1883. N°. 62.
Dinsdag 29 Mei.
70sle i
n
"I
Een tafereel der toekomst.
SCHUTTïll IJ.
3> FEUILLETON.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nomrners 5 ct., met bijblad 10 ct.
Iuons land vervoege men zich: voor Rotteidam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
OllIUiYF.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
herinneren de belanghebbenden, die zulks tót hiertoe
nog niet dede, aan hunne publicatie van den 5 dezer,
betrekkelijk de inschrijving voor de schutterijzullende
de registers den 31 Mei a. s. gesloten worden.
Goes, den 28 Mei 18S3.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
De samenkomst tusschen het nieuwe Ministerie
en de Kamer in de jongst veiloopen week heeft een
paar lichtpunten opgeleverd, die niet onopgemerkt be-
hooren te blijven.
In de eerste plaats zien wij, dat de heer Keuchenius
der Regeering zijn steun opzegde, omdatde
minister Heemskerk niet wilde toegeven op het punt
der vaccine. De heer Keuchenius polste den minister
omtrent opheffing van de bepaling der vaccine bij liet
schoolbezoek. De minister achtte het wenschelijk dat
de gezegende uitvinding van Jenner worde uitgebreid
en dat een indirecte prikkel als de bestaande, die aan
de burgerlijke vrijheid niet te kort doetniet worde
verzuimd.
Wij hebben dus op dit punt geene reactie bij dit
ministerie te wachten.
Het wekt geen bevreemding, dat iemand als de
heer Keuchenius het ziekelijk denkbeeld in de hand
werkt, dat het dwang is, wanneer de staat door in
directe middelen tracht eene gevreesde ziekte te
voorkomen dit behoort nu eenmaal tot het eer
biedigen van gemoedsbezwaren, waarvan de anti-revo
lutionaire partij zooveel werk maakt gemoedsbe
zwaren, waarbij het den eenen mensch vrij staat naar
hartelust den ander te besmetten en aan eene wal
gelijke en gevaarlijke ziekte over te leveren.
Maar wel mag het bevreemding wekkendat de
heer Keuchenius als argument aanvoert, dat, »als van
80 dierendie afgemaakt zijn als verdacht van long
ziekte nauwelijks 5 daaraan lijdende waren, de we
tenschap zich zou kunnen vergissen wanneer zij uit
gaat van de veronderstelling, dat de geheele mensch-
heid lijdt aan pokziekte, en dus uit dien hoofde iedereen
behoort te worden onderworpen aan de inenting."
Logisch volgt uit deze redeneeringgij weet niet vooruit
of iemand wel de pokken kan of zal krijgen en dus
is het niet noodig dat iedereen gevaccineerd worde
Wil de heer Keuchenius wellicht eerst dan inenten
als iemand de pokken heeft? Gelukkig toonde
de minister Heemskerk een beter begrip te hebben
van wat men verstaat onder «voorbehoeden", waardoor
hij, die voor pokziekte vatbaar is, daarvan kan ge
vrijwaard blijven, terwijl de niet daarvoor vatbare
volstrekt geen nadeel van de inenting z il ondervinden.
weten komen, wie inderdaad beter voorstander van
het openbaai' onderwijs is de liberale minister Pijn-
acker Hordi]k of de conservatieve minister Heemskerk.
Wij hopen, dat daarbij duidelijk blijkewelken weg
de onderwijzers te bewandelen hebben bij het onderwijs
in de geschiedenis; dat alleen waarheid de ware
neutraliteit is en dat er, zij het ondoordacht en on
willekeurig, wellicht geen grooter vijanden van het
openbaar onderwijs zijn dan zij, die in hunne zucht
om de eerbiediging van ieders godsdienstige begrippen
in dien zin optevatten, dat do waarheid ten behoeve
van sommigen verknoeid worde, de openbare school
juist voor hare getrouwste aanhangers onbruikbaar
zouden maken.
Een tweede lichtpunt in de jongste kamerzittingen
zien wij in de omstandigheid, dat eenige adressen in
de zaak van den onderwijzer Poppink te Winterswijk
niet blootweg »ter griffie gedeponeerd" zijn, maar ver
zonden aan den Minister van binnenl. zaken met ver
zoek om inlichtingen. Na alles wat over deze zaak
geschreven is, hebben wij gemeend ons gereed liggend
oordeel, dat met dat van vele anderen geheel overeen
kwam, achterwege te kunnen houden. Meest waar
schijnlijk zal er nu een belangrijk debat in de Tweede
Kamer over gehouden worden en zullen wij ook te
(2000 jaren n. C.)
Uit het Hoogduitsch.
De oude gravin, een mooie vrouw van ruim veertig
jaren, zit, in angstige spanning op een rustbank en
luistert met ingehouden adein naar het verschrikkelijke
verhaal van hare dochter. Dankbaarder toehoorders
heeft Aida echter in hare jongste, zeventienjarige zuster
Ludmilla en hare beide broeders. De vijftienjarige
Maximus valt haar eensklaps in de rede met de vraag
«En de Sahara-zee is die mooi? Hebt gij die reeds
bevaren?"
«Neen, Maximus, zij is nog niet genoeg gevuld om
groote schepen te dragen. Er moeten nog verscheidene
maanden verloopen, vóór de woestijn Sahara in eene
bevaarbare zee is herschapen."
«Dat is heerlijk! roept Maximus uit, dan zal dus de
jacht op de dieren, die voor het instroomende water
vluchten, nog niet gesloten zijn, als ik met Wuawaddi in
de zomervacantie naar zijn vroeger vaderland Bornu ga?"
«Zeker niet, mijn jongen, zegt de neger, kom gerust
en breng Benno mede; het is werkelijk zeer belang
wekkend, deze duizenden woestijnbewoners in hunne
wilde vlucht te aanschouwen."
«Neen, neen, mengt de oude graaf zich thans in het
Een derde zaak van gewicht kwam aan de orde.
Wij zullen het zonderling incident-Clercx-Buina in zake
leerplicht, onlangs voorgekomen, niet oprakelen. Had
toen de heer Clercx min of meer eene verrassing ge
pleegd, le beau róle was in dezen zeker niet aan den
heer Buma.
Maar in de zitting van Woensdag kwam andermaal
een adres om leerplicht in, waarbij andermaal de heer
Clerex, op grond van art. 2 van het Burgerlijk wet
boek, leerplicht gelijkstelde met slavernij.
Niemand vereenigde zich met dat zonderling denk
beeld, waardoor feitelijk de strekking van de conclusie
in het vorig advies vernietigd werd. Wij verheugen
ons daarover. Ieder die het wèl meent met de jeugd
ieder die haar recht erkent om te genieten van de
onmiskenbare bedoeling onzer wetgeving, dat allen tot
de kennis geraken van wat in een beschaafde maat
schappij noodig is om werkelijk menseh te zijn en te
kunnen mededingen naar de mateviëele "weldaden,
welke die maatschappij haren ontwikkelden leden aan
biedt, zal met diep leedwezen uit den mond eens
volksvertegenwoordigers vernomen hebben, dat leer
plicht, de plicht waarbij den ouders zou gelast worden
hunne kinderen voor het genot dier weldaden bekwaam'
te maken, met slavernij zou gelijkstaan
Wij achten het een lichtteeken, dat de heer Clercx
in dezen alleen stond. Moge men nog steeds trachten
zooveel mogelijk door zedelijke middelen het school
bezoek door allen te bevorderenzoo deze middelen
tekortschieten zal leerplicht de eenige weg zijn om
onze laagste standen opteheffen en niemand zal het
recht hebben alsdan een maatregel als slavernij voor-
testellen, waar juist opheffing uit geestelijke zoowel
als maatschappelijke slavernij de eenige bedoeling is.
GOES, 28 Mei 1883.
Naar wij vernemen is door jhr. mr. W. Six
voor eene eventueele candidatuur der lie Kamer be
dankt, onder mededeeling, dat hij gaarne voor het
district Goes zou optreden, indien er geene redenen
waren welke hem noodzaken zich vooreerst buiten de
politiek te houden.
Directeuren der leenbank te Goes hebben, be
houdens goedkeuring der borgstelling door den Raad,
tot boekhouder in de plaats van wijlen den heer A.
Schraver benoemd den heer .G. A. Weide, thans
waarnemend boekhouder, zulks met ingang van 1
Augustus a. s. Voor de betrekking van adjunct-boek
houder zal eene. oproeping geschieden.
In de zomerdienstregeling op de spoorwegen,
die met 1 Juni in werking treedt, zijn, wat betreft
de lijn Vlissingen-Rozendaal, een paar wijzigingen
gesprek, dit jaar komt er niets van die reis in. De
jongens moeten hunne geheele vacantie aan privaat
lessen besteden, opdat zij met 1 October op het nieuwe
gymnasium kunnen komen. Maximus moet vóór dien
tijd nog zes oude talen leeren, behalve het Latijn,
Grieksch en Hebreeuwsch, dat hij nu reeds beoefent,
en Benno moet voor het begin van den n'euwen cursus
de lettertelling van de Odyssee ten einde brengen."
«De lettertelling, wat bedoelt u daarmede?"
«Volgens het nieuwe leerplan wordt er geëischt, dat
de leerlingen der tweede klasse het aantal letters, dat
iedere hexameter bevat, nauwkeurig kent en persoon
lijk geteld heeft."
«Er wordt tegenwoordig wel veel van de leerlingen
geëischt, zucht de moeder, ik ben blijde, dat Ludmilla
zich niet in den stand der geleerden zal begeven; zij
heeft hare keuze op de diplomatie gevestigd."
«En Wanda? vraagt de Afrikaan, is zij de natuur
wetenschappen trouw gebleven?"
«Zeker, en zij heeft veel kans op een professoraat in
Stanleystad aan de Congozij heeft van daar prachtige
aanbiedingen gekregen."
«Zoo, van StanleystadDat doet mij genoegen. Gij
zult moeten erkennen, mama, dat wij Afrikanen trotseh
kunnen zijn op onzen geboortegrond Het is eerst hon
derd dertig jaar geleden dat Stanley als de eerste
blanke de plaats betrad, waar thans de stad, die naar
hem genoemd is, aan de spits der beschaving staat en
zij kan in alle opzichten met iedere Europeesche stad
wedijveren."
gemaakt. De trein, die bij de winterdienstregeling
om -1.40 uit Vlistingen en om 2.21 van Goes ver
trekt om te 3 43 te Rozendaal te arriveeren, verlaat
dan om 2,35 het station Vlissingen, om 3.16 Goes
en komt te 4.32 te Rozendaal aan. Intusschen is er
in die richting een locaal trein gebracht tusschen
Bergen-op-Zoorn en Rozendaal, Te 3.22 vertrekkende
van eerstgenoemde plaats-arriveert de trein te 3.44
Rozendaal.
In de richting RozendaalVlissingen zijn een paar
niet-noemenswaardige wijzigingen gekomen van enkele
minuten.
Wij verwijzen verder naar onze maandelijksche lijst,
die bij de courant van a. s. Donderdag zal worden
verzonden.
Naar wij voorts vernemen treedt met 1 Juni a. s.
bij de M. t. E. v. Staatsspoorw. een nieuw tarief in
werking voor liet vervoer van reizigers-bagage en
honden, van- en naar alle stations der door haar ge-
exploiteerde lijnen, waarbij de vrachtprijzen volgens
de afstanden worden berekend en de retourkaarten
geldig zijn voor den dag van afgifte en de drie vol
gende dagen.
De heer G. Krol Van der Hoek heeft met goed
gevolg het theoretisch apothekers-examen aan de uni
versiteit te Amsterdam afgelegd.
Hoofdplaat. Zaterdag is het dagelijksch bestuur
onzer gemeente, in zake afbetaling van onzen meer
en meer berucht wordenden steenweg, bij deurwaar-
ders-exploit tot betaling gesommeerd.
Ook de minderheid in het dagelijksch bestuur, een
der wethouders, pleitte voor de goedkeuring, terwijl
de aannemer door genoemde sommatie protesteerde
èn tegen de niet-goelkeuring èn tegen de hem op
gelegde twee geldboeten.
Als deze quatstie misschien gerechtelijk afge
handeld is, liggen er weer nieuwe quaestiön voor
de hand.
Met I October dezes jaars is er gelegenheid tot
plaatsing van leerlingen aan de Rijkskweekscholen
voor vroedvrouwen te Amsterdam en te Rotterdam.
Zie St. Ct. van Zaterdag.
Tegen den 17 Juli e. k. zullen weder pupillen
op de Pupillenschool te Nieuwersluis worden geplaatst.
Voor de voorwaarden zie St. Ct. no. 123.
Voor 30 studenten in de -medicijnen aan een
der Nederlandsche universiteiten is er gelegenheid om
tusschen 1 Aug. 1881 en uit. Juli 1884 in opleiding
te worden genomen voor de betrekking van officier
van gez. 2e kl. bij het leger in Ned. Indie, onder
genot van een subsidie van f8000.
Voor de voorwaarden zie St. Ct. no. 122.
Bij art. 2 van het Kon. besluit van 15 dezer,
no. 8, te vinden in de «Staats-Courant" no. 25, is
een zéér practische bepaling gemaakt, waarvan door
hen, die tot belegging hunner gelden de Rijkspostspaar
bank bezigen, gewis met genoegen zal worden kenuis
genomen.
Het maximum van de rechtstreeksche terugbetalin
gen is van ƒ10 tot 25 verhoogd.
In April is in de Rijkspostspaarbank 52,916
meer ingebracht dan teruggehaald. Op 1 Mei bedroeg
het totaal der inlagen 2,376,286.
Bij Kon. besluit van 11 Mei jl. (Stbl. no. 43)
is behaald, dat voorwerpen van de pakketpost, in
«Zeker kunt ge trotseh zijn op uw vaderland; Wanda
is ook zeer vereerd met het aanbod, haar gedaan,
doch het klimaat lacht haar niet erg toe. Zij geeft
de voorkeur aan meer noordelijke streken en daarom
draalt zij nog met het nemen van een besluit."
Op dit oogenblik gleed een bediende op rolschoenen
onhoorbaar de gravin op zijde en overhandigde haar
een kaartje.
«Ha, de bankier van Friedlandhij is ons zeer
welkom", zeide zij op blijden toon en reikte het kaartje
met een blik van verstandhouding aan hare jongste
dochter over.
Deze haalde de schouders op en schudde bijna on
merkbaar met het hoofd, als wilde zij zeggen «Neen,
dat is de reciite niet."
De bankier van Friedland trad binnen. Bij den
eersten oogopslag zou men hem een recht netten,
jongen man noemen, doch bij nauwkeuriger be
schouwing van zijn gelaat zou men beginnen te
vermoeden, dat hij de opgaaf van den vereischten
ouderdom in de advertentie, die hem hierheen had
gelokt, over het hoofd moest hebben gezien. Tusschen
de twintig en dertig kon hij toch moeielijk meer
wezen. Zijn zwaar hoofdhaar en zijne volle baard
waren van eene zwarte kleur, die een twijfelachtig
groenen weerschijn had, en zijne donkere, schoon ge
vormde oogen verloren veel door den strakken blik
zonder eenige uitdrukking en het onophoudelijk fron
sen van zijne wenkbrauwen.
Terwijl de gast op uitnoodiging van den graaf zich.
binnenlandsch verkeer vreemd grondgebied passeerende,
vanwege de Postadministratie in verzegelde manden
of kisten over dat vreemde gebied worden vervoerd,
teneinde vrij te zijn van inkomende rechten.
De heer H. L. Dormaar, adjunct-commies le
klasse ter provinciale griffie van Zeeland, is in plaats
van wijlen zijn vader, den heer W. A. Dormaar Hz.
tot commies, chef der tweede afdeeling van die griffie
benoemd.
Alles saamgenomen komt, volgens de Stand.,
tot dusver, dat is Amersfoort erbuiten gelaten, het
aantal nieuwe zetels, dat de anti-revolutionairen, ge
holpen door de ultramontanen, in de Provinciale Staten
wonnen, op ruim 25 neder in het geheele land.
De anti-revolutionaire kiesvereeniging «Nederland
en Oranje" te Middelburg heeft Vrijdagavond den heer
P. C. 't Hooft, aftredend lid voor de lie Kamer, op
nieuw candidaat gesteld in de overtuiging dat hij,
gekozen wordende, blijven zal, zegt het «Vaderland".
Ook de anti-revolutionaire kiesvereeniging «Luctór
et Emergo" in Zeeuwsch-Vlaanderens Westelijk deèl
heeft dien heer weder candidaat gesteld.
Zaterdag heeft de Min. van binn. zaken in een
der zalen van het gebouw voor het Dep. van binn.
zaken de benoemde Staatscommissie tot onderzoek der
noodzakelijkheid van grondwetsherziening geïnstalleerd
en de met werkzaamheden een korte rede ingeleid.
H. K. H. Prinses Marianne neemt voortdurend
in beterschap toe. De mededeeling van dagelijksche
berichten omtrent haren toestand is dan ook gestaakt.
Gelukkig voor den werkenden stand op ons
eiland zoo schrijft men in het Dagbl. uit Wissekerke
bestaat het vooruitzicht van groote wei ken, dia in
dezen zomer aan de noordkust van Noord-Beveland
moeten plaatshebben.
Zoowel aan den noordoostkant als aan de noord
westzijde zullen weldra de werkzaamheden van verde
diging tegen de zee aanvangen. Aan den polder Nieuw-
Noord-Beveland vooral zal veel te doen vallen met
aarde- en meest zinkwerken. Ter uitvoering daarvan
is reeds een leening gesloten van f50,000. Aan den
polder Nieuw-Noord-Beveland, waar mede zink- en
kielwerk zal plaats hebben, is reeds aangenomen voor
fl0,000. Summa summarum: circa f 100,000 moeten
weder worden besteed om de zee te beteugelen in den
lust ons schoone eiland te verslinden, en deze tonne
gouds gaat weer de diepte in zonder dat er voor
't grootste deel ooit een menschelijk oog iets meer van
aanschouwen zal.
Door een aantal banketbakkers in den lande,
die «vergunning" hebben tot den verkoop van sterke
drank in het klein, is een adres gericht tot den Mi
nister van Justitie, en door twee hunner Dinsdag jl.
in audiëntie aan Z. Exc. overhandigd. In gemeld
adres zetten zij de bezwaren uiteen, tegen art. 28
der wet van 28 Juni 1881, in verband met art. 3
no 8 dier wet, waarbij wordt bepaald: dat na 1 Mei
1884 geen sterkedrank in het klein meer verkocht
zal mogen worden in een locaiiteit, waarin een andere
winkelneriug wordt uitgeoefend. Zij beroepen zich
daarbij op destrekking der wet, welke h. i. het verbod,
waartegen adressanten opkomen, niet vordert, en de
toepassing op de winkels van banketbakkers en con-
fiseurs zelfs geacht mag worden lijnrecht in strijd te
zijn met de bedoeling van de wet, weshalve adres
santen meenen dat verandering in de hierboven be
doelde wetsbepaling zeer wenschelijk zou zijn.
van zijn hoed ontdeed, zeide hij op haliluiden toon
«Verlangt u legiinitatiepapieren van mij? Ik geloof
wel, dat mijn naam in VVeenen genoeg bekend is om
deze formaliteit ten mijnen opzichte achterwege te
laten
Toen wende hij zich plotseling, zonder het antwoord
van den graaf af te wachten, tot de dames met de
op verbaasden toon geuite vraag«Is gravin Wanda
niet te huis?"
«Neen, mijne dochter heeft zich op een ballontochtje
een beetje verlaat, antwoordde de gravin, zij zal ecliter
spoedig terugkeeren."
Alvorens Friedland iets kon antwoorden, werden
er weder drie gasten aangediend. Met een lichten,
dansenden pas zweefde een jong officier, baron Von
Benneberg, binnen. De nieuwe uniform van de
landtorpedisten scheen voor dit jongmensch uitgedacht
te zijnhij was er zich dan ook volkomen van
bewust, hoe slank zijne wespentaille in het roode
buisje uitkwam en hoe bevallig de dikke groene
zijden koorden van zijn rechterpols naar de hak van
zijn linkerlaars afhing, terwijl helblauwe kwasten
sierlijk van de stroogele schouderdekkingen neervielen.
Terwijl Beuneberg zich vlug tot de dames begaf en
daar in een halve minuut een paar dozijn buigingen
maakte, traden er nog twee lieeren binnen, waarvan
er een liet teeken van de internationale liefdadigheids-
vereenigine, den langen geplooide» grijzen mantel droeg.
De andere was een Iiollandsche arts, dr. Van Huijlen.
(Wordt vervolgd.)
