven over de voeding, met welks bewer
king de heer D. Huizinga te Groningen zich wil belasten;
andermaal f 1000 beschikbaar te stellen ter bevorde
ring van het ond irwijs in handenarbeid, en eindelijk
om de uitgaaf van kleine geschriften te staken.
De «Willem Barents" is Donderdagochtend van
Vardoe vertrokken.
Gedep. Staten van Friesland hebben beslist, dat
een oom als Raadslid mag meewerken tot de
benoeming van zijn neef tot openbaar onderwijzer.
Middelburg. Ter vervanging van wijlen den heer
W. A. Dormaar Hz., als kerkelijke ontvanger der
Ned. Herv. gemeente alhier, is door kerkvoogden be
noemd de heer A. E. Verwijs, secretaiis van het bur
gerlijk armbestuur.
Den 29sten dezer hebben de heeren A. A. Van
Aert en A. Weterings, eerstgenoemde sedert 1870
pastoor bij de R IC. gemeente te Ter-Neuzen, laatst
genoemde sedert 1871 pastoor bij die te Sas-van-Gend,
hun 25jarig priesterschap herdacht.
Wilhelniinadorp. Als eene bijzonder lieve attentie
van schoolkinderen voor een hunner onderwijzers ver
melden wij, dat gisteren aan mej. H, P. Wessel, toen
zij voor het laatst officiëel als onderwijzeres aan de
openbare school alhier optrad, een aantal bloemrui
kers door de leerlingen harer klasse werd aangeboden.
Te Veere is tot hulponderwijzer benoemd de
heer L. De Nood Az,
Tot onderwijzers aan de lagere school te Tolen
zijn benoemd de heeren Maas en Van den Broeck,
gewezen kweekelingen van de normaalschool aldaar.
Mej C. Sterk, onderwijzeres aan de openbare
school te Oud-Vosmeer, is tegen 1 Juni benoemd aan
de openbare school te Halsteren.
Benoemd tot inspecteur van het middelbaar
onderwijs dr. A. T. Van Aken, schoolopziener in het
district 's-Gravenhage.
In de Woensdag gehouden openbare vergadering
van den Raad vari State, afdeeling voor de geschillen
van bestuur, is o. a. ingekomen een koninklijk besluit
in zake het beroep van J. J. v. d. Broeke, te Ierseke,
tegen een besluit van B. en W., waarbij aan P. Sandee Jr.
vergunning is verleend tot oprichting van een kalk-
blusscherij.
Met vernietiging van het besluit wordt verklaard,
dat zoo als het verzoek gedaan is geen beslissing kan
worden genomen.
De gebroeders Wolters uit Venloo, die den 14n
Juni voor het hof te 's-Bosch terecht zullen staan,
waarbij 25 getuigen gehoord zullen worden, zullen in
hoofdzaak worden vervolgd voor het zoek-maken der
kapitale sommen van de Heutz-stichting en de R. K.
armen en voor het verkoopen en ontvangen van het
geld voor een huis, toebehoorende aar, het R. IC. wees
huis, hetwelk niet is verantwoord geworden in de
sommen der andere weldadigheids-inrichtingen, die
bijna alle niet te vinden zijn.
Zooals men weet, kunnen de leden van de Staten-
Generaal wegens hun adviezen, in de vergadering
uitgebracht, niet strafrechtelijk vervolgd worden. De
onschendbaarheid strekt zich echter niet uit tot de
adviezen buiten de vergadering, bijv. in brochures,
dagbladen enz. uitgebracht. Dat ondervindt dezer dagen
mr. Bahlmann, lid van de Tweede Kamer voor het
district Tilburg, nu hij zich moet verantwoorden over
eenige zinsneden in eene brochure, waarbij hij het sub
sidieeren van stoomvaartlijnen aanbeveelt. Mr. Bahl
mann, warm protectionist als hij is, verwijt aan de
directeuren van de maatschappij «Nederland", dat zij
alle stoombooten in den vreemde laten bouwen, maar
daarmede niet tevreden, vraagt hij ook, of de voor
liefde van die directie voor buitenlandsche fabrikanten
misschien ook hieraan is te wijten, dat bedoelde fa
brikanten provisie uitkeeren aan hen, die bestellingen
doen. Waarschijnlijk zal de Tilburgsche afgevaardigde
voor het schrijven van dergelijke zinsneden weldra
voor den Iloogen Raad moeten terechtstaan. De zaak
is op dit oogenblik nog in onderzoek. (Vad.)
Amsterdam, 31 Mei '83.
Niet ver van het hoofdgebouw, rechts door het zand
(met den plantsoen-aanleg is het nog treurig gesteld)
ven-ijst een oud Hollandsch winkelhuis met aangren
zende werkplaatshet is de meel- en broodfabriek
«de Voorzorg", die hier is vertegenwoordigd in de
bakkerij «de vergulde Krakeling". In de bakkerij is
men druk aan den arbeid volgens het nieu wste systeem,
waarvan gij mij de beschrijving in bijzonderheden om
trent wegen, kneden en bakken wel zult schenken en
mij liever zult willen volgen het trapje op, binnen
door, naar den winkel, in oud-Hollandschen trant ge
timmerd en ingericht, zooals het heet althans, want
het beeld, dat hier te aanschouwen gegeven wordt,
is wel in vele opzichten typisch juist, in andere daar
entegen weer niet. We zullen dan ook zoo vrij zijn
onze bescheiden opmerkingen te maken. De zoldering
met bruin-geschilderde balken, de klink aan de deur,
de muren met paars beschilderde Delftsche tegeltjes
zijn zeer natuurlijk. Ook staat er een ouderwetsche
koperen baklamp met vier tuiten, uit elk waarvan
een pluim wit katoen komt kijken, onaangestoken,
want er mag natuurlijk 's avonds nergens licht bran
den. In deze aardige ouderwetsche omgeving staat
echter eene zeer nieuwerwetsche juffrouw. «Ik wouw,
dat ik hier wat te zeggen had, dan zette ik bier een
mensch neer uit de vorige eeuw" merkte een bui
tenman op, die gelijk met mij voor de toonbank stond
en onderwijl een krentenbroodje opat; hij had gelijk,
niet alleen dat hij dat broodje oppeuzelde, maar ook
in hetgeen hij zeide. In plaats van met een blauw
lint, een gouden medaillon, een gekapt hoofd en zwie
rig kleedje, moest hier meer eene bakerfiguur troonen,
met een paarskatoenen jurk, neepjesmuts, sieraden
van kantielje enz. Wat me verder frappeerde in dit
«oud-Hollandsch binnenhuis", of liever voorhuiswant
dit is de eigenlijke benaming, waren de zeer modieuse
pronkflesschen, die de dragés of suikerwerken bevat
ten bij de Bondt Leijsen zijn ze niet mooier, die
compotes met hooge, veelzijdig geslepen steeldeksels.
Neen, dat moesten origineele stopflesschen zijn, waarin
men augurkjes inmaakt, en die men met de volle hand
opendraait, van die inmaakilessclien, zooals er nog heden
ten dage in ouderwetsche bakkerswinkels prijken tot
berging van krakelingen en «kleingoed". Ook de in
houd dier mooie flacons beviel mij nietde suiker-
erwties zagen er wel smakelijk uit, maar de «kapit
telstok" en de dominee'sklontjes" ontbraken eraan.
Niettemin is alles zeer de aandacht waard, en wat
zeker meer zegt dan imitatie, het gebak is van uit
muntende qualiteit, en men wordt met voorkomend
heid bediend. Bijna alle bezoekers ziet men dan ook
etende de bakkerij verlaten.
Wij gaan thans maar weer door het zand en
merken allerlei gebouwtjes op, die door grilligen vorm
de aandacht trekken. Zoo verheffen zich hier en daar
zekere monumenten zouden we zeggen, die op Hune
bedden gelijken, en van nabij beschouwd er niet veel
vroolijker uitzien Het zijn de inzendingen van eige
naars van steengroeven in België en Duitschland. Ze
hebben hunne producten meestal in tafel vormige zerken
met zwarte randen op elkaar gestapeld.
De exposanten in steenkool leggen wat meer poëzie
aan den dag. Ilier zien wij een kapel, aan vele zijden
open, uitwendig van ruwe kolossale brokken steen
kool, grotsgewijs op elkaar gelegd. Bovenop wappert
vroolijk de Duitsche vlag, aan éene zijde is het tem
peltje afgesloten door een matglazen plaat, waarop
in doorzichtige letters het adres van den exposant.
Van binnen is de steenkool tot gladde metselsteenen
gefatsoeneerd, liet geheel is schilderachtig Niet ver
van hier verrijst als een kolom een bierflesch, van een
paar-manshoogte, eene aardige reclame van de Amers-
foortsche beiersch-bierbrouwerij.
Maar we moeten verder, al is onze tijd voorheden
ook bijna verstrekenwe willen nog even een concert
bijwonen van den «gamalang", door de Javaantjes
gegeven. Voor een kwartje kan men zich dat genoegen
verschaffen. De balustrade wordt door een Javaanschen
«jongen" (inlandsche bedienden, al zijn ze nog zoo
oud, heeten in Indië «jongens") opgelicht, en we be
vinden ons in een miniatuur-tuin, waarin een koepel
met balkon, en daartegenover het orkest.
Wat een onbegrijpelijke vertooning is zoo'n «gama
lang" voor iemand, die hem voor 't eerst hoort en
zietVerbeeld u de muzikanten zitten of staan bij
hunne grillig gevormde instrumenten, waarop ze blazen,
strijken of slaan, onder het rooken van een sigaretje.
De muziek is van zonderlinge klank en maatnu ea
