1883. N°. 27.
Zaterdag 3 Maart.
70ste jaargang.
i
Mededeelingen op verschillend gebied.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Rechtzaken.
Afloop Aanbestedingen en Verkoopingen.
Uit onze Koloniën.
Wetenschap, Kunst en Letteren.
Landbouw en Veeteelt.
-Cm<*?GÏ<*zCm*-
-4 r»»>,
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGII VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
GOES, 2 Maart 1883.
De «Middelburgsclie courant" bevat in haarnommer
van 1 dezer een schrijven, door haar »van andere zijde"
ontvangen betrekkelijk de opgave van de indeeling
der gronden voor het landbouw-verslag. Daarin wordt
erkend, dat wat wij schreven over de onmogelijkheid,
waarin de gemeentebesturen verkeeren, om bedoelde
opgaven te verstrekken, juist is. Wij hebben geschre
ven: »het kadaster, richtig bijgehouden, kan alleen
deze verdeeling juist geven" en de schrijver in de
Middelburgsche courant, de woorden van het Goesche
landbouw-verslag: «Aangezien de kadastrale registers
niet elke verandering, die in de bestemming der
gronden, sedert de invoering dier registers is gekomen,
aanwijzen, is splitsing der gronden in de onderschei
dene soorten onmogelijk" tot de zijne makende, is
het geheel met ons eens.
Over deze eenstemmigheid van gevoelen mogen
wij ons niet verheugen wat betreft onze opmerking,
dat de gemeentebesturen, «tengevolge van het verschil
in hemelsbreedte en maaiersveld" geene zuivere (met
het kadaster kloppende) opgave kunnen doen. Onze
bedoeling is deze. De gemeentebesturen doen wel is
waar opgave van het aantal hectaren met verschil
lende gewassen bebouwd, van het aantal hectaren wei
land, enz., doch deze cijfers, het maaiersveld betreffende,
kunnen bij de invulling van den staat, voorkomende
op bladz. 3 van het verslag waar de kadastrale cij
fers gevraagd worden en men dus met «hemelsbreedte"
te doen heeft, geen dienst doen.
Met den berichtgever in de »M. Ct." zijn wij het
eens, dat de onmogelijkheid van de indeeling der
gronden juist op te geven een reden te meer is, om
speciale commissiën met de samenstelling van het
landbouw-verslag te belasten.
Ten slotte moeten wij de «Middelburgsche" op
merken dat, zooals de aanvang van have mededeeling
in het no. van Zaterdag jl. luidde, daaruit niets anders
was opternaken dan dat de opmerking van haar uitging.
In de Kamerzitting van gisteren deelde de heer
Van Lijnden mede, dat het kabinet collectief ontslag
heeft gevraagd. Voorts dat de Regeering bereid was
eenige spoedeischende ontwerpen van administratieven
aard aftedoen.
De zitting is verdaagd tot Maandag a. s. te 2 uren.
Over de maand Februari zijn aan het telegraaf
kantoor alhier het navolgend aantal telegrammen be
handeld aangenomen 645, ontvangen 624, overgeno
men 136, diensttelegrammen 4. Totaal 1409.
Volgens te Goes gedane waarnemingen was de
weersgesteldheid gedurende de maand Februari als
volgt
Deze maand begon slecht. Den 1 n 's morgens 8 uren
werd reeds 2.7 m.M. regen afgetapt; den 2n had men
regen, hagel en storm. Toen begon er verandering te
komen en kreeg men nu en dan prachtig weder,
zomersche dagenvooral de 4e, 5e, 23e en 25e blon
ken in dit opzicht uit. Van den 8n tot den 15n had
men onafgebroken onaangenaam weder, 't zij regen,
't zij wind. Het aantal regendagen bedroeg in deze
maand 15, de geheele hoeveelheid afgetapte regen en
dauw 42.5 m.M. Over het geheel gaf deze maand
nog al goed weder.
In den afgeloopen nacht is op last van den Com
missaris van Politie alhier naar het huis van arrest
overgebracht de persoon van W. J. V. S. uit Middel
burg, die zich, onder opgave van eene valsche qualiteit,
bij verschillende winkeliers goederen had doen af
geven en bij de logementhouders zonder te betalen
verteringen gemaakt.
Hij schijnt vroeger weger bij den Staatsspoor ge
weest, doch uit die betrekking ontslagen te zijn.
In de eergisteravond te Middelburg gehouden
vergadering der afdeeling van de vereeniging ter bevor
dering van fabriek- en handwerksnij verheid in Neder
land is een voorstel gedaan om te trachten gelden
bijeen te krijgen, teneinde eenige werklieden uit die
gemeente in den aanstaanden zomer de internationale
tentoonstelling te Amsterdam te doen bezoeken. Dit
voorstel zal in de volgende vergadering worden be
handeld. Verder is besloten de directie der gasfabriek
uittenoodigen om eenmaal per week de onderzoe
kingen aangaande het gehalte van het lichtgas te
willen openbaar makenevenals zulks op meerdere
plaatsen geschiedt.
De gemeenteraad van Middelburg heeft goed
keuring verleend aan een door burgemeester en wet
houders in publieke veiling gedanen aankoop van een
stuk grond, groot 15 aren 50 centiaren, overhoek van
den Staatsspoorweg, gelegen aan het Jaagpad van het
kanaal door Walcheren, nabij de bad- en zweminrich
ting, voor de som van/3454,50, teneinde dien grond
te gebruiken tot den aanleg van handelsterreinen.
Hansweerd. In de afgeloopen maand zijn aan het
Rijks-telegraafkantoor alhier behandeld 434 telegram
men, waarvan ontvangen 143, verzonden 291.
Ierseke. In de maand Febr. zijn aan het telegraaf
kantoor alhier behandeld 666 telegrammen, waarvan
126 verzonden en 540 ontvangen.
Van Dreischor wil men een grintweg aanleggen
tot Schuddebeursin aansluiting aan den straatweg
naar Zieriksee. Daartoe is de medewerking gevraagd
van het gemeente- en polderbestuur van Noordgonwe.
Beide besturen verklaarden zich daartoe bereid. Ook
is er sprake van een grintweg van Kerkwerve naar
Noordgouwe.
De meestoof «Dwars in den weg" te Noordgouwe
zal voor afbraak verkocht worden.
Aan de N. Rott. Ct. wordt uit Terneuzen ge
meld, dat het bericht omtrent een daar voorgekomen
geval van pokken onjuist is. Wel is er een paar
weken geleden in de gemeente Aksel een geval voor
gekomen van zoogenaamde windpokken 'varicellen
maar niet van kinderpokken (yarioloïden).
Uit Terneuzen schrijft men nog aan de N. R. Ct.
Het vertrek van hier van den directeur der «Société
anonyme des grandes huitrières en Zélar.de" veroor
zaakt voor die sociëteit geen het minste nadeel, dewijl
hij al sedert 8 October des vorigen jaars was ontslagen.
Zijn overhaast vertrek, hoewel lang voorzien, zal wel
meest uit voorzorg geweest zijn, om zich te vrijwaren
voor moeielijkheden, te wachten van hen, die wegens
geleverde huishoudelijke goederen betaling van hem
eisehen.
De heer Vermeulen zou, naar het D. verneemt,
met zijn wetsvoorstel tot wijziging der onderwijswet
(taai-examens en wiskunde), niet slechts bij zijn geest
verwanten maar ook bij vele andere kamerleden een
waardeerend onthaal gevonden hebben, dat zich niet
enkel schijnt te bepalen tot appreciatie van zijn streven,
maar tevens tot het principiëele van het onderwerp.
Het Dagbl. verneemt, dat het wetsontwerp tot
nadere regeling van den kinderarbeid in de afdeelingen
der Tweede Kamer een vrij ongunstig onthaal heeft
gevonden. De meerderheid scheen niet geneigd, zulk
een tweeden grooten stap op dat gebied te doen, en
vooral ook de beperking van den veldarbeid ontmoette
vrij wat tegenstand.
Door den heer Vrolik directeur-generaal der
M. t. E. v. S. S., is aan den Amsterdamschen ge
meenteraad een adres gericht, waarin hij de wensche-
lijkheid betoogt om de hoofdstad des rijks in aanslui
ting te brengen met het net der staatsspoorwegen
terwijl hij er tevens op wijst, hoe Rotterdam op dat
punt reeds in veel gunstiger omstandigheid verkeert.
Hij wil dit plan ten uitvoer brengen door een zooge-
genaamden luchtspoorweg. De concessie voor eene
verbinding tusschen Amsterdam en Hilversum, Amers
foort, Nijkerk is reeds aangevraagd. Deze lijn nadert
Amsterdam bij Zeeburg, en zal, wordt door Amsterdam
de gevraagde concessie verleend, zich op dat punt in
drie takken splitsen, nl. Ie. Zeeburg-Commelinstraat-
Muidergracht-J. D. Meijerplein met een personensta-
titon op de gedempte Houtgracht en een goederensta
tion op de tegenwoordige Veemarkt2e. Zeeburg-
Rietlanden, langs welke lijn eveneens een goederenstation
benevens een rangeerterrein zal worden ingericht3e
Zeeburg- (langs het kanaal Amsterdam-Merwcde tot
den Paardenhoek en zoo naar de Handelskade, door
getrokken tot het) centraalstation.
Dit plan zal in 3 jaar worden tenu'.tvoergebracht.
Evenwel hoopt de heer Vrolik, dat reeds bij de a. s.
tentoonstelling een deel zijner plannen zoover zal zijn
gevorderd, dat zij het personenverkeer met de hoofd
stad zal vergemakkelijken.
Wederom is het voorgekomen dat de Minister
van Oorlog geweigerd heeft een jongelingniet een
veroordeelde, maar een «opvoedeling" (in het gesticht
de Kruisberg te Deutichem), als vrijwilliger in het
leger op te nemen. In de missive, waarbij Z. Ex. een
afwijzende beschikking geeft op het request van den
heer J. C. Knuttel, secretaris der afdeeling Deutichem
van het genootschap tot zedelijke verbetering van ge
vangenen, zegt de Minister, «dat voor het tegenwoor
dige aan zijn verzoek niet kan worden voldaan, doch
dat dergelijke aanvraag in gunstige overweging zal
kunnen worden genomen, zoodra de genoemde jonge
ling zich gedurende een vol jaar, na het verlaten van
het gesticht, goed zal hebben gedragen." (Amst.)
Bedankt voor het beroep naar Oudenhoorn
door ds. Brandt, te St.-Kruis.
De dorpen Hoogerheide en Woensdrecht vormen
éene gemeente, met een gemeenschappelijke R. K. kerk
te Hoogerheide. Doordien velen meer dan een uur
van die kerk verwijderd waren, besloten de bewoners
uit Woensdrecht geheel uit eigen middelen een kerkje
te bouwen, dat thans sedert enkele weken in zooverre
in gebruik is, dat de geloovigen er geregeld gaan
bidden, maar er verstoken blijven van geestelijke hulp.
De bisschop blijft weigeren e-m geestelijke daar ter
plaatse te beno-men, terwijl de Woensdrecbtenaars
uitsluitend hun eigen kerkje blijven bezoeken.
(N. R. Ct)
Wegens toelating van kindei en zonder overge
legd bewijs van vaccinatie door de ouders en wegens
verzuim van indienen van zoodanige bewijzen bij het
Dag. Bestuur van Hoofdplaat, werd tegen het hoofd
der o. 1. school aldaar, den heer Luipen, procesverbaal
opgemaakt, waarop eene veroordeeling volgde bij het
kantongerecht van Oostburg van f 30 boete, d. i.
tien gulden voor elk verzuim, in deze dingen begaan.
Op de aanklacht van mishandeling van een zijner
leerlingen vernamen wij, dat door het kantongerecht
tegen voornoemden hoofdonderwijzer geen uitspraak
gedaan is, maar die zaak aanhangig gemaakt is bij
de arr.-rechtbank te Middelburg. (N. R. Ct.)
Bij beschikking van den Minister van Binnenl.
Zaken zijn benoemd in de commissie, in het voorjaar
van 1883 belast met het afnemen der examens ter ver
krijging van de akte van bekwaamheid, bedoeld in art.
56, ouder a van de onderwijswet van 1878, in Zee
land o. tot lid en voorzitterde schoolopziener in
het district Middelburg6. tot ledende schoolop
zieners in het district Goes en de arrondissementen
Middelburg, Goes en Zierikseec. tot plaatsvervangers
de schoolopzieners in de arrondissementen Oostburg
Aksel en Tolen.
De Haagsche Rechtbank heeft Donderdag uit
spraak gedaan in zake de beide vervolgingen wegéns
het spoorwegongeluk bij Voorburg. Zij verklaarde den
stationschef H. schuldig aan het zonder opzet doen
ontstaan van bet gevaar voor den trein, op grond
dat hij den trein op 16 Januari uit Voorburg liet
vertrekken, zonder zich, krachtens het dienstreglement,
te vergewissen, dat alle veiligheidsmaatregelen geno
men waren, in casu of de brug gesloten was. Den
zwaren mist in den ochtend en den lichten aard der
verwondingen als verzachtende omstandigheden aan
nemende, veroordeelde de Rechtbank den gewezen
chef tot éene maand celstraf.
De brugwachter J. werd vrijgesproken, omdat het
gevaar voor den trein niet ontstaan was door zijn
verzuim om de brug te sluiten, maar door de onop
lettendheid van den chef te Voorburg, die geen sein
van de sluiting had ontvangen en desniettemin den
trein liet vertrekken.
MMWMMHIMB—1 —MM— MB—
Afloop van de aanbesteding, den 28 Febr. te
Hansweerd gehouden voor den heer J. D. De Raad,
van het bouwen van een nieuw Woonhuis, onder be
heer van den architect A. Le Clercq, te ICruiningen.
Ingeschreven werd door de heeren: Joh. Lindenberg,
te Wemeldinge, voor ƒ4460; B. Den Exter van den
Brink, te Krabbendijke, voor ƒ4400; J. Bruggeman,
te Hansweerd, voor ƒ4315; J. Okker, te Kruiningen,
voor ƒ4309; L. Van Verre, te Kruiningen, voor/4300;
J. M. Lammeree, te Hansweerd, voor 4298A. Goe-
demond en C. Koch, te Hansweerd, voor ƒ4097.
De toewijzing heeft over 8 dagen plaats.
Het eenig nieuws uit Atjeh wordt aangebracht
door de «Penang Times" van 16 Januari. Hieruit
blijkt, dat de met inbegrip der koelies 700 man sterke
expeditie tegen Sepong den 5 dezer te Oleh-leh terug
is gekeerd na het land grootendeels te hebben afge
brand, zonder iets van Nja Oemar ontdekt te hebben.
Den 5 dezer werd een transport van Sepongara
naar Tjot Basatoel aangevallen en kreeg zes dooden
en acht gekwetsten. De militaire bevelhebber te Ana-
galoeng was, volgens het Engelsche blad, genoodzaakt
de zes dooden naar Lambaroe te zenden, om daar te
worden begraven. De vijand toch had zich dicht bij
Anagaloeng genesteld, en er waren geen troepen ge-
n"eg om de benting en tegelijkertijd de begrafenis
onzer dooden tegen een aanval te beschermen.
De sergeant, die de vorige maand de twaalf lijken
van Atjehers naar Panteli Karang voerde, is in het
zooeven vermeld gevecht van 4 dezer gedood.
Herhaaldelijk kwam in de Indische pers het al of
niet aftreden van den Gouverneur-Generaal ter sprake.
Onder dagteekening van 24 Januari, toen de beslissing
van de Tweede Kamer in de Billiton-zaak nog niet
gevallen was, werd in het «Bat. Hbld." o. a. de mee
ning geuit, dat eene louter zakelijke motie omtrent de
niet behartiging van 's lands belang in de Billiton-
quaestie, in Indië nog niet dadelijk tot persoons
verwisseling aanleiding zou geven en dat wel, omdat
het recht van aanklacht, aan de Staten-Generaal ge
geven, blijkens de ervaring, alle strafrechtelijk en bij
uitkomst alle staatsrechtelijk gevolg mist.
(In strijd met dit bericht deelt het «Dagblad van
Zuid-Holland en 's-Gravenhage heden mede, dat, vol
gens een geloofwaardig geruchthet verzoek om eer
vol ontslag van den Gouverneur-Generaal s'Jacob bij
den Koning is ontvangen.)
Overgeplaatst bij den generalen staf de 2e luit.
der inf. Frowein naar Padang.
De «Java-bode" verneemt, dat door den heer
Fraser, den bekenden eigenaar van het landTjikandi
Oedik in het Bantamsche, concessie is gevraagd en
verkregen voor een spoorweg van Anjer naar Soerabaija.
De lijn zal loopen Jjwr Serang, Meester Cornelis,
de Pamanoekan-landen^toor Cheribon, Tagal en zoo
de noordkust volgende tot in Japara, waar zij naar
het binnenland zal afbuigen en over Blora en Bod-
jonegoro Soerabaija zal bereiken.
Het kapitaal wordt te Londen geplaatst.
Ofschoon er bijzondere redenen bestaan, waarom
in ons blad sinds eenigen tijd geen melding gemaakt
wordt van de uitvoeringen der zangvereeniging alhier,
meenen wij ditmaal het concert van jl. Woensdag niet
onopgemerkt te mogen laten voorbijgaan. Bij die
gelegenheid toch maakte het publiek kennis met het
muzikale talent van mejuffrouw E. Uchtmann uit
Middelburg, die zoo welwillend is geweest het genoemde
concert door pianospel en zang opteluisteren. Er kan,
gelooven wij, geen verschil van meening bestaan om
trent het talent van genoemde dame en wij wenschen
de hoofdstad van onze provincie geluk met het bezit
van zulk eene musicienne. Wij brengen haar hier
openlijk onzen dank voor het genot, dat zij het publiek
van Gees en omstreken heeft verschaft en drukken
tevens den wensch uit, dat zij nog meermalen zich
bereid zal willen verklaren ook hier ter stede optetreden.
Ieder, die veel leest, weet hoe vermoeid de oogen
worden door het kunstig schiften van zwart en wit.
De firma Minkman en Co. te Arnhem heeft nu een
proeve genomen met een middel om dat ernstig be
zwaar of gevaar aftewenden, en wel door met blauwe
inkt te drukken op groen getint papier.
Rosa Carlen, de Zweedsche romanschrijfster,
niet te verwarren met haar beroemde zuster Emilie
Flygare C-irlen is dezer dagen op 46jarigen leeftijd
overleden. Hare werken vonden in Zweden veel aftrek
en verscheidene zijn in andere talen overgebracht.
Nu de meeste Europeesche landen in de jaarlijks
wedorkeerende overstroomingen de kwade gevolgen
ondervinden van de roekelooze uitroeiing der wouden,
is het verblijdend dat Amerika zijn nut doet met de
ondervinding van anderen.
De staat New-York heeft bij wettelijk besluit voor
geschreven, dat de wouden in de Adirondack-streken,
waaruit de Hudson zijn water ontvangt, slechts mogen
geveld worden met de grootste voorzichtigheid en onder
het noodige toezicht voor nieuwen aanplant.
's-Heer Arendskerke. De landbouwvoordracht, Woens
dag alhier door dhr. Corten gehouden, was niet druk
bezocht.
De strekking van sprekers rede, die door de hoorders
blijkbaar met toenemende aandacht en onafgebroken
werd gevolgd, was om den Zeeuwschen landbouwer
tot inkrimping vau den graanbouw en tot uitbreiding
van de veehouderij aantesporen, zulks op grond van
den toenemenden invoer van buitenlandsche granen
en daaruit voortvloeiende daling der marktprijzen van
de granen en de hier tegenoverstaande enorme liooge
sommen, die thans reeds voor goed geldig vee worden
besteed.
De middelen, die aangewend moeten worden om
goede resultaten van de veehouderij te verkrijgen, wer
den glashelder door dhr. Corten meegedeeld.
Ze bestaan, zeide spreker, hoofdzakelijk in het
veredelen en aanfokken van runderen en stieren, die
in hunne soorten tot de uitmuntende kunnen gerekend
worden, en hiertoe bestaat door het nog niet alge
meen bekende rundvee-stamboek zulk eene goede ge
legenheid.
Vervolgens in het meer aanleggen van vaste, of
waar de toestand van den grond dit niet gedoogt, van
kunstweiden. Deze moeten echter niet zoo stiefmoe
derlijk behandeld worden als nu vaak geschiedt, maar
door gieren en bemesten tot ruimer opbrengst van
veevoeder gebracht worden.
Ten derde is meerdere verbouw van voedergewassen
alsbieten, knollen, maïs enz., die bij den besten
hooibouw toch nog als onmisbaar toevoegsel dienen
moeten, raadzaam, en eindelijk ook ried de heer Corten
het inkuilen van groenvoeder in zoogenaamde silosaan,
om bij tijdelijk gebrek altijd een zekeren voorraad bij
de hand te hebben. Een en ander werd door dea
