1883. N°. 53.
Zaterdag 5 Mei.
De verkiezing voor de Provinciale Stalen.
Mr. J. C. li. VAN DER RILT.
J. IJ. BYBAU.
J. VEREEKE.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Rechtzaken.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vbijdagavond
uitgezonderd o;> feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f '1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN D1TMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
Nog enkele dagen en de kiezers zullen weder ge
roepen worden om hunne vertegenwoordigers in de
Provinciale Staten te kiezen.
Tot vóór weinige jaren ging eene dergelijke verkie
zing kalm voorbij, liet was in den gelukkigen tijd,
toen de politiek genoegzaam vreemd bleef aan deze
zaak en de kiezers slechts omzagen naar in hun om
trek bekende mannen, van wier bekwaamheid en recht
schapenheid zij overtuigd waren. Uit dien tijd dateeren
de verkiezingen van mannen als de lieeren J. W.
Vader, wijlen I. G. J. Van den Bosch en mr. Blaaubeen,
mr. J. C. R. Van der BiltJ H. Bybau en andere
welbekende, eerlijke en volkomen voor hunne taak be
rekende personen, die gedurende eene reeks van jaren
een sieraad in onze provinciale vertegenwoordiging
waren.
Ook aan deze verkiezingen zou echter de worm der
partijzucht gaan knagen. Reeds in 1870 werd liet
hoofd opgestoken tegen mannen als mr. J. 11. De Laat
De Kanter, en bij toeneming is men voortgegaan be
kwame personen van liberale richting uit onze Pro
vinciale Staten verwijderd te houden of te trachten
te verwijderen.
Het is thans zoover gekomen dat de Standaard
niet meer vraagt r.aar bekwaamheid, ervaring of ge
schiktheid. Wie slechts Ons program" onderteekent
is goed en zelfs aan hendie jaren achtereen op
schitterende wijze hun mandaat vervuld hebbenaan
mannen, aan wie Zeeland groote verplichting heeft,
wordt de eisch gesteldteekent «ons program" of
wij kiezen u niet.
Zullen onze Zuid- en Noord-Bevelandsche kiezers
gedwee dat voorschrift volgen Zullen zij, met voor
bijzien van de verplichting, die zij hebben aan mannen
als mr. Van der Bilt en Bybau, mannen volkomen op
ile hoogte der Zeeuwsclie belangen, doorkneed in de
kennis van al wat op de voor Zuid- en Noord-Beveland
zoo gewichtige polder-, waterschaps- en gemeentezaken
betrekking heeft, het bevel van den Standaard volgen 1
Wij hebben betere verwachting van den practischen
zin onzer kiezers. Wij vertrouwen, dat zij het goede,
dat zij bezitten, niet zullen prijsgeven om gehoor te
geven aan de stem van hen, die, louter uit zucht om
meester te worden van het grootste bolwerk, dat wij
in ons land hebben, de Eerste Kamer, onze verdienste
lijkste leden der provinciale vertegenwoordiging op
offeren willen.
Maar zoo de kiezers terecht een dergelijk drijven
afkeurenzoo zij er prijs op stellen eerlijke en zaak
kundige vertegenwoordigers te behouden, dan is het
thans meer dan ooit dringend noodig, reeds bij eerste
stemming trouw en vereend optekomen.
En dan kan het, althans gedeeltelijk, niet twijfelachtig
zijn wien te kiezen. Hoewel het veelal een moeielijke,
ja dikwerf zelfs een ondankbare taak is de kiezers
optewekken tot het stemmen van geschikte candidaten,
bij eene verkiezing voor eene periodieke aftreding als
die, welke Dinsdag a. s. moet plaatshebben, wordt de
keuze reeds voor de helft als vanzelf aangewezen.
Mannen als mr. J. C. R. VAN DER BILT en J. H.
BYBAU behoeven waarlijk geen aanbeveling. Zij spreken
genoegzaam door hunne daden. Reeds meer dan dertig
jaren had mr. VAN DER BILT zitting in het provin
ciaal bestuurbij iedere aftreding werd hem opnieuw
het vertrouwen der kiezers geschonken en werd hij
waardig gekeurd onze afgevaardigde ter Provinciale
Staten te zijn. Doch niet alleen door zijne kiezers
ook door zijne medeleden werden zijne verdiensten
steeds erkend en gewaardeerd, en hij ten bewijze daar
van tot lid van Gedeputeerde Staten gekozen. Zoo van
iemand, dan zeker kan van hem worden getuigd, dat
theorie en practijk in hem zijn vereenigd. Mr. Van
der Bilt is bovendien alom in deze streken bekend
en geacht en geen beter bewijs kan zeker geleverd
worden, dat hij algemeen voor lid van de Provinciale
Staten wordt gewenscht dan door te herinneren aan
den uitslag der verkiezing in 1877, toen van de 866
geldige stemmen niet minder dan 810 op mr. Van
der Bilt waren uitgebracht. Het is niet te denken,
dat vele kiezers met hunne zes jaren geleden gedane
keuze in strijd zullen komen, maar een man als mr.
J. C. R. Van der Bilt komt een schitterende meerder
heid toe en valsche gerustheid zou thans vooral
schadelijk kunnen zijn.
Wat wij omtrent onzen eersten candidaat aanvoer
den, geldt ook in hoofdzaak omtrent den heer J. H.
BYBAU. Ook hij is sedert een reeks van jaren lid
van de Provinciale Staten; ook hij werd door zijne
mede-afgevaardigden tot Gedeputeerde gekozen. Het
behoeft derhalve eigenlijk geen nader betoog, dat ook
hij de «rechte man op de rechte plaats" is; en toch,
kiezers van Zuid- en Noord-Beveland, toch moet het
herinnerd worden, dat het zes jaren geleden zoo ver
is gekomen, dat de heer J. H. Bybau in herstemming
kwam 1 Wat was daarvan de oorzaak Niet, dat
men tot het besef was gekomen, dat het vertrou
wen der kiezers misplaatst was geweest; de her
stemming, waarbij de heer Bybau met eene schitte
rende meerderheid herkozen werd, heeft het tegendeel
beweze Maar men kon niet vermoeden, dat een
man als de heer Bybau aan de miskenning eener niet-
herkiezing zou blootstaan en daarom ook wellicht was
de opkomst bij de eerste stemming zwak en lauw
geweest. In zooverre is echter die verkiezing toen
leerzaam geweest, dat z:j het bewijs heeft geleverd,
dat valsche gerustheid de treurigste gevolgen kan
na zich sleepen. En 't is inzonderheid daarom, dat
wij de noodzakelijkheid van getrouwe opkomst bij de
eerste stemming met allen nadruk betoogen. Vooral
tegen de herkiezing van den heer Bybau zal de kracht
der tegenpartij gericht zijnlaten wij alle krachten
inspannen om ons district te bewaren voor den smaad,
dien de niet-herkiezing van zulk een verdienstelijk,
eerlijk, onafhankelijk en door en door zaakkundig
man erop werpen zou. De welgezinden in Zuid-Beve
land zullen als éen man voor den heer Bybau opkomen
dat ook Noord-Beveland daarin niet achterblijve Laat
men toonen, dat het vertrouwen in dien achtenswaar-
digen man niet is verminderd
Het mede-aftredend lid de heer J. W. Vader heeft
bedankt. Ware dit niet zoo, wij zouden geen candidaat
tegenover hem hebben gesteld. Al was de heer Vader
geen man van onze richting, op hem is volkomen toe
passelijk wat omtrent de persoonlijke hoedanigheden
van den heer Bybau is gezegd. In zijne plaats wordt
door de afdeelingtn Goes en Westelijk deel van Zuid-
Beveland der Centrale lib. kies vereen iging en door de
kiesvereeniging Kruininge aanbevolen de heer J.
VEREEKE, burgemeester van Waarde, te Kruininge.
Wij kunnen ons daarmede zeer wel vereenigen
De heer J. Vereeke zal, wordt hij gekozen, voor
het eerst zitting nemen in de Piovinciale Staten.
Reeds bij de vorige verkiezing werd hij door de kiezers
van Oostelijk Zuid-Beveland candidaat gesteld en nu
dit weder het geval is, nu ook de afdeelingen der
liberale kiesvereeniging hem tot haren candidaat hebben
geproclameerd, is er alle reden om deze candidatuur
te steunen. De heer Vereeke toch is van ouder tot
ouder een Zuid-Bevelander; bovendien is hij een hoogst
welwillend man, die de behoeften en de toestanden
uit zijne omgeving kent en o. a. als gezworen van den
polder de Breede Watering bewesten Ierseke en als
burgemeester van Waarde, zoowel in polderaangelugen-
heden als in gemeentezaken geen vreemdeling mag
geacht worden. Bovendien, ons eiland is groot genoeg
om het wenschelijk te doen zijn ook uit het Ooste
lijk deel van Zuid-Beveland een vertegenwoordiger
voor de Piovinciale Staten af te vaardigen Het is
ook met het oog daarop vooral, dat wij de candida
tuur van den heer Vereeke voorstaan en dat wij ook
de kiezers van het oostelijk deel opwekken, om allen
hunne stem op hem te vereenigen.
Het is waarieder lid der Provinciale Staten ver
tegenwoordigt de geheele provincie en ongaarne zouden
wij dit beginsel willen zien prijsgegeven. Maar geens
zins daarmede in strijd is het streven om zooveel
mogelijk uit elk deel der provincie althans éen persoon
aftevaardigen die bij de bespreking van zaken van
localen aard zijne medeleden, door inlichtingen of aan
duidingen, van practisch nut kan zijn, te meer daar reeds
twee onzer afgevaardigden buiten het district wonen.
Overtuigd, dat de kiezers van Noord- en Zuid-Beveland
dit met ons eens zijn, zullen zij elkander zeker ook
gaarne steunen, ten einde gezamenlijk de candidaten
hunner keuze aftevaardigen.
Tot zoover gingen wij gaarne met de candidaten
der drie kiesvereenigingen mede. Omtrent haren vierden
candidaat bewaren wij het stilzwijgen. De nauwe be
trekking, waarin deze tot ons blad staat, doet het
ons wenschelijk achten zijne candidatuur hier onbe
sproken te laten. Ook omtrent de van andere zijde
genoemde candidaten meenen wij ons van bespreking
te moeten onthouden. Wij gelooven met het aangevoerde
te kunnen volstaan om de drie besproken heeren
dringend aantebevelen.
Waar de afdeeling Goes der Centrale liberale kies
vereeniging en Kruininge dezelfde candidaten hebben
gesteld en de afdeeling Westelijk Zuid-Beveland op
éen na dezelfde candidaten heeft geproclameerd, mogen
wij, althans voor 3 hunner, op een gewenschten uit
slag hopen. Daarvoor behoeft slechts aan éene voor
waarde te worden voldaan, namelijk dat* alle liberale
kiezers bij de verkiezing op 8 Mei a. s. trouw komen
stemmen, d. w. z. dat zij zich bewust zijndat de
belangen der provincie boven die van een enkel kiezer
staandat zij zich derhalve niet door min gunstig
weder, door een grooteren of kleineren afstand van
de kom hunner gemeente of om andera redenen van
ondergeschikt belang laten weerhouden, om zich van
hun plicht te kwijten.
Moge vooral ieder liberaal kiezer begrijpen, dat de
mindere eenstemmigheid omtrent een vierden candidaat
in geen geval schade mag doen aan de eenstemmig
heid omtrent de 3 anderen!
Daarom, kiezers van Noord- en Zuid-Beveland, komt
Dinsdag a s. trouw ter stembus en brengt als éen
man uw stem uit op de heeren
GOES4 Mei 1888.
In de Woensdagavond gehouden vergadering van
het departement Goes der Maatschappij tot Nut van
't Algemeen, is het in ons no. van Dinsdag jl. mede
gedeelde voorstel van den heer Frowein bij meerder
heid van stemmen aangenomen De discussion waren
zeer belangrijk. Alle tegenwoordig zijnde leden waren
overtuigd van de noodzakelijkheid, dat ook veldarbeid
door kinderen beneden de 12 jaren moest verboden
worden aanvulling in dien geest van de wet-Van Houten
zou men toejuichen. Met een adres aan den Raad
dezer gemeente meenden vele leden echter, dat niet
het doel zou bereikt worden. De raad zou ter be
oordeeling van de vraag of hij dien arbeid verbieden
moest, zich alleen moeten bepalen bij den toestand in
Goes, waar schoolverzuim door veldarbeid door velen
zeer gering wordt geacht. Over den juisten omvang
van dit soort van verzuim liepen de gevoelens, zelfs
de opgemaakte statistiek-n, zeer uiteen. Ten slotte
betoogde de heer Frowein, die zijn voorstel met vuur
en overtuiging verdedigde, dat, al werden slechts enkele
kinderen door dezen maatregel gehaat, dan nog om den
wille dier enkelen de verbodsbepaling nuttig kon zijn.
Naar aanleiding van het ingezonden stukje van
den heer W. T. G., deelt men ons mede, dat er bij
onze marine een kruiser le klasse met den naain
van »Van Speijk" bestaat, gebouwd te Amsterdam
en in 1882 te water gelaten.
Met 1 Mei is bevorderd bij het korps mariniers
tot kapt. le kl. de kapt. 2e kl. C. H. Pilaar.
's-Graven polder. Heden vergaderde de afdeeling
Westelijk deel van Zuid-Beveland der Centrale Liberale
Kiesvereeniging in de herberg bij Zaaijer.
Terstond werden de aftredende leden der provinciale
Staten de heeren mr. J. C. R. Yan der Bilt en J. H.
Bybau herkozen tot candidatenlangdurig was de
discussie over andere candidaten nadat een der leden
verklaard had, dat de kiezers in Noord-Beveland het
zeer wenschelijk en billijk achtten dat hun eiland,
evenals voorheen, door twee leden zou vertegenwoordigd
worden, besloot de vergadering zich met dat denkbeeld
te vereenigen, waarna de heer W J. Vader, bur
gemeester van Wissekerke, toe candidaat werd gekozen.
Na eene bespreking over de overige candidaten (ie
heeren J. Vereeke en J. J. Ramondt werd de heer
J. Vereeke met bijna algemeene stemmen gekozen.
Bij het te 's-Gravenhage gehouden examen voor
klerk bij de telegrafie zijn o. a. geslaagd dhrn. Nijs
uit Goes en Ilendrix uit Tolen, beiden laatst woon
achtig te Groede.
De heer F. II. A. Borret, lid der Tweede Kamer
voor Tilburg, heeft den voorzitter der kiesvereeniging
«Noord-Brabant" gemachtigd, het bericht, dat hij voor
herkiezing niet meer in aanmerking wenscht te komen,
tegentespreken.
Men schrijft uit's-Hertogenbosch aan Be Amst.:
«Van gewoonlijk wel ingelichte zijde verneemt men,
dat'de heer Van der Schrieck verzocht heeft, bij de
aanstaande verkiezing voor de Tweede Kamer niet
weder in aanmerking te komen, om redenen van ge
zondheid.
«Blijkt dit gerucht waarheid te ziindan bestaat
het plan, de candidatuur aantebieden aanjhr. Klerck,
gewezen Minister van Waterstaat, H. en N."
HH. MM. de Koning en de Koningin hebben
Woensdagmorgen, vergezeld van het Prinsesje, per
Rijnspoorweg de hoofdstad verlaten, en zijn via Luik
naar Luxemburg vertrokken.
Z. M. gaf den burgemeester herhaaldelijk zijn tevre
denheid te kennen over de ontvangst, hem en H. M.
ook nu weder door de burgerij bereid, en stelde ƒ2000
ter beschikking van de algemeene armen.
H. M. de Koningin heeft welwillend het patro
naat aanvaard over de Afdeeling «Nederland" van de
internationale vereeniging tot verbetering van het lot
der blinden. Het vijfde Blinden-Lehrer-Congres, dat
in 1883 te Amsterdam zal gehouden worden, gaat van
deze afdeeling uit. De commissaris des konings in
Noord-Holland jhr. mr. J. W. M. Schorer, heeft het
eere-voorzitterschap aanvaard.
De Prins van Oranje heeft aan de commissie
voor de nationale tuinbouwtentoonstelling te Ilarlingen
een gouden medaille toegezegd.
Veritas meldt dat in Maart jl. 125 zeil- en 25
stoomschepen zijn vergaan, waaronder resp. 4 en 1
onder Nederlandsche vlag.
Van den -len dezer loopen dagelijks twee nieuwe
sneltreinen 's morgens 7.17 en 's avonds 6.25 van
Amsterdam via Utrecht, 's Bosch, Tilburg, Breda naar
Brussel enz, en van Brussel's morgens 6.17 via Breda,
Tilburg enz. naar Amsterdam, zoomede 's avonds 8.40
van Breda, Tilburg enz. naar Amsterdam, terwijl de
sneltrein t.-n 5.25 van Amsterdam vertrekkende, voort
aan ook te Tilburg zal stilhouden en te Breda aan
sluiten aan den trein naar Brussel en Zeeland.
De Londensche correspondent der N. Rott. Ct.
scbrij'tNaar ik stellig verneem, bestaat het plan
bij de stoomvaartmaatschappij Zeeland om een dag
dienst via Ylissingen intestellen. Deze dagdienst zou
aanvangen spoedig na het in de vaart brengen der nieuwe
boot, de «Prinses Wilhelmina", die te Glasgow van
stapel is geloopen.
De «Times" verneemt uit goede bron, dat op
10 Mei een bijeenkomst van voorname scheepsreeders
zal worden gehouden waar definitieve stappen zullen
worden gedaan tot vorming eener maatschappij, voor
het graven van een tweede Suez-kanaal.
Vorst Bismarck heeft, volgens een particulier
telegram van het Handelsbladnamens de Duitsche
regeering o iderhandelingen aangeknoopt met Neder
land, Engeland en Rusland, over een nieuwe letter
kundige conventie, waartoe het onlangs gesloten ver
drag met Frankrijk tot grondslag zal dienen.
Ds. W. F. A. Winckel te 's-Gravenpolder heelt
het beroep naar Schipluiden aangenomen.
De afdeeling Volksonderwijs in den Zuidwesthoek
van Friesland heeft zich tot 't hoofdbestuur gewend
met het verzoek, dat vanwege dat bestuur worde
aangedrongen bij de Hooge Regeering op de invoering
van verplicht en kosteloos onderwijs.
De algemeene vergadering van het gewestelijk
bestuur der afd. Zeeland van het Nederlandsch onder-,
wijzersgenootschap zal gehouden worden te Tolen op
Woensdag 16 Mei a. s.
Sedert de invoering bij het Christelijk onderwijs
van het verplichte na-examen in de Christelijke op
voedkunde hebben reeds 131 onderwijzers en onder
wijzeressen het gevraagde diploma verkregen. Daarvan
zijn 91 geplaatst als hoofden van Christelijke scholen,
terwijl éen liet onderwijs verlaten heeft en éen is
overleden.
De vereeniging tot bevordering van Christelijke
belangen in N. en Z. Baveland heeft tot Bijbelcol-
porleur voor Zeeland benoemd den heer A. Punt te
Ridderkerk, geëxamineerd Godsdienstonderwijzer.
Aanvankelijk zal hij te Goes komen wonen. Hij
hoopt eerstdaags zijn arbeid te beginnen met de Bij
bels aan te bieden tot den bij het bijbelgenootschap
kostenden prijs, en des Zondags een woord tot aan
prijzing der bijbelverspreiding te spreken in die ge
meenten, waar hem daartoe gelegenheid gegeven wordt.
Bij de vele vacaturen in onzen classis is het zeker
niet onwelkom, dat iemand in ons district komt wonen
die akte van Godsdienstonderwijzer heeft.
Arrondissements-rechtbank te Middelburg.
Woensdag werd eene belangrijke beslissing ge
nomen in de navolgende zaak, voor deze rechtbank
behandeld.
In het begin dezer eeuw kochten een viertal bur
gers van Aardenburg de zoogenaamde Elderschans
aldaar, om er een buiten te stichten tot gemeen
schappelijk gebruik voor hen en hunne familieleden.
Na den aankoop werd door de koopers eene overeen
komst gesloten omtrent het gemeenschappelijk gekochte.
Een van de opvolgers der contractanten, mevrouw
de wed. H., geb P. v. H., te Sluis, wenschte het
gemeen bezit van het buitentje te doen ophouden en
stelde eene actie tegen hare medebezitters, de heeren
v. d. Br. c. s. te Aardenburg, in tot scheiding en
verdeeling, na vooraf de maatschap te hebben opge
zegd, voor zoover de rechter mocht van oordeel zijn
dat hier maatschap bestond.
Twee der gedaagden bestreden, bij monde van mr.
W. A. van Hoek, de ingestelde vordering, op grond
dat hier maatschap en geen eenvoudig condominium
bestond en dat bij het bespioken contract door par
tijen was afgezien van het recht om de maatschap
op te zeggen.
De andere gedaagden, vertegenwoordigd door mr.
J. G. de Witt Hamer uit Goes, verzetten zich tegen
de vordering niet, maar refereerden zich aan het oor
deel der rechtbank.
Voor de eischeres trad mr. M. J. de Witt Hamer
op, die beweerde dat in cam geen maatschap bestond^